Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | zoologia

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3649 przypisów.

gaszek (daw.) — kochanek. [przypis edytorski]

gaszek (daw.) — zdrobnienie od gach, tj. kochanek. [przypis edytorski]

gaszek (daw.) — zdrobn. od gach (pogardl.): kochanek, zalotnik. [przypis edytorski]

gaszek — kawaler, chłopak. [przypis edytorski]

gaszek — zdrobn. od: gach; kochanek. [przypis edytorski]

gaszkostwo (daw.) — młodość, czasy kawalerskie (od daw. gach: młodzieniec). [przypis edytorski]

Gasztold był przymusowym zwolennikiem antydekadenckiej nagonki, w której pętach widzieliśmy już Strumieńskiego (por. s. 169 i dalsze) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku na odnośnej stronie znajduje się fragment rozdz. VIII: „Ludzie subtelni i czuli zaczęli zazdrościć półgłówkom, zaczęli szukać ożywczych soków, bredzić o kwietyzmie, chorobliwości, wybujałościach cywilizacji, aż wreszcie zgodnie stwierdzono, że się jest do niczego, a za jakiś czas, że się już jest na drodze do poprawy i czynów. (…) Strumieński przebył już swoją awanturę erotyczną, nie przyciągała go więc odwrotna strona medalu, zwierciadło grzechu nie kusiło go do grzechu, ale wessał w siebie teorię i dobijał nią to, czego mu jeszcze nie zohydziły Ola i nowe jego zachcianki. Bał się wprawdzie, że charakteru jego nie można już naprawić, ale na wypadek, gdyby tak było niestety, zamierzał przybrać przynajmniej pozór, że jest innym, wstydzić się i żyć ze swoim »garbem psychicznym« wśród ludzi incognito”. [przypis edytorski]

Gasztold znajdował się pod wpływem nowoczesnych ogólników o rasach, kastach, sferach itd. (…) (Por. także zapatrywania Roberta s. 54) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku we wskazanym miejscu znajduje się fragment: „[Piotr] niezaspokojony swój apetyt pokrywał miną dumnej obojętności. Ale na tej odmianie dumy Robert się nie poznawał i widział w niej tylko dziedziczną służbistość Piotra, bo chciał go uważać za »zdrową plebejuszowską naturę«, siebie samego zaś miał za »naturę arystokratyczną«, delikatną, trochę chorą, ale przede wszystkim souverain, ale subtelną i zdolną nie tylko do wyczuwania, lecz i wytwarzania wrażeń estetycznych”. [przypis edytorski]

Gaszyński, Konstanty (1809–1866) — polski poeta, prozaik, publicysta i tłumacz; uczestnik powstania listopadowego, emigrant; przyjaciel Zygmunta Krasińskiego. [przypis edytorski]

Gaszyniec — chodzi zapewne o Gajowca, postać z Przedwiośnia Żeromskiego; był to ideowiec zaangażowany w odbudowę Polski porozbiorowej, urzędnik państwowy. [przypis edytorski]

Gateshead — miasto w płn.-wsch. części Anglii. [przypis edytorski]

Gat — starożytne miasto, stolica Pentapolis Filistyńskiej; miejsce urodzenia Goliata (1Sm 17,23); w czasie ucieczki Dawida przed Saulem, miastem Gat władał król Akisz (1Sm 21,11). [przypis edytorski]

gaúcho (port) — południowoamerykański pasterz była, odpowiednik północnoamerykańskiego kowboja. [przypis edytorski]

gaucho (port.) — południowoamerykański pasterz była, odpowiednik północnoamerykańskiego kowboja. [przypis edytorski]

Gaudeamus a. Gaudeamus igitur (łac.: cieszmy się zatem) — pieśń studentów, pochodząca ze średniowiecza. [przypis edytorski]

Gaudeamus igitur (łac.) — cieszmy się więc (pierszy wers popularnej śrdw. pieśni studenckiej). [przypis edytorski]

Gaudeamus igitur (łac.) — cieszmy się więc (początek popularnej pieśni studenckiej). [przypis edytorski]

gaudeamus igitur (łac.) — cieszmy się zatem; pierwsze słowa popularnej, biesiadnej pieśni studenckiej pochodzącej z czasów średniowiecza, obecnie wykonywanej podczas oficjalnych uroczystości uniwersyteckich. [przypis edytorski]

Gaudeamus igitur (łac.: cieszmy się zatem) — pieśń studentów, pochodząca ze średniowiecza. [przypis edytorski]

Gaudeamus (łac.: radujmy się) — pierwsze słowo pieśni studenckiej Gaudeamus igitur, obecnie uroczystej i wykonywanej podczas oficjalnych uroczystości, niegdyś śpiewanej podczas studenckich biesiad. [przypis edytorski]

gaudeant bene nanti (łac.) — niech radują się bogaci. [przypis edytorski]

gaudeant bene nati (łac.) — niech radują się dobrze urodzeni. [przypis edytorski]

gaudium (łac.) — radość, wesołość. [przypis edytorski]

gaudium (łac.) — radość, zadowolenie. [przypis edytorski]

gaudo, gaudere (łac.) — cieszyć się; tu 3 os. lp cz.ter. gaudet: cieszy się. [przypis edytorski]

Gauguin, Paul (1848–1903) — francuski malarz, postimpresjonista. [przypis edytorski]

Gauguin, Paul (1848–1903) — francuski malarz, przedstawiciel postimpresjonizmu, w swoim charakterystycznym stylu używał uproszczonych form i malował płaskimi plamami barwnymi. [przypis edytorski]

Gauguin, Paul (1849–1903) — malarz, przedstawiciel postimpresjonizmu. [przypis edytorski]

gauleiter (niem.) — wysoki polityczny stopień paramilitarny, nadawany przywódcy okręgu partii nazistowskiej w Niemczech hitlerowskich; w praktyce gauleiter miał niekwestionowaną władzę na danym obszarze, podlegając wyłącznie centralnym władzom partii. [przypis edytorski]

Gaule, Justus i Alice — Justus Gaule (1849–1939), profesor fizjologii na uniwersytecie w Zurichu, oraz Alice Gaule (1859–1935), jego studentka i żona. [przypis edytorski]

Gaultier, Jules de (1858–1942) — filozof francuski, znany ze swojej teorii bowaryzmu (stałe poczucie niezadowolenia, stan permanentnego braku satysfakcji). [przypis edytorski]

Gaultier, Jules de (1858–1942) — francuski filozof i eseista, jeden z głównych zwolenników nietzscheanizmu oraz twórca teorii bowaryzmu (nazwa pochodzi od tytułu powieści Flauberta Pani Bovary), przez który rozumiał postawę rozczarowania wywoływanego przez sprzeczność pomiędzy fikcyjno-wyidealizowaną wizją własnej osoby a rzeczywistością i związaną z tym ciągłą potrzebę okłamywania samego siebie. [przypis edytorski]

gaur a. giaur — nie-muzułmanin; pogardliwe określenie nadawane innowiercom przez wyznawców islamu. [przypis edytorski]

gaur a. giaur (pogard.) — nazwa, którą muzułmanie określali innowiercę. [przypis edytorski]

Gaurisankar a. Gauri Sankar — szczyt w Himalajach. [przypis edytorski]

Gaurizankar — szczyt w Himalajach (7134 m n.p.m.), do pocz. XX w. mylnie uważany za najwyższy szczyt świata, niekiedy utożsamiany z leżącym o 60 km na zach. od niego Mount Everestem; pierwsze próby jego zdobycia podjęto w latach 50. XX w. [przypis edytorski]

Gaurizankar — szczyt w Himalajach (7134 m n.p.m.), do pocz. XX w. mylnie uważany za najwyższy szczyt świata, niekiedy utożsamiany z leżącym o 60 km na zach. od niego Mount Everestem; pierwsze próby jego zdobycia podjęto w latach 50. XX w. [przypis edytorski]

gausma — gausime. [przypis edytorski]

Gaussa, Pascala i ŁobaczewskiegoCarl Friedrich Gauss (1777–1855) — wybitny niemiecki matematyk i fizyk; uznawany za jednego z kilku największych matematyków w historii, przez sobie współczesnych nazywany księciem matematyków (łac. princeps mathematicorum); Blaise Pascal (1623–1662): francuski matematyk, fizyk, wynalazca: zajmował się geometrią, analizował metodę aksjomatyczną, współtworzył rachunek prawdopodobieństwa, po 1654 porzucił nauki ścisłe na rzecz filozofii i teologii; Nikołaj Łobaczewski (1792–1856): rosyjski matematyk polskiego pochodzenia, twórca (niezależnie od Jánosa Bolyaia) geometrii nieeuklidesowej. [przypis edytorski]

Gauss, Carl Friedrich (1777–1855) — wybitny niemiecki matematyk i fizyk; uznawany za jednego z kilku największych matematyków w historii, przez sobie współczesnych nazywany księciem matematyków. [przypis edytorski]

gausyberta — zniekszt. kauzyperda, tj. nieudolny prawnik. [przypis edytorski]

Gautier, Théophile (1811–1872) — francuski pisarz, poeta, dramaturg, krytyk literacki, teatralny i krytyk sztuki. [przypis edytorski]

Gautier, Théophile (1811–1872) — francuski pisarz, prekursor parnasizmu, wprowadził do literatury sformułowanie Victora Cousina „sztuka dla sztuki”. [przypis edytorski]

Gautier, Théophile (1811–1872) — francuski pisarz, prekursor parnasizmu, wprowadził do literatury sformułowanie Victora Cousina sztuka dla sztuki. [przypis edytorski]

Gautier, Théophile (1811–1872) — przedstawiciel francuskiego romantyzmu, pisarz, poeta, dramaturg i krytyk. [przypis edytorski]

Gau — w Trzeciej Rzeszy jednostka administracji NSDAP, później także państwowa, na jej czele stał gauleiter. [przypis edytorski]

Gavarni, Paul, właśc. Hippolite-Guillaume-Sulpice Chevalier (1804–1866) — fr. malarz i grafik doby romantyzmu. [przypis edytorski]

Gavarni, Paul — właśc. Sulpice Guillaume Chevailier (1804–1866), francuski rysownik, karykaturzysta i satyryk francuski. [przypis edytorski]

Gavarni, Paul, właśc. Sulpice Guillaume Chevailier (1804–1866) — francuski rysownik, karykaturzysta i satyryk francuski. [przypis edytorski]

gavėnė (brus.) — pasninko laikas. [przypis edytorski]

gavisus sum (łac.) — ucieszyłem się. [przypis edytorski]

Gavroche — postać z powieści Nędznicy Wiktora Hugo: zaradny, pełen optymizmu 12-latek żyjący na ulicy. [przypis edytorski]

Gawalewicz, Marian (1852–1910) — polski dramatopisarz, powieściopisarz, publicysta, autor Królowej niebios, zbioru ludowych legend o Matce Boskiej. [przypis edytorski]

Gawalewicz, Marian (1852–1910) — twórca powieści obyczajowych, dramatopisarz, współwydawca i redaktor popularnych pism: „Tygodnika ilustrowanego”, „Kłosów”, „Kuriera Warszawskiego”. [przypis edytorski]

gawędka — dziś: pogawędka. [przypis edytorski]

gawędzić — tu: przeszkadzać. [przypis edytorski]

gawiedź — bezmyślny i natrętny tłum. [przypis edytorski]

gawiedź (daw.) — pospólstwo, gmin, motłoch, hołota. [przypis edytorski]

gawiedź — pospólstwo, motłoch, gapie. [przypis edytorski]

gawiedź — tłum gapiów. [przypis edytorski]

gawiedź — tłum, pospólstwo. [przypis edytorski]

gawiedź — tu: tłum. [przypis edytorski]

gawota (daw.) — gawot (r.m.), dawny francuski taniec salonowy albo muzyka do tego tańca. [przypis edytorski]

gawot — dawny francuski taniec salonowy albo muzyka do tego tańca. [przypis edytorski]

gawot — dawny francuski taniec salonowy. [przypis edytorski]

gawot — forma muzyczna oparta na starofrancuskim tańcu ludowym. [przypis edytorski]

gawot — starofrancuski taniec ludowy w tempie umiarkowanym, o metrum parzystym, z charakterystycznym półtaktowym przedtaktem; XVII–XVIII w. spopularyzowany na dworze królewskim, a następnie w zabawach salonowych, a także w operze i balecie. [przypis edytorski]

gawot — taniec starofrancuski. [przypis edytorski]

gawron był i wrona — gawron i wrona to dwa różne gatunki ptaków, choć oba należą do rodziny krukowatych. [przypis edytorski]

gawronić — patrzeć jak gawron. [przypis edytorski]

gawron (przen.) — gapa, fujara. [przypis edytorski]

gawrosz — imię Gavroche'a, bohatera powieści Nędznicy Wiktora Hugo, chłopca który zginął w czasie republikańskiego powstania w Paryżu w 1832 roku. [przypis edytorski]

gawrosz (przestarz.) — wesoły urwis, ulicznik paryski, łobuz. [przypis edytorski]

gaya sciensa (fr.: gaie science) — wiedza radosna; nazwa, którą nadała swej poezji szkoła trubadurów (założona w Tuluzie 1324 r.). [przypis edytorski]

gaya scienza — wiedza radosna, nawiązanie do myśli Nietzschego i przekazu, który niesie ludziom Zaratustra. [przypis edytorski]

gaża — wynagrodzenie dla pracownika scenicznego, np. aktora. [przypis edytorski]

gaża — wynagrodzenie za pracę, pensja; dziś głównie w odniesieniu do zawodu aktora, artysty scenicznego itp. [przypis edytorski]

gaża — wynagrodzenie za pracę, pensja; dziś głównie w odniesieniu do zawodu aktora, artysty scenicznego. [przypis edytorski]

gaża — wynagrodzenie za pracę, pensja; dziś: głównie w odniesieniu do zawodu aktora, artysty scenicznego. [przypis edytorski]

gazale Szirazu — chodzi o gatunek perskiej liryki. [przypis edytorski]

Gaza — okręg w Afryce płn. nad Morzem Śródziemnym ze stolicą o tej samej nazwie. [przypis edytorski]

gazdostwo — gospodarstwo wiejskie na Podhalu a. gazdowanie, czyli bycie gazdą, właścicielem takiego gospodarstwa. [przypis edytorski]

gazdować — być gazdą (właścicielem gospodarstwa wiejskiego na Podhalu), gospodarzyć. [przypis edytorski]

gazdować (reg.) — być gazdą (właścicielem gospodarstwa), gospodarzyć. [przypis edytorski]

gazdy — dziś popr. forma: gazdowie. [przypis edytorski]

Gazeciarze sprzedają nadzwyczajny dodatek gazet — w I połowie XX w. wiadomości przekazywane były przez gazety, które sprzedawali na ulicach chłopcy, zwani gazeciarzami. Gazeciarze zachęcali kupujących, wykrzykując głośno tytuły najciekawszych artykułów. Jeżeli po wyjściu gazety z drukarni wydarzyło się coś ważnego, redakcja gazety w pośpiechu przygotowywała dodatkowe wydanie, nazywane dodatkiem nadzwyczajnym, z opisami tych wydarzeń. [przypis edytorski]

gazeciarz (tu daw.) — dziennikarz. [przypis edytorski]

gazeciarz — w I połowie XX w. nie istniała jeszcze telewizja ani Internet, wiadomości przekazywane były przez gazety, które sprzedawali na ulicach chłopcy, zwani gazeciarzami. Gazeciarze zachęcali kupujących, wykrzykując głośno tytuły najciekawszych artykułów. [przypis edytorski]

gazel a. gazela — utwór poetycki, charakterystyczny dla sztuki perskiej. [przypis edytorski]

gazella — gazela, mała antylopa a. utwór poetycki w literaturze perskiej, oparty na jednym rymie, często o tematyce erotycznej, znany romantykom, zafascynowanym kulturą orientalną. [przypis edytorski]

gazel (z arab. także: ghazal a. gazal) — tradycyjny w literaturze perskiej utwór liryczny, monorytmiczny, oparty na jednym rymie, refreniczny, składający się z podwójnych półwersów (tzw. bajtów a. sherów) powiązanych w całostki liczące od 4 do 15 półwersów, w ostatnim często wzmiankowany jest przydomek autora. [przypis edytorski]

gazem — tu: latarnią gazową. [przypis edytorski]

Gazeta Codzienna — fr. „Quotidienne”. [przypis edytorski]