Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 7807 przypisów.

czabany — wielkie woły, jakie są na Podolu i Ukrainie. [przypis redakcyjny]

czaban (z tur.) — pasterz owiec. [przypis edytorski]

Czachorowski, Stanisław (1920–1994) — pseudonim Swen, poeta, prozaik i aktor, w projektach teatralnych współpracował z Mironem Białoszewskim. [przypis edytorski]

Czachowski, Dionizy Feliks (1810–1863) — pułkownik, jeden z najwybitniejszych dowódców w powstaniu styczniowym, naczelnik wojskowy województwa sandomierskiego; osłaniał oddziały gen. Langiewicza (od 11 marca 1863 r. dyktatora powstania) pod Suchedniowem, Staszowem i Małogoszczem; walczył pod Pieskową Skałą, Chrobrzem i Grochowiskami; poległ pod Jaworem Soleckim. [przypis edytorski]

Czachowski, Kazimierz (1890–1948) — historyk literatury. [przypis edytorski]

czaciech (daw.) — dziś popr. Ms. lm: czatach. [przypis edytorski]

Czacki — główny bohater komedii Gribojedowa Mądremu biada (1824); jako Czacki […] z okrętu przyszedł wprost na bal: Czacki wziął udział w balu w swego dniu powrotu do Moskwy po kilkuletnim pobycie za granicą. [przypis edytorski]

Czacki, podczaszy koronny, był z rozkazu Repnina chwytany — Szczęsny Czacki, aresztowany r. 1767 w Porycku na Wołyniu, dla przeszkodzenia obecności na Sejmie. [przypis redakcyjny]

czacza — dziś popr.: cacka. [przypis redakcyjny]

czaczko — dziś: cacko; zabawka. [przypis edytorski]

czaddikim — Uczeni europejscy jak Godwin, Ugolin, a za nimi nasz Czacki, wiedzieli o istnieniu czaddikimów, nie śmiejąc ich nazywać osobną sektą, zowią ich łagodnymi (benigni), sprawiedliwymi, którzy się oddali pismu (justi, qui se meditationi scripturae dabant); zwano ich jeszcze hasidim, nazwą, którą w Polsce w wieku XVI wskrzesiła i przywłaszczyła sobie inna sekta Żydów zwana u nas pospolicie kitajowcami. (Obacz: Czacki, O Żydach [i Karaitach], wyd. Wiszniewsk[i], [w: Pomniki historii i literatury polskiej], s. 58 i 117). [przypis autorski]

czad — tlenek węgla, woń spalenizny, swąd; tu: wyziewy, duchota. [przypis edytorski]

czadur — [dziś popr.: czador; red. WL], płaszcz jedwabny u kobiet z wyższej sfery, kretonowy lub satynkowy u biednych; zawsze czarny lub ciemnogranatowy. Nie wolno im wychodzić bezeń na ulicę. Nałożony na głowę, do stóp samych spada. [przypis autorski]

czahar — las drzew rozmaitego gatunku. [przypis autorski]

czahar (reg.) — las mieszany. [przypis edytorski]

czahar (rus.) — gęstwina, zarośla. [przypis edytorski]

czahary — porośnięte krzewami, trawami i niskopiennymi drzewami mokradła. [przypis edytorski]

czahary — zarośla bagienne. [przypis edytorski]

czajka — gatunek średniego ptaka wędrownego z czubem na głowie. [przypis edytorski]

czajka — łódź kozacka. [przypis edytorski]

Czajka — Michał Czajkowski, znany powieściopisarz. [przypis redakcyjny]

czajka — tu: łódka. [przypis edytorski]

czajka — wiosłowo-żaglowa, pełnomorska łódź kozacka. [przypis redakcyjny]

Czajkowski, Antoni (1816–1873) — poeta, prawnik, wykładowca prawa na Uniwersytecie Petersburskim; autor m.in. rozprawy O prawach kobiet. [przypis edytorski]

Czajkowski, Nikołaj Wasiliewicz (1851–1926) — ros. rewolucjonista, związany z narodnikami, później z eserowcami; podczas studiów dołączył do rewolucyjnego koła studentów, zwanego później „kółkiem Czajkowskiego”, zajmującego się samokształceniem oraz drukowaniem i dystrybucją literatury naukowej i rewolucyjnej. [przypis edytorski]

Czajld Harold — właśc. Childe Harold, tytuł i bohater poematu Byrona, który wywarł wielki wpływ na Słowackiego. [przypis redakcyjny]

Czajna (fonet. ang. China) — Chiny. [przypis edytorski]

czaj (ros. чай) — herbata. [przypis edytorski]

czakan, właśc. czekan — toporek osadzony na lasce; tu: daw. pisownia. [przypis edytorski]

czako — rodzaj czapki, nakrycia głowy (tu: w zapisie fonetycznym wymowy francuskiej: shako). [przypis edytorski]

czako — wysoka, sztywna czapka wojskowa z płaskim denkiem. [przypis edytorski]

czałdon — syberyjska nazwa niedźwiedzia, a także prawdziwego, od dziada-pradziada wieśniaka syberyjskiego. [przypis redakcyjny]

Czały, Sawa (zm. 1741) — pułkownik kozacki, dowódca nadwornych kozaków hetmana Józefa Potockiego, pomagał szlachcie tłumić powstanie hajdamaków; uznany za zdrajcę i zabity we własnym domu przez hajdamacki oddział Ihnata Hołego. [przypis edytorski]

czamara (daw.) — długie męskie okrycie wierzchnie, podszyte futrem. [przypis edytorski]

czamara (daw.) — kurtka. [przypis edytorski]

czamara (daw.) — męskie okrycie wierzchnie. [przypis edytorski]

czamara — dawne długie męskie okrycie wierzchnie, podszyte futrem. [przypis edytorski]

czamara — dawne męskie okrycie wierzchnie, sięgające bioder lub połowy ud, zapinane pod szyję, z długimi, wąskimi rękawami, z ozdobnymi guzikami i szamerunkiem (obszyciami z ozdobnego sznura). [przypis edytorski]

czamara (daw.) — rodzaj płaszcza, noszony przez mieszczan i chłopów w XVI-XVIII w. [przypis edytorski]

czamara — długie męskie okrycie wierzchnie, podszyte futrem, funkcjonowała jako symbol ruchu powstańczego. [przypis edytorski]

czamara — okrycie wierzchnie o kroju zbliżonym do kontusza. [przypis edytorski]

czamarka (daw.) — czamara, kurtka. [przypis edytorski]

czamarka (z pers. dżame, dżamera; a. czame, czamera) — dawne męskie ubranie wierzchnie; długa sukmana zakładana na żupan, zapinana pod szyję, z długimi rękawami (niekiedy sięgającymi do ziemi), używana przez duchownych (prałatów i kanoników), modna wśród szlachty polskiej za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego, zwł. podczas Sejmu Wielkiego, jako ubiór podobny do stroju narodowego. [przypis edytorski]

czambuł — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika, w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych lub zagarnięcia łupów i jasyru. [przypis redakcyjny]

czambuł — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika, w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych. [przypis redakcyjny]

czambuł — oddział tatarski. [przypis edytorski]

czambuł (z tatar.) — zagon, podjazd. [przypis redakcyjny]

czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział jazdy. [przypis edytorski]

czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika, w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych. [przypis edytorski]

czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika, w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych lub zagarnięcia łupów i jasyru. [przypis redakcyjny]

czambuł (z tur.) — oddział wojsk tatarskich. [przypis edytorski]

czambuł (z tur.) — oddział wojsk tatarskich; w czambuł: w całości, bez wyjątku. [przypis edytorski]

czambuł (z tur.) — tu: zagon, oddział. [przypis edytorski]

czambuł (z tur.) — zagon, oddział tatarski. [przypis redakcyjny]

czambuł (z ukr.) — tatarski oddział zbrojny. [przypis edytorski]

czambulik, właśc. czambuł (z tur.) — zagon, oddział tatarski. [przypis edytorski]

czambulik, własc. czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych lub zagarnięcia łupów i jasyru. [przypis edytorski]

czamizal (fonet. ang. chamizal, z hiszp. chamiza) — gatunek wiecznie zielonego krzewu (Atriplex canescens) rosnącego na zachodzie USA. [przypis edytorski]

czamlet (daw.) — dziś: kamlot, gatunek tkaniny wełnianej albo jedwabnej. [przypis edytorski]

czandala właśc. czandal — nazwa jednej z niższych kast w tradycyjnym społeczeństwie hinduskim, przeznaczonej do wykonywania zajęć uznawanych za nieczyste; tu: człowiek nieszlachetny, niewolnik. [przypis edytorski]

czapar-khankhczapar: poczta, khaneh: dom. [przypis autorski]

czapeczka o czterech saczkach — Dawna forma księżego biretu. [przypis tłumacza]

czapetka — ang. rose apple: orzeźwiający, soczysty, niezbyt słodki owoc tropikalny. [przypis edytorski]

czapka cukrowa — głowa cukru; forma, jaką do pocz. XX w. nadawano cukrowi rafinowanemu na potrzeby handlu: stożkowata bryła z zaokrąglonym wierzchołkiem, o średnicy podstawy od kilkudziesięciu centymetrów do metra i zróżnicowanej wadze; taką głowę (czapkę) cukru należało następnie rozdrobnić (rozłupać na kawałki, utrzeć w moździerzu), aby móc używać cukru do celów spożywczych. [przypis edytorski]

czapka czerwona wolności — tzw. czapka frygijska, noszona w czasie rewolucji francuskiej przez jakobinów; z czasem stała się symbolem dążeń wolnościowych lub wprost rewolucji. [przypis edytorski]

czapka — die gewöhnliche Kopfbedeckung des Kosaken. Sie galt zugleich als Abzeichen (s. V. 387–8) [przypis tłumacza]

czapka frygijska — czapka wolności, symbol Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]

czapka magierka — czapka węgierska, zwana później „batorówką” (ponieważ największą popularnością cieszyła się za czasów panowania Stefana Batorego); okrągła lub kwadratowa czapka bez daszka, obszyta często dookoła pasem futra, czyli tzw. barankiem. [przypis edytorski]

Czapka Monomacha — korona wielkich książąt i carów rosyjskich: spiczaste nakrycie głowy, wykonane ze złotych segmentów zdobionych filigranem, obszyte sobolowym futrem, zwieńczone krzyżem zdobionym perłami; wg legendy z XVI w. miał to być dar od cesarza bizantyjskiego Konstantyna IX Monomacha dla jego wnuka, księcia kijowskiego Włodzimierza II Monomacha (1053–1125), co miało oznaczać, że Moskwa jest sukcesorem Konstantynopola. [przypis edytorski]

czapka włożona „brodźcem” (daw.) — założona na bakier, na ukos. [przypis edytorski]

czapkę głębiej wmiesił — wtłoczył [wcisnął; Red. WL]. [przypis redakcyjny]

czapki i papki — por. starop. przysłowie: Czapką, papką i solą ludzie ludzi niewolą. [przypis edytorski]

czapkowanie — ukłony, oznaki uniżenia, czołobitność. [przypis edytorski]

Czaplińska, Zofia (1866–1940) — aktorka. [przypis edytorski]

Czapliński, Daniel — podstarości czehryński, rotmistrz wojska polskiego. [przypis redakcyjny]

Czaplinek — miejscowość na płd.-wsch. od Drawska. [przypis redakcyjny]

czaporal (z ang. chaparral) — gęste, niskie, karłowate i zwarte krzewy. [przypis edytorski]

czaporal (z fonet. ang. chaparral) — formacja roślinna występująca w Kalifornii i północnym Meksyku, kształtująca się zwykle wtórnie w miejscach po usuniętych lasach twardolistnych i składająca się głównie z twardolistnych roślin krzewiastych: wawrzynów, wrzosowatych, karłowatych dębów, a także kaktusów. [przypis edytorski]

czaprag — właśc. czaprak, kapa pod siodło przykrywająca konia. [przypis edytorski]

czaprak — okrycie konia umieszczane pod siodłem. [przypis edytorski]

czaprak — okrycie konia, umieszczane pod siodłem. [przypis edytorski]

czaprak — podkładka pod siodło chroniąca konia przed otarciami. [przypis edytorski]

czaprak — podkładka pod siodło. [przypis edytorski]

czaprak — prawie wszystkie nowsze wydania mają tu wyraz comparisons, a więc rzeczy, którymi Cezar różni się od Antoniusza (to, co zostaje po odrzuceniu tertium comparationis). Ja idę za bardziej obrazowym wyrażeniem caparisons, wedle wydania Pope'a. [przypis tłumacza]

czaprak — przykrycie konia kładzione pod siodło. [przypis edytorski]

czaprak — przykrycie konia pod siodło. [przypis edytorski]

czaprak — rodzaj kapy zakładanej na konia pod siodło, czasem ozdobnej. [przypis edytorski]

czaprak — sukienna podkładka pod siodło, mająca chronić konia przed obtarciami. [przypis edytorski]

czaprak — sukienna podkładka pod siodło, mająca chronić wierzchowca przed obtarciami. [przypis edytorski]