Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7938 przypisów.
Nirsztajn, właśc. Nierstein — miejscowość w zach. Niemczech; tu: gatunek wyrabianego tam wina reńskiego. [przypis edytorski]
nirwana — pojęcie buddyjskie, oznaczające wyzwolenie się z cyklu narodzin i śmierci, przez europejskich modernistów interpretowane jako niebyt; słowo to często pojawia się w poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera. [przypis redakcyjny]
nirwana — pojęcie buddyjskie, oznaczające wyzwolenie się z cyklu narodzin i śmierci, przez europejskich modernistów interpretowane jako niebyt; słowo to często pojawia się w poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera. [przypis edytorski]
nirwana — w buddyzmie ostateczne wyzwolenie od kręgu reinkarnacji i bytu indywidualnego oraz związanych z nim bólu i pragnień; osiągnięcie najwyższej prawdy i szczęścia. [przypis edytorski]
nirwana — w buddyzmie stan wyzwolenia się z cyklu narodzin i śmierci (reinkarnacji), dzięki któremu osiąga się wolność od cierpienia, pragnień i namiętności, osiągany poprzez całkowite usunięcie niewiedzy, będącej ich przyczyną; w kulturze europejskiej nirwana często była rozumiana jako pogrążenie się w nicości. [przypis edytorski]
nirwana — w buddyzmie stan wyzwolenia się z cyklu narodzin i śmierci (reinkarnacji), wyzwalający duszę od cierpienia; przen. nicość, zatracenie. [przypis edytorski]
nirwana — w buddyzmie stan wyzwolenia się z cyklu narodzin i śmierci (reinkarnacji), wyzwalający duszę od cierpienia. [przypis edytorski]
nirwana — w buddyzmie stan wyzwolenia się z cyklu narodzin i śmierci (reinkarnacji), wyzwalający duszę od cierpienia. [przypis edytorski]
nirwana — w buddyzmie stan wyzwolenia się z cyklu narodzin i śmierci (reinkarnacji), wyzwalający duszę od cierpienia; tu: niebyt. [przypis edytorski]
Nirwana — w buddyzmie stan wyzwolenia się z cyklu narodzin i śmierci (reinkarnacji), wyzwalający duszę od cierpienia; tu: niebyt. [przypis edytorski]
nirwana — w religiach indyjskich: stan wyzwolenia się z cyklu narodzin i śmierci (reinkarnacji), dzięki któremu osiąga się wolność od cierpienia, pragnień i namiętności. [przypis edytorski]
nirwana — Zaczerpnięta z nauk buddyzmu nirwana, często powracająca w obrazowaniu Młodej Polski (Tetmajer, Hymn do Nirwany): nicość jako kres ludzkich dążeń, wiekuista błogość spoczynku i bezczucia. [przypis redakcyjny]
Nirwana (z sanskrytu: zgaśnięcie, zdmuchnięcie) — stan całkowitego spokoju i poznania prawdy absolutnej uzyskiwany podczas medytacji. Termin występujący w religii i filozofii indyjskiej. [przypis edytorski]
Nirwano! Pochyl ku mnie twarz matowo-bladą (…) przetajając w nich światło niebieskosrebrzyste — K. Tetmajer, Poezje, S. II, s. 171. [przypis autorski]
Nirwano, zstąp! (…) I nicość dusz — E. Leszczyński, Radość samotna, Warszawa 1923, s. 25 (Hymn do nirwany). Podobnie przedstawiała się nirwana Dębickiemu (Ekstaza, s. 60) i M. Srokowskiemu (Chore sny, s. 40). [przypis autorski]
n'išbėgtumei — neišvengtum. [przypis edytorski]
niškakėjęs — neišvertęs. [przypis edytorski]
ni śladu, ni wieści — Homer, Odyseja I, 242. [przypis tłumacza]
niš (lenk.) — negu. [przypis edytorski]
niśli (starop.) — niźli; niż; tu: zanim. [przypis edytorski]
nišpasakyta — neišpasakyta [przypis edytorski]
Ni śrebrem (…) mocą zastąpił — sens dwuwiersza: nie odkupił nas ani srebrem, ani złotem, lecz obronił nas swoją mocą. [przypis edytorski]
Nisan — pierwszy miesiąc żydowskiego kalendarza religijnego i siódmy (lub ósmy, jeśli rok jest przestępny) miesiąc żydowskiego kalendarza cywilnego. Wg kalendarza gregoriańskiego przypada na marzec–kwiecień. [przypis edytorski]
Nisi efficiamini sicut parvuli (łac.) — Mt 18, 33. „Jeśli się nie staniecie jako dzieci”. [przypis tłumacza]
nisi eius bellicae gloriae incuria, luxuriae (…) (łac.) — gdyby nie niedbałość o sławę wojenną, zbytki… nie wywołało nieszczęsnej pożogi wojny domowej. — Wyraz incuria poprawiliśmy z infamia, nie dającego sensu. [przypis redakcyjny]
nisi (…) esse mea — Ovidius, Amores II, 19, 47. [przypis tłumacza]
Nisi esset hic a Deo, non poterat facere quidquam (łac.) — J 33: „Gdyby nie był od Boga, nie mógłby nic uczynić”. [przypis tłumacza]
nisi fallor (łac.) — jeśli się nie mylę. [przypis edytorski]
Nisi fecissem… peccatum non haberent (łac.) — J 2, 11: „Gdybym nie uczynił… nie mieliby grzechu”. [przypis tłumacza]
Nisi mulier accepisset ab eo qui alienare non posset, ut a religioso et filio familias (łac.) — O ile kobieta nie otrzymała podarku od kogoś, kto nie może nic dawać, od zakonnika albo małoletniego. [przypis tłumacza]
nisi purgatum est (…) desidiesque (łac.) — „Masz li serce nieczyste, jakież wtedy grożą/ Pokusy i nieszczęścia tobie, niewdzięczniku!/ Jakież to środki szarpią łakomego chciwca/ I jaki strach go nęka, by łupu nie stracić!/ A cóż dopiero duma, ambicja, chuć sprośna,/ Zbytków chęć i lenistwo, jakież rodzą klęski?” (Lucretius, De rerum natura, V, 44–49; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
nisi quod unius tamen Machiavelli ingenium non contemno… (łac.) — prócz tego jednego, nie lekceważę jednak talentu Machiavellego: bystrego, dokładnego, żarliwego. [przypis edytorski]
Nisi videritis signa, non creditis (łac.) — J 4, 48: „Jeśli nie ujrzycie znaków, nie uwierzycie. [przypis tłumacza]
niskąd (daw.) — dziś: znikąd. [przypis edytorski]
Niskąd się herezye i odszczepieństwa, i niezgody nie wszczynają, jedno stąd, iż kapłana nawyższego nie słuchają, a nie myślą, iż jeden nad wszytkimi na miejscu Chrystusa być ma. Któremu gdyby wszytko braterstwo powinne posłuszeństwo oddawało, niktby się nad kapłana, jako Boskiego namiestnika, nie podnosił — Thascius Caecilius Cyprianus, Epistola XII. Ad Cornelium Papam 5 (zob. Migne, PL 3, 802–803). [przypis edytorski]
niskąd (starop.) — znikąd. [przypis edytorski]
niskąd — znikąd. [przypis edytorski]
niski (daw.) — zły, podły, nie zasługujący na szacunek. [przypis edytorski]
niskim (daw.) — ni z kim; z nikim. [przypis edytorski]
Niski, to agat niegodziwie rżnięty — z rzeźbionych półszlachetnych agatów wykonywano drobne przedmioty: sygnety, wisiory, miniatury. [przypis edytorski]
ni spocząć nie znajdzie — wzrok nie znajdzie niczego, na czym mógłby spocząć. [przypis edytorski]
niszczej — ofiara całopalna, holocaustum. Biblia Królowej Zofii, 26, 6, 27. [przypis tłumacza]
niszczono obrazy — skrajnie protestancka frakcja, dominująca w Anglii za panowania Edwarda VI, zorganizowała w 1549 r. konfiskatę dóbr kościelnych, niszczono wtedy katolickie święte obrazy i naczynia liturgiczne. [przypis edytorski]
niszczy własność gruntową — wycieńczając rolnictwo podatkami. [przypis redakcyjny]
Niszt-ałejn (jid.) — nie sam. [przypis edytorski]
niszych (daw.) — dziś: niższych. [przypis edytorski]
Nitawa a. Mitawa — ob. Jełgawa, miasto w środkowej części Łotwy; dawna stolica księstwa Kurlandii i Semigalii, w 1795 zajęta przez Rosjan w wyniku III rozbioru Rzeczpospolitej. [przypis edytorski]
nitka fastrygowa — nitka do szycia ściegiem fastrygowym, tj. rzadkim ściegiem prowizorycznie zszywającym materiał. [przypis edytorski]
nitka Magdaleny — babie lato; zjawisko polegające na występowaniu unoszących się w powietrzu nici przędnych niektórych gatunków pająków. [przypis edytorski]
nitkowiec — filandria medinensis; robak cienki jak nitka, przeszło metr długi. Ukąszenia jego sprowadzają czasem gangrenę. [przypis autorski]
ni to (daw.) — niby to; tak jak. [przypis edytorski]
ni to mgnienie — niby to mgnienie, niczym to mgnienie. [przypis edytorski]
Nitouche — dosł. fr.: niedotykalska; nawiązanie do komediowej operetki Louis-Auguste-Florimonda Ronger zw. Hervé (1825–1892) Mam'zelle Nitouche. [przypis edytorski]
Nitria — tereny wokół Jezior Sodowych, zwane też pustynią nitryjską, na zach. od Delty Nilu, kilkadziesiąt km na płd. od Aleksandrii (ob. dolina Wadi an-Natrun). Od IV w. centrum egip. życia pustelniczego i monastycznego, w V w. zamieszkiwane przez kilka tysięcy mnichów. [przypis edytorski]
Nitsch, Kazimierz (1874–1958) — językoznawca, historyk języka polskiego i dialektolog. [przypis edytorski]
ni — tu: niby, niczym, tak jak. [przypis edytorski]
niuansa — dziś popr.: niuans. [przypis edytorski]
„Niuna legazione si ascoltava, o niuna si rispondeva, ne niuna legge si riformava… breva mente niuna deliberazione… se egli non dava la sua sentenza” (według wydania, znajdującego się w bibliotece Jagiellońskiej). [przypis autorski]
niwa (daw.) — pole. [przypis edytorski]
niwa (daw.) — pole, ziemia uprawna. [przypis edytorski]
niwa — pole. [przypis edytorski]
niwa — pole. [przypis edytorski]
niwa — pole uprawne; dziedzina działalności. [przypis edytorski]
niwa — pole, ziemia uprawna. [przypis edytorski]
niwa — pole, ziemia uprawna; tu przen.: dziedzina. [przypis edytorski]
niwa — tu: wydzielona część pola. [przypis redakcyjny]
niwa — ziemia uprawna, pole, rola. [przypis edytorski]
niwa — ziemia uprawna. [przypis edytorski]
ni–w–czem — w niczym. [przypis redakcyjny]
niwczym (daw.) — w niczym. [przypis edytorski]
Niweczą ciągłość prawdopodobieństwem — Teoria jezuitów, z którą Pascal polemizuje obszernie w Prowincjałkach. [przypis tłumacza]
niweczyć — niszczyć. [przypis edytorski]
niweczyć — unicestwiać, likwidować. [przypis edytorski]
niwka — niewielka niwa; niwa: pole, ziemia uprawna. [przypis edytorski]
Ni w niej bojaźni jak w uległym ojcu — w późn. wyd. popr. tłumaczenie na: „Ni w niej bojaźni winnej przecież ojcu”. [przypis edytorski]
niwy (daw.) — pola. [przypis edytorski]
niwy — pole, ziemia uprawna. [przypis edytorski]
niźli a. niżli (starop.) — tu: zanim. [przypis edytorski]
niźli bogatemu wnijść (daw.) — niż bogatemu wejść. [przypis edytorski]
niźli (daw.) — niż. [przypis edytorski]
niźli (daw.) — niż; tu: zanim. [przypis edytorski]
niźli (daw.) — zanim; jeśli. [przypis edytorski]
niźli — konstrukcja z partykułą „li”, pełniącą funkcję wzmacniającą; znaczenie: niż. [przypis edytorski]
niźlim ja (…) wyszła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: zanim wyszłam. [przypis edytorski]
niźlim przypuszczał — niż przypuszczałem. [przypis edytorski]
niźlim (…) rozpuściła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: niźli rozpuściłam; zanim rozpuściłam. [przypis edytorski]
niźli (starop.) — niż, niżeli. [przypis edytorski]
niźli (starop.) — niż. [przypis edytorski]
niźli (starop.) — tu: zanim. [przypis edytorski]
niźli (starop.) — zanim. [przypis edytorski]
niźli — tu: zanim. [przypis edytorski]
niźli — zamiast tego. [przypis edytorski]
niźni (gw.) — niżej położony. [przypis edytorski]
Niż Ajaks o swą tarczę — właściwie o zbroję Achillesa, której mu nie przyznano [Ajaks (Ajas), najdzielniejszy po Achillesie wojownik achajski w wojnie trojańskiej, miał tarczę z siedmioma warstwami skóry; rywalizował z Odyseuszem o zbroję po poległym Achillesie; kiedy zbroję przyznano Odyseuszowi, oszalał z gniewu i wyrżnął stado baranów, sądząc, że morduje wodzów achajskich; oprzytomniawszy, ze wstydu popełnił samobójstwo; red. WL]. [przypis tłumacza]
niżal — dziś popr.: niż. [przypis edytorski]
niż a. niźli — zamiast. [przypis edytorski]
Niż a. Zaporoże — kraina poniżej porohów Dniepru, zamieszkana przez społeczność Kozaków zaporoskich. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
niż (daw.) — tu: nim, zanim. [przypis edytorski]
niż (daw.) — tu: zanim. [przypis edytorski]
Michał Dymitr Krajewski, Woyciech Zdarzyński, życie i przypadki swoje opisuiący
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Michał Dymitr Krajewski, Woyciech Zdarzyński, życie i przypadki swoje opisuiący
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
niżeli ci — autorzy wymienieni wcześniej (Homer, Wergiliusz, Seneka, Plutarch), którzy byli poganami. [przypis edytorski]
