Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 472 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7564 przypisów.
dziak (daw.) a. diak — pomocnik księdza w kościele prawosławnym, śpiewak liturgiczny i nauczyciel w szkółce parafialnej. [przypis edytorski]
dziakło — tu potwierdza dawniejszy nasz wywód z litewskiego dakłe. [przypis autorski]
działa, co sprawiły łaźnię króla Filipa armadzie — w 1588 r. król Hiszpanii, Filip II Habsburg (1527–1598), wysłał 130 okrętów przeciwko Anglii, chcąc wesprzeć angielskich katolików w walce z anglikanami. Okręty angielskie wyposażono właśnie w nowoczesne uzbrojenie: działa znajdowały się nie tylko na pokładzie, ale i w ładowniach, były mocowane systemem lin i bloczków i sprawniej obsługiwane. Opór Anglików oraz sztormy sprawiły, że do Hiszpanii wróciła zaledwie 1/3 Wielkiej Armady. [przypis edytorski]
działalność — tu: aktywność; skuteczność. W wydaniach z końca XVIII w.: dzielności. [przypis edytorski]
działalność — tu: czynność, aktywność; skuteczność. W wydaniach z końca XVIII w.: dzielności. [przypis edytorski]
działalność (tu i niżej) — w wyd. z 1790 r.: dzielność. [przypis edytorski]
działań — w wyd. z 1790 r.: dzielności. [przypis edytorski]
Działanie wspomnianego pierwiastka tłumaczy wszystko (…) włącznie do zadziwiających skutków, wywołanych przez choroby wyobraźni — Autor ulega tutaj skłonności, panującej w w. XVIII, kiedy przypuszczano, że istnieje w mózgu oznaczone miejsce (tzw. „mięsień mózgowy”), skąd biorą początek najważniejsze czynności duchowe. Jest to jak gdyby niewyraźny ślad „pierwiastka poruszającego”, jednocześnie zaś uzmysłowienie pewnej abstrakcji psychologicznej. Zresztą wiadomość o ἑνορμων zawdzięcza de la Mettrie zapewne nie tzw. „pismom Hipokratesa”, lecz Abrahamowi Kaau-Boerhaave'owi, siostrzeńcowi znakomitego mistrza lejdejskiego i autorowi dzieła Impetum faciens dictum Hippokrati (Lugd. Bat. 1745). Nerwy ruchowe i czuciowe, różniące się między sobą pod względem anatomicznym są, według tego badacza, czynnikami wszystkich przebiegów fizycznych i duchowych (actionem motus et sensus fieri per diversos nervos, distinctos plane neque unquam aut usquam confudendos). Czynnikiem życia nie jest jednak ani ciało, ani dusza, jeno trzeci, pośredniczący pierwiastek, mianowicie wspomniane impetum faciens, czyli ἑνορμων Hipokratesa. [przypis tłumacza]
dział asekurantem — należącym do osłony artylerii. [przypis redakcyjny]
działek — niewielki kawałek gruntu przypadający z podziału ziemi; który odtąd miał do niego należeć na zawsze: w manifeście powstania styczniowego (22 stycznia 1863) ogłoszono zniesienie pańszczyzny i uwłaszczenie chłopów, które jednak z powodu niemożności wyegzekwowania pozostało tylko deklaracją; 2 marca 1864 rząd carskiej Rosji ogłosił zniesienie pańszczyzny i nadanie wszystkim chłopom polskim prawa własności do użytkowanej przez nich ziemi, za odszkodowaniem na rzecz dotychczasowych właścicieli wypłacanym przez państwo; chłopi bezrolni otrzymali ziemię z dóbr skarbowych, kościelnych i skonfiskowanych uczestnikom powstania. [przypis edytorski]
działobitnia — bateria artyleryjska. [przypis redakcyjny]
działo (starop.) — dzieło; czyn, czynność. [przypis edytorski]
działo (starop.) — dzieło. [przypis edytorski]
Dział pierwszy w tłumaczeniu kończy się na fragmencie 52 — Fragmenty 53–59 zawierają uwagi stylowe poparte francuskimi przykładami, a tym samym w przekładzie tracące rację bytu. [przypis tłumacza]
dział — podział, tu: dzielenie łupów. [przypis edytorski]
dział — tu: udział, część. [przypis edytorski]
dział — tu: udział, część; także: dziedzictwo, spadek. [przypis edytorski]
dział — tu: udział. [przypis edytorski]
dział — tu: udział (w zyskach). [przypis edytorski]
dział — tu: wzgórek, granica między posiadłościami. [przypis edytorski]
dział — tu: wzgórek, wzniesienie. Wyrażenie gwarowe występujące na Podkarpaciu, w innych regionach Polski nieużywane. [przypis redakcyjny]
działy — dziś popr. forma N.lm: działami. [przypis edytorski]
działy — dziś popr. forma N.lm: z działami. [przypis edytorski]
Działyński — Adam Działyński. [przypis redakcyjny]
Działyński, Ignacy (1754–1797) — generał major wojsk koronnych, od 1788 szef 10 regimentu pieszego koronnego, zwanego później regimentem Działyńskich lub działyńczykami; poseł na Sejm Czteroletni, zwolennik Konstytucji 3 maja, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792; w 1794 wyjechał na Wołyń, został aresztowany i zesłany na Syberię, gdzie przebywał 18 miesięcy. [przypis edytorski]
działy — tu: dzielenie ziemi. [przypis edytorski]
Dziambetgierej — właśc. Dżanbeg-Girej, chan krymski w latach 1610–1623. [przypis redakcyjny]
dziamoli — narzeka. [przypis autorski]
dzianet (daw.) — rumak. [przypis redakcyjny]
dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny, rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy)— piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dzianet — ein Pferd edler Rasse. [przypis tłumacza]
dzianet — koń, wierzchowiec paradny rasy hiszp. a. tur. [przypis redakcyjny]
dzianet — piękny, rasowy koń. [przypis edytorski]
dzianet — rasowy koń. [przypis edytorski]
dzianet — rumak. [przypis redakcyjny]
dzianet (z arab.) — wierzchowiec wyćwiczony według szkoły hiszpańskiej. [przypis redakcyjny]
dzianiet (daw.) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dziano jemu (starop.) — nazywano go. [przypis edytorski]
dziardyn (daw., z wł.) — ogród. [przypis redakcyjny]
dziardyn — ogród. [przypis autorski]
dziardyn (z wł.) — ogród. [przypis edytorski]
dziatki (daw.) — dzieci. [przypis edytorski]
dziatki (daw.) — dzieci. [przypis edytorski]
dziatki (daw.) — dzieci. [przypis redakcyjny]
dziatki (daw., gw.) — dzieci. [przypis edytorski]
dziatki — dzieci. [przypis edytorski]
Dziatki — Helena miała, według Homera, jedną córkę: Hermionę. [przypis redakcyjny]
dziatki (przestarz.) — dzieci. [przypis edytorski]
dziatwa (daw.) — dzieci. [przypis edytorski]
dziatwa — dzieci, dzieciarnia; tu: nasi chłopcy, tj. powstańcy. [przypis edytorski]
dziatwa — dzieci. [przypis edytorski]
dziatwa Jagodowa — dzieci lub poddani Jagodowego Króla. [przypis edytorski]
dziawoli — skomli. [przypis autorski]
dziażyć (gw., z lit.) — smagać. [przypis edytorski]
dzicie (gw.) — dziecię, dziecko. [przypis edytorski]
dzicza — forma staropolska, tak jak: łodzia, pieczenia itp.; dziś: dzicz. [przypis redakcyjny]
dziczej — dziś poprawnie: bardziej dziko. [przypis edytorski]
dziczka — dzikie drzewo owocowe. [przypis edytorski]
dziczka — dziko rosnące drzewo owocowe. [przypis edytorski]
dzidy — dziś popr. forma N.lm: dzidami. [przypis edytorski]
dzidziawir (daw., z litew.) — bohater, heros. [przypis edytorski]
dziécię — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak i. [przypis edytorski]
dzięcielina (gw.) — koniczyna. [przypis edytorski]
dzięcielina (reg.) — gatunek koniczyny. [przypis edytorski]
dzięciorek (daw.) — kojec dla drobiu. [przypis edytorski]
dzięciorek — przenośne ogrodzenie przestrzeń dla ptactwa domowego. [przypis edytorski]
dziéckiem — tu: będąc dzieckiem; w dzieciństwie. [przypis edytorski]
dziędzierzawa — roślina z rodziny psiankowatych; datura. [przypis edytorski]
dzięgi (daw., z rus.) — monety. [przypis redakcyjny]
dzięgiel — dzięgiel leśny, roślina o silnym zapachu. [przypis edytorski]
dzięgiel — roślina o mocnym zapachu i ostrym smaku; w przysłowiu: dać kminu z dzięgielem, tzn. dotknąć do żywego, dać się we znaki, dokuczyć. [przypis redakcyjny]
dzięgiel — roślina z rodziny selerowatych, kwiaty w kulistych baldachach mają kolor biały, u niektórych odmian czerwonawy; wyróżnia się mocnym, charakterystycznym zapachem. [przypis edytorski]
dzięgi (z ros.) — pieniądze. [przypis edytorski]
dzięka (daw.) — podzięka, dziękczynienie. [przypis edytorski]
dzięka (daw.) — podzięka; dziękczynienie. [przypis edytorski]
dzięka (daw.) — podzięka, podziękowanie; dziękczynienie. [przypis edytorski]
dziękczynne za nie nabożeństwa i procesje — obchody i pochody osładzały Ateńczykom gorycz położenia. [przypis tłumacza]
Dzięki Bogu, że Giettator szczęśliwie dopłynął (…) — Władysław Zamojski wyjechał był wtedy do Konstantynopola w związku z nadchodzącą wojną krymską. [przypis redakcyjny]
Dzięki naszemu świetnemu systemowi przymusowego nauczania umiał czytać i pisać — w 1870 wprowadzono w Anglii przepisy o obowiązkowej edukacji podstawowej wszystkich dzieci w wieku 5–12 lat. [przypis edytorski]
dzięki ogólności określenia woli i pojęciu doświadczenia — Büchner pisze artykuł o Schopenhauerze, uznający jego wielki wpływ na rozwój filozoficznego myślenia. Por. Lange, op. cit., s. 90 i 162. [przypis redakcyjny]
Dzięki tylko temu, że prawo to nie obowiązuje w kilku drobnych państewkach, mógł w Niemczech… — ówczesne Cesarstwo Niemieckie (1871–1918) było państwem federalnym, złożonym z różnej wielkości państw związkowych, będących monarchiami (królestwami i księstwami) i wolnymi miastami. Niektóre z nim były niewielkie, np. Księstwo Waldecku i Pyrmontu, Księstwo Schaumburgu-Lippe czy też Księstwo Reuss liczyły po 40–70 tys. mieszkańców. [przypis edytorski]
dziękochwały — podziękowania i chwała. [przypis edytorski]
dziękował wojskom za to, że były mu w czasie całej wojny tak oddane… — oratio obliqua, którą Henkel i Clementz zamieniają na oratio recta. [przypis tłumacza]
dziękujęć (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
dziękujęć — konstrukcja z partykułą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
dziękujęć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci (skróconą do -ć). [przypis edytorski]
dziękujęć — skrót od: dziękuję ci. [przypis edytorski]
dziękuję za bedłek — dziękuję, mam w domu lepszych rzeczy dość; fragment przysłowia: „Dziękuję za bedłek, mam doma dość rydzów”. [przypis redakcyjny]
Dziękuj i módl się do aniołów słońca — Do Boga, którego tu poeta nazywa słońcem aniołów, bo aniołów w niebiosach, jak nas nasze ziemskie słońce, Bóg, oświeca. [przypis redakcyjny]
dziećmi diabła, ex patre diabolo, który był mężobójcą od samego początku świata — J 8, 44. [przypis edytorski]
dziecek (daw.) — 2. przypadek [D.] lm od: dziecko; [dziś: dzieci]. [przypis redakcyjny]
„Dzieciątko moje, synu, przybywaj…” — prawie dosłowna parodia z Hekaby Eurypidesa w. 172. [przypis tłumacza]
dzieciaków — popr. forma B. lm: dzieciaki. [przypis edytorski]
dzieciamy (gw.) — dziećmi. [przypis edytorski]
dzieci Beliala — przen. poganie; Belial a. Baal — bożek pogański wspominany w Starym Testamencie. [przypis edytorski]
Dzieci Biblii. Mojżesz — tekst został odtworzony z hebrajskiego tłumaczenia (wydanego w piśmie „Omer” w październiku 1939 r.) przez Ewę Świderską. Nadtytuł Dzieci Biblii świadczy o zamiarze stworzenia następnych opowieści o dzieciństwie innych postaci biblijnych. Przekład „Dzieci Biblii. Mojżesz” autorstwa Ewy Świderskiej został udostępniony na Licencji Wolnej Sztuki 1.3. (http://artlibre.org/licence/lal/pl/). [przypis edytorski]
Dzieci dwóch braci, czyli stryjeczne, były uważane i uważały się między sobą za rodzeństwo — W istocie u Rzymian mieli jedną nazwę: braci stryjecznych nazywano braćmi. [przypis redakcyjny]
