Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 7935 przypisów.

niezmilkły — nieuciszony; niemilknący. [przypis edytorski]

nieznachodzący się (daw.) — nieznajdujący się; od: znachodzić: znajdować. [przypis edytorski]

Nie znacie co dobrego? — dziś popr.: nie znacie czegoś dobrego? [przypis edytorski]

nie znacież wy — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czyż mnie nie znacie. [przypis edytorski]

nieznaczna rodzina — dziś raczej: nieznacząca, mało znacząca rodzina. [przypis edytorski]

nieznaczne — niewyraźne. [przypis redakcyjny]

nieznacznie — niezauważalnie, niepostrzeżenie. [przypis edytorski]

nieznacznie — niezauważalnie, w sposób niedostrzegalny. [przypis redakcyjny]

nieznaczny — tu: niewidoczny, niedostrzegalny. [przypis edytorski]

Nie znaczyło to być w niewoli (…) — Jr 25, 12. [przypis tłumacza]

Nie znaczy to, by rozkazy naczelników nie mogły uchodzić za wyrazy woli powszechnej, dopóki zwierzchnik, mając wolność przeciwstawienia się im, nie czyni tego… — twierdzenie przełożone na język pozytywnych urządzeń prawno-politycznych brzmi: Naród nie musi zawsze sam praw stanowić, musi mieć jednak zawsze przynajmniej prawo veta. [przypis tłumacza]

nie znaczyż to (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie znaczy to, czyż nie znaczy to. [przypis edytorski]

nieznajdujący — tu: niedochodzący do wniosku; nierozpoznający. [przypis edytorski]

Nie znajdują się nigdy martwych zwierząt kości (…) — Rzeczywiście, nie ma przykładu, aby znaleziono kiedy szkielet zdechłego zwierza. [przypis autorski]

Nie znajem nikakij Syrowatej (z ukr.) — nie znamy żadnej Syrowatej. [przypis redakcyjny]

nieznajomymi (…) siły — dziś popr.: nieznajomymi siłami. [przypis edytorski]

nieznajomy (starop.) — nieznany; tu: nierozpoznany. [przypis edytorski]

Nie znaju (ros.) — nie wiem. [przypis edytorski]

nie znał innej muzyki jak bęben i piszczałkę — bębny i piszczałki przygrywały podczas marszu na wojnę. [przypis edytorski]

nie znalazłaby się była — daw. forma czasu zaprzeszłego, wyrażająca czynność wcześniejszą od wydarzeń opisywanych w czasie przeszłym. [przypis edytorski]

nie znaleziono w domu jego, tylko dwa chleby — nie znaleziono w jego domu nic więcej, tylko dwa chleby. [przypis edytorski]

Nieznalska, Dorota (ur. 1973) — polska artystka, przedstawicielka nurtu sztuki krytycznej, znana z kontrowersyjnej instalacji Pasja (2001). [przypis edytorski]

nie znam, jak w mariasza króli; gdy się z nimi kozyrna połączy dziewczyna, to sobie ze czterdziestu choć na dyszlu walę — niezbyt jasna wypowiedź odnosząca się do wygranej w karty, jaką zapewnia połączenie króla i damy tego samego koloru (atutowego: 40 punktów), zawierająca też aluzję do bicia króli (w rozumieniu: władców). [przypis edytorski]

Nie znam praw Twego imperium — Prawa Indian zmuszały Inków do poślubiania swych sióstr, a gdy ich nie mieli, do wzięcia za żonę najstarszej księżniczki krwi inkaskiej, która była Dziewicą Słońca. [przypis autorski]

Nie znamy żadnych praw (…) miliony stuleci stapiają się w jednej sekundzie — S. Przybyszewski, Na drogach duszy, s. 18. [przypis autorski]

Nie znamy żadnych praw (…) skoro jest potężny — S. Przybyszewski, Na drogach duszy, s. 18. [przypis autorski]

nieznana mu przyczyna, co w nikczemne jego progi Marsowego wiedzie syna — Aleksander Fredro, Zemsta, akt III, scena IV. [przypis edytorski]

nieznanemi głosy — dziś popr. forma N. lm: nieznanymi głosami. [przypis edytorski]

Nieznane są nam wcale jego czyny gorszące (…) jego życia — [Friedrich-Albert Lange,] Historia filozofii materialistycznej. Podkreślenia zarówno w niniejszym ustępie, jak i w następnych ode mnie. [przypis tłumacza]

nieznany (starop.) — tu: nierozpoznany. [przypis edytorski]

Nie z nawrócenia twego, Konstantynie, lecz z twych posagów (…) — Poeta idąc za powszechną tradycją, której bezpodstawność dopiero nowsze badania wykazały, mniemał, że ziemska władza papieży, państwo papieskie, polega na darowiźnie Konstantyna Wielkiego. [przypis redakcyjny]

nie zniósłby był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub, jak w tym przypadku, niezrealizowaną możliwość. [przypis edytorski]

niezniszczalność duszy — „A któż wie, że duch synów ludzkich wstępuje w górę, a duch bydlęcy, że zstępuje pod ziemię?” (Koh 3, 21). Graetz (III, 297 etc.) mniema, że Kohelet jest satyrą na Heroda Wielkiego. Godząc się na to, chciałoby się zakwestionować jego mniemanie, że saduceusze nie pozostawili po sobie żadnego pomnika piśmienniczego (III, 99), gdy zwłaszcza sam tak bliski jest tego zdania, pisząc o Kohelecie (III, 244): „Räthselhaft ist es, warum dieser Sittenlehrer auch gegen den Unsterblichkeitsglauben ankampft… Keck leugnet er das Fortleben der Seele nach dem Tode, gegenwärtig Ausgangs — und Zielpunkt der herrschenden Religionsanschauung… Es sind offenbar gespitzte Pfeile… gleichviel ob gegen Phärisaer oder Essäer”, a wreszcie na str. 242: „Das war die Philosophie des Verfassers, dem wahrscheinlich ein Sadducäer die phärisaische und essäische Ueberfrömmigkeit und düstere Lebensanschauung zuwider waren”. W Kohelecie ta niewiara w nieśmiertelność duszy jest właśnie cechą charakterystyczną i znamiennym ów filozoficzny sceptycyzm, ów spokój człowieka, który się pozbył wszelkiego dogmatu, wszelkich przesądów, wszelkich fanatyzmów i na życie patrzy pod kątem aforyzmu: lepszy jest pies żywy niźli lew zdechły. To pisał prototyp saduceusza; z nastroju całego dzieła, z powodzi tych refleksji raz melancholijnych, to znów połyskujących humorem i ironią mędrca, wyłania się fizjonomia klasowego, umysłowego i wyzwolonego z wszelkich, gminnych zaciekłości arystokraty, który na piśmie wbrew Ibsenowi („najmocniejszy ten, który stoi — sam”) powiadał: „Biada samemu, bo jeśli upadnie, nie ma, kto by go podniósł”, a w życiu „podległy zazdrości ludzkiej” nieraz może, jak donosi Flawiusz, „względem własnych stronników zachowywał się jak względem nieprzyjaciół”. A jeśli do niższych od siebie ludzi stosował literę prawa „ząb za ząb i oko za oko”, to go i w tym wypadku poznajemy, gdyż głosił: „mądrego oczy są w głowie jego”. On też w chodził w ugodę z wszelką władzą, choćby wrogą. Księga ta nie tylko wyjść musiała z kół saducejskich, ale jedynie w nich mogła być czytana. One otoczyły ją powagą, opieką i przekazały potomności. Ten zabytek saducejski uzupełnia nam wizerunek duszy żydowskiej, która inaczej byłaby rzeczywiście zbyt jednostronna. [przypis tłumacza]

nieznośny* — nie do zniesienia. [przypis redakcyjny]

nie zorywa — nie orze, nie uprawia. [przypis edytorski]

Nie zostawiłam tutaj żadnego dziedzica — tu i dalej nawiązania do wiersza Juliusza Słowackiego Testament mój. [przypis edytorski]

nie z powodu piękności ciała, ale duszy — wg Homera przeciwnie, Ganimedes został porwany na Olimp właśnie z powodu pięknego ciała, zob. Iliada XX 235. [przypis edytorski]

niezręcznie — tu: nieładnie, niestosownie. [przypis redakcyjny]

niezręczny — tu: niekorzystny. [przypis redakcyjny]

nie zrealizowałam — tu: z ang. I haven't realized: nie zauważyłam, nie zdałam sobie sprawy. [przypis edytorski]

niezróżniczkowana — dziś popr.: niezróżnicowana. [przypis edytorski]

niezróżniczkowane (tu daw.) — dziś poza znaczeniem matematycznym: niezróżnicowane. [przypis edytorski]

niezróżniczkowany — dziś: niezróżnicowany. [przypis edytorski]

niezróżniczkowany — dziś popr.: niezróżnicowany. [przypis edytorski]

Nie zrobiliście tego z obawy przed ówczesną potęgą Teb — Ależ tak! Idealizowanie historii rozpoczął Isokrates. [przypis tłumacza]

Niezrozumiałe — Pierwszy zarzut podnoszony przeci religii chrześcijańskiej. [przypis tłumacza]

nie zrozumie się (starop.) — [tu:] nie zgadza [się]. [przypis redakcyjny]

nie zrywam, a palę kajdany — dziś popr.: nie zrywam kajdan, lecz [je] palę. [przypis edytorski]

nie z Salaminy — mieszkańców wyspy Salaminy uważano za świetnych wioślarzy. [przypis edytorski]

niezupełnym koleżeńskim stosunku — popr.: niezupełnie koleżeńskim stosunku. [przypis edytorski]

nie zwalała (starop.) — nie zgadzała się (nie pozwalała). [przypis redakcyjny]

niezwalczony — niemożliwy do zwalczenia. [przypis edytorski]

nie zwłócząc — dziś popr.: nie zwlekając. [przypis edytorski]

nie zwłócząc — nie zwlekając. [przypis edytorski]

Nie zwłócz — Nie zwlekaj. [przypis edytorski]

nie zwłoczyć — (daw.) nie zwlekać. [przypis edytorski]

nie zwoziło się (starop.) — nie uszło bezkarnie. [przypis redakcyjny]

niezwrotny — bez powrotu. [przypis edytorski]

nie zwyciężą, jak w przemądrym dramacie Ibsena, Haakonowie, zaś ulegną Skule'owie — chodzi o dramat z wczesnego okresu twórczości Henryka Ibsena (1828–1906) pt. Pretendenci do tronu (oryg. Kongs-Emnerne, 1863). [przypis edytorski]

niezwyczajny do czego (daw.) — tu: nieprzyzwyczajony. [przypis edytorski]

niezwyczajny — niezwykły lub nienawykły do czegoś; tu: o skałach nienawykłych do samodzielnego poruszania się. [przypis redakcyjny]

nie zwykła była — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, tj. wyrażająca czynność wcześniejszą od tej wyrażonej zwykłym czasem przeszłym. [przypis edytorski]

nie zwykła (starop. forma ort.) — dziś popr.: niezwykła. [przypis edytorski]

Niezwykłe szczęście, któremu przyświecało w sprawach publicznych, zostało zaprawione goryczą niepowodzeń domowych… — por. Starożytności XV, II, III, VI, VIII. [przypis tłumacza]

niezwykło (starop. forma) — niezwykle. [przypis edytorski]

nie zwykłych (starop. forma ort.) — dziś popr.: niezwykłych. [przypis edytorski]

niezwykły (daw.) — nieprzyzwyczajony. [przypis edytorski]

Niezwykły wypadek z pończochami — W Huntington powieszono pewną kobietę i jej dziewięcioletnią córeczkę, ponieważ oskarżono je, że zaprzedały dusze diabłu i sprowadzały burze przez zdejmowanie pończoch! [J. Hammond Trumbull, Okrutne prawa, prawdziwe i zmyślone, str. 20]. [przypis autorski]

Niezwykle surowo ocenia Uwagi prof. Askenazy… — jednak w rozprawie pt. Polityka Encyklopedystów („Studia historyczno-krytyczne”, Kraków 1897, str. 68–73) cieplej wyrażał się prof. Askenazy o Uwagach: „A jednak w tym ostatnim swym piśmie politycznym położył Rousseau wielką, niepożytą zasługę, zawarł w nim bowiem dobitnie i z niepospolitą mocą ideę nową naówczas a potężną i płodna. Jest nią idea narodowości”. — Dalej zarzuca przecież: „Niestety i tę nawet sympatyczną stronę Uwag zasłaniają niezwłocznie natchnienia doktrynerskie, pochodzące od Umowy społecznej”. — Uwagi swe o Uwagach zamyka podniesieniem jeszcze jednej, dodatniej strony: „Umiarkowany projekt podniesienia stanu włościańskiego i mieszczańskiego, w wykonalną obleczony formę, stanowi obok dzielnej apologii narodowości istotną wartość rad dla Polski, które „długo przeżyją, a przynajmniej przeżyć by powinny burzliwą metafizykę Umowy społecznej (Portalis)”. Również w przedmowie do Listów Rousseau'a nazywa Uwagi: „bądź co bądź niepospolitą polityczną improwizacją”…. [przypis redakcyjny]

nie zwykli byli płakać — daw. forma czasu zaprzeszłego dla czynności wielokrotnej, powtarzalnej; znaczenie: nie mieli w zwyczaju płakać niegdyś (tzn. przed czasami opisywanymi); dziś tylko: nie płakali. [przypis edytorski]

nie zyskasz rozbitej kopiejki… — w znaczeniu: „złamanego grosza” (razbityj — po ros. złamany, stłuczony). [przypis redakcyjny]

Niflheim (mit. nordycka) — Kraina Mgły, królestwo lodu i zimna, którym włada bogini Hel, córka Lokiego. [przypis edytorski]

Nifo, Agostino (ok.1470–1538) — włoski filozof, medyk; autor m.in. dwuczęściowego dzieła De Pulchro et de Amore (1549), w którym opisał Joannę Aragońską jako wzór piękna. [przypis edytorski]

Ni Franciszkowi, bratu iego… — prawdopodobnie obaj bracia okazali się nieużytymi dla poety; prócz tego Franciszek oddał mu jakąś złą przysługę wobec młodego arcybiskupa z Bourges. [przypis tłumacza]

nigdy bowiem nie oglądałaś swego pięknego dzieła — bo nigdy nie dokonałaś żadnego pięknego czynu. [przypis tłumacza]

nigdybym beła temu nie wierzyła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika w daw. formie czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; inaczej: nie wierzyłabym nigdy wcześniej (uprzednio, kiedyś itp.); nie uwierzyłabym nigdy wcześniej. [przypis edytorski]

nigdyby (starop.) — dziś popr.: nigdy by. [przypis edytorski]

Nigdy by w moje kopce wróg się nie mógł schować — Nigdy by ktoś z wrogiego stronnictwa (w tym wypadku Wacław) nie mógł potajemnie przebywać w granicach (kopce graniczne) mego majątku. [przypis redakcyjny]

nigdy go nie ma na żadnym weselu — Podczas postu wzbronione jest odprawianie wesel. [przypis tłumacza]

Nigdy jej nie zapomnę… — przyjaciółka Wertera tu wspomniana nosi rysy p. Roussillon, którą Goethe sławi w swych poezjach, jako „Uranię”. [przypis redakcyjny]

nigdy już! — być może aluzja do nastrojowego poematu Kruk (1845) Edgara Allana Poe, o mężczyźnie zrozpaczonym po stracie ukochanej, w którym powtarza się kluczowy wers Quoth the Raven: Nevermore (Rzekł Kruk: Nigdy więcej). [przypis edytorski]

nigdy liczba — w innej wersji tekstu: „nie wielka liczba”. [przypis edytorski]

nigdym nie lubił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie lubiłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie prosił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie prosiłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie spuściła — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie spuściłam. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie uciekł — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: nigdy nie uciekłem. [przypis edytorski]