Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 8334 przypisów.

znaleźć się — tu: zachować się. [przypis edytorski]

znaleź (daw.) — dziś: znajdź. [przypis edytorski]

znaleź — dziś popr. forma: znajdź. [przypis edytorski]

Znaleźli go w cmentarzu — zam.: na cmentarzu. [przypis redakcyjny]

znaleźli — παρῆσαν, następuje przecinek, a ustęp po tym idący rozpoczyna się u Niesego od καὶ (tedy). U Dindorfa kropka, nie ma καὶ, a ustęp następny rozpoczyna się od πολὺ. [przypis tłumacza]

znaleźliśmy i przynieśli — znaleźliśmy i przynieśliśmy. [przypis edytorski]

znaleźliśwa (gw.) — znaleźliśmy. [przypis edytorski]

znaleźne — nagroda za znalezienie zguby. [przypis edytorski]

Znaliśmy (…) i wiedzieli — konstrukcja z jedną końcówką fleksyjną odnoszącą się do kilku czasowników: znaliśmy i wiedzieliśmy. [przypis edytorski]

znam ci — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci. [przypis edytorski]

znam, co ci kosztują — wiem, ile są dla ciebie warte. [przypis edytorski]

znam, co one ważą — wiem, ile są warte. [przypis edytorski]

znamię miesiąca — znak księżyca; dokładnie: półksiężyca, używany przez wyznawców islamu. [przypis edytorski]

znamię (starop.) — znak, oznaka. [przypis edytorski]

znamię — tu: sztandar. [przypis edytorski]

znamię — tu: znak; wejść pod znamię: wejść w służby. [przypis edytorski]

znamię (z ros. znamja) — sztandar. [przypis edytorski]

znamieniem — pomnikiem, znakiem pamiątkowym. [przypis redakcyjny]

znamienity i chytry dyplomata rosyjski — Pozzo di Borgo. [przypis tłumacza]

znamienity lekarz — Lekarzem tym był p. de Mauvillain, przyjaciel Moliera. O stosunkach tego lekarza z poetą świadczy następująca anegdota. Pewnego dnia Molier i Mauvillain byli na obiedzie u króla. Król zagadnął Moliera: „Więc to jest twój lekarz; i cóż on z tobą robi?”. „Najjaśniejszy Panie, odpowiedział Molier, gwarzymy sobie o tym i owym, on mi przepisuje lekarstwa, ja ich nie zażywam i wracam do zdrowia”. Mauvillain należał do lekarzy bardzo postępowych i często bywał w zatargach z fakultetem, tak że w r. 1558 odebrano mu na przeciąg czterech lat ten tytuł doktorski, co mu nie przeszkodziło później zostać dziekanem fakultetu. Jeden ze współczesnych notuje, że to Mauvillain „dostarczył Molierowi epizodycznych scen do Chorego z urojenia, które tak zaszkodziły wśród publiczności powadze medycyny i lekarzy, iż większość ucieka się do nich jedynie dla formy; recepty i konsultacje nie znajdują już prawie żadnej wiary; wypadki (powiadają) zadają kłam nadziejom, jakimi lekarz łudzi chorego i jego otoczenie”. [przypis tłumacza]

znamienuje — dziś popr.: znamionuje. [przypis edytorski]

Znam jednego wielkiego księcia — prawdopodobnie Henryk, król Nawarry, później Henryk IV. [przypis tłumacza]

Znam Jezusa i Pawła, ale wy, kto jesteście? — Dz 19, 15. [przypis tłumacza]

znam się (starop.) — wiem o sobie; znam się, żem słaby: wiem, że jestem słaby. [przypis edytorski]

znam się (starop.) — wiem. [przypis edytorski]

Znam takiego [księcia] — można mniemać, iż Montaigne mówi tu o Henryku IV. [przypis tłumacza]

Znam tylko (…) pisze (…) — [w:] List do Condorceta. [przypis tłumacza]

znamy go tylko ze streszczenia we wspomnieniach ks. EugeniuszaIz proszłago, s. 83–87. [przypis autorski]

Znamy (…) Parthenius — [Winkelmann,] Historia sztuki, I, s. 136. [przypis redakcyjny]

znamy swe szkatuły — troszczymy się tylko o swe zbiory (pieniężne). [przypis edytorski]

Znane mi dobrze Witolda umowy (…) — cała mowa Litawora jest wiernym obrazem tego, co podówczas w Litwie udzielni książęta o Witołdzie myślili. [przypis autorski]

Znane z dróg ciasnych genueńskie skały — W oryginale wspomina poeta dwa przejścia najtrudniejsze w skalistych górach Genui: Lerici i Turbia. Pierwszy krok na drodze prowadzącej do zupełnego wyzwolenia duszy od zmaz grzechowych zwykle jest trudny. Rozum sam o własnej sile, niekierowany wiarą po tej drodze postępuje jak zbłąkany podróżny, krokiem chwiejącym się i niepewnym. [przypis redakcyjny]

znanych ze sztuk Plautowskich tzw. „dobrych heter” — por. G. Przychocki, Plautus, Kraków, 1925, s. 353 i nast. [przypis tłumacza]

znany jest jak zły szezlong (żart.) — przekręcone powiedzenie „znać kogoś jak zły szeląg” (tzn. znać dobrze czyjeś wady), w którym ostatnie słowo zostało zastąpione podobnym brzmieniowo; szeląg: srebrna moneta, szezlong (z fr. chaise longue) rodzaj kanapy a. wydłużonego fotela z podparciem pod nogi do odpoczynku w pozycji półleżącej. [przypis edytorski]

znanym całemu światu — od czasu Prowincjałek Pascala. [przypis tłumacza]

z napisem na obrączce, iż ktokolwiek źle o tym pomyśli, będzie natychmiast, z najwyższego wyroku, ofajdany — Parodia dewizy: Honny soit qui mal y pense. [przypis tłumacza]

z naprężoną uwagą — niem. mit großer Aufregung: z wielkim podnieceniem, wzburzeniem, ekscytacją. [przypis edytorski]

z napuszystych, jałowych słów — w oryginale: des hohlsten Wortkrams. [przypis tłumacza]

z narodem gołym — tj. nie noszącym zbroi. [przypis redakcyjny]

znarowić się — spowodować, że ktoś stał sie zuchwały i samowolny. [przypis edytorski]

znarowić — uczynić konia nieposłusznym, narowistym. [przypis edytorski]

znarowiony — taki, który stał się narowisty, tj. krnąbrny, nieposłuszny. [przypis edytorski]

z nasienia przodków — Historia zwierząt i ludzi dowodzi wpływu nasienia ojcowskiego na umysł i ciało dzieci. [przypis autorski]

z nas każda jest obywatelką bożego miasta — Odpowiadają, że na ziemi nie ma żadnej ojczyzny, że ludzie na niej żyją tylko czasowo jako pielgrzymi. Obywatelami jesteśmy tylko bożego miasta, to jest nieba. [przypis redakcyjny]

z następnego powodu (daw.) — z następującego powodu; z takiego oto powodu. [przypis edytorski]

znaszać (daw.) — prawdop.: zestawiać. [przypis edytorski]

Z naszego mostu wołał zaperzony — Poeta dlatego mówi: „z naszego mostu”, że ten most, na którym stali, wraz z otchłanią pod nim powierzony był w straży tego szatana. [przypis redakcyjny]

znasz-li (daw.) — czy znasz; dziś popr. pisownia: znaszli. [przypis edytorski]

Znasz-li ten kraj, gdzie cytryna dojrzewa — początek wiersza Mickiewicza Wezwanie do Neapolu, będącego przekładem utworu Goethego Kennst du das Land, wo die Zitronen blühn. [przypis edytorski]

Znasz-li ten kraj, gdzie cytryna dojrzewa… — z przeróbki Mickiewicza mogło w tej pieśni pozostać zaledwie kilka wierszy, gdyż szło o wierne odtworzenie oryginału. [przypis tłumacza]

Znasz-li ten kraj?… — w wydaniu źródłowym figuruje 55 ilustracji. W niniejszym wydaniu ich podpisy podano w odpowiednich miejscach w przypisach. [przypis edytorski]

Znasz takie moje postępki? — to jest, żebym postępował jak stręczyciel, przyprowadzał np. jakąś dziewczynę do kogoś i namawiał do nawiązywania stosunków miłosnych. [przypis tłumacza]

znasz wszelkie lubczyki w ludzkich stosunkach — środkami zyskiwania miłości są podane przez Chajrekratesa sposoby postępowania z ludźmi. [przypis tłumacza]

znaszże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy znasz. [przypis edytorski]

znat' nie znaju, wiedat' nie wiedaju (ros.) — zwrot przysłowiowy; sens w poprzednich słowach tekstu polskiego. [przypis redakcyjny]

z natury każda nieuczciwa sprawka kuleje w oczywisty sposób na każdym kroku — wielokrotnie wyrażająca się u Demostenesa wiara w wyższy porządek moralny, który dochodzi każdej nieprawości, buduje się na morale tragedii, rodzimego płodu umysłowości ateńskiej. [przypis tłumacza]

z natury mienie nieobecnych przypada obecnym — sentencja często później naśladowana. [przypis tłumacza]

z natury przyrodne — przyrodzone, naturalne. [przypis edytorski]

znawczy — przymiotnik od: znawca. [przypis edytorski]

znayduie sposób do życia i widzi los swóy pomyślnieyszy w rozpuście — widzieć często można (mówi P. Mercier) sześć koni ubranych w piękne szory i karetę wyborną. Idący piechotą rozstępuią się na dwie strony i patrzą, kto przeieżdza. Rzemieślnicy z pracy rąk swoich żyiący zdeymuią czapki i nisko się kłaniaią. Ktoż to był? Osoba rozwiązłego życia. [przypis autorski]

znękany — zmęczony, wyczerpany. [przypis edytorski]

znerwowany — dziś: zdenerwowany. [przypis edytorski]

z nią albo na niej — „Wrócić z tarczą albo na tarczy”: sentencja pożegnania wojownika wyruszającego na wojnę w Sparcie oznaczająca życzenie powrotu zwycięzcą albo poległym, ponieważ uciekając żołnierze porzucali tarcze, aby lżej im było biec, natomiast poległych znoszono z pola bitwy używając tarczy jako noszy. [przypis edytorski]

z nią w ręku do samego Zeusa się modlił — grecka tradycja nakazywała poświęcić bogom kilka pierwszych kropel pitego wina (libacja). [przypis edytorski]

znicestwienie (daw.) — unicestwienie, zniszczenie. [przypis edytorski]

znicestwienie — dziś: unicestwienie. [przypis edytorski]

Z nich pierwszym wyjątkiem jest Strikka — Tu poeta ironicznie wyszydza wszystkich głośnych marnotrawców i rozgardiaszów sieneńskich. [przypis redakcyjny]

Znicz (mit. litewska) — święty ogień, bóg ognia. [przypis edytorski]

Znicz — w pogańskiej kulturze litewskiej święty ogień a. kapłan go pilnujący. [przypis edytorski]

Znicz — w pogańskiej kulturze Litwy święty ogień (bóg ognia) a. kapłan pilnujący ognia. [przypis edytorski]

Z niczym Żyd nie może się naprawdę utożsamić… — Mężczyzna dopiero stwarza kobietę. Stąd, jak wiadomo, Żydówki nie posiadają owej prostoty chrześcijanek, która się bez przeszkody oddaje cała swemu płciowemu dopełnicielowi. [przypis autorski]

znidź — dziś: zejdź. [przypis edytorski]

z nieba aż piątego — według pojęć średniowiecznych niebo planety Mars. [przypis redakcyjny]

Z nieba smoku rydzego kiedy zmierzał na tron (…) Która, że się na ziemskim piętrze znowu gnieździ — w. 1114–1125, dosłownie z Apokalipsy św. Jana, rozdz. 13. [przypis redakcyjny]

z niebezpieczeństwy — dziś popr. forma N. lm: z niebezpieczeństwami. [przypis redakcyjny]

z niechcenia — od niechcenia. [przypis edytorski]

z niechcenia — od niechcenia. [przypis edytorski]

Zniechęcić się można do wszystkiego… Gdy usuwa się nam z rąk fatalnie. I to może nasze wielkie szczęście!! — Magdalena robi tu aluzję do miłości Szeligi ku niechętnej mu Hrabinie. [przypis redakcyjny]

zniechluić (neol.) — pobrudzić, oszpecić, uczynić niechlujnym. [przypis edytorski]

z niedobaczka (daw.) — z nienacka. [przypis redakcyjny]

Z niedokończonej satyry, której tematem jest zły mąż w różnych odmianach, cytujemy dla uzupełnienia charakterystyk fragment: Paweł wzdychał, podchlebiał, ustawnie się trudził, / Więc amant letkowiernych rodziców ułudził, / Zyskał żonę, z nią posag, bo na niego godził. / Amant miły; skoro mąż, jakby się odrodził; / Serce w żywych zapałach po weselu skrzepło: / Kiedy jejmości zimno, jegomości ciepło; / Jejmość w prawo, on w lewo, mówi, każe ciszej; / Milczy jejmość, jegomość zły, że jej nie słyszy. / Czyta; po co czytanie, ustawicznie pyta. / Rzuca książkę, ten łaje, że księgi nie czyta; / Wesoła — nie do gustu płochość jegomości; / Źle, kiedy goście w domu, źle znowu bez gości; / Zgoła źle czyli siedzi, stoi, czy się ruszy. / Anna, pełna przymiotów i ciała, i duszy, / Trafiła na Andrzeja, czego sobie życzył. / Skoro bogaty wnusek zważył i przeliczył, / Zamknął go, a z nim serce miłosne z przymusu, / Nie towarzysz małżonki, ale stróż lamusu. / Sam sobie sługa, kucharz, szafarz, podstarości, / A wynędzniała małżonka i w niedzielę pości. [!] / Sporych trzosów posagu niesyty pożytkiem, / Co dla drugich potrzebą ścisłą, dla niej zbytkiem, / Więc uboga w bogactwie, wiek swój trawi w nędzy. [przypis redakcyjny]

Z niej wypływa Biały Dunajec — w rzeczywistości tworzą go potoki Cicha Woda, Strążyski, Bystra, Olcza, Poroniec i Sucha Woda wypływające z innych miejsc. [przypis edytorski]

z Niemcy — dziś popr. forma N. lm: z Niemcami. [przypis edytorski]

zniemczyli nazwisko Nickich herbu Radwan na Nietzsche — Dokładnie zbadał całą tę sprawę pochodzenia Nietzsche-Nickiego archiwalnie pan Szarlitt. [przypis autorski]

z niemieckiego tłumaczenia Rehberga (…) jeszcze w roku 1851 — nie mieliśmy wtedy słownika włosko-polskiego, który dopiero w r. 1857 wyszedł w Berlinie u księgarza Behra. [przypis tłumacza]

zniemożenie — bezsilność. [przypis edytorski]

Znienackaś ty wyskoczył — inaczej: znienacka ty wyskoczyłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

z nienagła a. znienagła (starop.) — powoli, stopniowo. [przypis edytorski]