Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7556 przypisów.
dynamomaszyna a. dynamo (daw.) — prądnica: urządzenie przekształcające energię mechaniczną w energię elektryczną, działające dzięki zjawisku indukcji elektromagnetycznej. [przypis edytorski]
dynastia czternasta — panująca w Drugim Okresie Przejściowym przed przejęciem kontroli nad Deltą przez Hyksosów. Według części uczonych obejmująca królów rządzących Dolnym Egiptem równocześnie z władcami XIII dynastii (1802–1649 p.n.e.). [przypis edytorski]
Dynasy — teren ogrodu, gdzie założono w roku 1892 pierwszy w Warszawie tor kolarski. [przypis edytorski]
Dyndym — Dindymon, góra we Frygii, poświęcona kultowi Cybele. [przypis edytorski]
Dyngus, już Rejowy, jest dysymliacja z dingnus, por. Czantoryja na Śląsku, i Czartoryja — na przekór wszelkiemu poczuciu językowemu. Śmigus jeszcze w XVII w. był śmigurstem, np. w wierszach-gratulacjach w rękopisie krakowskim ks. Misjonarzy nr. 742, str. 278: Właszcza kiedy Smigursty różni przyjaciele Wzaiem sobie oddają; Muza szkolna za Smigurst niech odemnie WM. oddana; przy dzisiejszym Smigurście. Nie wadzi przypomnieć, że w dawnej naszej „mitologii” nawet tym późnym przybłędom niemieckim miejsca honorowego udzielano! [przypis autorski]
dyngus (z niem.) — śmigus, oblewanie wodą w poniedziałek wielkanocny. [przypis redakcyjny]
dyntoria — zniekształcona forma wyrazu: dintojra („koleżeński” sąd przestępczy). [przypis edytorski]
Dyoniz (mit. gr.) — właśc. Dionizos (rzym. Bachus) syn Zeusa i Semele, bóg wina i życiodajnych sił przyrody; ocalony przez ojca przed zemstą zdradzonej Hery, wychowany przez nimfy i satyrów. [przypis edytorski]
Dyonizyus, mistrz z króla — Dionizjusz Młodszy, tyran syrakuzański, pozbawiony władzy, miał być „mistrzem”, tj. nauczycielem w Koryncie. [przypis redakcyjny]
dyplomant — tu: absolwent, który uzyskał dyplom ukończenia uczelni. [przypis edytorski]
dyplomata — odznaczenia na piśmie, nadania przywileju, dawne akty urzędowe. [przypis redakcyjny]
dyplomatycznie — oględnie, ostrożnie. [przypis redakcyjny]
dyplomatyka (daw.) — dyplomacja; tu: korespondencja dyplomatyczna. [przypis edytorski]
dyplomatyzować — postępować dyplomatycznie, oględnie, ostrożnie. [przypis edytorski]
dyplom — tu: dokument stwierdzający pochodzenie szlacheckie. [przypis redakcyjny]
dyplom — w pierwodruku: dyplomata. [przypis redakcyjny]
dypsas (daw.) — wąż jadowity. [przypis redakcyjny]
dyptam — zw. też krzewem Mojżesza; krzewiasta bylina kwitnąca liliowo, kwiaty zebrane w groniasty kwiatostan na szczycie łodygi; liście po potarciu wydają silną cytrynową lub cynamonową woń, olejki eteryczne mają działanie drażniące (powodują poparzenia skóry i alergie), a przy wysokiej temperaturze powietrza może dojść do ich samozapłonu. [przypis redakcyjny]
dyrdać (gw.) — biec lub iść szybko drobnymi kroczkami. [przypis edytorski]
dyrdać (gw.) — iść. [przypis edytorski]
dyrdaczek, dyrdak — bieg drobnymi kroczkami, od dyrdać. [przypis edytorski]
dyrdem (daw.) — dziś: w dyrdy (pot.): prędko, żwawo. [przypis edytorski]
dyrekcja (daw.) — kierunek. [przypis edytorski]
dyrekcja (daw.) — tu: kierunek. [przypis edytorski]
dyrekcja — tu: kierunek, ukierunkowanie. [przypis edytorski]
dyrekcya — tu: kierunek. [przypis edytorski]
dyrekcyjny — związany z dyrekcją; tu: o samochodzie służbowym do dyspozycji dyrekcji. [przypis edytorski]
dyrektor (daw.) — korepetytor. [przypis edytorski]
Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
dyrektor (daw.) — tu: korepetytor. [przypis edytorski]
dyrektor (daw.) — tu: nauczyciel domowy. [przypis edytorski]
dyrektorem teatrzyku — ten sam dyrektor teatru posłużył najwidoczniej za model Zoli w pierwszym rozdziale Nany. [przypis autorski]
Dyrektoriat — pięcioosobowy rząd Republiki Francuskiej ustanowiony w 1795, w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej; także: okres działania tego rządu, tj. do zamachu stanu dokonanego przez Napoleona w 1799. [przypis edytorski]
dyrektor klasy — tu: wychowawca klasy. [przypis edytorski]
dyrektorowe — zapewne chodzi o opłaty na utrzymanie nauczyciela wiejskiego. [przypis edytorski]
dyrektorowie (daw.) — tu: korepetytorzy. [przypis edytorski]
dyrektor — tu: wychowawca klasy. [przypis edytorski]
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/26/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych do korzystania online na rynku wewnętrznym. [przypis autorski]
dysarmować (z łac.) — rozbroić. [przypis redakcyjny]
dyschromatop — osoba wadliwie widząca barwy. [przypis edytorski]
dyscyplina — karność. [przypis redakcyjny]
dyscyplina — krótki bat z rzemieniami [przypis edytorski]
dyscyplina — krótki bicz, narzędzie kary lub pokuty. [przypis edytorski]
dyscyplina — krótki bicz z kilkoma rzemieniami, narzędzie kary. [przypis edytorski]
dyscyplina — przyrząd (kilka rzemieni umocowanych do rękojeści) służący do wymierzania kar cielesnych. [przypis edytorski]
dyscyplina — tu: bicz o kilku rzemieniach. [przypis edytorski]
dyscyplina — tu: rózga. [przypis edytorski]
dyscyplinne razy — uderzenia dyscypliny, czyli bicza; chodzi tu o praktyki umartwiania się stosowane przez biczowników. [przypis edytorski]
dyscypuł (daw., z łac.) — uczeń. [przypis edytorski]
dyscypułom — uczniom. [przypis redakcyjny]
dyscypułowie (starop., z łac.) — uczniowie. [przypis redakcyjny]
dyscypuł (starop.) — uczeń. [przypis redakcyjny]
dyscypul (daw.) — od łac. discipulus, uczeń. [przypis edytorski]
dysekcja (z łac.) — operacja rozcięcia ciała w celu zbadania jego budowy; sekcja. [przypis edytorski]
dysekować (z łac.) — przeprowadzać sekcję, rozcinać ciało w celach badawczych; przen.: badać drobiazgowo. [przypis edytorski]
dysekować (z łac.) — robić dysekcję, przeprowadzać sekcję, rozcinać ciało w celach badawczych; badać drobiazgowo. [przypis edytorski]
dysenteria, dziś dyzenteria — czerwonka, krwawa biegunka. [przypis edytorski]
dysertacja (daw.) —rozumowanie, dyskusja, roztrząsanie jakiegoś problemu, badanie; dziś: rozprawa naukowa. [przypis edytorski]
dysertacja — rozprawa naukowa. [przypis edytorski]
dysertacja — rozprawa naukowa. [przypis edytorski]
dysertacja — rozprawa naukowa, tu w znaczeniu ironicznym. [przypis edytorski]
dysertacja — rozprawa. [przypis edytorski]
dysertacja (z łac. dissertatio) — daw. rozumowanie, dyskusja, roztrząsanie jakiegoś problemu, badanie; dziś: rozprawa naukowa. [przypis edytorski]
dysertować (daw.) — rozprawiać. [przypis edytorski]
dysgresja — wtręt. [przypis redakcyjny]
dyshonor — ujma na honorze. [przypis redakcyjny]
dyshonor — zniewaga, obelga. [przypis redakcyjny]
dysjunkcja (z łac.) — rozłączenie. [przypis edytorski]
dyska (daw., z fr. dix: dziesięć) — dyszka, dziesiątka; tu zapewne: moneta o nominale 10 kopiejek, wręczana jako napiwek. [przypis edytorski]
dyska — dziś popr. forma D.lp: dysku. [przypis edytorski]
dyski (daw.) — z fr. dziesiątki. [przypis edytorski]
dyskobol — sportowiec uprawiający rzut dyskiem. [przypis edytorski]
dyskontować — realizować (np. czek). [przypis edytorski]
dyskontować weksel — realizować należność wekslową przed upływem terminu płatności, co wiąże się z potrąceniem przez odkupującego weksel (zwykle bank) dyskonta, tj. pewnej części sumy, na jaką wystawiono weksel. [przypis edytorski]
dyskordia (z łac.) — niezgoda, skłócenie. [przypis edytorski]
dyskrecją — oględność, wzgląd. [przypis redakcyjny]
dyskrecja — tu: dbłość, ostrożność. [przypis edytorski]
dyskrecja — tu: łaska, ludzkość. [przypis redakcyjny]
dyskrecja — tu: łaska. [przypis edytorski]
dyskrecja — tu: łaska. [przypis redakcyjny]
dyskrecjonalna — poufna; jeszcze nie określona. [przypis edytorski]
dyskredowany — przekręcone przez mówiącego: dyskredytowany. [przypis edytorski]
dyskredytującą wstecz całe wychowanie jako jedno wielkie kłamstwo — wychowanie pani d'Epinay (Pamiętniki, t. I). [przypis autorski]
dyskretność (mat.) — nieciągłość. [przypis edytorski]
dyskurować (daw.) — rozmawiać. [przypis edytorski]
dyskursa (przestarz. forma M. lm) — dziś popr.: dyskursy; dyskurs: dyskusja, spór. [przypis edytorski]
dyskursa (z łac.) — dyskusje, rozprawy. [przypis redakcyjny]
dyskursować (daw.) — prowadzić dyskurs, rozprawiać. [przypis edytorski]
dyskurs — rozmowa.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]
dyskurs (z łac.) — rozmowa, dyskusja, przemowa. [przypis edytorski]
dyskurs (z łac.) — rozmowa. [przypis edytorski]
dyskusja o karalności przerywania ciąży — zob. Piekło kobiet. [przypis autorski]
dyskusyj, jakie na podobny temat toczyły się nie tak dawno u nas — zapoczątkowanych przez Karola Irzykowskiego głośnym artykułem Niezrozumialstwo („Wiadomości Literackie” 1924, nr 38), na który odpowiedzieli Jerzy Hulewicz, Maria-Jehanne Wielopolska, Jan Nepomucen Miller, Józef Ujejski. [przypis edytorski]
dyskwizycja (łac.) — dochodzenie, spór. [przypis redakcyjny]
dysocjacja (z łac.) — oddzielenie. [przypis edytorski]
dysocjacja (z łac.) — rozstanie. [przypis redakcyjny]
dysolucja — rozprężenie, rozprzężenie, rozkład. [przypis edytorski]
dysonans (muz.) — niezgodne współbrzmienie dźwięków. [przypis edytorski]
dysonans (z łac.) — brak harmonii. [przypis edytorski]
dysonans (z łac.; muz.) — współbrzmienie dwóch dźwięków dających wrażenie niezgodności; tutaj przen.: sprzeczność, rozbieżność. [przypis edytorski]
dysparatywność — rozbieżność. [przypis edytorski]
