Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 7807 przypisów.

cyrk (daw.) — okręg, koło. [przypis redakcyjny]

cyrk Flawiana — Dzisiejsze Koloseum wystawione przez Flaviusa Vespaziana. [przypis autorski]

Cyrki wyspa — wyspa wróżki Cyrce (a. Kirke), zwana Ajaja (łac. Aeaea, po gr.: płacz). [przypis edytorski]

cyrkoblica — rodzaj petardy, która lecąc do góry obraca się wokół własnej osi ciągnąc za sobą świecący ogon, następnie eksploduje z hukiem. [przypis edytorski]

cyrk przed domem — niby jak w cyrku, dla zadowolenia widzów mają się odbyć igrzyska — z głupim żołnierzem. [przypis tłumacza]

Cyrk — tu: amfiteatr Flawiana (Amphitheatrum Flavium), czyli Koloseum. [przypis edytorski]

Cyrk — tu: Koloseum; starożytny amfiteatr w Rzymie. [przypis edytorski]

cyrkuł (daw.) — dzielnica miasta. [przypis edytorski]

cyrkuł (daw.) — okręg; mała jednostka administracyjna w zaborze rosyjskim; odpowiednik dzisiejszej dzielnicy lub gminy. [przypis edytorski]

cyrkuł (daw.) — posterunek policji w zaborze rosyjskim. [przypis edytorski]

cyrkuł (daw.; z łac. circulum: koło, okrąg) — komisariat policji (w zaborze rosyjskim; w innym znaczeniu także: administracyjna jednostka terytorialna, odpowiednik powiatu). [przypis edytorski]

cyrkuł (daw., z łac. circulus: krąg, koło) — okręg, dzielnica. [przypis edytorski]

cyrkuł — dzielnica miasta; biuro policyjne zawiadujące częścią miasta. [przypis redakcyjny]

cyrkuł — komisariat policji w Rosji carskiej i w zaborze rosyjskim. [przypis edytorski]

cyrkuł — okręgowy posterunek policji; komisariat (w zaborze ros.). [przypis edytorski]

cyrkuł — tu: dzielnica miejska. Warszawa była podzielona na cyrkuły do 1915 r. [przypis edytorski]

cyrkuł — w zaborze rosyjskim: posterunek policji. [przypis edytorski]

cyrkulacja — obieg. [przypis edytorski]

cyrkularny — związany z cyrkułem, tj. małą jednostką administracyjną; lokalny. [przypis edytorski]

cyrkularz (daw.) — okólnik, pismo zawierające zalecenia, wytyczne. [przypis edytorski]

cyrkularz (daw.) — okólnik. [przypis edytorski]

cyrkularz (z łac.) — rozporządzenie. [przypis edytorski]

cyrkumferencja (starop. z łac.) — obwód; żart.: tusza. [przypis redakcyjny]

cyrkumferencja — żartobliwie o obwodzie w pasie osoby tęgiej. [przypis edytorski]

cyrkumferencja (z łac.) — obwód koła, okręgu. [przypis edytorski]

cyrkumferencyja — okolica. [przypis redakcyjny]

cyrkumspekcja — rozwaga, rozmysł. [przypis redakcyjny]

cyrkumstanci (lm) — stojący naokoło. [przypis redakcyjny]

cyrkumstancja — okoliczność; okolica. [przypis edytorski]

cyrkumstancje (lm) — okoliczności. [przypis redakcyjny]

cyrkumstancje — okoliczności. [przypis redakcyjny]

cyrkumstancje (z łac.) — okoliczności towarzyszące; tu: okolicznościowe modlitwy, obrządki). [przypis redakcyjny]

cyrograf — daw.: własnoręcznie podpisany dokument zawierający zobowiązanie; w baśniach i legendach: pisemna umowa z diabłem; dziś używane żartobliwie. [przypis edytorski]

cyrograf — własnoręcznie spisany dokument zawierający zobowiązanie, tekst umowy itp. (zwłaszcza z diabłem); dziś używane żartobliwie. [przypis edytorski]

cyrografy (starop.) — skrypty, obligi. [przypis redakcyjny]

cyrografy (starop.) — [tu:] skrypty, zeznania. [przypis redakcyjny]

cyrografy z minutami (starop.) — pozwy o długi. [przypis redakcyjny]

cyrograf — zapis duszy diabłu (rodzaj testamentu), zwykle podpisywany własną krwią. [przypis edytorski]

Cyropedia a. Wychowanie Cyrusa — powieściowa biografia autorstwa Ksenofonta z Aten (ok. 430–ok. 355 p.n.e.), przedstawiająca króla Cyrusa Wielkiego jako przykład idealnego władcy, a monarchię perską jako idealne państwo. [przypis edytorski]

cyrulik a. balwierz — daw. osoba pełniąca funkcje fryzjera, kosmetyczki i pielęgniarza zarazem, zajmująca się goleniem zarostu, strzyżeniem włosów, przygotowywaniem kąpieli itp., a także wykonująca pospolite zabiegi, takie jak wyrywanie zębów czy upuszczanie krwi. [przypis edytorski]

cyrulik — a. balwierz, osoba pełniąca niegdyś funkcje fryzjera, kosmetyczki i pielęgniarza zarazem: cyrulik golił zarost i strzygł włosy, zajmował się kąpielą, czyszczeniem uszu, rwaniem zębów, prostszymi operacjami i leczeniem pospolitych dolegliwości (m. in. przez puszczanie krwi). [przypis edytorski]

cyrulik (daw.) — fryzjer, wykonujący też proste zabiegi medyczne. [przypis edytorski]

cyrulik — daw. osoba wykonująca drobniejsze zabiegi medyczne i pielęgnacyjne (w tym m.in. golenie). [przypis edytorski]

cyrulik — fryzjer wykonujący także drobniejsze zabiegi medyczne i pielęgnacyjne. [przypis edytorski]

cyrulik — fryzjer, wykonujący także proste zabiegi medyczne. [przypis edytorski]

cyrulik — fryzjer zajmujący się też leczeniem lekkich chorób i wykonywaniem prostych zabiegów medycznych na podstawie wiedzy ludowej i doświadczenia. [przypis redakcyjny]

Cyrulik serwilski — komedia Pierre'a Beaumarchais'go, która miała premierę w 1775 roku. [przypis edytorski]

Cyrulik Sewilski — komedia fr. dramaturga Pierre-Augustina Beaumarchais'go (1732–1799), na podst. której powstała słynna opera Gioacchino Rossiniego, wystawiona po raz pierwszy w 1816 r. [przypis edytorski]

Cyrulik sewilski — opera Gioacchino Rossiniego z 1816, na podst. francuskiej komedii Pierre'a Beaumarchais'go z 1775 pod tym samym tytułem. [przypis edytorski]

Cyrus II Wielki (ok. 590–529 p.n.e.) — król Persji z dynastii Achemenidów; podbił państwa Bliskiego Wschodu, tworząc imperium obejmujące tereny od Azji Mniejszej do Azji Centralnej. [przypis edytorski]

Cyrus II Wielki (ok. 590–529 p.n.e.) — król Persji z dynastii Achemenidów; wystąpił przeciwko zwierzchnictwu Medów i pokonał ostatniego ich króla; podbił państwa Bliskiego Wschodu, tworząc imperium obejmujące tereny od Azji Mniejszej do Azji Centralnej. [przypis edytorski]

Cyrus II Wielki, zw. Starszym (ok. 590–529 p.n.e.) — król Persji z dynastii Achemenidów; wystąpił przeciwko zwierzchnictwu Medów i pokonał ostatniego ich króla; podbił państwa Bliskiego Wschodu, tworząc imperium obejmujące tereny od Azji Mniejszej do Azji Centralnej; po podboju Babilonii w 538 p.n.e. zezwolił mieszkającym tam na wygnaniu Żydom na powrót do Judy i odbudowę Jerozolimy. [przypis edytorski]

Cyrus II Wielki, zw. Starszym (ok. 590–529 p.n.e.) — król Persji z dynastii Achemenidów; wystąpił przeciwko zwierzchnictwu Medów i pokonał ostatniego ich króla; podbił państwa Bliskiego Wschodu, tworząc imperium obejmujące tereny od Azji Mniejszej do Azji Centralnej. [przypis edytorski]

Cyrus II Wielki, zw. też Starszym (ok. 590–529 p.n.e.) — król Persji z dynastii Achemenidów; wystąpił przeciwko zwierzchnictwu Medów i pokonał ostatniego ich króla; podbił państwa Bliskiego Wschodu, tworząc imperium obejmujące tereny od Azji Mniejszej do Azji Centralnej. [przypis edytorski]

Cyrus II Wielki, zw. też Starszym (ok. 590–529 p.n.e.) — król Persji z dynastii Achemenidów; wystąpił przeciwko zwierzchnictwu Medów i pokonał ostatniego ich króla; podbił państwa Bliskiego Wschodu, tworząc imperium obejmujące tereny od Azji Mniejszej do Azji Centralnej. Należy go odróżniać od żyjącego w czasach Ksenofonta perskiego księcia Cyrusa Młodszego, który zbuntował się przeciw swemu bratu, królowi Artakserksesowi II. [przypis edytorski]

Cyrus — imię trzech królów perskich; tu mowa najprawdopodobniej o Cyrusie II Wielkim (ok. 590–529 p.n.e.), który dokonał dużych podbojów i uczynił z Persji imperium, a przy tym znany był z poszanowania kultury podbijanych ludów. [przypis edytorski]

Cyrus — król perski, w wojnie z Massagetami, ludem scytyjskim, zabity. Tamiris, królowa Massagetów, gdy ciało Cyrusa na placu bitwy znaleziono, kazała głowę mu odciąć i mówiąc słowa wymienione w wierszu Dantowskim, głowę królewską wrzuciła do kadzi krwią nalanej. [przypis redakcyjny]

Cyrus Młodszy (ok. 424–401 p.n.e.) — syn króla perskiego Dariusza II; od 408 satrapa (zarządca prowincji) Lidii, Wielkiej Frygii i Kapadocji w Azji Mniejszej; w 401 zbuntował się przeciw swemu bratu, królowi Artakserksesowi II, gromadząc oddziały perskie oraz 13 tys. greckich najemników; zginął, walcząc o władzę, w bitwie pod Kunaksą. [przypis edytorski]

Cyrus Młodszy (ok. 424–401 p.n.e.) — syn króla perskiego Dariusza II; od 408 satrapa (zarządca prowincji) Lidii, Wielkiej Frygii i Kapadocji w Azji Mniejszej; w 401 zbuntował się przeciw swemu bratu, królowi Artakserksesowi II, gromadząc oddziały perskie oraz 13 tys. greckich najemników; zginął, walcząc o władzę, w bitwie pod Kunaksą. [przypis edytorski]

Cyrus perski król, gdy poraził Asyryjany — Ksenofont, De Paedia Cyri, ks. 4. [przypis edytorski]

Cyrus przede wszystkim czynił wrażenie najskromniejszego… — Ksenofont, jako uczeń Sokratesa, stawia na pierwszym miejscu cnoty moralne (skromność), na drugim wojskowe. [przypis tłumacza]

Cyrus (…) rozpoczął pochód z Sardes — wiosną 401 p.n.e., prawdopodobnie marzec. [przypis tłumacza]

Cyrus (…) stawał, nie chroniąc głowy hełmem — miał więc na głowie turban perski, tzw. tiarę. [przypis tłumacza]

Cyrus (…) szacuje własną dobroć i dobroczynność ponad męstwo i zdobycze wojenne — por. Ksenofont, Cyrus, VIII, 4, 4. [przypis tłumacza]

Cyryl z Aleksandrii (378–444) — hierarcha kościelny, teolog, święty; zaliczany do tzw. Ojców oraz Doktorów Kościoła; niezwykle majętny, objął urząd patriarchy Aleksandrii (412) po swoim stryju; zaciekle zwalczał oponentów religijnych i politycznych; intensywnie zaangażowany w spory chrystologiczne; odegrał kluczową, dominującą rolę podczas pierwszego soboru w Efezie (431); jego nauczanie (formuła „unii hipostatycznej”, zjednoczenia dwóch natur w Chrystusie) odegrało ważną rolę w sporach chrystologicznych i ukształtowało późniejszą doktrynę. [przypis edytorski]

Cyryl z Aleksandrii (378–444) — hierarcha kościelny, teolog, święty; zaliczany do tzw. ojców oraz doktorów Kościoła; niezwykle majętny, objął urząd patriarchy Aleksandrii (412) po swoim stryju; zaciekle zwalczał oponentów religijnych i politycznych; intensywnie zaangażowany w spory chrystologiczne; odegrał kluczową, dominującą rolę podczas pierwszego soboru w Efezie (431); jego nauczanie (formuła „unii hipostatycznej”, zjednoczenia dwóch natur w Chrystusie) odegrało ważną rolę w sporach chrystologicznych i ukształtowało późniejszą doktrynę. [przypis edytorski]

Cyryn — miasteczko w Nowogródzkiem, z kościołem parafialnym. Do parafii cyryńskiej należały Płużyny. [przypis redakcyjny]

cysalpiński — położony na południe od Alp. [przypis edytorski]

Cyssejka żagiew rodzi na zgubę Pryjama — Cyssejka, tj. córka Cysseusza, Hekuba, przed urodzeniem Parysa miała proroczy sen. Śniła, że wydała na świat płonącą pochodnię, od której spłonęła Troja. [przypis edytorski]

Cysseusz — król tracki, którego córką była Hekuba. [przypis edytorski]

cysterna (z łac.) — zbiornik, rezerwuar cieczy. [przypis edytorski]

cysterneńscy mnisi a. cystersi — katolicki zakon monastyczny reformowany, oparty na regule benedyktyńskiej. [przypis edytorski]

cystersanki — powstała w 1125 r. we Francji żeńska gałąź katolickiego zakonu cystersów. [przypis edytorski]

cystersi — katolicki zakon monastyczny reformowany, oparty na regule benedyktyńskiej. [przypis edytorski]

cystersi — od miejscowości Cistercium, fr. Citeaux, pod Dijon we Francji. [przypis redakcyjny]

Cytadela — tu: budowla wzniesiona przez Austriaków w latach 1852–1854, element systemu fortyfikacji Lwowa. [przypis edytorski]

Cytadela — twierdza warszawska, w której mieściły się koszary i więzienie polityczne (X Pawilon) w czasach zaboru rosyjskiego. [przypis edytorski]

cytadela — twierdza warszawska, w której mieściły się koszary i więzienie polityczne (X Pawilon) w czasach zaboru rosyjskiego. [przypis edytorski]

Cytadela Warszawska — twierdza warszawska, w której mieściły się koszary i więzienie polityczne (X Pawilon) w czasach zaboru rosyjskiego. [przypis edytorski]

Cytadela Warszawska — twierdza warszawska, w której w czasach zaboru rosyjskiego mieściły się koszary i więzienie polityczne (X Pawilon). [przypis edytorski]

Cytadela — zbudowane w w północnej części Warszawy z rozkazu cara Mikołaja I w latach 1832–1840 fortyfikacje. W jednym z budynków, tzw. dziesiątym pawilonie, znajdowało się więzienie polityczne. [przypis redakcyjny]

cytadelle (daw.) — cytadele. [przypis edytorski]

cytara — instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]

Cytara — narzędzie muzyczne. [przypis redakcyjny]

cytara — staroż. instrument strunowy. [przypis edytorski]

cytara — starożytny instrument podobny do liry. [przypis redakcyjny]