Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5283 przypisów.

Darré, Richard Walther (1895–1953) — prominentny działacz nazistowski, członek SS, minister rolnictwa III Rzeszy. [przypis edytorski]

Darrieux, Danielle Yvonne Marie Antoinette (1917–2017) — fr. aktorka filmowa i teatralna; karierę w Hollywood rozpoczęła w wieku 18 lat, zagrała w ponad stu amer. i fr. filmach. [przypis edytorski]

d'Artagnan — główny bohater cyklu powieści Aleksandra Dumasa, Gaskończyk, muszkieter króla Ludwika XIII i Ludwika XIV; wzorowany na historycznej postaci Charlesa de Batz-Castelmore hrabiego d'Artagnan (1611–1673). [przypis edytorski]

da'rtės — dabartės, t.y. dabar. [przypis edytorski]

da'r — trump.: dabar. [przypis edytorski]

Daruję ci… — w innym wydaniu uzupełnione: „Darujęć, durniu!”. [przypis edytorski]

daruj mnie tą łaską — dziś popr.: daruj mi tę łaskę, albo: obdaruj mnie tą łaską. [przypis edytorski]

„darum kommt dem überlieferten Texte entschieden näher die Vermutung Gedeonows, dasz in Semarьgla der griechisch-ägyptische Sem Herakles enthalten sei” (niem.) — dlatego zachowane teksty bliższe są przypuszczeniom Gedeonowa, że Semarьgla przejawia cechy grecko-egipskiego Sema-Heraklesa. [przypis edytorski]

Darwin, Charles (1809–1882) — brytyjski przyrodnik i geolog, twórca teorii ewolucji. [przypis edytorski]

Darwin, Charles Robert (1809–1882) — angielski przyrodnik, twórca teorii ewolucji biologicznej. [przypis edytorski]

Darwin, Charles Robert (1809–1882) — angielski przyrodnik, twórca teorii ewolucji biologicznej, zwanej darwinizmem, która tłumaczy przemiany ewolucyjne regulowane doborem naturalnym i walką o byt; autor książek: Podróż na okręcie „Beagle” (1839), O powstawaniu gatunków (1859), O pochodzeniu człowieka i o doborze płciowym (1871). [przypis edytorski]

Darwin, Charles Robert (1809–1882) — angielski przyrodnik, twórca teorii ewolucji biologicznej, zwanej darwinizmem, która tłumaczy przemiany ewolucyjne regulowane doborem naturalnym i walką o byt. Autor książek: Podróż na okręcie „Beagle” (1839), O powstawaniu gatunków (1859), O pochodzeniu człowieka i o doborze płciowym (1871). [przypis edytorski]

Darwin, Charles Robert (1809–1882) — angielski przyrodnik, twórca teorii ewolucji biologicznej, zwanej darwinizmem, która tłumaczy przemiany ewolucyjne regulowane doborem naturalnym i walką o byt. Autor książek: Podróż na okręcie „Beagle” (1839), O powstawaniu gatunków (1859), O pochodzeniu człowieka i o doborze płciowym (1871). [przypis edytorski]

Darwin, Charles Robert (1809–1882) — angielski przyrodnik, twórca teorii ewolucji biologicznej, zwanej darwinizmem, która tłumaczy przemiany ewolucyjne regulowane doborem naturalnym i walką o byt. Autor książek: Podróż na okręcie „Beagle” (1839), O powstawaniu gatunków (1859), O pochodzeniu człowieka i o doborze płciowym (1871). [przypis edytorski]

Darwin, Charles Robert (1809–1882) — angielski przyrodnik, twórca teorii ewolucji biologicznej, zwanej darwinizmem, która tłumaczy przemiany ewolucyjne regulowane doborem naturalnym i walką o byt. Autor książek: Podróż na okręcie „Beagle” (1839), O powstawaniu gatunków (1859), O pochodzeniu człowieka i o doborze płciowym (1871). [przypis edytorski]

Darwin, Charles Robert (1809–1882) — ang. przyrodnik, twórca teorii ewolucji biologicznej, zwanej darwinizmem, która tłumaczy przemiany ewolucyjne regulowane doborem naturalnym i walką o byt; autor książek: Podróż na okręcie „Beagle” (1839), O powstawaniu gatunków (1859), O pochodzeniu człowieka i o doborze płciowym (1871). [przypis edytorski]

darwinista — zwolennik darwinizmu, teorii ewolucji sformułowanej w 1859 r. przez brytyjskiego uczonego Karola Darwina, zgodnie z którą rozwój jest powolnym procesem przemian, dokonujących się dzięki doborowi naturalnemu oraz dostosowywaniu się do środowiska. [przypis edytorski]

Darwin, Karol (1809–1882) — angielski przyrodnik. Stworzył teorię ewolucji, w myśl której wszystkie obecnie żyjące gatunki wywodzą się z gatunków niegdyś żyjących, dzięki ciągłemu adaptowaniu się do zmieniających się warunków i przetrwaniu najsilniejszego (najlepiej przystosowanych organizmów), co nazwał doborem naturalnym. Teoria ewolucji okazała się bardzo nośna także dla nauk humanistycznych: historii, religioznawstwa itd. [przypis edytorski]

Darwin, Karol (1809–1882) — angielski przyrodnik. Stworzył teorię ewolucji, w myśl której wszystkie obecnie żyjące gatunki wywodzą się z gatunków niegdyś żyjących, dzięki ciągłemu adaptowaniu się do zmieniających się warunków i przetrwaniu najsilniejszego (najlepiej przystosowanych organizmów), co nazwał doborem naturalnym. Teoria ewolucji okazała się bardzo nośna także dla nauk humanistycznych: historii, religioznawstwa itd. [przypis edytorski]

Darwin — miasto w Australii, leżące na jej płn. wybrzeżu. [przypis edytorski]

Darwin młodszy — George Howard Darwin (1845–1912), angielski matematyk i astronom, syn Karola Darwina. [przypis edytorski]

dary Danaidów — popr.: dary Danaów, odniesienie do cytatu z Eneidy (II 49): „Czymkolwiek to jest, obawiam się Danaów (Greków), nawet gdy niosą dary”; była to wypowiedź kapłana trojańskiego Laokoona na widok wielkiego drewnianego konia pozostawionego przez wrogów na plaży, rzekomo daru dla bogów; fraza przysłowiowa, używana zwykle bez pierwszych wyrazów, jako ostrzeżenie, żeby nie ufać wrogom, nawet kiedy działają pozornie dla nas korzystnie. [przypis edytorski]

dary — dziś popr. forma N.lm: darami. [przypis edytorski]

dary — dziś popr. forma N.lm.: darami. [przypis edytorski]

daryk (oryg fr.: darique) — popr.: darejek a. darejka, złota moneta imperium perskiego, wprowadzona przez króla Dariusza I (522–486 p.n.e.). [przypis edytorski]

Dary na bogów działają, działają na królów czcigodnych — wers nieznanego pochodzenia; Księga Suda z X w. odnotowuje, że niektórzy przypisywali go Hezjodowi. [przypis edytorski]

dary pierwsze ujął pany (starop. konstrukcja) — ujął darami pierwszych [tj. najznamienitszych] panów. [przypis edytorski]

daržinė — trobesys šienui. [przypis edytorski]

darzyć się (daw.) — szczęścić się, układać się po czyjejś myśli. [przypis edytorski]

darzyć się (daw.) — układać się po czyjejś myśli. [przypis edytorski]

darzyć się — szczęścić się. [przypis edytorski]

das Bubenstück schläft — das Verbrechen ist in Dunkel gehüllt. [przypis edytorski]

das Ding an sich (niem.) — rzecz sama w sobie. [przypis edytorski]

Das Dort ist nimmer hier (niem.) — to Tam nigdy nie jest tutaj (Schiller, Pielgrzym; w oryginale niemals zamiast nimmer). [przypis edytorski]

das dritte Geschlecht (niem.) — trzecia płeć. [przypis edytorski]

da-s, eto toczno (ros.) — tak, rzeczywiście. [przypis edytorski]

das ewigmannliche (niem.) — wieczna męskość. [przypis edytorski]

das Ewig Weibliche (niem.) — wieczna kobiecość. [przypis edytorski]

das ewig Weibliche (niem.) — wieczna kobiecość. [przypis edytorski]

das Ewig-Weibliche [zieht uns hinan] (niem.) — to, co wiecznie kobiece, pociąga nas wzwyż (ku niebu); cytat z Fausta, cz. II J.W. Goethego. [przypis edytorski]

Das FeenkindDas Feenkind opublikowane w: Novelle in Versen, tom 4 (1869). [przypis edytorski]

Das fügt sich gut, nicht wahr? (niem.) — Dobrze się składa, nieprawdaż? [przypis edytorski]

Das fügt sich gut. Schnell, schnell. Also wie gesagt (niem.) — Dobrze się składa. Szybko, szybko. Więc jak to się mówi (reszta zdania w zniekształconym jęz. pol.). [przypis edytorski]

das genügt (niem.) — to wystarczy. [przypis edytorski]

das hab ich aus meiner starken Praxi wohl fünfzigmal abstrahiert — aus meiner Erfahrung gefolgert. [przypis edytorski]

dasiprato — suprato. [przypis edytorski]

dasiprotėti — suprasti. [przypis edytorski]

das ist alles (niem.) — to wszystko. [przypis edytorski]

Das ist eine verrückte Stadt. Immer im Aufstand (niem.) — To jest zwariowane miasto. W stanie ciągłej insurekcji (powstania). [przypis edytorski]

das ist ein Vernichtungslager — to jest obóz unicestwienia. [przypis edytorski]

Das ist gut (niem.) — To jest dobre. [przypis edytorski]

das ist ja aber unser Kuhstall… (niem.) — to nasza obora. [przypis edytorski]

Das ist keine Revolution, es ist Schade, Schade! (niem.) — To nie rewolucja, to wstyd, wstyd! [przypis edytorski]

Das ist kein Witz!!! (niem.) — to żaden żart. [przypis edytorski]

Das ist Metaphysik! Davon will ich nichts wissen! (niem.) — To metafizyka! O tym nic nie chcę wiedzieć! [przypis edytorski]

dasižinoti — pasidomėti, sužinoti. [przypis edytorski]

das kategorische Imperativ (niem.) — imperatyw kategoryczny (podst. pojęcie kantyzmu). [przypis edytorski]

das metaphysische Bedürfnis (niem.) — potrzeba metafizyczna. [przypis edytorski]

Das mogliche Ganzsein des Daseins und das Sein zum Tode (niem.) — Możliwa pełnia egzystencji (ty-bycia) i bycie ku śmierci. [przypis edytorski]

Das nackte Leben (niem.) — nagie życie. [przypis edytorski]

das Patschhändchen (niem.) — die Patschhändchen: dziecięce rączki; das Patschhändchen: (prawdopodobnie) nieporadna, dziecięca pieszczota; całe urwane zdanie: Das Patschhändchen her!… może oznaczać: „Co tu robią te niezgrabne rączki”, „co to za dziecięce pieszczoty” itp. [przypis edytorski]

Das Schöne… es steckt in Blut (niem.) — Piękno… to kwestia krwi. [przypis edytorski]

Das sind schon die Russen gegenüber (niem.) — naprzeciwko to są już Rosjanie. [przypis edytorski]

d'Assoucy, Charles Coypeau (1605–1677) — francuski autor piszący burleski, muzyk, przyjaciel Cyrana de Bergerac i Moliera. [przypis edytorski]

das szwung (zniekszt. niem. der Schwung) — impet, rozmach. [przypis edytorski]

Da steht er! (niem.) — Tam stoi! [przypis edytorski]

Das Thema andern sollen Sie (niem.) — powinien pan zmienić temat. [przypis edytorski]

dastigot (sl.) — pasiekti. [przypis edytorski]

Das tych koc sakrament — ta fraza zostanie rozwinięta w dalszej części pamiętnika. [przypis edytorski]

das überschaumend Temperament (niem.) — nadmiernie buzujący (wzburzony) temperament. [przypis edytorski]

das verflucht sentimentale: das Polakische — cholerna sentymentalność: Polactwo (neol. Polakische). [przypis edytorski]

das verrückte Kanguru (niem.) — ekstrawagancki kangur. [przypis edytorski]

Daswidanja, drug moj, doswidanja (ros.)— do widzenia, mój przyjacielu, do widzenia. [przypis edytorski]

das wirkliche Deutschland (niem.) — prawdziwe Niemcy. [przypis edytorski]

Das wurden Juden, das konnten nur Juden werden, Männer aus einem so erzogenen Volke (niem.) — To byli Żydzi, to mogli być tylko Żydzi, ludzie z narodu wychowanego w ten sposób (Lessing, Wychowanie rodzaju ludzkiego, 18). [przypis edytorski]

dasz gardło wnetże y pozbędziesz głowy (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; inaczej: wnet [tj. wkrótce] dasz gardło [pod miecz] i zostaniesz pozbawiony głowy. [przypis edytorski]

daszli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy dasz. [przypis edytorski]

das Zusammentreffen der slav. und der arischen Wörter in „Gott” läszt vermuten, dasz die Slaven das Wort von den iranischen Scythen übernommen haben (niem.) — Zbieżność słowiańskiego i aryjskiego slowa ”Bóg” pozwala podejrzewać, że Słowianie przejęli to słowo od irańskich Scytów. [przypis edytorski]

Daszyńska-Golińska, Zofia (1866–1934) — ekonomistka; docentka w Akademii Humboldta w Berlinie w l. 1896–1898; związana z krakowskim „Życiem” do października 1898 (współpracę zakończyło jej oświadczenie opublikowane w nr. 47 z 1898 r.). [przypis edytorski]

Daszyńska-Golińska, Zofia Emilia (1860–1934) — polska ekonomistka, historyczka gospodarki, działaczka społeczna, tłumaczka. Uzyskała stopień doktora filozofii w Zurychu. W latach 1896–98 była docentem Akademii Humboldta w Berlinie. W 1909 została profesorem ekonomii społecznej w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. [przypis edytorski]

Daszyński, Ignacy (1866–1936) — polityk Polskiej Partii Socjalistycznej, premier rządu lubelskiego w roku 1918, wieloletni marszałek Sejmu; tu: nawiązanie do początków jego kariery jako polityka: od 1897 r. w parlamencie wiedeńskim Daszyński był szefem klubu poselskiego Związku Posłów Socjalno-Demokratycznego, a 12 maja 1902 został radnym Krakowa i aktywnie zajmował się sprawami socjalnymi, związanymi z krakowską infrastrukturą, działał w miejskiej komisji przemysłowej, węglowej i kanałów spławowych. [przypis edytorski]

Daszyński, Ignacy (1866–1936) — polityk Polskiej Partii Socjalistycznej, premier rządu lubelskiego w roku 1918, wieloletni marszałek Sejmu. [przypis edytorski]

Daszyński, Ignacy (1866–1936) — polityk socjalistyczny, działacz PPS, marszałek Sejmu. [przypis edytorski]

Daszyński, Ignacy (1866–1936) — polski polityk socjalistyczny, publicysta i pisarz polityczny. [przypis edytorski]

Daszyński, Ignacy (1866–1936) — współzałożyciel Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej, działacz PPS; poseł do parlamentu wiedeńskiego (1897–1918), premier rządu lubelskiego (1918); od 1919 poseł na sejm II Rzeczypospolitej, marszałek sejmu (1928–1930). [przypis edytorski]

Daszyński, Ignacy (1866–1936) — współzałożyciel Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej, działacz PPS; w latach 1897–1918 poseł do parlamentu wiedeńskiego, premier rządu lubelskiego w roku 1918; od 1919 r. poseł na sejm II Rzeczypospolitej, marszałek sejmu w l. 1928–1930. [przypis edytorski]

Daszyński, Ignacy (1866–1936) — współzałożyciel Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej, marszałek sejmu w latach 1928–1930. [przypis edytorski]

Datan i Abiron (bibl.) — synowie Eliaba, buntujący się przeciw Mojżeszowi, za co pochłonęła ich ziemia. [przypis edytorski]

dataria (z łac. datare: datować) — władza w kurii rzymskiej zajmująca się sprawami łask, rozdzielaniem pomniejszych beneficjów i potwierdzaniem aktów prawnych wydawanych przez stolicę apostolską. [przypis edytorski]

Date mi un soldo! (wł.) — Dajcie solda (drobną monetę). [przypis edytorski]

datirti — dab.: patirti. [przypis edytorski]

datis (łac.) — datków. [przypis edytorski]