Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7191 przypisów.
Brzękowski, Jan (1903–1983) — poeta, prozaik i teoretyk sztuki, na początku drogi twórczej związany z Awangardą Krakowską, od 1928 mieszkający we Francji. [przypis edytorski]
brzechwa — środkowa, drewniana część tradycyjnej strzały; promień strzały. [przypis edytorski]
brzechwa — tylna część pocisku, zapewniająca mu stabilizację podczas lotu w powietrzu. [przypis edytorski]
brzechwa — tylna część strzały. [przypis edytorski]
brzega — dziś popr. forma D. lp: brzegu. [przypis edytorski]
brzega — dziś popr. forma D. lp.: brzegu. [przypis edytorski]
brzegi — dziś popr. N. lm: brzegami. [przypis edytorski]
Brzegiem krążącej wokoło niej tamy — Dziesięć oddziałów zwanych Złe Tłumoki z rozmaitymi rodzajami oszustów, jacy w nich się znajdują, zwiedziwszy, teraz idą poeci wokoło kamiennej tamy okrążającej ostatni ten oddział kręgu ósmego; żeby przybliżyć się do dziewiątego kręgu piekła, w którym karani są zdrajcy. Jest to ta studnia, o której poeta napomyka na początku Pieśni XVIII. [przypis redakcyjny]
Brzegi (i to jest skandal najgorszy!) otoczone są drutem kolczastym (ochrona lasu), na który łatwo nadziać się poślizgnąwszy się w ciemności, wybić sobie oczy lub w najlepszym razie poharatać mordę w sposób straszny — w ogóle druty kolczaste okalające ścieżki wiejskie śliskie, gliniaste przeważnie — powinny być zabronione. Mnożą się bezkarnie coraz bardziej, stanowiąc poważne niebezpieczeństwo przy wąskości dróg i w razie mokrości gruntu. [przypis autorski]
brzegi messyńskie — Maumusson, cieśnina koło ujścia Żyrondy. [przypis tłumacza]
Brzegi — polska wieś, położona w województwie małopolskim, w powiecie wielickim. [przypis edytorski]
brzegiś oczyścił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: oczyściłeś brzegi. [przypis edytorski]
brzeg lawiński — wybrzeże Morza Tyrreńskiego w okolicy staroż. miasta Lawinium (dziś: Pratica di Mare, część miasta Pomezia, należącego do metropolii rzymskiej, położone 5 km od brzegu morza i 30 km od Rzymu), które wg mit. rzym. miał założyć Eneasz i nazwać na cześć swej żony Lawinii. Lawinium było jednym z miast Związku Latyńskiego, tj. związku miast autochtonicznej ludności Płw. Apenińskiego. [przypis edytorski]
brzeg morski Czech w „Opowieści zimowej” i lwicę w lesie ardeńskim komedii „Jak wam się podoba” — w obu tych sztukach zresztą anachronizmy te — i liczne inne — pochodziły z nowel, które Szekspirowi służyły za źródło; usprawiedliwiał je przy tym poniekąd fantastyczny charakter utworów. [przypis tłumacza]
brzeg, na którym (…) piękną Europę porwał byk na rogi — Brzeg fenicki, skąd Jowisz w postaci byka porwał Europę, córkę króla Agenora. [przypis redakcyjny]
brzegóm — dziś popr. forma C. lm: brzegom. [przypis edytorski]
Brzegów czystym nieprzyjaznych dziewicom — Littora quae fuerunt inimica puellis. Virgilius [w rzeczywistości jest to fragment elegii 11. z I ks. późniejszego nieco od Wergiliusza poety, Propercjusza: …litora quae fuerant castis inimica puellis…]. [przypis autorski]
brzegom silna — zagraża brzegom. [przypis redakcyjny]
brzeg tesprocki — wybrzeże Epiru. [przypis edytorski]
Brzeg Wysoki — Altariva, gród Magańczyków. [przypis redakcyjny]
brzemię — ciężar, ładunek dźwigany na plecach albo przed sobą. [przypis edytorski]
brzemię — ciężar. [przypis edytorski]
brzemię (daw.) — ciężar. [przypis edytorski]
brzemię (daw., gw.) — ciężar, ładunek a. wiązka, którą się niesie, oburącz (naręcze) albo w chuście lub w płachcie na plecach. [przypis edytorski]
brzemię sławy często sprawia, że ci, co je dźwigają, mniejszym ciężarem ziemię gniotą — sława dodaje niejako skrzydeł człowiekowi i podnosi go nad poziomy. Dźwigając więc ciężar sławy, jest lżejszy niż bez tego ciężaru, gdyż bez sławy gniecie ziemię, a dźwigając na barkach sławę, podnosi się ku górze. [przypis tłumacza]
brzemię wojny — z Fokidą. [przypis tłumacza]
brzemie — dziś popr. pisownia: brzemię. [przypis edytorski]
brzemienna (daw.) — ciężarna, w ciąży. [przypis edytorski]
brzemienny — ciężarny; pełen czegoś, obfity w coś. [przypis edytorski]
brzemienny — obciążony czymś. [przypis edytorski]
brzemiono — dziś popr. brzemię, tj. ciężar. [przypis edytorski]
brzemiono (gw.) — popr.: brzemię. [przypis edytorski]
brzemiony — dziś popr. forma N.lm: brzemionami (tj. ciężarami). [przypis edytorski]
Brześć — daw. Brześć Litewski, miasto na Polesiu, na prawym brzegu Bugu u ujścia rzeki Muchawiec; dziś na Białorusi. [przypis redakcyjny]
Brześcia — miasto Brescia we Włoszech. [przypis redakcyjny]
Brzesko — miasto powiatowe w województwie małopolskim. [przypis edytorski]
brzeszczot — klinga, głownia: część broni białej opatrzonej ostrzem, służąca do zadawania ciosów (drugą zasadniczą częścią jest rękojeść, często oddzielona od brzeszczota poprzecznym jelcem). [przypis edytorski]
brzeszczot — klinga, ostrze szabli. [przypis redakcyjny]
brzeszczot — ostra część szabli. [przypis edytorski]
brzeszczot — ostrze broni białej. [przypis edytorski]
brzeszczot — ostrze, tu: miecz. [przypis edytorski]
brzeszczot — żelazo szabli, klinga [ostrze broni białej; red. WL]. [przypis autorski]
Brzewnów, czes. Břevnov — dziś dzielnica Pragi, w czasie powstawania Fabryki Absolutu miasteczko pod Pragą. [przypis edytorski]
brzeźniak — gałązki brzozowe. [przypis edytorski]
brzeżący — obrzeżający; rosnący przy brzegach. [przypis edytorski]
brzeżny — dziś popr.: przybrzeżny. [przypis edytorski]
Brzeziński, Jan (1850–1913) — lekarz neurolog, szachista, literat; student Szkoły Głównej Warszawskiej i Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskał doktorat w Berlinie, założyciel pierwszego w Warszawie uzdrowiska dla osób nerwowo chorych; uczestnik wojny francusko-pruskiej 1870 roku; jeden z czołowych organizatorów życia szachowego w Warszawie u schyłku XIX wieku, w l. 1900–1901 pełniący funkcję wiceprezesa Warszawskiego Towarzystwa Zwolenników Gry Szachowej; do 1903 mieszkał w dworku w Pawłowicach pod Warszawą, goszcząc często przedstawicieli świata kultury: malarzy Juliana Fałata, Leona Wyczółkowskiego, Teodora Axentowicza, Jacka Malczewskiego oraz pisarzy Henryka Sienkiewicza czy Bolesława Prusa, z dwoma ostatnimi grywał chętnie w szachy; jako miłośnik szachów nie grał w turniejach, a jedynie towarzysko, w popularnych lokalach Warszawy oraz w tzw. symultanach, m.in. w pokazach przeprowadzonych przez Jana Taubenhausa w Teatrze Polskim (1896) i Resursie Kupieckiej (1898); pod pseudonimem Incognitus publikował w „Gazecie Polskiej” (recenzje teatralne), „Tygodniku Ilustrowanym” i „Kurierze Warszawskim”, którego redakcję objął w 1903 r., w związku z czym zamieszkał na stałe w Warszawie; publikował w swoim czasopiśmie felietony z cyklu Mówiąc między nami. [przypis edytorski]
brzezina koszycka — las pod Koszycami, miejscowością na południe od Tarnowa. [przypis edytorski]
brzezina — niewielki las brzozowy. [przypis edytorski]
brzezina (pot.) — brzoza. [przypis edytorski]
brzezinka (pot.) — brzózka. [przypis edytorski]
brzmić — dziś: brzmieć. [przypis redakcyjny]
brzoskwini — dziś M.lp: brzoskwinia. [przypis edytorski]
brzoźniak — lasek brzozowy, też: brzezina. [przypis edytorski]
brzozki — dziś: brzózki. [przypis edytorski]
Brzozowski, Feliks — brat autora. [przypis edytorski]
Brzozowski, Karol (1821–1904) — tłumacz i poeta, od r. 1853 przebywał w Turcji jako urzędnik W. Porty, gdzie poznał Mickiewicza (wrócił do kraju w r. 1883). Tytuł cytowany brzmi: Noc strzelców w Anatolii, Paryż 1856. Tłumaczył wspomnianą dalej Salomona Pieśń nad pieśniami (1870), druk. w „Życiu” krak. nr 6 z r. 1899. [przypis edytorski]
Brzozowski, Kazimierz — polski wojskowy epoki wojen napoleońskich; kapitan 11. pułku ułanów. [przypis edytorski]
Brzozowski-Korab, Stanisław (1876–1901) — polski poeta i tłumacz. [przypis edytorski]
Brzozowski Korab, Wincenty (1877–1941) — młodszy brat Stanisława, poeta, tłumacz, przedstawiciel symbolizmu; pisał także w języku francuskim; znany z tomu Dusza mówiąca z 1910 roku. [przypis edytorski]
Brzozowski [pisząc o „Próchnie” Berenta] słusznie ukazał brak oderwania pisarza od rzekomo krytycznie traktowanego przedmiotu dzieła — por. S. Brzozowski, Dzieła wszystkie, VI, s. 67–68. [Aneks XI] [przypis autorski]
Brzozowski przedstawia sprawę tak, jak gdyby pozytywizm itp. kierunki umysłowe przeszły już w krew inteligencji polskiej i krew tę zaraziły beznadziejnym sceptycyzmem (…) czegośmy nigdy naprawdę nie mieli — K. Irzykowski, Czyn i słowo, s. 156. [przypis autorski]
Brzozowski przeto przyznaje Nietzschemu prawo do odpowiedzialności za całość kultury ludzkiej, uważa, że nie było w tym przesady — S. Brzozowski, Co to jest modernizm?, s. 48. [przypis autorski]
Brzozowski, Stanisław (1878–1911) — filozof i krytyk literacki, autor Legendy Młodej Polski (pierwsze wydanie 1909). [przypis edytorski]
Brzozowski, Stanisław (1878–1911) — filozof i krytyk literacki; autor m.in. powieści Płomienie (1908), przedstawiającej losy młodego polskiego szlachcica, buntownika i rewolucjonisty, oraz dzieje ruchu rewolucyjnego w latach 70. i 80. XIX w. [przypis edytorski]
Brzozowski, Stanisław (1878–1911) — filozof i krytyk literacki, najważniejsze dzieła krytyczno-literackie: Legenda Młodej Polski. Studia o strukturze duszy kulturalnej (1909), Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej (1910), Głosy wśród nocy. Studia nad przesileniem romantycznym kultury europejskiej (1912); powieści: Wiry (1904), Płomienie (1908), Sam wśród ludzi (1911). [przypis edytorski]
Brzozowski, Stanisław (1878–1911) — filozof i krytyk literacki; znany głównie jako autor Legendy Młodej Polski (1909) oraz „pierwszej polskiej powieści intelektualnej” pt. Płomienie (1908), przedstawiającej losy młodego polskiego szlachcica, buntownika i rewolucjonisty, oraz dzieje ruchu rewolucyjnego w latach 70. i 80. XIX w. [przypis edytorski]
Brzozowski, Stanisław (1878–1911) — polski filozof, pisarz, publicysta i krytyk literacki epoki Młodej Polski. [przypis edytorski]
Brzozowski, Stanisław (1878–1911) — polski filozof, pisarz, publicysta, krytyk teatralny i literacki. [przypis edytorski]
Brzozowski zastrzega się (…) że atakuje samotnie, ale jego atak natychmiast (…) przechodzi w „my pokoleniowe” — S. Brzozowski, My młodzi, „Głos” 1902, nr 50. [przypis autorski]
brzuchomowca — człowiek posiadający umiejętność mówienia bez poruszania ustami, przy czym głos wydaje się pochodzić od innej osoby. [przypis redakcyjny]
brzusiec — miękka, dolna część ucha. [przypis redakcyjny]
brzusiec — wystająca, wypukła część, tu: czubek palca. [przypis edytorski]
brzyćki (gw.) — brzydki. [przypis edytorski]
brzydkiem — dziś popr.: brzydkim. [przypis edytorski]
Brzydko, gdy chłopcy kłamią, ale stokroć gorzej… — początek wiersza dla dzieci Kłamstwo brudzi, autorstwa Władysława Bełzy (1847–1913). [przypis edytorski]
brzydkość — dziś: brzydota. [przypis edytorski]
brzydnica — choroba św. Walentego [epilepsja]. [przypis autorski]
brzydota jest pięknością — piękność jest jedynie obietnicą szczęścia. Szczęście Greka było różne od szczęścia Francuza z r. 1822. Przypatrzcie się oczom Wenus Medycejskiej i porównajcie ją z oczami Magdaleny Pordenona (u p. de Sommariva). [przypis autorski]
brzydziszli się (starop. forma) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy się brzydzisz. [przypis edytorski]
B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce do 1918 roku, Kraków 1993, s. 7. [przypis autorski]
B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 11. [przypis autorski]
B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 14. [przypis autorski]
B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 17. [przypis autorski]
B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 17. [przypis autorski]
B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 19; A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 430. [przypis autorski]
B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 25. [przypis autorski]
B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 7. [przypis autorski]
B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 8. [przypis autorski]
B. T. — skrót od Board of Trade — wydział handlowy. [przypis edytorski]
Bűchner, Georg (1813–1837) — przyrodnik i rewolucjonista niemiecki. [przypis edytorski]
buba (dziec.) — skaleczenie, ranka, bolące miejsce. [przypis edytorski]
Bubastis (gr.) — Per-Bastet, miasto we wschodniej Delcie, w pobliżu dzisiejszego Az-Zakazik. Centrum kultu bogini miłości i płodności Bastet, stolica 18. nomu Dolnego Egiptu. [przypis edytorski]
Buber, Rafał — adwokat krajowy i członek partii socjalistycznej we Lwowie, wierny przyjaciel i opiekun Brzozowskiego, jego mąż zaufania i czcigodny obok posła Andrzeja Moraczewskiego obrońca w słynnym krakowskim procesie partyjnym o szpiegostwo. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
Bubisi — Bubi, grupa etniczna ze Środkowej Afryki, zamieszkująca wyspę Bioko (daw. Fernando Poo). [przypis edytorski]
bucefała (daw.) — rumak (od imienia konia Aleksandra Macedońskiego). [przypis edytorski]
Bucefał (gr. Bukefalos: byczogłowy) — ulubiony ogier Aleksandra Wielkiego, jeden z najsłynniejszych koni starożytności. [przypis edytorski]
Bucefał — koń Aleksandra Wielkiego. [przypis edytorski]
Bucefał — ulubiony ogier Aleksandra Wielkiego, jeden z najsłynniejszych koni starożytności. [przypis edytorski]
Bucefał (z gr. Βουκέφαλος, Bukefalos: byczogłowy) — imię konia Aleksandra III Wielkiego. [przypis edytorski]
