Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 7999 przypisów.

Kamień — gród w pobliżu Opola. [przypis edytorski]

kamieńmi — dziś popr. forma: kamieniami. [przypis edytorski]

kamień srebra — talent, staroż. jednostka wagi i wartości (wg wagi kruszcu), używana w Mezopotamii, przyjęta na Bliskim Wschodzie, następnie przez Greków i Rzymian; w staroż. Izraelu talent (hebr. kikkar) to ok. 35 kg. [przypis edytorski]

kamień węgielny — w tradycyjnej architekturze drewnianej: kamień, na którym opiera się węgieł (bądź: węgło), czyli narożnik ściany; przen.: pierwszy kamień, uroczyście kładziony podczas budowy. [przypis edytorski]

kamień z Rosetty — kamień z inskrypcjami po grecku i egipsku z roku 196 p.n.e., dotyczącymi faraona Polomeusza V, który pozwolił na odczytanie hieroglifów egipskich przez Jean-François Champolliona (1822). [przypis edytorski]

Kamienica a. Kamienica Nawojowska — rzeka, prawy dopływ Dunajca. [przypis edytorski]

kamienica Pod Murzynami a. Pod Etiopami — zabytkowa kamienica przy ul. Floriańskiej 1 w Krakowie, u wylotu tej ulicy na Rynek Główny, przy płn. narożniku placu Mariackiego; jej nazwa pochodzi od XVI-wiecznej płaskorzeźby przedstawiającej dwóch czarnoskórych Afrykańczyków, stanowiącej godło mieszczącej się tam wówczas apteki o nazwie „Ad Aethiopes”. Starożytni Grecy i Rzymianie nazw: Etiopia, Etiopowie używali na określenie wszystkich terenów i ludów na południe od Egiptu, określenie „Etiop” w znaczeniu „czarny człowiek” funkcjonowało w Europie również w późniejszych stuleciach. [przypis edytorski]

Kamienica — wieś w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim. [przypis edytorski]

Kamieniec, daw. Kamieniec Litewski, (brus. Камянец) — miasto w dzisiejszej zachodniej Białorusi. [przypis edytorski]

Kamieniecki, Ludwik (1758–1816) — polski wojskowy; uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792 i powstania kościuszkowskiego; od 1794 generał; bliski współpracownik i towarzysz walk ks. Józefa Poniatowskiego; mąż Marianny z Czerskich, po pierwszym mężu: Trębickiej. [przypis edytorski]

Kamieniec Podolski (…) taki warowny, że go siła ludzka nie dobędzie — w 1672 r. twierdzę zdobył sułtan turecki Mehmed IV dowodzący ponad stutysięczną armią, co zostało opisane przez Henryka Sienkiewicza w Panu Wołodyjowskim. Podczas 27-letniej okupacji Turcy dobudowali do katedry kamienieckiej minaret, który stoi tam do dziś. [przypis edytorski]

Kamieniec — w oryginale: Ilsenstein (ściana góry Brocken). [przypis edytorski]

kamienie milowe tej drogi — autor wymienił tu miasta, w których po roku 1919 odbywały się negocjacje poświęcone spłatom reparacji przez Niemcy. [przypis edytorski]

kamieniem rzucał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: kamienie rzucałem. [przypis edytorski]

kamienie — tu: pionki do warcab. [przypis edytorski]

Kamieniew, Lew Borysowicz, pierwotnie Lew Rozenfeld (1883–1936) — rosyjski rewolucjonista i polityk, należał do kierownictwa partii bolszewickiej; pierwszy Przewodniczący Centralnego Komitetu Wykonawczego RFSRR. [przypis edytorski]

Kamieniew, Lew, właśc. Rosenfeld (1883–1936) — czołowy działacz ruchu bolszewickiego, współpracownik Lenina. Za czasów stalinowskich odsunięty od stanowisk, po procesie w 1936 r. skazany i stracony. [przypis edytorski]

kamienie zawarte — zamknięte (jak w skarbcu) kamienie. [przypis edytorski]

kamieniu, który Eurypides magnetytem nazwał, a szerokie koła zwą go heraklejskim — w dramacie Eurypidesa Ojneus, z którego zachowały się tylko cytaty fragmenty, w tym zawierający porównanie do magnētis líthos (kamienia magnezyjskiego), który „przyciąga i odpycha”; określenie pochodzi od nazwy starożytnego greckiego miasta Magnezja (ob. Manisa) w Lidii, hist. krainie w zach. Azji Mniejszej; w pobliżu leżało miasto Heraklea, gdzie znajdowały się złoża magnetytu, rudy żelaza o naturalnych własnościach magnetycznych. [przypis edytorski]

Kamienna była ława — wiersz powstał w Korabnikach pod Krakowem na przełomie 1888–1889 r. [przypis edytorski]

Kamilla (fr. Camille) — imię bohaterki Elegii fr. poety Chéniera, pod którym wychwalał swoją piękną przyjaciółkę Michelle de Bonneuil. [przypis edytorski]

Kamil — M. Furius Camillus, przyszedł z odsieczą Kapitolowi oblężonemu przez Gallów. [przypis edytorski]

Kamiński, Henryk (1777–1831) — polski generał, uczestnik wojen napoleońskich i powstania listopadowego. [przypis edytorski]

Kamiński, Kazimierz (1865–1928) — aktor i reżyser teatralny i filmowy, dyrektor teatru, scenarzysta, pedagog; syn woźnego Warszawskich Teatrów Rządowych. [przypis edytorski]

Kamiński, Kazimierz (1865–1928) — aktor, reżyser. [przypis edytorski]

Kamiński, Kazimierz (1865–1928) — wybitny aktor i reżyser; jako pierwszy zastosował realizm gry aktorskiej; ceniony zwłaszcza za role w dramatach psychologicznych. [przypis edytorski]

Kamiński, Kazimierz (1865–1929) — aktor sceny krakowskiej z lat 1893–1904, grywał na scenach zagranicznych; zasłynął z kreacji aktorskich w dramacie psychologicznym. [przypis edytorski]

kamioła (gw.) — przytulia, roślina z rodziny marzanowatych. [przypis edytorski]

kamionka — gliniane naczynie. [przypis edytorski]

kamlotowy — wykonany z miękkiej tkaniny wełnianej. [przypis edytorski]

kamlotowy — z cienkiej, twardej tkaniny wełnianej. [przypis edytorski]

kamlotowy — z miękkiej wełny. [przypis edytorski]

kamlot (z fr. camelot) — uliczny sprzedawca gazet. [przypis edytorski]

kamlot (z fr. camelot) — uliczny sprzedawca, sprzedający „z ręki” (niemający stoiska); tu: sprzedawca gazet. [przypis edytorski]

kamlot (z fr.) — uliczny sprzedawca gazet. [przypis edytorski]

kamonaIriartea deltoidea, gatunek palmy z Ameryki Środkowej i Południowej. [przypis edytorski]

kampania 1812 — jedna z wojen Napoleona Bonaparte wymierzona przeciwko koalicjom europejskich mocarstw, inwazja na Rosję. [przypis edytorski]

kampania norweska — wspólne działania wojsk norweskich, francuskich, brytyjskich i polskich przeciwko inwazji niemieckiej, prowadzone w czasie II wojny światowej na terenie Norwegii (od kwietnia do czerwca 1940 roku). [przypis edytorski]

Kampania — region w południowych Włoszech. [przypis edytorski]

Kampania Rzymska (wł. Campagna Romana) — nizinny obszar w środkowych Włoszech, wokół Rzymu. [przypis edytorski]

kampania węgierska — powstanie węgierskie; wybuchło 15 marca 1848 r. w Peszcie pod wpływem wiadomości o zrywach w Paryżu i Wiedniu, stając się częścią Wiosny Ludów. [przypis edytorski]

kampanii — zgodnie z melodią wiersza wyraz ten należy czytać jako czterosylabowy: kom-pa-ni-i. [przypis edytorski]

kampanila — dzwonnica kościelna charakterystyczna dla architektury włoskiej, wyodrębniona z bryły kościoła. [przypis edytorski]

kampanila (z wł.: campanile) — dzwonnica kościelna stanowiąca odrębną budowlę, obok bryły kościoła. [przypis edytorski]

Kampfbund (niem.) — związek walki. [przypis edytorski]

kampung (mal.) — wieś, osada. [przypis edytorski]

kamracić się (daw.) — przyjaźnić się, mieć kogoś za towarzysza. [przypis edytorski]

kamrat (daw.) — kompan, towarzysz. [przypis edytorski]

kamrat — kolega, kompan, towarzysz. [przypis edytorski]

kamsin, właśc. khamsin — suchy, gorący, wiejący piaskiem lokalny wiatr w Egipcie i Lewancie (tj. na obszarze obejmującym Syrię, Palestynę, Jordanię, Liban i Izrael), w różnych rejonach noszący nieco odmienne nazwy; także: khamaseen, chamsin a. hamsin) [przypis edytorski]

kamzela a. kamiziela (gw.) — kamizela, wierzchnie odzienie chłopskie, rodzaj długiego sukiennego kaftana z rękawami podobnego do sukmany. [przypis edytorski]

kańczasty — dziś popr.: kanciasty. [przypis edytorski]

kańczug — bicz, bat. [przypis edytorski]

kańczug — bicz spleciony z rzemieni, osadzony na krótkim kiju; narzędzie dyscyplinowania i wymierzania kary. [przypis edytorski]

kańczug — bicz z plecionego rzemienia osadzonego na krótkim kiju, narzędzie dyscyplinowania i wymierzania kary. [przypis edytorski]

kańczug — bicz z plecionego rzemienia. [przypis edytorski]

kańczug — krótki bicz spleciony z rzemienia. [przypis edytorski]

kańczug — pleciony skórzany bicz z rękojeścią, wynaleziony w Anglii („kot o dziewięciu ogonach”), w Rosji carskiej, podobnie jak w Australii w początkach eur. osadnictwa na tym kontynencie, stosowany jako narzędzie chłosty. [przypis edytorski]

kańczug — rzemienny bicz na krótkim trzonku. [przypis edytorski]

kańczug — skórzany bicz, narzędzie chłosty. [przypis edytorski]

kańczug — skórzany pleciony bicz z krótką rękojeścią. [przypis edytorski]

kańczug — skórzany, pleciony bicz z rękojeścią. [przypis edytorski]

kańczug (z tur.) — bicz z rękojeścią spleciony z pęku rzemieni skórzanych. [przypis edytorski]

kańczug (z tur. kamcze: bicz) — skórzany pleciony bicz z rękojeścią, narzędzie do wymierzania chłosty. [przypis edytorski]

kańczuka (z tur. kamcze: bicz) — pleciony skórzany bicz z rękojeścią; narzędzie, którym wykonywano chłostę; nahajka. [przypis edytorski]

Kanaan — staroż. kraina położona na wschodnim brzegu Morza Śródziemnego; obecnie to tereny m.in. Palestyny i Syrii. [przypis edytorski]

Kanaan — starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, której część stanowi obecna Palestyna, według Biblii była to Ziemia Obiecana. [przypis edytorski]

Kanaan — starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, wymieniana w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Boga (tereny obecnej Palestyny). [przypis edytorski]

Kanaan — starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, wymieniana w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Boga (tereny obecnej Palestyny); w szerszym znaczeniu Kanaan to ziemie obejmujące Fenicję, Palestynę i Syrię aż do rzeki Eufrat. [przypis edytorski]

Kanaan — teren późniejszej Palestyny [przypis edytorski]

kanaczek (daw.) — pieszczoszek. [przypis edytorski]

Kanada — grupa więźniów przebywających w obozie dłuższy czas, zajmujących się rozładunkami transportów, uważana za uprzywilejowaną. [przypis edytorski]

Kanada — grupa więźniów przebywających w obozie dłuższy czas, zajmujących się rozładunkami transportów, uważana za uprzywilejowaną. [przypis edytorski]

Kanada, nasza Kanada, nie pachnie wprawdzie, jak Fiedlerowska, żywicą — nawiązanie do książki Arkadego Fiedlera pt. Kanada pachnącą żywicą. [przypis edytorski]

Kanada — w gwarze obozowej: grupa więźniów przebywających w obozie dłuższy czas, zajmujących się rozładunkami transportów, uważana za uprzywilejowaną. [przypis edytorski]

Kanada — w gwarze obozowej: grupa więźniów przebywających w obozie dłuższy czas, zajmujących się rozładunkami transportów, uważana za uprzywilejowaną. [przypis edytorski]

kanadyjski koc — Kanadą nazywano jeden z dziewięciu obozów w Birkenau, który służył jako magazyn zagrabionego mienia żydowskiego, zatem zapewne chodzi o koce pochodzące właśnie stamtąd. [przypis edytorski]

kanak (daw.) — naszyjnik. [przypis edytorski]

kanak (hist.) — popr.: kanaka, człowiek pochodzący z wysp Pacyfiku, zwł. tubylczy pracownik w koloniach bryt. i na statkach. [przypis edytorski]

kanak (hist.) — popr.: kanaka, człowiek pochodzący z wysp Pacyfiku, zwł. tubylczy pracownik w koloniach bryt. i na statkach. [przypis edytorski]

kanak — przylegający do szyi szeroki naszyjnik z drogich kamieni oprawionych w złoto a. ozdoba fryzury ze sznurów pereł; elementy stroju popularne wśród szlachty w XVII w. [przypis edytorski]

kanak — rodzaj naszyjnika, tu ogólnie: klejnot. [przypis edytorski]

kanak — tu: naszyjnik. [przypis edytorski]

kanak — tur. ozdoba wpinana we włosy, złożona ze sznurów pereł lub drogich kamieni; także: daw. szeroki, złoty naszyjnik wysadzany drogimi kamieniami, płasko leżący na szyi. [przypis edytorski]