Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5572 przypisów.

bambizas — reformatų kunigas. [przypis edytorski]

banburski — pochodzący z Banbury, miasta położonego ok. 100 km na północny zachód od Londynu. [przypis edytorski]

Banchieri, Tommaso Adriano (1568–1634) — włoski kompozytor, organista i teoretyk muzyki, benedyktyn. [przypis edytorski]

Banchi — Via dei Banchi Vecchi, ulica w centrum Rzymu. [przypis edytorski]

banda — tu: krawędź stołu bilardowego. [przypis edytorski]

banda (z ang. band) — tu: zespół. [przypis edytorski]

Bandello, Matteo (1485–1561) — włoski dworzanin i pisarz. [przypis edytorski]

banderia — konny oddział eskorty honorowej biorący udział w niektórych uroczystościach. [przypis edytorski]

banderilla — włócznia używana w walce z bykami. [przypis edytorski]

banderillero — uczestnik corridy wbijający w kark byka banderillę, dziryt z chorągiewką. [przypis edytorski]

Bandini, Ottavo (1558–1629) — wł. kardynał (od 1596) z Florencji, od 1621 inkwizytor; opiekun uczonych, patron Galileusza. Podczas procesu w 1633 już nie żył. [przypis edytorski]

bandoch a. bandos (daw.) — najemny robotnik sezonowy. [przypis edytorski]

bandolet — lekka strzelba z krótką lufą. [przypis edytorski]

bandolet — rodzaj krótkiej strzelby używanej przez jazdę; pierwotnie: pas noszony przez prawe ramię, na którym jeźdźcy zawieszali strzelbę, ładunki do niej lub broń białą. [przypis edytorski]

bandolet (wojsk., z fr.) — szeroki pas wojskowy noszony na ukos przez ramię. [przypis edytorski]

bandos (daw.) — najemny robotnik sezonowy. [przypis edytorski]

bandos — sezonowy robotnik rolny, sezonowy emigrant zarobkowy. [przypis edytorski]

bandos — wędrowny robotnik najemny. [przypis edytorski]

bandura — ukraiński instrument strunowy szarpany; teorban. [przypis edytorski]

bandura — ukr. instrument ludowy o wielu strunach. [przypis edytorski]

bandurka, bandura — instrument strunowy często spotykany w daw. ukraińskim folklorze. [przypis edytorski]

bandurka — bandura, ukraiński ludowy instrument strunowy. [przypis edytorski]

bandurka — bandura, ukr. ludowy instrument strunowy. [przypis edytorski]

bandżo a. banjo — instrument strunowy szarpany, podobny do gitary, lecz o okrągłym pudle rezonansowym, mający zwykle 4–6 strun; w niektórych regionach Stanów Zjednoczonych traktowany jak instrument narodowy. [przypis edytorski]

bandżo (banjo) — instrument strunowy szarpany, podobny do gitary, lecz o okrągłym pudle rezonansowym, mający zwykle 4–6 strun; w niektórych regionach Stanów Zjednoczonych traktowany jak instrument narodowy. [przypis edytorski]

bandzioch — brzuch. [przypis edytorski]

baneret (z fr. banneret) — daw. militarny tytuł feudalny przysługujący rycerzowi prowadzącemu wasali pod własną chorągwią (fr. bannière); później w Szwajcarii ranga urzędnika komunalnego. [przypis edytorski]

Bang, Hermann Joachim (1857–1912) — pisarz i eseista duński okresu modernizmu; autor powieści, m.in. Beznadziejne pokolenia (oryg. Haabløse Slægter, wyd. 1880; przykład prozy naturalistycznej), Tina (1889), Michaël (1904); Biały dwór (oryg. Det hvide Hus, tj. „Biały dom”, wyd. 1888; pełen melancholii romans, zawierający obraz dzieciństwa pisarza); opowiadań i nowel opisujących życie prowincji duńskiej Przy drodze (oryg. Ved Vejen, wyd. 1886) i in. [przypis edytorski]

ban (hist.) — w średniowieczu: zarządca prowincji (banatu) w Dalmacji; później: namiestnik Chorwacji sprawujący władzę w imieniu króla Węgier, a następnie Habsburgów. [przypis edytorski]

banhof (daw.) — dworzec. [przypis edytorski]

banhof (daw., z niem. Bahnhof) — dworzec kolejowy. [przypis edytorski]

bania (daw., ros.) — łaźnia parowa. [przypis edytorski]

bania Herona — pierwowzór turbiny parowej wynaleziony przez Herona z Aleksandrii (ok. 10–ok. 70): urządzenie w postaci kuli z dwiema przeciwbieżnymi dyszami, zamocowanej na osi i podgrzewanej ogniem ze znajdującego się poniżej kotła. Rousseau wyruszył na wędrówkę z fontanną Herona, inną ciekawostką techniczną tego samego wynalazcy. [przypis edytorski]

banialuki — głupoty, brednie. [przypis edytorski]

bania — tu: kopuła cerkwi o charakterystycznym kształcie. [przypis edytorski]

banicja — kara wygnania z kraju. [przypis edytorski]

banita (z łac.) — człowiek skazany na wygnanie, wygnaniec. [przypis edytorski]

banit — dziś: banita, skazany na wygnanie. [przypis edytorski]

banit — dziś popr. forma M. lp: banita. [przypis edytorski]

banitem — dziś popr. forma N. lp: banitą; banita: wygnaniec, osoba za jakieś przestępstwo skazana na wygnanie. [przypis edytorski]

Banitować — skazywać na banicję, wygnanie. [przypis edytorski]

banit (z łac.) — dziś popr.: banita; człowiek skazany na wygnanie, wygnaniec. [przypis edytorski]

banit (z łac.) — dziś popr. banita, wygnaniec. [przypis edytorski]

baniutinti — kankinti, varginti. [przypis edytorski]

bankajz — żelazny hak wbijany w ścianę, używany w robotach blacharskich, kowalskich i ślusarskich, wiążący z sobą inne elementy konstrukcji w sposób uniemożliwiający ich przesunięcie lub obrót. [przypis edytorski]

Bankgasse — historyczna ulica w centrum Wiednia. [przypis edytorski]

bankiet w Guildhall — doroczny bankiet wydawany przez lorda majora (burmistrza) Londynu w ratuszu miejskim. [przypis edytorski]

bankocetel (z niem.) — banknot. [przypis edytorski]

bankocetla (daw., z niem. Bankzettel) — banknot. [przypis edytorski]

bankocetle (z niem.) — banknoty. [przypis edytorski]

bankocetle (z niem.) — pierwsze pieniądze papierowe, wprowadzone w XVIII w. w Czechach; banknoty. [przypis edytorski]

Bank of England (ang.) — wybrzeże Anglii. [przypis edytorski]

Banko, lady Makbet — bohaterowie dramatu Szekspira pt. Makbet. [przypis edytorski]

banko — prawdop. odpowiednik pokerowego „sprawdzam”. [przypis edytorski]

bank pobożny (w oryg.: wł. monte di pietà) — lombard dobroczynny, instytucja udzielająca ubogim nieoprocentowanych pożyczek pod zastaw. [przypis edytorski]

bankrot — dziś popr.: bankrut. [przypis edytorski]

bankrut (daw.) — osoba, która straciła znaczenie i wpływy; tu: przen. [przypis edytorski]

banksja, łac. Banksia (biol.) — rodzaj wiecznie zielonych drzew i krzewów z Australii. [przypis edytorski]

bannitus (łac.) — wygnany, skazany wyrokiem sądu na wygnanie; tu M. lm banniti. [przypis edytorski]

bant a. banta — kilkuwarstwowy pas płótna stanowiący wzmocnienie na krawędziach, rogach i w poprzek żagla. [przypis edytorski]

bantamki — karłowata rasa kury domowej, hodowana jako ptak ozdobny. [przypis edytorski]

Bantamu, dziś Banten — miasto portowe i prowincja w Indonezji, obiekt częstych walk między państwami kolonialnymi. [przypis edytorski]

bant (daw.) — belka wzmacniająca krokiew. [przypis edytorski]

bant — tu: wspornik zwiększający wytrzymałość półek. [przypis edytorski]

banuję (gw.) — żałować, tęsknić. [przypis edytorski]

banyan (ang.) — banian, figowiec bengalski, gatunek potężnego drzewa figowego o bardzo rozłożystej koronie; narodowe drzewo Indii, w religiach indyjskich uważane za święte. [przypis edytorski]

Banyana — popr. banyan; nie jest to jednak nazwa ludu czy plemienia, ale używane na zachodnich wybrzeżach Oceanu Indyjskiego określenie kupców z Indii, wyróżniających się strojem, obyczajami i religią. [przypis edytorski]

baobab — drzewo rosnące w Afryce; występuje w powieści W pustyni i w puszczy Henryka Sienkiewicza. [przypis edytorski]

baon (wojsk.) — nazwa skrócona batalionu, jednostki organizacyjnej wojska liczącej ok. 300–700 żołnierzy. [przypis edytorski]

Bapaume — miejscowość ok. 20 km na płd. od Arras. [przypis edytorski]

Baphomet — bóstwo rzekomo czczone przez zakon templariuszy wedle niechętnej im propagandy. [przypis edytorski]

baptyści — protestancka grupa wyznaniowa powstała na pocz. XVII w., akcentująca indywidualizm w relacji do Boga, uznająca Biblię za jedyny autorytet w sprawach wiary i ograniczająca praktykę chrztu (gr. baptismos) do osób świadomych tego aktu. [przypis edytorski]

baptysterium (archit.) — chrzcielnica, budowla przeznaczona do wykonywania obrzędu chrztu. [przypis edytorski]

barabański — sumiasty. [przypis edytorski]

Barabasz — w Nowym Testamencie współwięzień Jezusa, głosem ludu uwolniony od kary ukrzyżowania. [przypis edytorski]

Bar, Adam (1895–1955) — historyk literatury polskiej, bibliograf. [przypis edytorski]

baraka (z fr. baraque) — szopa, barak, prowizoryczny budynek. [przypis edytorski]

Barak — starotestamentowy izraelski przywódca wojskowy. Za namową Debory, poprowadził wojska izraelskie przeciw wojskom Jabina, dowodzonym przez Siserę. Potyczka zakończyła się zwycięstwem wojsk Baraka (Sdz 4,6–16). Tutaj posłużono się znanym z Księgi Sędziów imieniem Baraka kojarzonego z Deborą, jednak najwyraźniej, przedstawiona postać, poza imieniem, nie ma nic wspólnego z biblijnym Barakiem. [przypis edytorski]

baranek boży — przen. Jezus Chrystus. [przypis edytorski]

baranek egipski (daw. reg.) — wesz. [przypis edytorski]