Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dopełniacz | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8689 przypisów.
mon cher monsieur (fr.) — (mój) drogi panie; łaskawy panie. [przypis edytorski]
mon coeur (fr.) — moje serce. [przypis edytorski]
mon commandant (fr.) — mój dowódco. [przypis edytorski]
mondaine (fr.) — kobieta światowa. [przypis edytorski]
monderunku — w wyd. lwow[skie] moderunku. [przypis redakcyjny]
mon Dieu! (fr.) — mój Boże! [przypis edytorski]
mon Dieu (fr.) — mój Boże. [przypis edytorski]
Mon Dieu (fr.) — mój Boże. [przypis edytorski]
Mon Dieu (fr.) — mój Boże! [przypis edytorski]
Mon Dieu! qu'est-ce que ça veut dire? (fr.) — Mój Boże! Co to ma znaczyć? [przypis edytorski]
Mondini — właśc. Mondino de Luzzi (ok. 1270–1326): wł. lekarz, profesor chirurgii w Bolonii; „odnowiciel anatomii”: przywrócił praktykę sekcji zwłok ludzkich w celach badawczych, napisał Anathomia corporis humani (1316), popularny podręcznik wykonywania sekcji z opisem anatomii ludzkiej. [przypis edytorski]
Mondo dantesco intentioso i Mondo effetivo — F. X. Krauz (p. 412). [przypis autorski]
Mondonville, Jean-Joseph Cassanéa de (1711–1772) — francuski skrzypek i kompozytor, autor oper i motetów. [przypis edytorski]
mond (z fr.) — światek, towarzystwo. [przypis edytorski]
Mondzia — Mongia, przylądek w Zatoce Biskajskiej. [przypis redakcyjny]
mon enfant (fr.) — moje dziecko. [przypis edytorski]
moneo, monere (łac.) — przypominać, napominać (II koniugacja). [przypis edytorski]
Mones — Moneses, jeden z królów partyjskich. [przypis redakcyjny]
Moneta (mit. rzym.) — łac.: ostrzegająca, napominająca, przydomek bogini Junony, żony władcy bogów, Jowisza; w pobliżu świątyni Junony Monety na wzgórzu kapitolińskim znajdowała się pierwsza rzymska mennica, stąd nazwa metalowych pieniędzy. [przypis edytorski]
Monet, Claude (1840–1926) — malarz francuski, jeden z twórców impresjonizmu. [przypis edytorski]
monetę — w innym oprac.: dwadzieścia realów. [przypis edytorski]
monety ozdobione popiersiami — w oryginale niem. użyty został rzeczownik Bildnis: wizerunek, portret. [przypis edytorski]
Monfaucon, Bernard de (1655–1741) — słynny archeolog francuski, autor dzieła L'antiquité expliquée et représentée en figures; Lessing odsyła do t. I, s. 50. [przypis tłumacza]
Monfer — Monferrat, miasto w Hiszpanii. [przypis redakcyjny]
Mon Général, quelle chanson — Panie Generale, co za piosenka!DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]
Mongibel — góra Etna na Sycylii. [przypis redakcyjny]
mongołoidy — dziś popr.: mongoloidzi, ludzie należący do antropologicznego typu mongoloidalnego rasy żółtej, występującego w Azji. [przypis edytorski]
Mongołowie — jeden z ludów Wielkiego Stepu, dominujący w XIII-wiecznym imperium mongolskim, uważanym do dziś za drugie co do wielkości państwo świata, ustępujące tylko imperium brytyjskiemu. [przypis edytorski]
mongolas — tautos vardas, kuriuo čionai pavadinti totoriai, Krymo gyventojai. [przypis tłumacza]
Mongoma-Etindeh — dziś: Etinde a. Mongo-ma-Etindeh, zwany też Małym Kamerunem (1713 m n.p.m.), mniejszy szczyt wulkanu Kamerun, położony na południe od głównego. [przypis edytorski]
Mongo-ma-Loba — Kamerun, masyw wulkaniczny nad Zat. Gwinejską; czynny wulkan z najwyższym szczytem subsaharyjskiej Afryki zachodniej i środkowej (Fako, 4095 m n.p.m.); stanowi najbardziej wysunięte na południowy zachód odgałęzienie łańcucha gór, wzgórz i płaskowyżów, zwanego Pasmem Kameruńskim. [przypis edytorski]
Mongrana — dom Mongrana, z którego pochodził Rugier. [przypis redakcyjny]
mon hôte de la Jarretière (fr.) — mój gospodarz karczmy „Pod Podwiązką”. [przypis edytorski]
Monimos [z Syrakuz (IV w. p.n.e.)] — uczeń Diogenesa i Kratesa, twierdził, że wszelka wiedza jest tylko przypuszczeniem. [przypis tłumacza]
monistyczny (filoz.) — wywodzący całość bytu z jednej zasady. [przypis edytorski]
monistyczny — jednorodny, wywodzący całość bytu z jednej zasady. [przypis edytorski]
Monitor — czasopismo urzędowe; tytuł ten nosiła pierwsza polska gazeta, „Monitor Polski” (1765–1785) oraz wydawany w Paryżu od 1789 r. Le Moniteur universel. [przypis edytorski]
monitor — gazeta. [przypis edytorski]
„Monitor” — najważniejsze czasopismo polskiego oświecenia, powstałe z inicjatywy Stanisława Augusta Poniatowskiego, wyd. w Warszawie w latach 1765–1785. [przypis edytorski]
monitor — tu: okręt artyleryjski. [przypis edytorski]
monit (z łac.) — napomnienie, przestroga. [przypis edytorski]
Moniuszko, Stanisław (1819–1872) — polski kompozytor, dyrygent, organista i pedagog muzyczny; twórca polskiej opery narodowej; tworzył muzykę nacechowaną narodowo, wplatając w swoje kompozycje wyraziste elementy folkloru polskiego (melodie i tańce ludowe) oraz wykorzystując utwory polskich poetów. [przypis edytorski]
Moniuszko, Stanisław (1819–1872) — polski kompozytor, dyrygent, pedagog i organista. [przypis edytorski]
monizm (filoz.) — kierunek filozoficzny uznający (w przeciwieństwie do dualizmu), że natura całej rzeczywistości jest jednorodna, istnieje tylko jeden byt, który dopiero sztucznie można dzielić na wiele innych. [przypis edytorski]
monizm (filoz.) — pogląd, według którego natura całej rzeczywistości jest jednorodna, istnieje tylko jeden rodzaj tworzywa wszystkich rzeczy; w węższym znaczeniu: istnieje tylko jeden byt, który sztucznie można dzielić na wiele innych. [przypis edytorski]
monizm — kierunek filozoficzny uznający (w przeciwieństwie do dualizmu) jeden pierwiastek za osnowę wszystkich rzeczy. [przypis edytorski]
monizm — pogląd filozoficzny, uznający naturę wszelkiego bytu za jednorodną: materialną (materializm, monizm materialistyczny), duchową (spirytyzm, monizm spirytystyczny) lub materialno-duchową (np. panteizm). [przypis edytorski]
Monkacz, Spilberg — Munkacz na Węgrzech i Spielberg na Morawach, więzienia polityczne austriackie, słynne ze srogości. [przypis redakcyjny]
Monkalier — miasto Moncalieri w Piemoncie. [przypis redakcyjny]
Monkir i Nekir podług Muzułmanów, są to wielcy inkwizytorowie ciągnący śledztwo z nieboszczyków. Jeżeli z odpowiedzi grzesznika przekonają się o jego winach, wtenczas Monkir kosą ciągnie go do góry, a Nekir, maczugą na dół strąca. [przypis autorski]
Mon lion (fr.) — Mój lew. [przypis edytorski]
Mon mari est puriste (fr.) — mój mąż jest purystą; purysta — osoba rygorystycznie dbająca o czystość zasad, np. językowych. [przypis redakcyjny]
mon mari (fr. ) — mój mąż. [przypis edytorski]
Monmartre — wzgórze i wioska obok Paryża, włączone w jego granice administracyjne w XIX w. [przypis edytorski]
monnaie (fr.) — moneta; tu: pieniądze. [przypis edytorski]
Monna Kerywel — w oryginale fr. tytuł tego wiersza brzmiał: La lepreuse (tj. trędowata), a nazwisko bohaterki pisze się: Monna Kérivel. [przypis edytorski]
Monnier, Henry-Bonaventure (1799–1877) — francuski dramaturg, aktor i przede wszystkim karykaturzysta. [przypis edytorski]
monoculus (łac.) — jednooki. [przypis redakcyjny]
monografia Poritzkiego (…) na nieznanych dotychczas źródłach biograficznych (…) z w. XVIII — Powołując się na te źródła, dowiódł Poritzky, że pertraktacje między Fryderykiem II a de la Mettriem rozpoczęły się o wiele wcześniej niż w r. 1748. Jeżeli zaś Quépat i Du Bois Reymond sądzili o tym inaczej, jeżeli ten drugi np. zakwestionował autentyczność listu Fryderyka do Maupertuisa, listu upoważniającego M[aupertuisa] do wejścia w układy z de la Mettriem i datowanego z d. 19 lutego 1747 r., to tylko dlatego, że, opierając się na informacjach zawartych w La France Littéraire Quérarda, uważał rok 1748 za rzeczywistą datę ukazania się Człowieka-maszyny. Nie mógł sobie wobec tego wytłumaczyć, „w jaki sposób przy ówczesnych stosunkach komunikacyjnych w okresie między datą ukazania się Człowieka-maszyny a 7 lutego tegoż roku (w „Berliner Privilégiérte Zeitung” z d. 8 lutego 1748 roku znajduje się wzmianka o „przybyciu dnia wczorajszego sławnego doktora de la Mettriego”) mógł pozostać czas na zyskanie książce rozgłosu i jej działanie, na prześladowanie i ucieczkę de la Mettriego, na układy w sprawie jego powołania na dwór króla, wreszcie na podróż jego do Berlina. Tymczasem w wydanej przez Hallera „Gôttingische Zeitung” z r. 1747 znalazł Poritzky recenzję z d. 28 grudnia, komunikującą o „ukazaniu się świeżo w Lejdzie u Luzaca małej rozprawki, zatytułowanej L'homme machine, z datą 1748 r. wystawioną na karcie tytułowej”. Słusznie wnioskuje Poritzky, że owo „świeżo” może również dobrze znaczyć „przed kilku tygodniami”, i że rokowania z de la Mettriem, który już w r. 1746 ratował się ucieczką do Holandii celem uniknięcia prześladowania ze strony Wydziału Lekarskiego w Paryżu, mogły się rozpocząć wcześniej jeszcze, niż można sądzić z wzmiankowanego listu Fryderyka (J. O. de la Mettrie, sem Leben und Werke v. J. E. Poritzky, Berlin, 1900, s. 33). [przypis tłumacza]
monografia Przybyszewskiego pióra Stanisława Helsztyńskiego — por. Stanisław Helsztyński, Przybyszewski: opowieść biograficzna, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1958. [przypis edytorski]
monogram — ozdobny znak graficzny z połączonych kilku liter używany jako podpis lub oznaczenie własności. [przypis edytorski]
monogram — ozdobny znak wykorzystujący kształty liter. [przypis edytorski]
monoideizm — opanowanie umysłu przez jedną nadrzędną ideę. [przypis edytorski]
monokl — pojedyncze szkiełko stosowane dawniej zamiast okularów. [przypis edytorski]
monokl — pojedyncze szkło korekcyjne, okulary na jedno oko; przyrządu tego używano, osadzając go ciasno w oczodole, przytrzymując od góry łukiem brwiowym i przyciskając do góry policzka; monokl stanowił też rodzaj ozdoby, element mody męskiej, noszono go na łańcuszku przymocowanym do specjalnej, górnej kieszonki ubrania. [przypis edytorski]
monokl — pojedyncze szkło korekcyjne, okulary na jedno oko; przyrządu używano, osadzając go ciasno w oczodole i przytrzymując od góry łukiem brwiowym i przyciskając do góry policzka; monokl stanowił też rodzaj ozdoby, element mody męskiej, noszono go na łańcuszku przymocowanym do specjalnej, górnej kieszonki ubrania. [przypis edytorski]
monokl — pojedyncze szkło korekcyjne. [przypis edytorski]
monokl — soczewka korekcyjna na jedno oko. [przypis edytorski]
monokl — soczewka korekcyjna noszona na jednym oku. [przypis edytorski]
monokl — szkło korekcyjne noszone w jednym oku, zazwyczaj przymocowywane łańcuszkiem do kieszeni fraka. [przypis edytorski]
monologować — przemawiać do siebie samego (na scenie). [przypis autorski]
Monolog Pankracego ukazuje przywódcę rewolucji jako człowieka pełnego wątpliwości. [przypis redakcyjny]
monolog — w utworze literackim dłuższa wypowiedź jednej osoby. [przypis edytorski]
monomania — natręctwo; skupianie się tylko na jednej myśli, sprawie. [przypis edytorski]
monomania — obłęd polegający na opanowaniu umysłu przez jedną natarczywą myśl. [przypis edytorski]
monomania — obłęd polegający na opanowaniu umysłu przez jedną natarczywą myśl. [przypis redakcyjny]
monomania — patologiczna koncentracja na jednym temacie. [przypis edytorski]
monoman — osoba, której umysł jest chorobliwie opanowany przez jedną ideę czy myśl. [przypis edytorski]
monopolium — monopol; tu: wyłączność prawa nabycia i posiadania. [przypis redakcyjny]
Monopol Tytoniowy — Fabryka Wyrobów Tytoniowych Państwowego Monopolu Tytoniowego, utworzona w 1924 roku, w chwili wybuchu wojny mieściła się u zbiegu ulicy Kaliskiej i Grójeckiej. Z tego powodu ową powstańczą enklawę na Ochocie często określa się mianem „Reduty Kaliska”. [przypis edytorski]
monoteletyzm (z gr. monos: jedyny, thelo: chcę, mam wolę) — pogląd w teologii chrześcijańskiej z VII w., według którego Chrystus, zarówno w swojej naturze boskiej, jak i ludzkiej, kierował się jedną wolą; wysunięty przez patriarchę Konstantynopola Sergiusza I (zm. 638) jako formuła pojednawcza między diofizytami (przyjmującymi, że jedna osoba Chrystusa posiada dwie oddzielne natury: boską i ludzką) a monofizytami (przyjmującymi, że natura boska Chrystusa wchłonęła jego naturę ludzką i posiada on jedną naturę); z początkiem siódmego wieku mąciła Kościół herezja monoteletów: faktycznie w obrębie chrześcijaństwa na Wschodzie od V do VIII w. toczyła się walka pomiędzy poglądami teologicznymi monofizytyzmu i diofizytyzmu, zaś monoteletyzm w czasach papieża Honoriusza stanowił nową, kompromisową propozycję, łączącą w sobie elementy obu tych nauk, przedstawioną biskupom najważniejszych ośrodków chrześcijańskich. [przypis edytorski]
mon petit cochon (fr.) — moje małe prosiątko. [przypis edytorski]
mon petit Saxe psychologique (fr.) — moja mała psychologiczna figurka z saskiej porcelany; Laure Heyman była kolekcjonerką porcelanowych figurek; „psychologique” odnosi się do delikatnej wrażliwości Prousta. [przypis edytorski]
Monpolier — miasto Montpellier w południowej Francji. [przypis redakcyjny]
mon prince (fr.) — mój książę. [przypis edytorski]
mon sabre n'est pas seulement une vaine parure, et je ferai briller près de ses yeux l'image sacrée — j'ai eu l'occasion de voir un objet remarquable en ce genre. Sur un sabre turc, dont la lame portait les sentences du Coran, se trouvait gravée, près de la poignée, une image de la Vierge avec une inscription polonaise en caractères gothiques. Ce sabre appartenait à un Anglais, qui l'ava1t acheté en Italie. L'arme avait donc fait de lointaines, et à coup sûr plus d'une fois sanglantes pérégrinations. C'est dommage qu'elle ne portât aucune date ni le nom de celui qui l'avait conquise (Malczewski). [przypis autorski]
Monsalvat — góra, na której miał się znajdować zamek świętego Graala (kielicha, z którego Chrystus pił podczas ostatniej wieczerzy) występujący się w w legendach arturiańskich oraz w dramacie muzycznym Richarda Wagnera Pierścień Nibelunga; utożsamiana z górą Montserrat w Katalonii (1237 m n.p.m.), ok. 35 km na płn-zach. od Barcelony. [przypis edytorski]
Monsalvat — góra, na której miał się znajdować zamek świętego Graala (kielicha, z którego Chrystus pił podczas ostatniej wieczerzy) występujący się w w legendach arturiańskich oraz w dramacie muzycznym Richarda Wagnera Pierścień Nibelunga (1876). [przypis edytorski]
Monsalvat — zamek świętego Graala pojawiający się w legendach o Parsifalu i Lohengrinie. [przypis edytorski]
Monsalwat — zamek świętego Graala z legend o Parsifalu i Lohengrinie. [przypis edytorski]
Monseigneur (fr.) — Jaśnie Oświecony; mowa o w. ks. Konstantym.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]
monseigneur (fr.) — mój panie. [przypis edytorski]
Monseigneur (fr.) — Panie. [przypis edytorski]
Mon siège est fait (franc.) — Moje siedzenie jest ukończone (t. j. zdobyłem podstawę). [przypis autorski]
Monsieur, donnez moi quelque chose! (fr.) — Proszę pana, niech pan coś da! [przypis edytorski]
Monsieur? (fr.) — Panie? [przypis redakcyjny]
monsieur (fr.) — pan. [przypis edytorski]
Monsieur (fr.) — pan; tu jako tytuł używany na określenie Filipa I Orleańskiego (1640–1701), brata francuskiego króla Ludwika XIV. [przypis edytorski]
monsieur (fr.) — pan; tu: wychowawca. [przypis edytorski]
monsieur (fr.) — tu: panie. [przypis edytorski]
