Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 7553 przypisów.

dusze — tzn. majątek ziemski, którego wielkość mierzono ilością posiadanych chłopów pańszczyźnianych, czyli tzw. dusz. [przypis edytorski]

dusze wedle słów Platona do gwiazd rodzinnych wracają po śmierci — W poprzedniej pieśni poeta dowiedział się, że wszędzie jest raj, tam, gdzie jest niebo i że wszyscy błogosławieni zjednoczeni na wieki w jednym są raju. To na pozór sprzeciwia się temu, co Platon w Timajosie powiedział: że dusze, nim oblokły się w ciała, znajdowały się na gwiazdach, więc gdy śmierć rozwiązuje ciało, powracają tam, skąd przyszły. Tę wątpliwość objaśnia najpierw Beatrycze, ponieważ ją za najniebezpieczniejszą uważa. [przypis redakcyjny]

duszko (daw.) — zwrot wskazujący na serdeczne uczucia wobec drugiej osoby (dziś powiedzielibyśmy: „skarbie”, „kochanie”). [przypis edytorski]

duszkożby było — miłożby było. [przypis redakcyjny]

duszkoż — wyraz gorącego życzenia: ej, żeby! [przypis redakcyjny]

duszne (gw., daw.) — sprawy duszy, ducha, duchowne. [przypis autorski]

dusznie (daw.) — duchowo, na duszy. [przypis edytorski]

dusznie (daw.) — dziś popr. forma: duchowo; w sferze duchowej. [przypis edytorski]

dusznie — duchem, szczerze. [przypis redakcyjny]

duszno mu było (starop.) — był w trudnej sytuacji; był osaczony, zagnany w kozi róg. [przypis edytorski]

duszny (daw.) — duchowy, dotyczący duszy. [przypis edytorski]

duszny (daw.) — duchowy; związany z duszą. [przypis edytorski]

duszny (daw.) — odbywający się w duszy; duchowy. [przypis edytorski]

duszny (daw.) — odnoszący się do duszy; duchowy. [przypis edytorski]

duszny (daw.) — tu: duchowy, żywiony w głębi duszy. [przypis edytorski]

duszny (daw.) — właściwy duszy; dziś: duchowy. [przypis edytorski]

duszny — dziś: duchowy; właściwy duszy, dotyczący duszy. [przypis edytorski]

duszny (przestarz.) — duchowy, dotyczący duszy. [przypis edytorski]

duszny — tu: duchowy, niematerialny. [przypis edytorski]

Dusz Odkupiciel — obecnie częściej śpiewa się: dusz ludzkich odkupiciel. [przypis edytorski]

duszu moju, świtło moje (z ukr.) — duszę moją, światło moje. [przypis redakcyjny]

Duszy kobiecej — tyt. oryg. L'anima della donna, 1920. [przypis edytorski]

duszy (…) którą Tales (…) przypisywał nawet rzeczom pospolicie uważanym za martwe — Diogenes Laertios Tales z Miletu, [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, I, 24. [przypis tłumacza]

du temps de la régence (fr.) — za czasów regencji. [przypis edytorski]

dutepas (daw.) — ucieczka. [przypis redakcyjny]

du Tillet ożenił się z córką hrabiego de Granville — [por.] Córka Ewy. [przypis tłumacza]

du Tillet — [por.] Córka Ewy, Cezar Birotteau etc. [przypis tłumacza]

dutkować (starop.) — przypodchlebiać, nadskakiwać. [przypis redakcyjny]

dutkowanie (starop.) — nadskakiwanie. [przypis redakcyjny]

Duum (…) nocent (łac.) — „Gdy patrzysz w chore oczy, zarazisz swe własne,/ Bo przez wpływ mnogo chorób udziela się ciału” (Ovidius, Remedia amoris, V, 615; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Duval — tu: lokal należący do sieci popularnych paryskich restauracji (tzw. bouillons), założonej przez rzeźnika Pierre-Louisa Duvala, serwujących po przystępnych cenach tradycyjne dania francuskie, w szczególności bulion, czyli rosół. [przypis edytorski]

Du verfluchter Jude, bist du noch frech? Wo sind die Erbsen? (niem.) — Przeklęty Żydzie, jeszcze jesteś zuchwały? Gdzie groch? [przypis edytorski]

Du verfluchter Jude… (niem.) — Ty przeklęty Żydzie, jesteś za bezczelny, grzmotnę cię tak, że się wywrócisz. Czyś, przeklęty moskalu, po to tylko tu przyjechał, by żreć? [przypis edytorski]

du wirst in furchtbaren Qualen zu Grunde gehen (niem.) — zginiesz w strasznych mękach. [przypis edytorski]

dux Parmensis, contra Belgas foederatos (łac.) — książę parmeński, przeciw sprzymierzonym Belgom. [przypis redakcyjny]

dużać się a. dążać się (gwar.) — mocować się, pasować się. [przypis redakcyjny]

duża (daw.) — tu: dużo. [przypis edytorski]

dużajmy się — probójmy kto silniejszy. [przypis autorski]

…… — duża luka w rękopisie. [przypis edytorski]

dużanie (daw.) — zmaganie; od: dużać się: siłować się, mocować się, zmagać. [przypis edytorski]

dużeć — nabierać siły. [przypis redakcyjny]

duże hirke, nechaj jomu sto czertiw i odna wydma — bardzo gorzka, niech ją sto diabłów i jedna wiedźma. [przypis edytorski]

duże treszczyt, nechaj sto czertiw i odna wydma — bardzo trzeszczy, niech ją sto diabłów i jedna wiedźma. [przypis edytorski]

Dużo ludzi zaczęło przychodzić z kopertami, na których nie było marek pocztowych — najprawdopodobniej chodzi o weksle: pisemne zobowiązanie danej osoby do zapłacenia (zwrócenia) posiadaczowi weksla konkretnej sumy w konkretnym czasie. Swoisty odpowiednik kredytu. [przypis edytorski]

dużo razy — poprawniej: wiele razy. [przypis edytorski]

dużość (starop.) — dojrzałość; wiek męski. [przypis edytorski]

Dużo zabaw publicznych (…) Trzeba, by w Polsce bawiono się więcej niż w innych krajach, ale nie tak samo…. — por. w Liście do d'Alemberta: „Nie wystarcza, żeby lud miał chleb i żył ograniczony do swych zawodowych zajęć; trzeba, żeby żył przyjemnie, a dzięki temu lepiej wypełniał obowiązki, mniej niepokoił się tym, jakby się od nich uwolnić, a porządek publiczny lepiej by się przez to ustalił. Bardziej, niż się przypuszcza, zależą dobre obyczaje od tego, by każdy czuł się dobrze w swym stanie. Knowania i duch intryg wypływają z niepokoju i niezadowolenia; wszystko źle idzie, gdy każdy zazdrości drugiemu jego stanowiska. Trzeba lubić swój zawód, by go dobrze wykonywać. Posady państwa są dobre i mocne tylko wtedy, gdy wszyscy, czując się na właściwych dla siebie stanowiskach, łączą swe siły w dążeniu do powszechnego dobra, a nie niszczą ich we wzajemnych tarciach, jak to się dzieje w każdym źle urządzonym państwie. Ustaliwszy to, cóż można myśleć o tych, którzy chcieliby odebrać ludowi święta, przyjemności i różnego rodzaju zabawy, jako roztargnienia odrywające go od pracy? Taka zasada jest barbarzyńska i fałszywa. Tym ci gorzej, gdy lud ma czas tylko na zdobywanie chleba; trzeba, by miał czas jeszcze spożywać go z radością, inaczej niedługo będzie nań pracował… Jeśli więc chcecie, by lud był czynny i pracowity, dajcie mu zabawy, które by wpoiły weń miłość jego stanu i nie pozwoliły mu zazdrościć lepszego. Dni na to stracone uczynią pozostałe dni bardziej wydajnymi. Przewodniczcie mu w tych rozrywkach, aby się stały uczciwe; oto prawdziwy sposób ożywienia pracy ludu”. [przypis redakcyjny]

duższy (daw.) — silny; najduższy: najsilniejszy. [przypis redakcyjny]

duższy — silniejszy. [przypis redakcyjny]

duższy (starop. forma) — dziś popr.: większy. [przypis edytorski]

duższy (starop. forma) — stopień wyższy od duży: większy; tu w znaczeniu: tęgi, silny. [przypis redakcyjny]

duży (daw.) — silny; [duższy: silniejszy]. [przypis redakcyjny]

duży (daw.) —- silny; [najduższy: najsilniejszy]. [przypis redakcyjny]

duży (daw.) — silny; najduższy: najsilniejszy [przypis redakcyjny]

duży (daw.) — silny. [przypis redakcyjny]

duży — tu: silny. [przypis edytorski]

duza (gw.) — dużo. [przypis edytorski]

duza scęścia, małe kosta (gw.) — dużo szczęścia, małe koszty. [przypis edytorski]

duzom (gw.) — dużą. [przypis edytorski]

dwa a dwa (daw.) — dwa razy dwa. [przypis edytorski]

dwa bydlęta ofiarne — jeżeli wróżby przy pierwszej ofierze wypadły niepomyślnie, składano drugą ofiarę. [przypis tłumacza]

Dwa cienie (…) zwrócili się — dziś popr. forma czasownika: zwróciły się. [przypis edytorski]

dwadcat' piat' (ros.) — dwadzieścia pięć. [przypis edytorski]

dwa dni trwała — jest to alegoryczne przedstawienie ostatnich walk w Warszawie 6 i 7 września 1831 r. [przypis redakcyjny]

dwa-dzie-ścia je-den ty-się-cy — dziś historycy podają mniejsze liczby, sięgające kilku tysięcy brańców obu płci. [przypis edytorski]

dwadzieścia k temu cztyrzy lata (starop.) — dwadzieścia i do tego cztery lata; dwadzieścia cztery lata. [przypis edytorski]

dwadzieścia pistoli — Pistol wynosił wówczas 11 funtów; 20 pistoli = 220 funtów. [przypis tłumacza]

dwadzieścia procentów — dziś popr.: dwadzieścia procent. [przypis edytorski]

dwadzieścia — tu popr. forma D. lm r.mos.: dwudziestu (jako że mowa o łapaczach, czyli mężczyznach zajmujących się łapaniem zbiegów). [przypis edytorski]

Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi — powieść przygodowa i fantastyczno-naukowa Juliusza Verne'a, wyd. 1869–1870. [przypis edytorski]

dwadzieście — dziś popr. forma: dwadzieścia. [przypis edytorski]