Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 2157 przypisów.

ekwipaż (z fr.) — lekki pojazd konny. [przypis edytorski]

ekwipaż (z fr.; przest.) — ogół rzeczy potrzebnych do wygodnej podróży, w szczególności zaprzęg, pojazd, wyposażenie, bagaż. [przypis edytorski]

ekwipaż (z fr.; przest.) — ogół rzeczy potrzebnych do wygodnej podróży, w szczególności zaprzęg, pojazd, wyposażenie. [przypis edytorski]

ekwipaż (z fr.) — załoga, tu raczej: pasażerowie. [przypis edytorski]

ekwipunek — wyposażenie; zbiór rzeczy potrzebnych na wyprawę, do wyposażenia statku itp. [przypis edytorski]

ekwitacja — umiejętność jazdy konnej. [przypis edytorski]

ekwitacyjny — tu: przedstawiający jazdę konną. [przypis edytorski]

ekwiwalent (z łac.) — odpowiednik; tu: coś tej samej wartości. [przypis edytorski]

ekwiwokacja (łac. aequus: równy, vocere: nazywać) — błąd logiczny polegający na użyciu w różnych miejscach danej wypowiedzi tego samego wieloznacznego wyrażenia, ale w różnych znaczeniach, a następnie zakładaniu, że posiada ono w każdym z miejsc to samo znaczenie, co prowadzi do fałszywych wniosków. [przypis edytorski]

ełeł (elul) — w żydowskim kalendarzu przypada na sierpień i wrzesień. [przypis edytorski]

elaeothesium (łac.) — pomieszczenie w łaźni, w którym nacierano ciało olejkami. [przypis edytorski]

E la fama? (wł.) — a sława? [przypis edytorski]

E la fame? (wł.) — a głód? [przypis edytorski]

elale, gatunek piwa. [przypis edytorski]

el — ang. ale, gatunek piwa. [przypis edytorski]

E la padrona? (wł.) — A pani? [przypis edytorski]

Elath, dziś: Ejlat — miasto portowe na północnym krańcu Zatoki Akaba (Morze Czerwone), oddzielającej półwysep Synaj od półwyspu Arabskiego. [przypis edytorski]

Ela — w oryginale ang.: Ella. [przypis edytorski]

Elbbrücke, und zwar von da, wo das Kreuz steht — authentisches Detail; das Kruzifix wurde 1845 vom Hochwasser fortgerissen. [przypis edytorski]

Elborak własc. Al Buraq (mit. ar.) — biały skrzydlaty koń, który według legendy woził proroków Islamu do nieba. Stworzenie to przedstawiano też z głową kobiety. [przypis edytorski]

Elburs — pasmo górskie w płn.-zach. części Wyżyny Irańskiej, którego najwyższym szczytem jest Demawend. [przypis edytorski]

Eldorado — kraj złota, legendarna kraina w Ameryce, w której istnienie wierzono w XVI w. [przypis edytorski]

eldorado — legendarny kraj, w którym złoto było tak powszechne, że tubylcy nie uważali go za cenne. [przypis edytorski]

eldorado — wymarzona, dostatnia kraina; od nazwy Eldorado: kraju złota, legendarnej krainy w Ameryce, w której istnienie wierzono w XVI w. [przypis edytorski]

eldorado — wymarzona, dostatnia kraina; od nazwy Eldorado: kraju złota, legendarnej krainy w Ameryce, w której istnienie wierzono w XVI w. [przypis edytorski]

eleaci — staroż. szkoła filozoficzna, funkcjonująca w greckiej kolonii w Elei; powstała w reakcji na antropomorfizm religii greckiej; centrum zainteresowania eleatów była ontologia (nauka o bycie); głosili oni niezmienność bytu, jednorodność materii, odrzucali istnienie czasu i ruchu; przedstawicielem poglądów eleatów był m.in. Zenon z Elei (ok. 490–ok. 430 p.n.e.). [przypis edytorski]

eleaci — staroż. szkoła filozoficzna, funkcjonująca w gr. kolonii w Elei; powstała w reakcji na antropomorfizm religii gr.; centrum zainteresowania eleatów była ontologia (nauka o bycie); głosili oni niezmienność bytu, jednorodność materii, odrzucali istnienie czasu i ruchu; przedstawicielem poglądów eleatów był m.in. Zenon z Elei (ok. 490 p.n.e.–ok. 430 p.n.e.). [przypis edytorski]

eleaci — staroż. szkoła filozoficzna, funkcjonująca w gr. kolonii w Elei. [przypis edytorski]

Eleazar ben Szamna — tannaita czwartej generacji, nauczyciel Mszny, działał na początku II w. n.e. Zaliczany do Dziesięciu Męczenników żydowskich. [przypis edytorski]

Eleazar — postać biblijna ze Starego Testamentu, syn Aarona i Eliszeby, arcykapłan. [przypis edytorski]

Eleazar — syn Aarona i jego żony Eliszeby, arcykapłan. [przypis edytorski]

Eleazar właśc. Eleazar ben Szamna — tannaita czwartej generacji, nauczyciel Mszny, działał na początku II w. n.e. Zaliczany do Dziesięciu Męczenników żydowskich. [przypis edytorski]

electae armaturae vir (łac.) — człowiek o wybornym uzbrojeniu. [przypis edytorski]

electrum (łac.) — bursztyn. [przypis edytorski]

electus ad resistendum (łac.) — wyvrany do stawiania oporu. [przypis edytorski]

electus ante robustos (łac.) — wybrany przed silnymi. [przypis edytorski]

electus a ratione (łac.) — wybrany ze względu na rozum. [przypis edytorski]

electus armiger (łac.) — tu raczej „wybrany szlachcic” niż „wybrany giermek”. [przypis edytorski]

electus a robore vel re ipsa — wyborny ze względu na siłę bądź na samą rzecz. [przypis edytorski]

Elefanta (hindi: Gharapuri) — wyspa na Morzu Arabskim, niedaleko Bombaju (Maharasztra) w Indiach, sławna ze względu na zespół siedmiu wykutych w skale bogato rzeźbionych świątyń boga Śiwy, pochodzących z VIII–IX w.; europejska nazwa pochodzi od znajdującej się niegdyś na wyspie rzeźby słonia. [przypis edytorski]

Elefantyda (I w. p.n.e.) — grecka poetka i lekarka, znana w świecie antycznym jako autorka podręcznika seksualnego. Wg Swetoniusza cesarz Tyberiusz zabrał ze sobą na Capri komplet jej dzieł. [przypis edytorski]

Elefantyna — wyspa na Nilu niedaleko pierwszej katarakty, gdzie przebiegała granica pomiędzy Egiptem a Nubią. [przypis edytorski]

elegantiae arbiter (łac.) — znawca, autorytet w sprawach dobrego gustu. [przypis edytorski]

Elegia na śmierć Czarnego Zawiszy — Tetmajer był zafascynowany postacią Zawiszy Czarnego, prócz tego wiersza napisał o nim również dramat. Fascynacji daje wyraz Wesele Stanisława Wyspiańskiego: postaci Poety, wzorowanej właśnie na Tetmajerze, ukazuje się widmo Zawiszy. [przypis edytorski]

elegia — utwór liryczny o poważnej, refleksyjnej treści. [przypis edytorski]

elegia żalu — utwór występuje również w tomie poetyckim Józefa Czechowicza Ballada z tamtej strony. [przypis edytorski]

elegia żalu — utwór występuje również w tomie poetyckim Józefa Czechowicza Nic więcej. [przypis edytorski]

Elegida de mi corozón! (hiszp.) — Wybranko mojego serca! [przypis edytorski]

elegie der trauer — wiersz jest tłumaczeniem utworu Elegia żalu Józefa Czechowicza. [przypis edytorski]

Elegie rzymskie — cykl 24 wierszy autorstwa Johanna Wolfganga von Goethego opublikowany po jego śmierci, dopiero w 1914 r., powstały pod wpływem podróży do Włoch w l. 1786–88, charakteryzujący się licznymi odniesieniami do starożytności oraz erotyczną tematyką. [przypis edytorski]

elegijny — związany z elegią, utworem lirycznym o tematyce żałobnej, pożegnalnej. [przypis edytorski]

elekcją (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: (szczęśliwą) elekcję. [przypis edytorski]

elekcją — dziś popr. forma B. lp: elekcję. [przypis edytorski]

elekcja, także wolna elekcja — wybory nowego króla. Odbywał się wielki zjazd (sejm elekcyjny) szlachty z całego kraju, a najbogatsi, magnaci, prowadzili różne intrygi, starając się przekonać zebranych do swojego kandydata. Po śmierci Zygmunta Augusta pretendentami do polskiego tronu byli arcyksiążę Ernest Habsburg (1553–1595, syn cesarza Austrii Maksymiliana II), król szwedzki Jan III Waza (1537–1592) i car rosyjski Iwan IV Groźny (1530–1584) lub jego syn. Sejm elekcyjny odbył się na wiosnę 1573 we wsi Kamień pod Warszawą (dziś Kamionek, część Pragi Południe w Warszawie), wybrano Henryka Walezego (1551–1589), syna króla Francji. [przypis edytorski]

elekt — nowo wybrany król. [przypis edytorski]

elektor Fryderyk — Fryderyk August III (1750–1827), wnuk Augusta III, od r. 1806 król saski jako Fryderyk August I. Uznaniu Franciszki sprzeciwił się zapewne nie on, lecz jego matka, Maria Antonina, córka cesarza Karola VII. [przypis edytorski]

Elektorowicz, Leszek — właśc. Lesław Witeszczak (ur. 1924), poeta i prozaik, w latach 70. kierownik literacki teatru Bagatela. [przypis edytorski]

Elektra (mit. gr.) — córka Agamemnona i Klitajmestry, siostra Ifigenii i Orestesa; pomogła bratu w krwawej zemście na matce i jej kochanku Egiście za zamordowanie ojca. [przypis edytorski]

Elektra (mit. gr.) — córka Agamemnona i Klitajmestry, siostra Ifigenii i Orestesa; postać nie znana Homerowi i dawnej tradycji, zaszczepiona w literaturze gr. przez wielkich tragików: Sofoklesa, Ajschylosa i Eurypidesa; miała pozostawać wrogo nastawiona do matki, Klitajmestry i jej kochanka Egista, wziąć udział w krwawej zemście na nich za zamordowanie ojca, Agamemnona, a następnie popaść w szaleństwo z powodu wyrzutów sumienia. [przypis edytorski]

Elektra (mit. gr.) — córka Agamemnona i Klitajmestry, siostra Ifigenii i Orestesa; postać nieznana Homerowi i dawnej tradycji, zaszczepiona w literaturze gr. przez wielkich tragików: Sofoklesa, Ajschylosa i Eurypidesa; miała być wrogo nastawiona do matki, Klitajmestry i jej kochanka Egista, wziąć udział w krwawej zemście na nich za zamordowanie ojca, Agamemnona, a następnie popaść w szaleństwo z powodu wyrzutów sumienia. [przypis edytorski]

Elektra (mit. gr.) — córka Agamemnona i Klitajmestry, władców Argolidy, zemściła się na matce za śmierć ojca. [przypis edytorski]

Elektra (mit. gr.) — córka Agamemnona i Klitajmestry, wspólnie z bratem zabiła matkę, mszcząc się za śmierć ojca. [przypis edytorski]

elektrolux (daw. pot.) — odkurzacz (od nazwy popularnego na rynku polskim producenta, szwedzkiego przedsiębiorstwa „Elektrolux”). [przypis edytorski]

elektrownia — Elektrownia Warszawska (zwana też Miejską) mieściła się przy ulicy Elektrycznej 2a. Powstańcy opanowali ją atakiem z zaskoczenia już 1 sierpnia. [przypis edytorski]

elektryka (daw.) — tu: urządzenie do wytwarzania prądu elektrycznego. [przypis edytorski]

elementa — dziś popr. forma: elementy; element — tu: pierwiastek. [przypis edytorski]

elementarny — tu: powiązany z żywiołem. [przypis edytorski]

element (daw.) — żywioł, jeden z pierwiastków wszechświata. [przypis edytorski]

element (gr.) — żywioł. [przypis edytorski]

elementy (daw.) — żywioły. [przypis edytorski]

Eleonora I (1425–1479) — regentka, a pod koniec życia królowa Nawarry. [przypis edytorski]

elephantiasis a. słoniowacizna — choroba polegająca na patologicznym zgrubieniu nóg i krocza. [przypis edytorski]

elephantiasis (łac., med.) — słoniowacizna, choroba polegająca na patologicznym zgrubieniu kończyn, głównie nóg. [przypis edytorski]

elephantiasis — słoniowatość (chorobowy rozrost tkanki łącznej skóry, wywołujący zniekształcające zgrubienia) [przypis edytorski]

Eleusa — rosyjskie Umilenie, typ w sztuce ikonograficznej przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem. [przypis edytorski]

Eleusis — miasto w Attyce; tu odbywały się misteria eleuzyńskie na cześć bogini urodzajów Demeter. [przypis edytorski]

Eleuteria (z gr.: niezależność, wolność) — stowarzyszenie szerzące zupełną wstrzemięźliwość od alkoholu, założone w 1902 przez Wincentego Lutosławskiego. [przypis edytorski]

Eleuza, własc. Eleusis — miejscowość w Grecji, niedaleko Aten; miejsce gr. misteriów religijnych, odprawianych od XV w. p.n.e. do IV w. n.e., których uczestnicy byli zobowiązani do zachowania tajemnicy. [przypis edytorski]

eleuzyński — dziś: eleuzyjski. [przypis edytorski]

elewacja — tu: podniesienie, wywyższenie. [przypis edytorski]

elewator (ang. elevator) — winda. [przypis edytorski]

elewator (z ang.) — winda. [przypis edytorski]

elew (z fr.) — uczeń. [przypis edytorski]

El-Fajum — miasto w Egipcie, położone na Pustyni Libijskiej, około 85 km od Kairu. [przypis edytorski]