Przypisy

Hauptman, Gerhard (1862–1946) — pisarz niemiecki związany z Dolnym Śląskiem, laureat Nagrody Nobla w r. 1912. [przypis edytorski]

Hauptmann, Gerhard (1862–1946) — dramaturg i powieściopisarz niemiecki, przedstawiciel naturalizmu, laureat nagrody Nobla w r. 1912. [przypis edytorski]

Hauptmann, Gerhart (1862–1946) — niemiecki dramaturg i powieściopisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1912 r. [przypis edytorski]

Hauptmann, Gerhart (1862–1946) — niemiecki dramaturg, naturalista; podejmował problematykę społeczną, np. biedę tkaczy śląskich i ich buntu z lat czterdziestych XIX wieku — Tkacze z 1892 roku. [przypis edytorski]

Hauptmann, Gerhart (1862–1946) — niemiecki dramaturg, pisarz i poeta, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1912 roku; autor m.in. sztuki Hanneles Himmelfahrt (Wniebowstąpienie Hanusi, 1893). [przypis edytorski]

Hauptmann, Gerhart (1862–1946) — niem. pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1912 roku. [przypis edytorski]

hauptmann (niem.) — niemiecki stopień oficerski, odpowiednik kapitana. [przypis edytorski]

Hauser, Kaspar (1812?–1833) — nieznanej tożsamości chłopiec w wieku ok. 16 lat, który pojawił się w 1828 na ulicach Norymbergi i twierdził później, że większość życia spędził w izolacji w ciasnej, ciemnej celi. [przypis edytorski]

Hauser, Kaspar (1812?–1833) — tajemniczy znajda o nieznanej tożsamości, odnaleziony w wieku ok. 16 lat w Norymberdze. [przypis edytorski]

hausknecht (niem.) — sługa domowy. [przypis edytorski]

Hausknecht (niem.) — stróż domowy, służący w oberży. [przypis edytorski]

Hausner, Arturr (1870–1941) — polski polityk, działacz socjalistyczny, publicysta; członek Naczelnego Komitetu Narodowego (1914–1916); w 1915 w USA, organizator Komitetu Obrony Narodowej; w 1917 w Legionach Polskich; poseł na sejm (1919–1930); członek Rady Naczelnej PPS (1919–1923; 1926–1939). [przypis edytorski]

haussa, baissa (daw., z fr.) — dziś popr.: hossa, bessa: długotrwały, odpowiednio, wzrost albo spadek kursów papierów wartościowych lub cen towarów notowanych na giełdzie. [przypis edytorski]

hausta — dziś popr. forma B. lp: haust. [przypis edytorski]

haut-le-corps (fr.) — drgnięcie. [przypis edytorski]

Haut rocher ce qui — żartobliwy zapis francuskimi wyrazami (haut: wysoki; rocher: skała, rafa; ce qui: ten, kto) fonetycznego brzmienia nazwiska „Choroszewski”. [przypis edytorski]

Havelock Ellis, Henry (1859–1939) — lekarz, badacz ludzkiej seksualności. [przypis edytorski]

Havelock Ellis, właśc. Henry Havelock Ellis (1859–1939) — brytyjski lekarz, jeden z twórców nowoczesnej seksuologii, autor Studies in the Psychology of Sex (Studium psychologii seksualnej, 1896), współautor Sexual Inversion (Inwersja seksualna, 1897), pierwszej angielskiej książki medycznej o homoseksualności. [przypis edytorski]

Havelock Ellis, właśc. Henry Havelock Ellis (1859–1939) — brytyjski lekarz, jeden z twórców nowoczesnej seksuologii. [przypis edytorski]

Have you been here a long time? Two months and jail looks good to us — „Od dawna tu jesteście?”; „Dwa miesiące i więzienie wydaje nam się dobre”. [przypis edytorski]

haw a. hawok (gw.) — tu. [przypis edytorski]

hawana — gatunek cygara. [przypis edytorski]

hawdala (hebr. dosł.: oddzielenie) — w judaizmie modlitwa odmawiana na pożegnanie Szabatu, bądź innego święta, po zapadnięciu zmroku, nad kielichem wina, wonnościami oraz świecą hawdalową. Jej zadaniem jest oddzielenie święta od dnia powszedniego. [przypis edytorski]

hawdala (hebr. oddzielenie) — w judaizmie ceremonia zakończenia Szabatu, oddzielenia czasu Szabatu (także innych świąt) od dnia powszedniego; po zapadnięciu zmroku lub po nabożeństwie w synagodze odmawiane są błogosławieństwa nad winem, wonnościami i światłem świecy, jest to pożegnanie święta i rozpoczęcie nowego tygodnia. [przypis edytorski]

hawdala — (z hebr. oddzielenie, oddalenie; z jid. hawdołe) dzieło oddzielenia światła od ciemności dokonane przez Boga. To także nazwa ceremonii i modlitwy. [przypis edytorski]

Haweis, Hugh Reginald (1838–1901) — angielski duchowny i pisarz. [przypis edytorski]

Hawełka, Antoni (1840–1894) — polski przedsiębiorca, kupiec i restaurator, założyciel restauracji „U Hawełki” słynącej z wielowarstwowych kanapek. [przypis edytorski]

Hawełka, Wentzl — znane restauracje krakowskie przy Rynku Głównym. [przypis edytorski]

hawelok — płaszcz męski bez rękawów, z otworami na ręce pod peleryną. [przypis edytorski]

hawelok — popularny na przełomie XIX i XX wieku płaszcz męski bez rękawów, z pelerynką, pod którą umieszczone były otwory na ręce (nazwa pochodzi od nazwiska angielskiego generała H. Havelocka). [przypis edytorski]

hawelok — popularny na przełomie XIX i XX w. płaszcz męski bez rękawów, z pelerynką, pod którą umieszczone były otwory na ręce. [przypis edytorski]

hawelok (z ang.) — rodzaj płaszcza męskiego. [przypis edytorski]

haw (gw.) — tu. [przypis edytorski]

Haw (gw.) — tu. [przypis edytorski]

haw (gw.) — tu, tutaj. [przypis edytorski]

hawok a. haw (gw.) — tutaj, tu; w tym miejscu najwyraźniej zamiast haniok: tam, daleko. [przypis edytorski]

Haworth — historyczna miejscowość w hrabstwie West Yorkshire w Anglii. [przypis edytorski]

Hawrań — nazwa szczytu, znajdującego się w Tatrach po stronie słowackiej. [przypis edytorski]

Hawr — francuskie miasto nadmorskie w regionie Normandia. [przypis edytorski]

Hawr — miejscowość w Normandii, znajduje się w niej największy port we Francji. [przypis edytorski]

Haycraft, John Berry (1859–1922) — brytyjski fizjolog. [przypis edytorski]

Haydn, Franz Joseph (1732–1809) — austriacki kompozytor, przedstawiciel klasycyzmu. [przypis edytorski]

Hayes, Roland (1887–1977) — amerykański śpiewak tenorowy; koncertował w Europie, jako jeden z pierwszych Afroamerykanów nagrał płytę z repertuarem klasycznym (1939). [przypis edytorski]

Hayes, Rutherford (1822–1893) — amerykański polityk i prawnik, dziewiętnasty prezydent USA (1877–1881). [przypis edytorski]

Hayman, popr.: Hauman, Filip (1754–1829) — pułkownik, dowódca 12 regimentu pieszego w czasie wojny polsko-rosyjskiej (1792), kawaler Orderu Virtuti Militari; w 1793 mianowany przez króla dowódcą 10 regimentu pieszego; wyznaczony przez Kościuszkę na dowódcę powstania warszawskiego, zmuszony przez króla do wierności, uchylił się od dowodzenia i opuścił regiment, dając wolną rękę swoim oficerom; awansowany przez Kościuszkę na generała majora. [przypis edytorski]

Haymarket — teatr w Londynie, zbudowany w 1720. [przypis edytorski]

Hayreddin, zwany w źródłach zach. Barbarossa (1478–1546) — turecki korsarz, od 1533 admirał floty Imperium Osmańskiego. [przypis edytorski]

hazard a. azard — tu daw.: ryzyko, niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — niebezpieczeństwo; puszczać się na hazardy: narażać się na niebezpieczeństwa. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — niebezpieczeństwo, ryzyko. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — przypadek, niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — ryzyko; niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — ryzyko. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — traf, przypadek, los. [przypis edytorski]

hazardowny (daw.) — ryzykowny; hazardowy. [przypis edytorski]

hazardowny (daw.) — ryzykowny. [przypis edytorski]

hazardowny — dziś: hazardowy. [przypis edytorski]

hazardowny — dziś popr.: hazardowy. [przypis edytorski]

hazard — tu: niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

hazard — tu: przypadek. [przypis edytorski]

hazard — tu: ryzykanctwo, brawura. [przypis edytorski]

hazard — tu: ryzyko. [przypis edytorski]

hazard — tu: skłonność do ryzyka, brawura. [przypis edytorski]

hazardy — niebezpieczeństwa. [przypis edytorski]

haza (starop.) — aby. [przypis edytorski]

Hazebon — właśc. Cheszbon, dawna stolica ludu Amorytów; porównanie oczu do tamtejszych sadzawek pochodzi z PnP 7,5. [przypis edytorski]

hazer (chazir) — świnia. [przypis edytorski]

Hazlitt, Wiliam (1778–1830) — angielski pisarz, krytyk literacki i eseista. [przypis edytorski]

Hdzie? (białorus.) — gdzie? [przypis edytorski]

Hébert, Ernest (1817–1908) — francuski malarz, tworzący sceny biblijne i portrety w stylu romantycznym. [przypis edytorski]

Hébert, Marcel (1851–1916) — filozof francuski, zajmujący się zagadnieniem religii. [przypis edytorski]

Héger, Constantin (1809–1896) i Héger, Claire Zoé Parent (1814–91) — małżonkowie, którzy prowadzili szkołę prywatną w Brukseli. [przypis edytorski]

hélas (fr.) — niestety. [przypis edytorski]

hēmicrania (z gr.) — migrena. [przypis edytorski]

héroïque (fr.) — heroiczny. [przypis edytorski]

Hearn, Lafcadio (1850–1904) — właśc. Patricio (Patrick) Lafcadio Tessima Carlos Hearn, pisarz tworzący w języku angielskim i japońskim. [przypis edytorski]

Hearst, William (1863–1951) — twórca największego koncernu prasowego w USA. [przypis edytorski]

Hearst, William Randolph (1863–1951) — amerykański magnat prasowy, jeden z największych w historii prasy: w szczytowym okresie swojej potęgi posiadał 20 gazet codziennych, 13 magazynów, dwie wytwórnie filmowe, 8 rozgłośni radiowych oraz liczne posiadłości ziemskie. [przypis edytorski]

Heautontimoroumenos — właśc. Heauton timorumenos (w tłumaczeniu z łac.: Sam siebie karzący, względnie: Samoudręk), tytuł komedii Terencjusza (ok. 195 p.n.e.– po 159 p.n.e.), z której pochodzi słynne hasło humanistów renesansowych: „Człowiekiem jestem; nic co ludzkie nie jest mi obce” (w. 77: Homo sum, humani nil a me alienum puto). [przypis edytorski]

Hebamme (niem.) — akuszerka. [przypis edytorski]

heban — cenne drewno egzotyczne o czarnej barwie. [przypis edytorski]

heban — cenne drewno egzotyczne o naturalnym czarnym kolorze, bardzo twarde i ciężkie. [przypis edytorski]

heban — kosztowne drewno pozyskiwane różnych gatunków drzew rosnących w tropikalnych częściach Azji, w Afryce itp. [przypis edytorski]

hebanowy — z czarnego drewna egzotycznego. [przypis edytorski]

heban — rodzaj czarnego lub ciemno zabarwionego, cennego drewna. [przypis edytorski]

Hebbel, Christian Friedrich (1813–1863) — niemiecki dramatopisarz, propagatorem jego twórczości w Polsce był Karol Irzykowski. Dzieła: Judyta, Maria Magdalena. [przypis edytorski]

Hebbel, Friedrich (1813–1863) — niemiecki dramaturg i poeta. [przypis edytorski]

Hebbel, Friedrich (1813–1863) — niemiecki poeta i dramaturg, autor m. in. dramatu Judyta. [przypis edytorski]

Hebbell, Friedrich (1813–1863) — niemiecki poeta i dramaturg. [przypis edytorski]

hebd — dziki bez, wykorzystywany w lecznictwie, zastosowanie zewnętrzne; u ludzi jego spożycie grozi zatruciem. [przypis edytorski]

hebel — strug, narzędzie stolarskie służące do wyrównywania i wygładzania powierzchni drewna. [przypis edytorski]

Hebe (mit. gr.) — bogini młodości. [przypis edytorski]

Hebe (mit. gr.) — córka Zeusa i Hery, personifikacja młodości. [przypis edytorski]

Hebe (mit. gr.) — córka Zeusa i Hery, personifikująca młodość. [przypis edytorski]

hebertyści — grupa działaczy politycznych i urzędników skupionych woków Jacquesa Héberta. Hébert redagował pismo pt. Le Père Duchesne (fr. Ojczulek Duchesne), które w l. 1793–1794 reprezentowało radykalne poglądy wyrażane językiem ludowym, zyskując w ten sposób spore zainteresowanie sankiulotów. W pierwszym okresie skupione było na zwalczaniu będących wówczas u władzy żyrondystów, co poskutkowało aresztowaniem Héberta w maju 1793 r. W odpowiedzi sankiuloci zagrozili przemocą członkom Konwentu, otoczyli obrady, domagając się m.in. uwolnienia lidera i usunięcia żyrondystów z obrad. Do sankiulotów przyłączyła się gwardia narodowa, co zapewniło uwolnienie Héberta, usunięcie części posłów prawicy a w efekcie przyczyniło się do politycznego zmarginalizowania żyrondystów. Hebertyści domagali się zaostrzenia polityki dechrystianizacyjnej (co szczególnie nie podobało się Robespierre'owi), większej regulacji rynku, rekwizycji upraw. Byli też zwolennikami stosowania terroru jako narzędzie walki z nadużyciami i wrogami republiki. Po sukcesie w zwalczaniu żyrondystów, ostrze publicystyki Héberta skierowało się przeciw jakobinom, co doprowadziło do wysunięcia oskarżeń przeciw dziennikarzowi i jego współpracownikom o spisek przeciw republice. Rolę w zwalczaniu hebertystów odegrali m.in. Fabre d'Églantine i Camille Desmoulins, który na łamach swojej gazety „Le Vieux Cordelier” oskarżał ich o niszczenie reputacji młodej republiki. Mimo zabiegów Héberta nie udało się mu ponownie zmobilizować ludowej insurekcji przeciw mniej radykalnie nastawionej części Konwentu. W marcu 1794 r. czołowi przedstawiciele grupy zostali aresztowani i skazani na śmierć w trzydniowym procesie. [przypis edytorski]

hebes (daw.) — tępak, głupiec. [przypis edytorski]

hebes (łac.) — tępy, ograniczony, tuman. [przypis edytorski]

hebes (łac.) — tępy, ograniczony, tuman. [przypis edytorski]

hebes (z łac.) — tępy, ograniczony, tuman. [przypis edytorski]