Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 111064 przypisów.

Achilles — walczył po stronie Greków. Jego całe ciało z wyjątkiem pięty było odporne na zranienia. Zgodnie ze znaną mu przepowiednią miał zginąć w wojnie trojańskiej. Przedstawione wypadki toczą się po tym, jak Achilles odmówił dalszej walki, ponieważ Agamemnon zabrał mu jego brankę (niewolnicę), Bryzeidę. [przypis edytorski]

Achilles — walczył po stronie Greków. Jego całe ciało z wyjątkiem pięty było odporne na zranienia. Zgodnie ze znaną mu przepowiednią miał zginąć w wojnie trojańskiej. [przypis edytorski]

Achilles — w mitologii greckiej heros i bohater wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Achilles — wojownik grecki, uczestnik wojny trojańskiej. Jego całe ciało z wyjątkiem pięty było odporne na zranienia. Zgodnie ze znaną mu przepowiednią miał zginąć w wojnie trojańskiej. [przypis edytorski]

[Achilles] za trupa przyjął okup, i dopiero wydał zwłoki, a inaczej nie chciał — okup za przekazanie Priamowi zwłok zabitego Hektora; mowa o nim w Iliadzie XXIV 502, 555, 594; jednak w w. 560 Achilles mówi Priamowi, że sam rozważa oddanie mu ciała syna, a nie wspomina przy tym o okupie. [przypis edytorski]

Achillowy — stanowiący własność Achillesa, bohatera Iliady Homera. [przypis edytorski]

Achill, właśc. Achilles — legendarny bohater grecki, syn króla Peleusa i nimfy Tetydy, waleczny i porywczy uczestnik wojny trojańskiej, główny bohater Iliady Homera. [przypis edytorski]

Achis — również Akisz. [przypis edytorski]

Achitofel — doradca króla Dawida, który zdradził go na rzecz Absaloma (2Sm 15,12). [przypis edytorski]

Ach! i ty poznasz Marylę, lecz ona… — mowa o Maryli Wereszczakównie, z którą Mickiewicz romansował od 1818 lub 1819 r. Zaowocowało to niespełnioną miłością, ponieważ Maryla była zaręczona z hrabią Puttkamerem i w 1821 r. wzięła ślub z tymże. [przypis edytorski]

Achiwi a. Achajowie — Grecy. [przypis edytorski]

Achiwi a. Achajowie — ogólne określenie Greków walczących w wojnie trojańskiej. [przypis edytorski]

Achiwi — Grecy. [przypis edytorski]

Achiwów wódz — Agamemnon. [przypis edytorski]

Achiwów wódz (…) z rąk (…) małżonki zginął — Agamemnon został zgładzony przez małżonkę, Klitemnestrę, wspomaganej przez Egista, jej kochanka. [przypis edytorski]

Achiwwie a. Achajowie — Grecy. [przypis edytorski]

Achiwy — dziś. popr. forma B.lm: Achiwów (czyli Greków). [przypis edytorski]

Ach, kiedyż wykujem (…) — fragment utworu Kiedyż Mieczysława Romanowskiego (1834–1863), poległego w powstaniu styczniowym. [przypis edytorski]

Achmenowe — dziś popr. achemenidzkie, od nazwy perskiej dynastii Achemenidów; tu: perskie. [przypis edytorski]

A choćby grzechy twe były jak szkarłat, obmyję je, że będą bielsze ponad śnieg — Iz 1, 18. [przypis edytorski]

A chodzi no siuda (ros.) — a chodź no tu. [przypis edytorski]

Achokier, właśc. Erasmus a Chokier a. Erasme Surlet de Chokier (1569–1625) — jurysta urodzony w Liege, w Walonii. [przypis edytorski]

Ach pezzo d'asino! (wł.) — A to kawał osła! [przypis edytorski]

Ach, powstancy (…) zajoncy — piosenka śpiewana przez żołnierzy rosyjskich ścigających powstańców 1863 r.; udirajut kak (ros.) — uciekają jak. [przypis edytorski]

Ach, sagen Sie, bitte, Herr Praesident… (niem.) — Niech mi pan powie, panie prezesie… [przypis edytorski]

achselband (niem.), pol.: akselbant — sznur galowy, ozdobny pleciony sznur naramienny, będący częścią stroju wojskowego. [przypis edytorski]

Achsib — bibl. Akzib, miasto fenickie pomiędzy Tyrem a Akką, dziś w północnym Izraelu. [przypis edytorski]

Acht, Alexander — kapitan armii austro-węgierskiej, zamieszany w aferę szpiegowską. [przypis edytorski]

Achtel (niem.) — ósma część; antałek. [przypis edytorski]

A chto u poli, a chto u lesie…. (białorus.) — a kto w polu, a kto w lesie, przyjdź do mnie tej nocy nocować. [przypis edytorski]

Achtung, Achtung! Vor Juden wird gewarnt. Halt! Juden, Läuse, Fleckfieber (niem.) — Uwaga, uwaga! Ostrzega się przed Żydami. Stop! Żydzi, wszy tyfus. [przypis edytorski]

Achtung, Achtung! Vor Juden wird gewarnt. Halt! Warnungsstimme. Juden, Läuse, Fleckfieber (niem.) — Uwaga, uwaga! Ostrzega się przed Żydami. Stop! Ostrzeżenie. Żydzi, wszy tyfus. [przypis edytorski]

Achtung, bereit, Feuer! (niem.) — Uwaga, gotuj broń, ognia! [przypis edytorski]

Achtung! Weltjudentum. Gefahr (niem.) — Uwaga! Światowe Żydostwo. Niebezpieczeństwo! [przypis edytorski]

Ach wo! (niem.) — ależ gdzie; gdzież tam. [przypis edytorski]

acian — zniekszt.: acan, skrót od: waszmość pan; staropolski potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]

Acis (mit. gr.) — kochanek nimfy Galatei, zabity przez cyklopa Polifema, a przez nią zmieniony w nieśmiertelnego ducha rzeki. [przypis edytorski]

Ackerman, Michael (1967) — amerykański fotograf. [przypis edytorski]

a coby drugi (…) miał się o pomoc do swoich obrócić (starop.) — a jak kto inny mógłby się do swoich zwrócić o pomoc. [przypis edytorski]

A co mnie po pościech waszych, po ofiarach waszych, po wołoch, po baraniech waszych? — Iz 1, 11. [przypis edytorski]

a com prosił (pot.) — tu w znaczeniu: a ile prosiłem. [przypis edytorski]

a co nad nawyższe (starop.) — a co najważniejsze; a przede wszystkim. [przypis edytorski]

Aconcagua — szczyt w Andach, najwyższy w Ameryce. [przypis edytorski]

A co prędzej gubi królestwa, jedno jako (…) niezgoda sąsiedzka w nim? — zob. Łk 11, 17. [przypis edytorski]

A co się więcej nad to wszystko i za rzecz główną w pokucie ceni, powagą daną z niebios po takim zadośćuczynieniu bratu swemu spełnionym, rozgrzeszenie zupełne otrzymuje. — w innym tłum.: „A co ważniejsze nad to wszystko i co za główną rzecz w pokucie się uważa, to to, że wedle nakazu Pańskiego uczynił zadość bratu swemu i otrzymawszy przebaczenie, pogodził się z nim”. Z tekstu Kroniki wynika, że Zbigniew ostatecznie zmarł po egzekucji, żył jednak przez pewien czas jeszcze, tak że w obliczu śmierci doszło do pojednania między braćmi. [przypis edytorski]

Acri — miasto portowe, obecnie w Izraelu; także: wł. San Giovanni d'Acri, arab. Akka. [przypis edytorski]

acte de présence (fr.) — akt obecności; obecność dla formalności. [przypis edytorski]

action directe (fr.) — bezpośrednie, natychmiastowe działanie. [przypis edytorski]

Action Française (fr.: Akcja Francuska) — francuskie czasopismo, wyd. 1899–1944 w Paryżu i skupiony wokół niego skrajnie prawicowy (nacjonalistyczny, monarchistyczny i antysemicki) ruch polityczny; podczas II wojny światowej Action Française współpracowała z rządem Vichy, niekiedy kolaborowała z Niemcami; w 1944 ruch rozpadł się, pismo zostało zamknięte przez rząd Charlesa de Gaulle'a. [przypis edytorski]

Action Française (fr.: Akcja francuska) — francuski skrajnie prawicowy (nacjonalistyczno-katolicki i monarchistyczny) ruch ideowo-polityczny w I poł. XX wieku; również tytuł gazety tego ruchu, zał. w 1899; po wyzwoleniu Francji przez wojska alianckie i ustanowieniu nowych władz wielu działaczy Akcji Francuskiej, na czele z Charles'em Maurrasem, zostało oskarżonych o kolaborację z Niemcami i skazanych. [przypis edytorski]

Action française (fr.: Akcja francuska) — francuski skrajnie prawicowy (nacjonalistyczno-katolicki i monarchistyczny) ruch ideowo-polityczny w I poł. XX wieku; również tytuł gazety tego ruchu, zał. w 1899; po wyzwoleniu Francji przez wojska alianckie i ustanowieniu nowych władz wielu działaczy Akcji Francuskiej, na czele z Charles'em Maurrasem, zostało oskarżonych o kolaborację z Niemcami i skazanych. [przypis edytorski]

Actium — Akcjum, miejsce bitwy morskiej z 2 września 31 p.n.e, w której flota Oktawiana Augusta pokonała siły Antoniusza i Kleopatry. [przypis edytorski]

Actualités (fr.) — Aktualności. [przypis edytorski]

actum est (łac.) — tu: to samo stanie się. [przypis edytorski]

Actum in praetorio Biecensi feria 3 post festum S. Laurentii martyris proxima, A. D. 1624, 13 Augusti (łac.) — stało się w ratuszu bieckim, 3 dnia po święcie św. Wawrzyńca Męczennika, 1624 r., 13 sierpnia. [przypis edytorski]

acutissimus Florentinus (łac.) — najprzenikliwszy Florentczyk. [przypis edytorski]

Acuto, Giovanni, właśc. John Hawkwood (ok. 1320–1394) — ang. żołnierz i najemny dowódca, w latach 1363–1393 w służbie Florencji. [przypis edytorski]

Acydalia — Wenus Acydalijska; przydomek pochodzi od źródła Acidalia w Beocji, w którym bogini miłości miała się kąpać wraz z Gracjami. [przypis edytorski]

aczbymci (starop.) — chociaż bym. [przypis edytorski]

acz ci i owo zły (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą ci; znaczenie: jednak ci i tamten (jest) zły; jednakże i tamten (jest) zły. [przypis edytorski]

acz (daw.) — chociaż; aczkolwiek. [przypis edytorski]

acz (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]

acześ — acz jesteś; chociaż jesteś. [przypis edytorski]

acześ — chociaż żeś (godzien). [przypis edytorski]

acześ nie rycerz (starop.) — choć nie jesteś rycerzem; chociaż nie rycerz z ciebie (ale mistrz ciesielski itd.). [przypis edytorski]

acz (starop.) — aczkolwiek; jednakże. [przypis edytorski]

acz (starop.) — a jednak; chociaż. [przypis edytorski]

acz (starop.) — chociaż. [przypis edytorski]

A czym wielki Aleksander posiadł świat? Jedno miłością u poddanych swoich — Waleriusz Maksymus, Czyny i powiedzenia godne pamięci V 1.11 ext.1. [przypis edytorski]

A. D. 1884, Dec. m. 12-mo d… — Roku Pańskiego 1884, dnia 12 grudnia Polacy Stefan Rogoziński jako też Leopold Janikowski oraz Niemiec Hugo Zöller przybyli na tę najwyższą górę, która zwie się Mongo-ma-Lobah lub Górą Boga. [przypis edytorski]

ad abs. (łac.) — skrócone: ad absurdum: do absurdu (doprowadzenie wniosków z założonej tezy, świadczące o jej fałszywości). [przypis edytorski]

ad absurdum (z łac.) — do absurdu. [przypis edytorski]

ad acta (łac.) — do działania. [przypis edytorski]

ad actum (łac.) — czynności, do sprawy; praw.: z uprawnieniami nadanymi do załatwienia określonej sprawy (nieprzysługującymi na stałe). [przypis edytorski]

Ada Kosmowska (1871–1944) — aktorka. [przypis edytorski]

Adalberg, Samuel (1868–1939) — historyk, paremiolog, tj. badacz przysłów. [przypis edytorski]

Adalberg, Samuel (1868–1939) — historyk żydowskiego pochodzenia, znany jako wydawca zbiorów przysłów. [przypis edytorski]

Adalbert z Magdeburga (ok. 910–981) — niemiecki mnich i opat benedyktyński, pierwszy arcybiskup Magdeburga, misjonarz, pracownik dworu cesarza Ottona I; święty Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]

adamaszek — ozdobna tkanina, najczęściej jedwabna, z jednej strony mająca błyszczący wzór na matowym tle, z drugiej zaś matowy na błyszczącym; zwana tak od Damaszku, gdzie ją początkowo wyrabiano. [przypis edytorski]

adamaszek — ozdobna tkanina, w której wzór tworzą błyszczące i matowe sploty nitek. [przypis edytorski]

adamaszek — rodzaj tkaniny żakardowej (tj. o rozbudowanych, wielkoformatowych wzorach), dwustronnej, z matowym wzorem na błyszczącym tle lub odwrotnie, najczęściej jedwabnej. [przypis edytorski]

adamaszek — tkanina jedwabna o błyszczącym wzorze na matowym tle; tu: znak zamożności i luksusu. [przypis edytorski]

adamaszek — tkanina z jednej strony mająca błyszczący wzór na matowym tle, z drugiej zaś matowy na błyszczącym [przypis edytorski]

adamaszek — wzorzysta tkanina z rysunkiem z błyszczących i matowych splotów tkackich. [przypis edytorski]

adamaszkowy — wykonany z adamaszku, tj. wzorzystej tkaniny, której błyszczące części są na rewersie matowe. [przypis edytorski]