Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 11053 przypisów.

stoicyzm — kierunek filozoficzny zapoczątkowany w III wieku p.n.e. w Atenach przez Zenona z Kition, zalecający zachowanie umiaru i spokoju wewnętrznego zarówno wobec bardzo pomyślnych, jak i w wyjątkowo trudnych sytuacjach życiowych; ćwiczenie w takiej postawie życiowej, a także zachowanie niewzruszonej uczciwości, prowadzi wg stoików do cnoty (czyli prawości), wolności i szczęścia. [przypis edytorski]

stoicyzm — kierunek w filozofii zapoczątkowany w III w. p.n.e. przez Zenona z Kition, który wywarł znaczący wpływ na etykę chrześcijańską. Stoicy postulowali osiągnięcie szczęścia poprzez ćwiczenie się w dyscyplinie moralnej, skrupulatne wypełnianie swoich obowiązków i powściąganie emocji, co miało zapewnić uniezależnienie się od zewnętrznych wpływów świata, zmienności losu itp. Nazwa pochodzi od gr. słowa stoa, oznaczającego portyk, ponieważ miejscem spotkań pierwszych stoików był tzw. kolorowy portyk, budynek w Atenach. [przypis edytorski]

stoicyzm — staroż. kierunek filozoficzny zalecający sumienność w obowiązkach, zachowanie umiaru i spokoju wewnętrznego niezależnie od okoliczności zewnętrznych. [przypis edytorski]

stoicyzm — tu: obojętność. [przypis edytorski]

stoicznie (z gr. stoikós) — stoicyzm był kierunkiem filoz. w staroż. Grecji, zakładającym, że do prawdziwego szczęścia prowadzi tylko panowanie nad sobą i obojętność wobec cierpień. Stoicznie to dziś tyle, co w sposób spokojny, opanowany. [przypis edytorski]

stoiczny — dziś: stoicki; zalecany przez staroż. filoz. szkołę stoików: charakteryzujący się umiarem, opanowaniem i spokojem wewnętrznym niezależnie od sytuacji życiowych. [przypis edytorski]

sto i dziesięć ludzi — dziś popr.: stu dziesięciu ludzi a. sto dziesięcioro ludzi. [przypis edytorski]

stoik — osoba podzielająca poglądy staroż. kierunku filozoficznego zalecającego sumienność w obowiązkach, zachowanie umiaru i spokoju wewnętrznego niezależnie od okoliczności zewnętrznych, zapoczątkowanego w III w. p.n.e. w Atenach przez Zenona z Kition. [przypis edytorski]

stoik — osoba podzielająca poglądy staroż. kierunku filozoficznego zalecającego sumienność w obowiązkach, zachowanie umiaru i spokoju wewnętrznego niezależnie od okoliczności zewnętrznych. [przypis edytorski]

stoik — wyznawca stoicyzmu, doktryny filozoficznej uznającej za najwyższe dobro cnotę, rozumianą jako życie według zasad rozumu. [przypis edytorski]

stoik — zwolennik filoz. szkoły stoików, pot. człowiek wyznający równowagę duchową nie zakłóconą radością ani smutkiem. [przypis edytorski]

stoim (daw., gw.) — skrócona forma czasownika 1 os. lm; dziś: stoimy. [przypis edytorski]

stoi święty Jan Nepomucen — tj. stoi figura świętego Jana Nepomucena. [przypis edytorski]

stoi (starop. forma) — daw. forma trybu rozk., dziś: stój. [przypis edytorski]

stoisz mi na oczach — dziś: stoisz mi przed oczami. [przypis edytorski]

stoi w hotelu — tu: zatrzymał się w hotelu. [przypis edytorski]

Stoi wierzba płacząca (…) — cytowane fragmenty pochodzą z wiersza Adama Asnyka Wierzba na pustkowiu. [przypis edytorski]

stoi w (…) księgach — jest napisane w księgach. [przypis edytorski]

stoi wypisano — dziś: stoi napisane; jest napisane. [przypis edytorski]

stojący na czatach — stojący na warcie. [przypis edytorski]

stojący — tu: w pozycji stojącej. [przypis edytorski]

stojać — dziś popr.: stać. [przypis edytorski]

stojałbym (gw.) — stałbym. [przypis edytorski]

Stojałowski, Stanisław (1845–1911) — ksiądz katolicki i polityk, poseł na sejm galicyjski i do parlamentu austriackiego, wydawca pism „Wieniec” i „Pszczółka”; był zwolennikiem panslawizmu i agraryzmu (tj. przekonania o wiodącej roli rolnictwa w gospodarce państwowej), opowiadał się za parcelacją wielkiej własności ziemskiej (uwłaszczeniem chłopów), wprowadzeniem bezpłatnego szkolnictwa, a także za rozdziałem kościoła od państwa i wybieraniem hierarchów kościelnych przez wiernych; w 1896 został obłożony klątwą przez kościół rzymskokatolicki, ekskomunikę cofnięto w 1897 r. po złożeniu w Watykanie wyjaśnień przez księdza Stojałowskiego. [przypis edytorski]

stojas (gw.) — stoisz. [przypis edytorski]

stojos (sl.) — tapo. [przypis edytorski]

stok (daw.) — źródło a. strumień. [przypis edytorski]

sto koni — tj. sto koni mechanicznych; koń mechaniczny (KM) to jednostka używana do określenia mocy silników spalinowych, wymyślona w XIX w. w celu porównania mocy maszyn parowych z koniem. [przypis edytorski]

stokoti — trūkti, neužtekti. [przypis edytorski]

stok — prawdopodobnie sztok, tj. kawałek drewna. [przypis edytorski]

stokroć — tu zgr. od: stokrotka. [przypis edytorski]

stokrocie (daw.) — stokrotki. [przypis edytorski]

stoła (daw. forma) — dziś D.lp: stołu. [przypis edytorski]

stoła — dziś popr. forma D. lp r.m.: stołu. [przypis edytorski]

stoła — dziś popr. forma D.: stołu. [przypis edytorski]

stołb a. stołp (daw.) — wieża obronna, wolno stojąca, wzniesiona w obrębie murów zamku; donżon. [przypis edytorski]

stołb a. stołp (daw.) — wolno stojąca wieża obronna, wzniesiona w obrębie murów zamku; donżon; tu: podwyższenie, na którym wewnątrz budynku umieszczono ołtarz itp. [przypis edytorski]

stołb a. stołp — średniowieczna wieża obronna o znacznej wysokości (30–50 m) i grubości murów (3–5 m), zbudowana na planie koła, owalu, prostokąta a. wieloboku, niezamieszkiwana podczas pokoju. [przypis edytorski]

stołb (daw., starop.) — tron. [przypis edytorski]

stołeczek (daw. pot.) — stolczyk, tj. zdrobnienie od słowa stolec, wypróżnienie się. [przypis edytorski]

Stołowicze — miasteczko na Białorusi. [przypis edytorski]

stołownia (daw.) — jadalnia; stołówka. [przypis edytorski]

stołp — śrdw. wieża obronna. [przypis edytorski]

stołują się co dzień w innym domu żydowskim — stąd przyjęte wśród uczniów znaczenie wyrazu „dzień”. [przypis edytorski]

…stoły się uginają, tyle tam chleba i mięsa…Odyseja IX 8–10, uczta u Alkinoosa. [przypis edytorski]

stola — długa szata noszona przez szlachetnie urodzone Rzymianki na tunice, rozcięta z boków. [przypis edytorski]

stolcu — tron władcy; por. stolica. [przypis edytorski]

stolec (daw.) — siedzisko. [przypis edytorski]

stolec (daw.) — stołek, krzesło, tron; tu: synonim pozycji społecznej. [przypis edytorski]

stolec (daw.) — tron. [przypis edytorski]

stolec (daw.) — tron władcy; por. stolica. [przypis edytorski]

stolec (starop.) — tron. [przypis edytorski]

stolec (tu daw.) — tron. [przypis edytorski]

stolica biskupia świętego Marcina — św. Marcin był w IV w. biskupem w Tours. [przypis edytorski]

stolica Boża i Barankowa — por. Ap 22, 3 (w nowszych tłumaczeniach: tron Boga i Baranka). [przypis edytorski]

stolice (starop. forma) — dziś Msc.lp: [w] stolicy. [przypis edytorski]

stolic — Lwów był wówczas stolicą województwa ruskiego. [przypis edytorski]

stolic przedniejszych królestwa — tj. Wrocławia, Krakowa i Sandomierza. [przypis edytorski]

stolika, przy którym ja, H., siedzę — odniesienie do szkicu umieszczonego w źródle. [przypis edytorski]

stolnica (daw.) — blat stołu. [przypis edytorski]

stolnikowa — żona stolnika, dawnego tytularnego urzędnika ziemskiego (jego tytuł pochodził z czasów średniowiecza, kiedy dworski stolnik miał obowiązek zajmowania się stołem królewskim). [przypis edytorski]

stolnik — urzędnik dworski opiekujący się kuchnią. [przypis edytorski]

stonas (lenk.) — visuomenės sluoksnis pagal kilmę. [przypis edytorski]

Stonehenge — budowla z wielkich głazów ustawionych w kręgu, pochodząca z epoki neolitu i brązu, znajdująca się w płd. Anglii. [przypis edytorski]

Stones of Venice — trzytomowy traktat o sztuce i architekturze weneckiej autorstwa angielskiego historyka sztuki Johna Ruskina, opublikowany po raz pierwszy w latach 1851–1853. [przypis edytorski]

stonia (lenk.) — arklių tvartas, arklidė. [przypis edytorski]

„Sto nowych nowel” (fr. Cent nouvelles nouvelles) — zbiór stu opowiadań, wzorowany na Dekameronie Boccaccia. Powstał w 1462 r. na dworze i z inspiracji księcia Burgundii, Filipa III Dobrego, autorstwo pozostaje przedmiotem sporu. [przypis edytorski]

stooki strażnik pawi — Argos (gr. Ἄργος, łac. Argus), w mit. gr. olbrzym o stu wiecznie czuwających oczach, postawiony przez Herę na straży jałówki, w którą została zamieniona nimfa Io, z którą miał miejsce Zeus. Ostatecznie Argos został przechytrzony przez Zeusa: w celu wykradzenia kochanki gromowładny wysłał boga kupców i złodziei, Hermesa, ten uśpił Argosa grą na flecie, a następnie odciął strażnikowi głowę. Hera przeniosła oczy Argosa na ogon poświęconego tej bogini ptaka, pawia. [przypis edytorski]

stopa (ang. foot, lm feet) — ang. miara długości, dziś ok. 30,48 cm (daw. w Europie 27–35 cm). Sześć stóp to ok. 180-190 cm; w XIX i na początku XX w., zwłaszcza w trudnych warunkach północnych, ludzie rzadko osiągali tak wysoki wzrost. [przypis edytorski]

stopa — anglosaska jednostka długości, ok. 30 cm. [przypis edytorski]

stopa — anglosaska miara długości wynosząca ok. 30,5 cm; 40 stóp to ok. 12 m. [przypis edytorski]

stopa — anglosaska miara długości wynosząca ok. 30,5 cm; 74 stopy to ok. 22,55 m. [przypis edytorski]

stopa — anglosaska miara długości wynosząca ok. 30,5 cm; sześć stóp to ok. 180 cm. [przypis edytorski]