Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 7935 przypisów.

nie wierzyłże (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie wierzył, czyż nie wierzył. [przypis edytorski]

Nie wierzymy już nijakim bogom. Tyle zawodów było, tyle cierpień, że śmierci bywają lżejsze — por. S. Pigoń, Na drogach i manowcach kultury ludowej, Lwów 1939, s. 76 (Smutki młodego Orkana). Doświadczenie modernistyczne młodego Orkana oraz jego skutki dla dalszego rozwoju pisarza w sposób szczegółowy przedstawił Stanisław Pigoń w odpowiednich rozdziałach monografii Władysław Orkan. Twórca i dzieło, Kraków 1956. Mimo oficjalnego zerwania Orkana z Przybyszewskim i jego szkołą, Pigoń dowodzi tezy następującej: „Zasiew modernizmu z jego kultem jaźni wyosobnionej, rozdartej między bohaterszczyzną a rozpaczą, zapadł głęboko w duszę młodego Orkana, długo też będzie tam dojrzewał i owocował. Z więzów strukturalnych, spajających go z generacją literacką, Orkan właściwie całkowicie wyzwolić się nie zdoła. Będzie się z nimi wszelako mocował i mocowanie to dopiero wykreśli właściwą linię rozwojową jego artystycznej i społecznej osobowości” (s. 54). [przypis autorski]

Nie wierzysz? No — wierzę (me viden? Te video) — dosłownie: „a mnie widzisz?” [chyba temu wierzysz?], „ciebie to widzę”. [przypis tłumacza]

Niewieście i po śmierci nie wierz — opowiadanie zmyślone, ale nie przez Potockiego. Szyk słów bardzo dowolny. [przypis redakcyjny]

niewieściem — dziś popr.: niewieścim. [przypis edytorski]

niewieście — staropolska liczba podwójna, dziś użyto by tu l. mn.: niewiasty. [przypis edytorski]

niewieści — kobiecy. [przypis edytorski]

niewieści (starop.) — kobiecy; przyrodzenia niewieściego: płci żeńskiej. [przypis edytorski]

niewiestą (z ros.) — narzeczoną. [przypis autorski]

niewie (starop. forma ort.) — dziś: nie wie; tu: nie zna. [przypis edytorski]

nie wieszli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy nie wiesz. [przypis edytorski]

niewinien (daw.) — dziś raczej forma: niewinny. [przypis edytorski]

niewinna — bezzasadna, nie połączona z winą. [przypis redakcyjny]

niewinnem (…) mojem — daw. formy dla wyrazów określających (przymiotników, zaimków) rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego; dziś taka jak dla rodzaju męskiego: niewinnym, moim. [przypis edytorski]

niewinnie — bez winy ze strony króla, bezpodstawnie. [przypis redakcyjny]

niewinny (starop.; łac. innocens) — odznaczający się nieskazitelnymi obyczajami. [przypis redakcyjny]

niewitnik, Proteolepas bivincta (biol.) — gatunek skorupiaka, jedyny przedstawiciel rodziny Proteolepadidae, żyje pasożytniczo w kaczenicy; sklasyfikowany w 1854 przez Darwina. [przypis edytorski]

niewód — ciągniona sieć rybacka złożona ze stożkowatego worka (matni) i dwóch długich skrzydeł. [przypis edytorski]

niewód — długa sieć rybacka. [przypis edytorski]

niewód — długa sieć rybacka, złożona z matni i skrzydeł, ciągniona na dwóch łodziach, często używana do połowu pod lodem. [przypis edytorski]

niewód — narzędzie służące do łowienia ryb, rodzaj sieci. [przypis edytorski]

niewód — rodzaj długiej sieci rybackiej. [przypis edytorski]

niewód — rodzaj sieci do połowu ryb. [przypis edytorski]

niewód — rodzaj sieci rybackiej. [przypis redakcyjny]

niewód — sieć. [przypis edytorski]

niewód — sieć rybacka w formie stożkowatego worka ze skrzydłami do zagarniania ryb. [przypis edytorski]

niewód — sieć rybacka złożona ze stożkowatego worka i dwóch skrzydeł służących do zagarniania ryb. [przypis edytorski]

niewód — sieć służąca do połowu ryb, złożona z dwóch skrzydeł oraz stożkowatego worka po środku, zw. matnią; ryby napędza się do matni, przeciągając niewód za skrzydła wzdłuż akwenu. [przypis edytorski]

niewolą (daw.) — dziś popr. forma B.lp r.ż,: niewolę. [przypis edytorski]

niewolą (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: (w) niewolę. [przypis edytorski]

niewolą (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: (lekką byś miał) niewolę. [przypis edytorski]

niewolą (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: (w) niewolę. [przypis edytorski]

niewolą (starop. forma) — dziś popr. B.lp r.ż.: (w) niewolę. [przypis edytorski]

niewolą (starop. forma) — starsza forma B. lp, zamiast: niewolę; podobnych form wiele np. zwrotka 27: tą pracą = tę pracę; zwrotka 33: władzą = władzę itd. [przypis redakcyjny]

niewola babilońska — tradycyjne określenie wygnania Judejczyków z Judy (586–538 p.n.e.). [przypis edytorski]

niewola babilońska — zwyczajowe określenie wygnania Judejczyków z Judy do Babilonii, trwającego od 586 (przesiedlenie po zdobyciu Jerozolimy przez babilońskiego króla Nabuchodonozora II) do 538 p.n.e. (dekret perskiego króla Cyrusa II, zezwalający na powrót wygnańców do ojczyzny). [przypis edytorski]

niewola cara, Sybir mikołajowski czy Alger (…) Lud polski w emigracji 1835–1846, Jersey (1854), s. 3 i 4. [przypis redakcyjny]

niewolej (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: (z) niewoli. [przypis edytorski]

niewoley (starop. forma) — dziś Msc.lp r.ż.: (w) niewoli. [przypis edytorski]

niewolić (daw.) — [tu:] trzymać w niewoli. [przypis redakcyjny]

Niewolnica — fr. La Prisonnière, ukazała się po polsku jako Uwięziona. [przypis edytorski]

Niewolnica — ostatecznie przyjęto tytuł Uwięziona (fr. La Prisonnière). [przypis edytorski]

niewolnice ze Salhiry — kobiety z haremu chana krymskiego Gireja, bohaterki poematu Puszkina Fontanna Bachczysaraju; Salhira: Sałhyr, rzeka na Krymie. [przypis edytorski]

niewolnico chrześcijańska, piękniejsza niż dziewice Gruzji — do niewoli muzułmańskiej trafiało wiele kobiet z chrześcijańskiej Gruzji, podzielonej i atakowanej przez Imperium Osmańskie i Persję, walczące o kontrolę nad Kaukazem. [przypis edytorski]

Niewolnictwo — Młody król i nieokrzesany wieśniak mogli się omylić; jest to zupełnie zrozumiałe. Wieśniak doświadczył okrucieństwa tego prawa przedwcześnie, a król oburzał się na nieistniejące jeszcze prawo; bowiem ta haniebna ustawa wydana została dopiero podczas jego własnego panowania. Atoli znając jego charakter, możemy się domyślać, że nie on był jej twórcą. [przypis autorski]

niewolnicy, bądźcie posłuszni panom waszym — Kol 3, 22. [przypis edytorski]

Niewolnicy, co raz poszli w święty bój / Są panami na platejskich prawach — niewolnikom, którzy brali udział w bitwie pod Arginuzami, darowano wolność oraz, jak wskazuje tekst, przyznano ograniczone prawa obywatelskie, takie jak w 427 nadano uciekinierom z Platejów, po zburzeniu tego miasta przez Spartan. [przypis edytorski]

niewolnicy — tu: heloci, warstwa społeczna w Sparcie, do której należeli potomkowie podbitych mieszkańców Mesenii i Lakonii; nie mieli żadnych praw, stanowili własność państwa i podstawową siłę roboczą na spartańskiej wsi. [przypis edytorski]

Niewolnika, który zdradził kryjówkę P. Sulpicjusza (…) — Valerius Maximus, Factorum et dictorum memorabilium, VI, 5; in Romains, 7. [przypis tłumacza]

niewolniki — dziś popr. forma B. lm: niewolników. [przypis edytorski]

Niewolnikiem jesteś — nie masz nic do mówienia — z poety tragicznego. [przypis tłumacza]

Niewolnik Lampy — dżinn. [przypis edytorski]

niewolników mam za towarzyszy, zamiast przyjaciół — Dionizjusz I nie miał przyjaciół ni oddanych sobie powierników lub doradców. Rozumem wyższy od swego otoczenia, gardził ludźmi jako zdradliwymi i płaskimi egoistami. Nie dowierzał własnym dzieciom; syna nie zaznajamiał z biegiem spraw państwowych i nie chciał go wprowadzić w sztukę rządzenia. [przypis tłumacza]

niewolników zamieniać na wolnych — ludność Syrakuz za Dionizjusza nie wygląda tak jak w innych greckich miastach lub w dawnych Syrakuzach. Posiada silną domieszkę uwolnionych niewolników (Dionizjusza) i obcych (weteranów Dionizjusza). Ci mają równe prawa obywatelskie z dawniejszymi mieszkańcami, czyli wszyscy jednakowo są pozbawieni praw, gdyż wszyscy muszą słuchać tyrana. [przypis tłumacza]

niewolnik — wyraz cudowny, malujący nie-wolę, to jest człowieka bez-woli. [przypis autorski]

nie wolno bronić — być może: nie wolno się bronić. [przypis edytorski]

nie wolno jest dzieciom żenić się bez wiedzy i zezwolenia rodziców — Wedle starego prawa kanonicznego do ważności małżeństwa wystarczało, aby dwie osoby różnej płci ślubowały sobie w obecności kapłana i aby nastąpiło potem spełnienie małżeństwa. Zdaje się, iż za czasu Rabelais'go dawało to pole do mnóstwa nadużyć, przeciw którym powstawał już Erazm. Piękny ten rozdział należy do tych ustępów dzieła Rabelais'go, w których pisarz przemawia z zupełną powagą, tutaj graniczącą z podniosłością. Ustęp ten rzuca poniekąd nowe światło na postać twórcy Pantagruela. [przypis tłumacza]

nie wolno mu nawet podawać memoriału, tylko prośbę, nie wolno przystąpić i złożyć swojej prośby w ręku samego prawodawcy, tylko w ręku jego sługi, kanclerza — obstawała przy tym zapatrywaniu część znaczna Sejmu w czasie rozpraw nad żądaniami miast; chwalono Kraków, że wniósł «prośbę», zredagowaną w pokornych wyrazach i skromną w treści; przeciwstawiano temu zuchwalstwo Warszawy i związanych z nią miast, które ośmieliły się złożyć «memoriał» wprost Stanom. [przypis redakcyjny]

Nie wolno nam przypisywać Pismu św. znaczeń, których nie odsłoniło nam, iż je ma (…)Pugio Fidei, cz. 3. 1, 9, 6. [przypis tłumacza]

niewolny — tu: mimowolny, niezależny od woli. [przypis edytorski]

nie wpierw odpoczął — nie odpoczął zanim; nie odpoczął wcześniej niż; nie odpoczął, aż. [przypis edytorski]

nie wprzód — nie wcześniej. [przypis edytorski]

niewściągniony (starop.) — niepowstrzymany. [przypis edytorski]

nie wskok (daw.) — nie od razu. [przypis edytorski]

Nie wspominam mego „świętopierza”, bo to wypadło opłakanie — patrz: Boy, Pijane dziecko we mgle. [przypis autorski]

nie wspomionie (starop. forma) — niewspomniane. [przypis edytorski]

niewstępna skała (starop.) — niedostępna; [tj. na którą nie sposób wstąpić, wejść; red. WL]. [przypis redakcyjny]

nie wstydże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy nie wstyd. [przypis edytorski]

nie w szepty odległych tajemnic, a pogwar — dziś popr.: nie w szepty (…), ale [w] pogwar. [przypis edytorski]

Nie wszystkież — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy nie wszystkie, czyż nie wszystkie. [przypis edytorski]

Nie wszystkim w tę jaskinię uczęszczać się godzi,/ Młodszy świat w niej się bawi, Patagon nie wchodzi — Młodzi ludzie, mniejszej urody, używają tej jaskini, wchodzą do niej; Patagon, człowiek wyższego wzrostu, zmieścić się nie może. Patagony, właściwie lud dziki amerykański, ogromnej budowy ciała. [przypis redakcyjny]

Nie w tak dzikim… jest cnota humorze — cnota nie jest już tak bezkompromisowa. [przypis redakcyjny]

Nie w twoim sercu — Ten Alcest ma jednak sposób mówienia „prosto z mostu” dosyć pozbawiony wdzięku. [przypis tłumacza]

nie wybaczała — nie szła na bok, nie wykraczała. [przypis redakcyjny]

niewybłysły — forma imiesłowowa utworzona od czas. wybłysnąć. [przypis edytorski]

nie wybrantować — nie oczyścić. [przypis redakcyjny]

nie wyczerpującą je — dziś z D.: nie wyczerpującą ich. [przypis edytorski]

Nie wydaje mi się chlubne (…) Czyż nie jest to pod każdym względem gorsze od ich postępowania? — oligarchowie sami teraz posługują się sykofantami, którzy stają się znowu plagą w Atenach. [przypis tłumacza]

nie wydobędzieli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy nie wydobędzie. [przypis edytorski]

nie wyglądałaś wcale zła — dziś popr.: nie wyglądałaś wcale na złą. [przypis edytorski]

nie wyimować (starop.) — nie wymieniać; nie wskazywać po imieniu. [przypis edytorski]

nie wyjmując (daw.) — nie wykluczając. [przypis edytorski]

nie wyjmując — dziś: nie wyłączając. [przypis edytorski]

nie wykazał on [Descartes] (…) nic innego, jak wielką subtelność swego umysłu, co udowodnię na właściwym miejscu — Por. Przedm do Cz. V. [przypis redakcyjny]

nie wyłazi — Kleander zacina po lakońsku; po attycku: „nie wychodzi”. [przypis tłumacza]

nie wylewać za kołnierz — nadużywać alkoholu. [przypis edytorski]

niewyliczyłbych (starop. forma) — nie wyliczyłbym. [przypis edytorski]