Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | Deutsch | polski


Znaleziono 7171 przypisów.

wuj Izmael — tu przen.: Turcja, Imperium Otomańskie. [przypis edytorski]

Wuj Sam (ang. Uncle Sam) — narodowa personifikacja Stanów Zjednoczonych; przedstawiany najczęściej jako srogi, starszy mężczyzna z siwymi włosami i bródką, w ubraniu o barwach i elementach zaczerpniętych z flagi amerykańskiej. [przypis edytorski]

Wuj Tom — bohater popularnej powieści amerykańskiej autorki Harriet Beecher Stowe pt. Chata wuja Toma (1852), poruszającej temat niewolnictwa w ówczesnych Stanach Zjednoczonych. [przypis edytorski]

wuj Tom ze starej powieści — bohater popularnej powieści amerykańskiej autorki Harriet Beecher Stowe pt. Chata wuja Toma (1852), poruszającej temat niewolnictwa w ówczesnych Stanach Zjednoczonych. [przypis edytorski]

Wuj tymczasem włożył kamizelkę i surdut, który zdjął do kopania… — ten fragment tekstu znajdował się w druku w rozdziale trzecim. Został przesunięty do rozdziału drugiego, ponieważ przynależy do niego logicznie i według angielskiego oryginału. [przypis edytorski]

wulgarna żaba — błędny dosłowny przekład łac. nazwy gatunkowej rana vulgaris (obecnie Bufo bufo, tj. ropucha szara). [przypis edytorski]

wulgarny (z łac. vulgus: pospólstwo, tłum) — pospolity; prostacki; ordynarny. [przypis edytorski]

Wulkan (mit. rzym.) — bóg ognia i kowalstwa, odpowiednik gr. Hefajstosa. [przypis edytorski]

Wulkan (mit. rzym) — bóg ognia jako siły niszczącej. [przypis edytorski]

Wulkan (mit. rzym.) — kulawy bóg ognia i kowalstwa, mąż bogini Wenus, odpowiednik gr. Hefajstosa. [przypis edytorski]

Wulkan — rzymski bóg ognia i rzemiosł metalurgicznych. [przypis edytorski]

Wulkan — w mit. rzym. odpowiednik Hefajstosa z mit. gr., boga ognia, kowali i złotników; kuźnia Hefajstosa miała się znajdować we wnętrzu wulkanu Etna. [przypis edytorski]

wu, mosie le prezidę (zniekszt. fr. Vous, monsieur le president) — pan, panie prezesie. [przypis edytorski]

Wundt, Wilhelm (1832–1920) — filozof niemiecki, jeden z twórców psychologii eksperymentalnej, poprzednik Freuda [przypis edytorski]

Wundt, Wilhelm (1832–1920) — niemiecki filozof i psycholog, twórca psychologii eksperymentalnej, w myśl której psychologia jest nauką przyrodniczą, a jej dziedzina powinna być badana metodami eksperymentalnymi. [przypis edytorski]

Wundt, Wilhelm (1832–1920) — niemiecki psycholog, filozof, fizjolog, twórca psychologii eksperymentalnej, zajmował się etnopsychologią (psychologią ludów), profesor uniwersytetu w Heidelbergu i Lipsku. [przypis edytorski]

Wundt, Wilhelm (1832–1920) — niemiecki psycholog i filozof. [przypis edytorski]

Wundt, Wilhelm (1832–1920) — niemiecki psycholog i filozof, uważany za twórcę psychologii eksperymentalnej. [przypis edytorski]

w uniwersytecie — dziś popr.: na uniwersytecie. [przypis edytorski]

w uniwersytecie na Krakowskim Przedmieściu — przy ulicy Krakowskie Przedmieście w Warszawie znajduje się Uniwersytet Warszawski. [przypis edytorski]

Wurm — nazwisko znaczące: niem. Wurm oznacza robaka. [przypis edytorski]

Wurm — nazwisko znaczące, w jęz. niem. oznacza robaka. [przypis edytorski]

wurszajta — w systemie rel. daw. Bałtów: kapłan-ofiarnik. [przypis edytorski]

w uściech (daw.) — dziś popr.: w ustach. [przypis edytorski]

w uściech — daw. forma Msc. lm., dziś: w ustach. [przypis edytorski]

w uściech (daw. forma) — w ustach (tj. tu: w słowach, w deklaracjach słownych). [przypis edytorski]

w uściech (daw.) — w ustach. [przypis edytorski]

w uściech — dziś popr. forma Msc.lp: w ustach [przypis edytorski]

w uściech — dziś popr. froma Msc.lp: w ustach. [przypis edytorski]

w uściech — dziś popr.: w ustach. [przypis edytorski]

W uwadze przytoczę jeszcze jedną scenę z komedii Beaumonta i Fletchera — uwaga Lessinga: The Sca-Voyage, act. III, sc. 1. Francuski korsarz zostaje wraz z okrętem na odludną wyspę zapędzony. Chciwość i zawiść poróżniły jego załogę i dają sposobność kilku nędznikom, którzy w ostatecznej nędzy sporo już czasu na tej wyspie spędzili, odpłynąć z okrętem na morze. Atoli pozbawieni naraz wszelkich zapasów żywności, widzą ci nędznicy tuż przed sobą najhaniebniejszą śmierć, a jeden wobec drugiego wyraża następnie swój głód i swą rozpacz: LAMURE. Oh, what a tempest have I in my stomach!/ How my empty guts cry out! My wounds ake,/ Would they would bleed again, that I might get/ somethig to quensh my thirst./ FRANVILLE. O, Lamure, the happiness my dogs had,/ When I kept house at home! They had a storchouse,/ A storchouse of most blessed bones acd crusts,/ Happy crusts. Oh, how sharp hunger pinches me!/ LAMURE. How now, what news? MORILLAR. Hast any Meat yet?/ FRANVILLE. Not a bit that I can see;/ Here be goodly quarries, but they be cruel hard/ To gnaw. I ha'got some mud, we'll cut it with spoons,/ Very good thick mud; but it stinks damnably,/ There's old rotten trunks of trus too,/ But not a leaf nor blossom in all the island./ LAMURE. How it looks!/ MORILLAR. It stinks too./ LAMURE. It may be poison./ FRANVILLE. Let it be any thing;/ So I can get it down. Why man,/ Poison's a princely dish./ MORILLAR. Hast thou no bisket?/ No crumbs left in thy pocket? Here is my doublet,/ Give me but three small crumbs./ FRANVILLE. Not for three kingdoms,/ If I were master of'em. Oh, Lamure,/ But one poor joint of mutton, we ha' scornd, man,/ LAMURE. Thou speak'st of Paradise/ Or but the snuffs of those healths,/ We have lewdly at midnight flang away./ MORILLAR. Ah! but to lick the glasses. Ale wszystko to niczym jeszcze nie jest wobec następnej sceny, w której ukazuje się chirurg okrętowy. FRANVILLE. Here comes the Surgeon. What/ Hast thou discover'd? Smile, smile and comfort us./ SURGEON. I am expiring/ Smile they that can! I can find nothing, gentleman,/ Here's nothing can be meat, without a miracle./ Oh that I had my boxes and my lints now,/ My stupes, my tents, and those sweet helps of Nature,/ What dainty dishes could I make of'em./ MORILLAR. Hast ne'er an old suppository?/ SURGEON. Oh would I had, sir./ LAMURE. Or but the paper where such a cordial/ Potion, or pills hath been entomb'd./ FRANVILLE. Or the best bladder where a covling-glister./ MORILLAR Hast thou no scarchoths left!/ Nor any old pultesses?/ FRANVlLLR. We care not to what at hath been ministrod./ SURGEON. Sure I have none of these dainties, gentlemen./ FRANVLLLE. Where's the great wen/ Thou cut'st from Hugh the sailor's schoulder?/ That would serve now for a most princely Banquet./ SURGEON. Ay if we had it, Gentlemen./ I flung it over-bord, slave that I was./ LAMURE. A most improviden villain. [przypis edytorski]

w uwagach pod tekstem — uwagi umieszczone pod tekstem na poszczególnych stronach zostały zmienione na przypisy redakcyjne i przypisy tłumacza (zależnie od treści uwag). [przypis edytorski]

w uwagach — zmuszony do uważania. [przypis edytorski]

w wapnie żywem — tj. niegaszonym. [przypis edytorski]

w (…) Warszawę — rusycyzm.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

w wczorajszym — dziś popr.: we wczorajszym. [przypis edytorski]

w węgle — w rogu, w narożniku; tu: w rozwidleniu. [przypis edytorski]

W wersie tym zawarta jest aluzja do walki olbrzymów przeciwko Zeusowi i bogom olimpijskim. Giganci zostali pobici piorunem Zeusa. Gigantomachia została opisana w Metamorfozach Owidiusza, który podobnie jak Szarzyński pod wpływem miłości zaczął opiewać inny temat. Zob. Owidiusz Miłoski (Amores). [przypis edytorski]

w Werterze — tj. w dziele Cierpienia młodego Wertera, 1774. [przypis edytorski]

w widoku tylu piękna, życia i świeżości — wobec widoku tak wielkiej obfitości piękna (…). [przypis edytorski]

W widoku — ze względu na. [przypis edytorski]

w większym koncepcie (…) zostali — bardziej zapisali się w pamięci, zapadli w pamięć. [przypis edytorski]

wwięzowanie (daw.) — obejmowanie majątku na podstawie wyroku sądowego. [przypis edytorski]

w wiecznych… ciemnicach — umarli. [przypis edytorski]

w Wielką Sobotę — tj. 19 kwietnia 1794. [przypis edytorski]

W wielkiej gromadzie skorupiaków (…) ssące skorupiaki pasożytnicze, wąsonogi, członowce, a nawet pancerzowce — klasyfikacja skorupiaków jest od dawna przedmiotem dyskusji, stąd u części autorów niektóre z tych grup mogą być podgrupami innych. [przypis edytorski]

w wielkiej sali — w Sali Wielkiej Rady, ozdobionej freskami i obrazami wybitnych artystów, m.in. Tintoretta (Raj) i Veronesego (Apoteoza Wenecji). [przypis edytorski]

wwieść — wprowadzić. [przypis edytorski]

w wieżach — w więzieniu. [przypis edytorski]

w wigilią (daw.) — dziś: w wigilię; daw. wigilia: przeddzień, dzień poprzedzający (święto, wydarzenie itp.). [przypis edytorski]

w wilią a. w wilię (daw.) — w przeddzień. [przypis edytorski]

w wilię (daw.) — w przededniu; dnia poprzedzającego. [przypis edytorski]

w wilię skasowania zakonu — ogromne długi zaciągnięte przez przełożonego misji jezuitów na Martynice i odmowa spłaty należności przez zakon spowodowały w 1760 wyrok sądowy nakazujący zwrot sumy pod rygorem zajęcia mienia. Jezuici odwołali się do parlamentu paryskiego, który w maju 1761 wydał orzeczenie na ich niekorzyść; zbadano nauczanie zakonu począwszy od XVI wieku i oceniono jako szkodliwe. W kwietniu 1763 zamknięto kolegia jezuickie, w listopadzie 1764 król podpisał edykt o wygnaniu zakonników z kraju. Wcześniej, w 1759, wygnała jezuitów ze swego kraju i wszystkich kolonii Portugalia, w 1767 Hiszpania, w 1768 Parma, w 1773 papież Klemens XIV rozwiązał zakon. [przypis edytorski]

w wilię — w przeddzień. [przypis edytorski]

w wnętrzu — dziś popr.: we wnętrzu. [przypis edytorski]

w wojnie stanów północnych przeciwko stanom skonfederowanym — wojna secesyjna (1861–1865), wojna domowa w USA pomiędzy stanami południowymi (tzw. Konfederacja) a stanami północnymi (tzw. Unia), spowodowana sporem o niewolnictwo. [przypis edytorski]

W. W. — skrót od: wasza wielmożność; tu zwrot grzecznościowy wielką literą jak w liście (dedykacyjnym). [przypis edytorski]

W. W. — Waszych Wielmożności. [przypis edytorski]

W wydaniu Państwowego Instytutu Wydawniczego, Warszawa 1963, jest: 21 lutego. [przypis edytorski]

w wyrazach zbyt wolny — sens: zbyt łatwo mówiący rzeczy podejrzane. [przypis edytorski]

Wyatt, John (1700–1766) — angielski wynalazca, w 1738 razem z Lewisem Paulem opracował i zbudował pierwszą w historii przędzarkę rolkową. [przypis edytorski]

wybaczyć (daw.) — tu: rozeznać się w czymś. [przypis edytorski]

wybaczyć (daw.) — zaobserwować, wypatrzeć. [przypis edytorski]

Wybawieni od nieprzyjaciół naszych i niewolej ich, bądźmyż niewolnicy Chrystusowi (…), służąc mu w świątobliwości i sprawiedliwości — Łk 1,71 w połączeniu z wersetami 74–75. [przypis edytorski]

Wybawieni od nieprzyjaciół, wolnością się cieszmy, a u panów swoich przyrodzonych i u praw sprawiedliwych, i urzędów niewolnicy bądźmy…. — — Cyceron, Mowa w obronie Kluencjusza (Pro Cluentio), cytat niedokładny. [przypis edytorski]

wybawniem — wybawieniem. [przypis edytorski]

wybejać się (wulg.) — wysrać się. [przypis edytorski]

wybełtać — tu: wybełkotać. [przypis edytorski]

wybić — tu: sprawić lanie, zbić. [przypis edytorski]

Wybicki, Józef (1747–1822) — senator, wojewoda, autor dzieł politycznych, dramatów i pamiętników. Uczestnik konfederacji barskiej. Autor słów hymnu narodowego. [przypis edytorski]

wybiegać się od czego (daw.) — uchronić się od czego; uniknąć czego. [przypis edytorski]

wybiegać się od czego — uciec od czego, wymigać się od czego, uniknąć czego. [przypis edytorski]

wybiegać się (starop.) — wyratować się, wymknąć się; uciec. [przypis edytorski]

wybiegać się — tu: uciec. [przypis edytorski]

wybierać dziesięcinę — zapewne żartobliwa aluzja do poboru podatku kościelnego. [przypis edytorski]

wybieży — dziś popr.: wybiegnie. [przypis edytorski]

wybiórka a. selekcja — w gwarze obozowej: wybieranie spośród chorych lub inwalidów kandydatów do zagazowania. [przypis edytorski]

wybiórka — w gwarze obozowej selekcja do gazu. [przypis edytorski]

wybiórka — w gwarze obozowej: wybieranie z zespołu chorych lub inwalidów kandydatów na zagazowanie lub śmiertelny zastrzyk. [przypis edytorski]

wybitny — tu i dalej: wyrazisty, wyraźnie się zaznaczający, np. wybitna odmiana, czyli wyraźnie odróżnialna. [przypis edytorski]

wyblichowany (daw.) — wybielony. [przypis edytorski]

wyblinki wantwanty to stalowe liny stabilizujące maszt na żaglowcu, zaś wyblinki to krótkie, poziome linki łączące sąsiednie wanty, tworzące szczeble drabiny przeznaczonej do wspinania się na maszt. [przypis edytorski]

wyboczyć (daw.) — zboczyć, skręcić. [przypis edytorski]

wy Boga mi nie gródźcie — nie zagradzajcie mi [drogi do] Boga. [przypis edytorski]

wyborcą do Sejmu jest każdy obywatel państwa bez różnicy płci, który w dniu ogłoszenia wyborów ukończył lat 21 — artykuł 1 Dekretu o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego wydanego 28 listopada 1918 przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. [przypis edytorski]

wyborczy (daw.) — wyborowy, złożony z najlepszych, wybranych jednostek. [przypis edytorski]

wybornaś — skrócenie od: wyborna [jeste]ś. [przypis edytorski]

wyborny — doskonały, świetny. [przypis edytorski]