Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | francuski | grecki | hebrajski | łacina, łacińskie | niemiecki | rosyjski | włoski

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 899 przypisów.

staja — [daw. miara odległości, w różnych okresach i okolicach licząca od ok. 100 do ok. 1000 m; w oryginale miara grecka: stadion, zależnie od regionu odpowiadająca ok. 160–210 m.; red. WL]; staja olimpijska to 192 m, attycka 177; okrągło 5 1/2 staj to 1 km. [przypis tłumacza]

staja — [daw. miara odległości, w różnych okresach i okolicach licząca od ok. 100 do ok. 1000 m; w oryginale miara grecka: stadion, zależnie od regionu odpowiadająca ok. 160–210 m.; red. WL]; staja olimpijska = 192 m, ateńska = 177 m. zburzyć długie mury na dziesięć staj: żądają więc 1/4 murów, bo mur północny ma stajań 40, południowy 35. [przypis tłumacza]

stajanie — stadium, στάδιον [stadion] = 625 rzymskich stóp (Pliniusz, Historia naturalna II, 21; Linde) [ok. 160–210 m]. [przypis tłumacza]

stajanie — [starop. miara odległości licząca ok. 135 m; red. WL] po grecku stadion, około 185 m. [przypis tłumacza]

staje — greckie staje wynosiło około 178 m. [przypis tłumacza]

staje przed nim Fortuna… — przedrukowana ta gadka z Fortuną w Wiszniewskiego Historia literatury, tom VII, str. 118. [przypis tłumacza]

stamtąd przez przełęcz — może to być przełęcz, przez którą prowadzi droga z miasta Argos do Kleonaj (na południe od Koryntu), lub przełęcz przy Tenei (na południowy wschód od Kleonaj), na drodze z Koryntu do Myken. [przypis tłumacza]

stanął przed Brutusem w postaci ducha… — podanie rozpowszechnione w starożytności. Por. Juliusz Cezar Szekspira, IV, 3. [przypis tłumacza]

stanąwszy na plecach swego towarzysza — ἀνακουφισθεὶς δὲ ὑπὸ συστρατιώτου, a m ilite sublevatus, von einem Kameraden emporgehoben (Cl.), ἀνακουφισθεὶς δὲ ὑπὸ συστρατιώτου. W cytowanym wyżej przekładzie łacińskim kodeksu berlińskiego: a contubernali suo sustollitur et ex ardente materia raptum ignem in fenestram inserit. [przypis tłumacza]

stan ich ulega bardzo szczególnej odmianie (…) na liche i plugawe życie — Niektórzy komentatorowie dopatrywali się w tym niewinnym ględzeniu zmartwychwstałego Epistemona „krwawej satyry”, „dantejskich obrazów” etc. Istotnie trzeba dużo dobrej woli i wyobraźni, aby się tego wszystkiego dopatrzyć w błahym ustępie w rozwlekły sposób rozprowadzającym jedną i tę samą myśl, samą przez się dość chudą. [przypis tłumacza]

Stanisław Leszczyński (1677–1766) — teść Ludwika XV, od którego po utracie korony polskiej otrzymał dożywotnio księstwo Lotaryngii i Baru. Był to człowiek miękkiego charakteru, ale światły i dobroczynny, który zjednał sobie miłość i szacunek poddanych. Liczne pisma jego, zebrane w 4 tomach, wydano w r. 1765 pt. Dzieła dobroczynnego filozofa. [przypis tłumacza]

Stanisław Staszic złożył swe myśli o społeczności i prawie, o Polsce i konieczności reformy jej ustroju… — por. Maciej Starzewski, Teoria społeczno-polityczna Staszica I. a J. J. Rousseau (Kraków 1926). — Uwagi i Przestrogi wydał w Bibliotece Narodowej Stefan Czarnowski, seria I, nr 90 i 98. [przypis tłumacza]

stan pobożnej radości — radość ze spełnienia dobrego uczynku. [przypis tłumacza]

stan pośredni — skr. antarā-bhava, chiń. zhongyou, jap. chūu. Ostatni z czterech etapów życia (narodziny, życie, śmierć, stan pośredni), w którym osoba zmarła przebywa zanim odrodzi się ponownie. Stan ów trwa od siedmiu do czterdziestu siedmiu dni. [przypis tłumacza]

stan „równych” — nazwa szlachty w Sparcie, tj. równouprawnionych obywateli. [przypis tłumacza]

stan średni — nie należy oceniać wedle naszych stosunków, gdzie stan średni stanowi zarazem najwyżej oświeconą warstwę społeczną, ale raczej porównać stany średnie w państwach wybitnie przemysłowych; byli to więc ludzie dosyć zamożni sklepikarze, przedsiębiorcy, mniejsi przemysłowcy, właściciele realności [tj. nieruchomości] itp. [przypis tłumacza]

Starajcie się o zbawienie swoje z trwogą — Flp 2, 22. [przypis tłumacza]

starał się go sobie zjednać — Wespazjan „będąc przy dworze Nerona w podróży jego do Achai, gdy podczas śpiewania cesarskiego często odchodził lub drzemał, popadł w ciężką niełaskę” (Swetoniusz, Żywot Wespazjana IV, przekł. Kwiatkowskiego). [przypis tłumacza]

starał się Kant (…) o ustalenie zasady etyki w drodze analitycznej, niezawiśle od wszelkich metafizycznych założeń — nie znając Platona i Kanta nie można ze stanowiska filozoficznego należycie i dokładnie zrozumieć Schopenhauera, gdyż cała jego teoria poznania wychodzi z Kanta i opiera się na nim, zaś cała nauka o ideach na Platonie. Lecz z drugiej strony jest rzeczą niemożliwą określić Kanta w jednym przypisku, dlatego też odsyłam czytelnika do mojego Wstępu (ustęp 1), gdzie się starałem pokrótce wyłożyć stosunek Schopenhauera do Kanta w ogólności. W przypiskach zaś uzupełniam tylko odnośnie do poszczególnych punktów niniejszej rozprawy to, co tam powiedziałem. To samo odnosi się też do innych filozofów, o których jest mowa w tej książce. Ich biografie i dokładne streszczenie ich poglądów w ogóle znajdzie przecież czytelnik w każdym podręczniku historii filozofii. Mnie zaś szło tylko o ich stosunek do Schopenhauera, w szczególności zaś do zagadnienia wolności woli. [przypis tłumacza]

stara przepowiednia mężów † że miasto — krzyżyk oznacza, że w tym miejscu tekst jest zepsuty, λόγος ἀνδρῶν † ἔνθα τότε (N), λόγος ἀνδρῶν ἔνθέων, τότε (D), stąd: virorum numine afflatorum, gottbegeisterter Männer (Cl.); [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]

stare dziecko, o którym opowiada pewien pisarz współczesny — Ów „pisarz współczesny” to sam autor, przytaczający w Historii naturalnej duszy w dosłownym przekładzie ustęp z dzieła ojca Kościoła, Arnobiusza pt. A diversus gentes, w którym jest mowa o „starym dziecku”. Arnobiusz przypuszczał, że gdyby człowieka zaraz po urodzeniu odosobniono od wszelkiego towarzystwa, pozostałby w okresie dojrzałości fizycznej zupełnym dzieckiem, pozbawionym wyobrażeń i pojęć, podobniejszym raczej do zwierzęcia, niż do człowieka (Historia naturalna duszy, opowiadanie VII: Belle conjecture d'Arnobe, qui vient à l'appui de tous ces faits. [przypis tłumacza]

starostowie [tu: harmostowie] — specjalni urzędnicy spartańscy, wysyłani do podbitych obszarów. [przypis tłumacza]

Starożytna sentencja grecka (…) rzeczy same — Epiktet, Enchiridion, 5. [przypis tłumacza]

starożytne Koryntyjki były waleczne i ogniste w potykaniu — Słynne były hetery Koryntyjskie. [przypis tłumacza]

starożytne przedmieście — Saint-Marceau. [przypis tłumacza]

Starożytnych (…) filozofia (…) nie uświadomiła sobie jeszcze dosyć wyraźnie dwóch najgłębszych i najzawilszych zagadnień nowszej filozofii — zob. ustęp 42 niniejszej rozprawy. [przypis tłumacza]

Starożytny filozof odpowiedział komuś (…) — por. Diogenes Laertios, Życie Biona [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IV, 47. [przypis tłumacza]

starożytny filozof zapytany, czy miał pewną niewiastę — Arystyp, filozof, o heterze Lais. [przypis tłumacza]

starożytny Patriarcha z Song Shan — tzn. Bodhidharma (Chiń. Pudidamo lub Damo, jap. Bodaidaruma lub Daruma (?–530?). Dwudziesty ósmy patriarcha buddyzmu indyjskiego i pierwszy patriarcha buddyzmu chan. Według tradycji przybył z Indii do Chin, by przynieść przekaz Dharmy Buddy. Mimo, że istnieją dokumenty chińskie, które wspominają mnicha buddyjskiego o takim imieniu, są też głosy negujące prawdziwość jego istnienia. [przypis tłumacza]

Starszyźnie — przywódcy ludu od Jehoszuy ben Nun do Szmuela (Samuela) — proroka. [przypis tłumacza]

starszyzna — przywódcy ludu od Jozuego ben Nuna do proroka Samuela. [przypis tłumacza]

starszyzny — ήγεμόσιν. [przypis tłumacza]

stary filozof o złotej nodze — Pitagoras. [przypis tłumacza]

stary-młody — tj. stary i młody księżyc, czyli zazwyczaj ostatni dzień starego miesiąca, gdy za pierwszy dzień (νουμηνία) nowego miesiąca uważano ten dzień, a raczej wieczór, kiedy ukazał się o zmroku rożek księżyca po nowiu. A zatem astronomiczny pierwszy nie zgadzał się z praktyką: na pograniczu był pewien okres czasu niestały (od jednego do trzech dni), który nazywano stary-młody, postrach dla dłużników, jako termin płatności. Zastaw złożyć musiał wierzyciel z góry, przeniósłszy do sądu w tymże okresie na koszta wyroku i egzekucji pewną sumę (maksimum 3%), którą strona wygrywająca odbierała od przeciwnika. [przypis tłumacza]

stary ochłap ze śmietnika — χόρτου παλαιοῦ σπάραγμα (N), σπαράγματα (D); vetusta foeni praesegmina; ein Ueberrest alten Heues (Cl.); [pominięto tłum. na rosyjski]. Wedle Papego: σπάραγμα = ein abgerissenes oder abgebrochenes Stück, wie es die Hunde abreissen; χόρτος = Hofraum, αὐλῆς ἐν χόρτῳ, besonders der Viehhof, wo sich zugleich die Miststätte befand. Jest to daleko prawdopodobniejsze, że nędzarze ci grzebali się po śmietnikach, aniżeli że jedli starą mierzwę; zgodne jest to zresztą ze słowami następnymi: „za krztynę uzbieranych żył mięsnych” etc. [przypis tłumacza]

stary — Periplektomenus. [przypis tłumacza]

stater — moneta srebrna, równa czterem, albo złota, równa dwudziestu drachmom, czyli koronom. [przypis tłumacza]

stat pro ratione voluntas — zamiast rozsądku znaczy wola (samowola). [przypis tłumacza]

stawiali czoło — ἠμύναντο (N), ἔβαλλον (D). [przypis tłumacza]

stawiliście im czoło w wojnie — nie wiadomo, o której wojnie myśli mówca; od wojny peloponeskiej do hegemonii tebańskiej nie było zgody między oboma państwami. [Określenie „wojna sprawiedliwa” zapewne odnosi się do wojny beockiej, toczonej przez miasta greckie o wyzwolenie spod dominacji Sparty, kiedy w roku 378 p.n.e. Ateńczycy pod dowództwem Chabriasa przyszli z pomocą Beotom napadniętym przez Lacedemończyków; podczas tej wojny, w bitwie pod Naksos (376), flota ateńska pokonała flotę spartańską, co było pierwszym zwycięstwem morskim Aten od czasów wojny peloponeskiej; red. WL]. [przypis tłumacza]

Staw Migdałów — Ἀμύγδαλον κολυμβήθρα. [przypis tłumacza]

Steam-National Company — Narodowe Towarzystwo Żeglugi Parowej. [przypis tłumacza]

stechiometrycznestöchiometrisch. Stechiometria jest nauką o stosunkach miary i ciężaru, w jakich się ciała chemicznie łączą. [przypis tłumacza]

Stefan Bauny (1565–1649) — moralista z zakonu jezuitów. [przypis tłumacza]

Stefan Garnier — osobistość wielce wątpliwej moralności, prawdopodobnie dobry znajomy Villona. [przypis tłumacza]

Steiger de Wittighofen — pochodził ze znanej rodziny berneńskiej, zajmował stanowisko członka Trybunału Najwyższego i cieszył się wielkim szacunkiem współobywateli. Imię jego wolne było z pewnością od wszelkiej skazy, skoro Lessing obrał go w Henzim za wzór dobrego panującego. De la Mettrie powodował się najwidoczniej tym razem mylną informacją. [przypis tłumacza]

Steppensöhne — D. i. Kosak und sein Pferd. Ebenso Vers 18 und 19. D. i. Kosak und sein Pferd. Ebenso Vers 18 und 19. [przypis tłumacza]

Stercus et urina (…) collige grana (łac.) — Kał i uryna są to najprzedniejsze potrawy lekarza. Z czego innego plewy, z tych zasię zbierasz ziarna. [przypis tłumacza]

Stercus (…) olet — z przysłów łacińskich. [przypis tłumacza]

Sterilisque (…) aratrum (łac.) — „Gdzie niegdyś toń bezpłodną łódź wiosłami porze,/ Tam siedzą ludne miasta lub pług ziemię orze” (Horatius, Ars poetica, 65; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

sternomancja — wróżenie z własnej piersi. [przypis tłumacza]

Stetit (…) metuens (łac.) — „Z twarzą nieustraszoną stał wsparty na wale/ Zasługując, by raczej jego się lękano,/ On, nie znający lęku!” (Lucanus, Pharsalia, V, 316; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Stewart — inna pisownia nazwiska: Stuart [„nazwisko królewskie; red. WL]. [przypis tłumacza]

Stezymbrotowi i AnaksymandrowiStezymbrotos z wyspy Thazos (jedna ze Sporad płn. części Morza Egejskiego), z V wieku przed Chr., liczy się między pierwszych w Grecji pisarzy pamiętników. Był wielbicielem Kimona i filospartańskiej polityki, a przeciwnikiem Temistoklesa i Peryklesa. Objaśniał Homera alegorycznie, a z tych objaśnień korzystali później filozofowie stoiccy. Również alegoryzującym objaśniaczem Homera był bliżej nam nieznany Anaksymandros. Sokrates wyraża się z ironią o tych „mędrcach”, którzy rozumieją poetę „głębiej” w ten sposób, że podkładają pod jego słowa swe własne (filozoficzne) myśli i wszędzie węszą alegorie. [przypis tłumacza]

Stillicidi (…) cavat — Lucretius, De rerum natura, I, 314. [przypis tłumacza]

stoicy dookoła i wewnątrz serca, Erasistratus na spojeniu błony czaszkowej z kością — [lokują duszę; red. WL] Plutarch, O mniemaniach filozofów (De placitis philosophorum), IV, 5. [przypis tłumacza]

Stoicy powiadają, iż tak wielka jest łączność i porozumienie między mędrcami (…) — por. Plutarch, O stoikach, 18. [przypis tłumacza]

stoicyzm jako zasada dietetyki — stoicyzm jest systemem filozofii greckiej, którego twórcą był Zeno z Kition. Etykę stoików charakteryzują pojęcia niezłomnej cnoty i obowiązku; stąd też poszło, że ludzi niezłomnie cnotliwych i obowiązkowych po dziś dzień stoikami się zowie. Naczelną zasadą etyki stoicyzmu jest życie zgodne ze wskazaniami przyrody. Dla istot rozumnych jest najwyższym dobrem cnota, bo tak rozumna natura człowieka każe. Ona nakazuje nam walkę z afektami i pożądaniami. Wolni od nich zaznamy spokoju (apatia stoików). Do tego potrzeba rozumu, wskazującego co dobre, a co złe, a także siły ducha i woli. Jako wspólne źródło cnót podają więc stoicy to mądrość, to siłę ducha, a nawet zdrowie (jak to czyni Ąristo). [przypis tłumacza]

stojącą na wprost grobowców Heleny — ἀντικρὺ τῶν Ἑλένης μνημείων, e regione monumenti Helenae, das Denkmal der Helena (Clementz), [pominięto tłum. na rosyjski]. Boettger, objaśniając, pisze μνημεῖον Ἑλένης, tymczasem w tekście jest liczba mnoga μνημεῖα. Chodzi więc nie o jeden grobowiec, ale o kompleks cały, o nekropol. Nie ulega, wątpliwości, że sławny ów za czasów Józefa nekropol jest identyczny z nekropolem, który dziś znamy pod nazwą Grobów Królewskich w dzielnicy północnej Jerozolimy, skręcając w kierunku wschodnim z ulicy Nabulus. Jest to wspaniały zabytek, aczkolwiek kolumny i kapitele są zupełnie zniszczone. Mylnie sądzono, że tu chowano starych królów żydowskich; tak samo leżące o pół godziny drogi dalej za miastem „Groby Sędziów” nie pochodzą bezwarunkowo z epoki Sędziów w znaczeniu „Wodzów”. Zestawienie obu tych nekropolów nasuwa myśl, że o ile wnętrza odpowiadają w zupełności typowym skalnym grobom żydowskim, o tyle zewnętrza wykazują wpływ architektury greckiej i rzymskiej. Groby Sędziów z charakterystycznym greckim trójkątem nad wejściem są bezsprzecznie starsze; Groby Królów zdradzają wyraźny wpływ architektury rzymskiej. Grobowce Heleny były za czasów Józefa tak sławne, że prawie wątpliwości żadnej ulegać nie może, iż tu o te dziś nam znane Grobowce chodzi. Boettger sam wyznaje, że w Palestynie nie był; bo inaczej od pierwszego spojrzenia byłaby go uderzyła liczba mnoga (μνημεῖα) tekstu greckiego. „Denkmal” Clementza i „памятникь” Henkla wykazują, że szanowni tłumacze nie zastanawiali się nad tą kwestią. [przypis tłumacza]

stokrotnie — πολλάκις. [przypis tłumacza]

stołek skromny przystawiwszy i stolik ubogi — Homer, Odyseja XX 259. [przypis tłumacza]

storm-glass — barometr. [przypis tłumacza]

Sto sprzeczności byłoby prawdą — domyślnie: gdyby regułą był autorytet. [przypis tłumacza]

stosunek ten jest proporcją składającą się ze stosunków wyrazów środkowych, jak to w dalszym ciągu zobaczymy — księga III, rozdz. I. [przypis tłumacza]

stosunek zwierzchnika do poddanych jest tym większy, im liczniejszy jest naród, a przez oczywistą analogię to samo możemy powiedzieć o rządzie w stosunku do urzędników — to znaczy, że im większa jest liczba członków rządu, tym większa zachodzi różnica między wolą rządu jako grupy, mającej własne interesy, a wolą szczególną poszczególnych członków ciała rządowego. [przypis tłumacza]

sto tysięcy proroków — Persowie obliczali cyfrę proroków na 125. 000. [przypis tłumacza]

sto tysięcy szaleńców z naszego rodzaju ubranych w kapelusze, którzy mordują sto tysięcy innych żyjątek ubranych w turbany albo też giną z ich ręki — aluzja do wojny turecko-rosyjskiej w latach 1736–1739. [przypis tłumacza]

strach (…) nie tylko sam jest przykrym uczuciem, ale także (…) niszczy wszelkie przyjemne uczucia — widać, że Ksenofont czytał dzieła filozoficzne (Platona), roztrząsające zagadnienia z zakresu psychologii. [przypis tłumacza]

strach paniczny — πανικῷ δείματι (od słowa „Pan”, nagły, niespodziewany, niedający się wytłumaczyć). Wyrażenie to, mające i u nas prawo obywatelstwa, zachowałem. [przypis tłumacza]

„Straconych zachodów miłości”, komedii, której źródła dotąd nie odkryto — wypadek wyjątkowy. Drugim takim utworem, z pewnymi zastrzeżeniami, jest Sen nocy letniej. [przypis tłumacza]

straszliwym ciosem będzie dla mnie twoje milczenie — ten list został bez odpowiedzi. [przypis tłumacza]

Straszne Dni — dziesięć dni pokuty od Rosz-haszana do Jom Kipur, podczas których decyduje się los człowieka, czy będzie żył lub umrze. [przypis tłumacza]

Straszne Dni — Dziesięć dni pokuty od Rosz-haszana do Jom Kipur, podczas których decyduje się los człowieka, czy będzie żył lub umrze. [przypis tłumacza]

Straszne Dni (hebr. Jomin Noroim) — tak nazywają Żydzi święta Nowego Roku i Sądnego Dnia, bowiem wówczas — według ich wierzeń religijnych — Bóg sądzi ludzi i wyznacza im los, zgodny z ich dotychczasowymi postępkami. [przypis tłumacza]

strategowie — od r. 501 wybierano corocznie w Atenach 10 strategów (wodzów), co miesiąca wymagane było dla nich „wotum zaufania”. Kierowali oni poborem wojskowym, sprawowali dowództwo nad armią i flotą, strzegli karności wojskowej. Mieli też znaczenie polityczne: stawiali wnioski przed Radą i przed Zgromadzeniem ludowym (zwłaszcza w sprawie środków pieniężnych na wojnę), zawierali układy, podpisywali pokój, zdawali Radzie sprawę, wprowadzali przed Radę posłów państw obcych, pobierali daniny na rzecz Związku Morskiego. [przypis tłumacza]

stratopedarcha — dosłownie: dowódca obozu. [przypis tłumacza]

strażnic — φρούρια, castella, Wachtcastelle (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]

straż przyboczną — p. Starożytności XX, VIII, 6. [przypis tłumacza]

Strofady — wyspy zamieszkałe przez harpie, na Morzu Jońskim. [przypis tłumacza]

stron (…) niecierpliwiących (…) „dandyzmem” — Gdybyśmy nie wiedzieli, że Oktaw de T*** to sam autor, byłby on jako bohater powieści nie do zniesienia, gdyż Musset zaniedbał mu dać jakiekolwiek rysy stanowiące rękojmię iż próżniactwo, jakie przez cały czas uprawia, jest płodnym próżniactwem poety, a nie jałowym próżniactwem wałkonia [dandyzm — wyszukana elegancja zachowania i stroju, granicząca z ekstrawagancją; w XIX w. praktykowana w kołach artystycznych jako sprzeciw wobec mieszczańskiego etosu opartego na pragmatyzmie; Red. WL]. [przypis tłumacza]

(…) struny wewnętrznej, która by naciągała zewnętrzne (…) — „Struna” jest właśnie owym pierwiastkiem pośredniczącym. Uzmysłowienie jego w tej postaci zawdzięczał autor Człowieka-maszyny Kartezjuszowi, ten bowiem uważał za siedlisko duszy wyrostek szyszkowy [szyszynkę; WL], wychodzące zaś zeń włókienka (dzisiejsze habenulae) za cugle, pomagające duszy przy wprowadzaniu ciała w ruch. [przypis tłumacza]

s trzeciego — zwykle obiera się dziesięciu wodzów (strategów). Tu wymienia autor trzech najważniejszych. [przypis tłumacza]

strzegąc odpowiednich miejsc — tj. twierdz, warowni pogranicznych, przesmyków górskich itp. [przypis tłumacza]

strzelec — często powtarzające się u Prousta wyrażenie „strzelec” (chasseur) okazało się u nas dla wielu zagadkowe. Dowodzi to, że obyczajowość jednej epoki staje się rychło obca następnym pokoleniom. Strzelec był to za czasów Prousta (także i u nas w Polsce) służący w pańskich domach, przeznaczony zwłaszcza do posyłek, a przekształcony zapewne z prawdziwego strzelca, z którego zachował kurtkę z zielonymi wyłogami i czapkę z piórkiem. Wzorem pańskich domów, strzelec przeszedł i do hoteli, w tym samym charakterze służącego do szczególnych zleceń. Przed kilku laty jeszcze grano w Warszawie farsę francuską Strzelec od Maksyma. Strzelec nie odpowiada późniejszemu boyowi, ponieważ strzelcem mógł być zarówno młody chłopiec (zwłaszcza w hotelach), jak i dorosły mężczyzna. [przypis tłumacza]

strzelec — często powtarzające się u Prousta wyrażenie „strzelec” (chasseur) okazało się u nas dla wielu zagadkowe. Dowodzi to, że obyczajowość jednej epoki staje się rychło obca następnym pokoleniom. Strzelec był to za czasów Prousta (także i u nas w Polsce) służący w pańskich domach, przeznaczony zwłaszcza do posyłek, a przekształcony zapewne z prawdziwego strzelca, z którego zachował kurtkę z zielonemi wyłogami i czapkę z piórkiem. Wzorem pańskich domów, strzelec przeszedł i do hoteli, w tym samym charakterze służącego do szczególnych zleceń. Przed kilku laty jeszcze grano w Warszawie farsę francuską Strzelec od Maxyma. Strzelec nie odpowiada późniejszemu boyowi, ponieważ strzelcem mógł być zarówno młody chłopiec (zwłaszcza w hotelach) jak i dorosły mężczyzna. [przypis tłumacza]

stud-book — księga w której się zapisują imiona koni wygrywających na wyścigach (stud znaczy stadnina, book książka). [przypis tłumacza]

Stulte (…) optas — Ovidius, Tristia, III, 8, Ii [przypis tłumacza]

stulti (…) fertur — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 15. [przypis tłumacza]

Stultitiae (…) motus — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 74. [przypis tłumacza]

stultitiam (łac.) — Św. Paweł, 1 Kor 1, 19. Quia in Dei sapientia non cognovit mundus, non cognovit mundus per sapientiam Deum, placuit Deo per stultitiam praedicationis salvos facere credentes. [przypis tłumacza]

Stupor et mirabilia facta sunt in terra (łac.) — „Rzecz dziwna i sroga dzieje się w tej ziemi”. [przypis tłumacza]

stychomancja — wróżenie z wierszy sybilli. [przypis tłumacza]

styl jego jest bezpośredni, żywy — Oczywiście w najszczęśliwszych momentach, poza licznymi zaniedbaniami wynikłymi z improwizowanego charakteru tych fragmentów. [przypis tłumacza]

Stylpon filozof (…) — Diogenes Laertios, Stilpon z Megary [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, II, 117. [przypis tłumacza]

Styl Rzymian odznaczał się tym (…) — por. Cicero, Academica, II, 47 (zakończenie). [przypis tłumacza]

Suarez — Suarezów jest dwóch: cytowany już Franciszek Suarez i mniej znany Jan Franciszek Suarez, hiszp. teolog z XVI w. [przypis tłumacza]

Suave (…) laborem — Lucretius, De rerum natura II, 1. [przypis tłumacza]

Suavis (…) memoria — Cicero, De finibus bonorum et malorum, II, 32. [przypis tłumacza]

sub (…) latentes — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 33. [przypis tłumacza]

Subriusz Flawiusz, skazany z rozkazu Nerona na śmierć (…) — Tacyt, Roczniki, XV, 67. [przypis tłumacza]