Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 7814 przypisów.

Niflheim (mit. nordycka) — Kraina Mgły, królestwo lodu i zimna, którym włada bogini Hel, córka Lokiego. [przypis edytorski]

Nifo, Agostino (ok.1470–1538) — włoski filozof, medyk; autor m.in. dwuczęściowego dzieła De Pulchro et de Amore (1549), w którym opisał Joannę Aragońską jako wzór piękna. [przypis edytorski]

Ni Franciszkowi, bratu iego… — prawdopodobnie obaj bracia okazali się nieużytymi dla poety; prócz tego Franciszek oddał mu jakąś złą przysługę wobec młodego arcybiskupa z Bourges. [przypis tłumacza]

nigdy bowiem nie oglądałaś swego pięknego dzieła — bo nigdy nie dokonałaś żadnego pięknego czynu. [przypis tłumacza]

nigdybym beła temu nie wierzyła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika w daw. formie czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; inaczej: nie wierzyłabym nigdy wcześniej (uprzednio, kiedyś itp.); nie uwierzyłabym nigdy wcześniej. [przypis edytorski]

nigdyby (starop.) — dziś popr.: nigdy by. [przypis edytorski]

Nigdy by w moje kopce wróg się nie mógł schować — Nigdy by ktoś z wrogiego stronnictwa (w tym wypadku Wacław) nie mógł potajemnie przebywać w granicach (kopce graniczne) mego majątku. [przypis redakcyjny]

nigdy go nie ma na żadnym weselu — Podczas postu wzbronione jest odprawianie wesel. [przypis tłumacza]

Nigdy jej nie zapomnę… — przyjaciółka Wertera tu wspomniana nosi rysy p. Roussillon, którą Goethe sławi w swych poezjach, jako „Uranię”. [przypis redakcyjny]

nigdy już! — być może aluzja do nastrojowego poematu Kruk (1845) Edgara Allana Poe, o mężczyźnie zrozpaczonym po stracie ukochanej, w którym powtarza się kluczowy wers Quoth the Raven: Nevermore (Rzekł Kruk: Nigdy więcej). [przypis edytorski]

nigdy liczba — w innej wersji tekstu: „nie wielka liczba”. [przypis edytorski]

nigdym nie lubił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie lubiłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie prosił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie prosiłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie spuściła — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie spuściłam. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie uciekł — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: nigdy nie uciekłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie uczynił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie uczyniłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie walczyła — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: nigdy nie walczyłam. [przypis edytorski]

Nigdym (…) nie widziała — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; znaczenie: nigdy nie widziałam. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie widział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie widziałem. [przypis edytorski]

nigdym nie zaznał — nigdy nie zaznałem. [przypis edytorski]

nigdym się tak jeszcze nie przestraszyła — inaczej: nigdy się tak jeszcze nie przestraszyłam (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

Nigdym tu nie był sam (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: Nigdy nie byłem tu sam. [przypis edytorski]

Nigdy nie było wypadku (…) Arcykapłanowi — gdyby w chwili wstąpienia do sanktuarium przyszła Arcykapłanowi do głowy jakaś grzeszna myśl, zostałby porażony. [przypis tłumacza]

nigdy nie był przypuszczał — daw. forma czasu zaprzeszłego, używanego dla wyrażenia czynności (zdarzenia, stanu itp.) poprzedzającej inną czynność (zdarzenie, stan itp.) wyrażoną w czasie przeszłym zwykłym; znaczenie: nigdy nie przypuszczał (wcześniej). [przypis edytorski]

Nigdy nie chciałem mirry. Zachowałem ją dla Jupiena i dla księżnej Marji de Guermantes — aluzja niezrozumiała i zdająca się świadczyć że obu tym osobom Proust przeznaczał w opowiadaniu swojem inną jeszcze rolę, niż ta którą w niem posiadają. [przypis redakcyjny]

nigdy nie miotano się tak gwałtownie przeciwko teatrowi — Molier ma tu w szczególności na myśli Traktat o komedii i o widowiskach wedle tradycji Kościoła czerpanej z soborów i Ojców Kościoła napisany przez księcia Conti, niegdyś przyjaciela Moliera i „libertyna”, później nawróconego. Traktat ten atakował wprost nie tylko Moliera, ale i Corneille'a, który czyni aluzje do tego pisma w przedmowie swojej do Atylli. Niedawno Racine musiał bronić teatru przeciw atakom Port-Royalu. [przypis tłumacza]

nigdy nie podawał się za nauczyciela cnoty — jak to czynili sofiści (zob. Sympozjon), np. Protagoras. [przypis tłumacza]

Nigdy nie wątpiłem, iż pierwsze dowody względów… — zważcie wytrwałość tego ślepego i głupiego zaufania, wśród wszystkich wydarzeń, które powinny były najbardziej mnie z niego ocucić. Ustało ono dopiero od mego powrotu do Paryża w r. 1770. [przypis autorski]

nigdyś (…) chybaś nie śniło — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: nigdy chyba nie śniłaś/śniłeś (dziecko). [przypis edytorski]

nigdyś (…) mnie nie lubił — inaczej: nigdy mnie nie lubiłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

nigdyś nie przeczytał — dziś: nigdy nie przeczytałeś. [przypis edytorski]

nigdyś nie przybył — inaczej: nigdy nie przybyłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

nigdy się im nie śniło o wzniosłych uczuciach — ponieważ wszystko, co jest pięknego na świecie, stało się cząstką piękności ukochanej, czujesz się gotów uczynić wszystko, co jest pięknego na świecie. [przypis autorski]

nigdy ta rzeka nie była tak łatwa do przejścia pieszo — również wódz rzymski Lukullus przeszedł w bród Eufrat w tym miejscu w roku 66 p.n.e. Natomiast Aleksander Wielki w roku 331 przeszedł rzekę po moście zbudowanym na łodziach. Stan wody jest najwyższy z końcem maja, najniższy w połowie października. [przypis tłumacza]

nigdy tego nie bywało — Wedle tradycji francuskiego teatru role młodych chłopców powierzano zawsze kobietom. [przypis tłumacza]

Nigdy w dziejach Kościoła Chrystusowego cudowna moc pokory i posłuszeństwa nie zaświeciła tak pięknie… — [Friedrich Heiler], Fr. von Assisi u. die Kathol. Kirche w kwartalniku „Una Sancta”, Stuttgart 1926. [przypis autorski]

nigdy w dziejach nie powtarzają się zjawiska, które tymiż samymi nazwać można — P. Chmielowski, Dzieje krytyki literackiej w Polsce, Warszawa 1902, s. 432. [przypis autorski]

Nigdy zbliżenie moje nie pociągało widomych następstw — Montaigne dodał zrazu w tym miejscu: „zamiar płodzenia dopuszczalny jest jedynie w prawym łożu”; później jednak skreślił w rękopisie tę część zdania. [przypis tłumacza]

nigdziej (starop. forma) — dziś: nigdzie. [przypis edytorski]

nigdziej (starop.) — nigdzie. [przypis edytorski]

nigdzieśmy nie widzieli — przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdzie nie widzieliśmy. [przypis edytorski]

nigdzie zapisanego forum niemające — (spory o dług) dla których nie przewidziano formalnego trybu rozstrzygnięcia. [przypis edytorski]

Nigdzie, zda się, ani w historii, ani w chwili obecnej nie nastąpiło ani nie następuje takie przemieszczenie i zwichnięcie wartości, jak w naszym nieszczęsnym narodzie — [w pierwodruku fragmentu „Skawa” nr 2, luty 1939:] Nigdzie, zda się, w historii nie nastąpiło takie przemieszczenie i zwichnięcie wartości, jak w naszym właśnie narodzie. [przypis redakcyjny]

Niger — trzecia pod względem długości i powierzchni dorzecza rzeka w Afryce Zachodniej. [przypis edytorski]

nigger (ang.) — czarnuch; pogardliwe określenie osoby czarnoskórej. [przypis edytorski]

nigger (ang.) — pierwotnie: czarny, określenie osób rasy czarnej; od XVII–XVIII w. pogardliwe: czarnuch. [przypis edytorski]

Nightingale — Florence Nightingale, znana amerykańska pielęgniarka. [przypis edytorski]

Ni go bracia, ni siostry nie uczczą pogrzebem, Ale go psy w kawały rozszarpią pod niebem — wg greckiej mitologii człowiek, który nie został pogrzebany, nie zazna spokoju i będzie się po wsze czasy błąkał po ziemi. [przypis edytorski]

nihil adeo malum est, quin boni mixturam habeat (łac.) — nie ma tego złego, co by nie miało przymieszki dobrego. [przypis redakcyjny]

Nihil admirari (łac.) — niczemu się nie dziwić a. niczym się nie zachwycać. [przypis edytorski]

Nihil amplius nostrum est (…) (łac.) — Seneka, Listy 95; cyt. Montaigne, III. 1: „Nic więcej nie jest naszym; co naszym nazywamy, jest rzeczą sztuki. Według uchwał senatu i ludu praktykuje się zbrodnie”. [przypis tłumacza]

Nihil est in intellectu, quod non fuerit in sensu — „Nie ma nic w intelekcie, co by nie było wprzód dane w zmysłowym wrażeniu. [przypis redakcyjny]

nihil (…) expectatio — Cicero, Academica, II, 4. [przypis tłumacza]

nihil gloriosius principe impune laeso (łac.) — nic wspanialszego nad władcę bezkarnie obrażonego. [przypis redakcyjny]

nihil habentes, omnia possidentes (łac.) — nic nie mają, a posiadają wszystko (2 Kor 6, 10, w tłumaczeniu Wulgaty). [przypis edytorski]

nihil interest, utrum ferro, an verbo occidas (łac.) — nie ma różnicy, żelazem czy językiem zabijasz. [przypis redakcyjny]

nihiliści (z łac. nihil: nic) — przeciwnicy ideowi określali w ten sposób radykalną młodzież rosyjską lat sześćdziesiątych XIX wieku, wrogą absolutyzmowi carskiemu i tradycyjnym normom społeczno-obyczajowym; zarzucano nihilistom, że nie uznają żadnych zasad i wartości (stąd ukuto nazwę); w literaturze zagranicznej nazywano często nihilistami rewolucjonistów rosyjskich. [przypis redakcyjny]

nihil itaque (…) artis est — Cicero, De finibus bonorum et malorum, V, 60. [przypis tłumacza]

nihilizm — nurt społeczny w XIX wieku odrzucajacy wszelkie społeczne normy i wartości. Nihilista to osoba żyjąca według zasad nihilizmu. [przypis edytorski]

nihilizm — tu: nurt intelektualny i społeczny w drugiej połowie XIX wieku w Rosji, odrzucający społeczne normy, wartości i tradycje; stopniowo przeszedł do krytyki niesprawiedliwości społecznych i zbliżył się do anarchizmu; nihilista to osoba żyjąca według zasad nihilizmu. [przypis edytorski]

nihilizm (z łac. nihil: nic) — różnorodnie rozumiany termin filozoficzny, którego kluczowym pojęciem jest brak, negowanie czegoś, np. nihilizm ontologiczny głosi nieistnienie bytów (lub nieistnienie pewnych aspektów rzeczywistości), nihilizm moralny neguje obowiązywanie norm i nakazów moralnych, nihilizm egzystencjalny głosi, że życie nie ma celu, sensu ani wartości. [przypis edytorski]

Nihil (…) lacesso — Horatius, Odae, II, 18, 11. [przypis tłumacza]

nihil mirari prope res una quae possit facere et servare beatum (łac.) — „Niczemu się nie dziwić jest prawie jedyną rzeczą, która może uczynić szczęśliwym i zachować w tym stanie”. Hor. Ep. I. 6. 1. [przypis tłumacza]

nihil novi sub sole (łac.) — nic nowego pod słońcem. [przypis edytorski]

nihilominus (łac.) — mimo to, jednakże. [przypis redakcyjny]

Nihil (…) praecurrere — Cicero, Academica, I, 13. [przypis tłumacza]

Nihil (…) proficiscatur — Cicero, Tusculanae disputationes, II, 27. [przypis tłumacza]

nihil (…) prosit — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 2. [przypis tłumacza]

nihil sanantibus litteris — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 59. [przypis tłumacza]

Nihil (…) sceleribus — Livius Titus, Ab Urbe condita, XXXIX, 16. [przypis tłumacza]

Nihil tam absurde dici potest quod non dicatur ab aliquo filosophorum (łac.) — Cicero de Divin. II, 58; cyt. u Montagine'a (Apologia Rajmonda Sebonda): „Nie można powiedzieć niczego tak niedorzecznego, czego by jakiś filozof nie powiedział”. [przypis tłumacza]

nihil tam (…) philosophorum — Cicero, De divinatione, II, 38. [przypis tłumacza]

Nihil turpius quam cognitioni assertionem praecurrere (łac.) — Cicero Acad. I. 13. 45; cyt u Montaigne, Próby III. 13. „Nie ma nic haniebniejszego jak gdy pewne twierdzenie poprzedza poznanie”. [przypis tłumacza]

Nija a. Nyja — bóg (tu: bogini) świata podziemnego w mitologii słowiańskiej; odpowiednik Plutona w mit. rzym.. [przypis edytorski]

nijednej (starop.) — żadnej. [przypis edytorski]

Nijobe — forma wyrazu Niobe utworzona dla rytmu. [przypis redakcyjny]

Nijobie — forma wyrazu Niobe przekształconego tak dla rytmu; Nie dziwuję Nijobie: nie dziwię się Niobe; nie mam za złe Niobe. Niobe: w mit. gr. córka Tantala i żona króla tebańskiego Amfiona miała czternaścioro dzieci i wyśmiewała się z Latony, która miała tylko dwoje, Apolla i Artemidę. Latona nakazała swym dzieciom pomścić tę zniewagę i zamordować synów i córki Niobe. Niepocieszona Niobe zapłakała się na śmierć i została zamieniona w kamień, z którego płynęła woda przypominająca jej łzy. [przypis redakcyjny]

Nikaja — miasteczko w Lokrydzie pod Termopilami. [przypis tłumacza]

nikaj — (gwarowe) nigdzie. [przypis edytorski]

nikam (reg.) — nigdziem. [przypis edytorski]

nikany (gw.) — nigdzie. [przypis autorski]

Nika, własc. Nike (mit. gr.) — bogini zwycięstwa; tu: galion, figura na dziobie okrętu, może także symbol losu, szczęścia w morskiej podróży lub walce. [przypis edytorski]

nikczemne — marne, liche. [przypis redakcyjny]

Nikczemnieś całkiem i sromotnie postąpił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: Nikczemnie całkiem i sromotnie postąpiłeś. [przypis edytorski]

nikczemność (daw.) — nic nieznaczenie; marność, mizerność. [przypis edytorski]

nikczemność — tu: nic nieznaczenie; znikomość w strukturze społecznej. [przypis edytorski]

nikczemny (daw.) — mało warty, marny, mizerny. [przypis edytorski]

nikczemny (daw.) — marny, niewiele wart. [przypis edytorski]

nikczemny — daw. także: mały, niski. [przypis edytorski]

nikczemny — tu: mało warty, marny. [przypis edytorski]

nikczemny — tu: nędzny, mizerny. [przypis redakcyjny]

nikczemny — tu: nędzny, niegodny wojownika, jakim jest Parys. [przypis edytorski]

nikczemny — tu: o malej wartości materialnej. [przypis edytorski]