Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 7807 przypisów.

CRZZ — Centralna Rada Związków Zawodowych, naczelny organ zarządzający i reprezentacyjny Zrzeszenia Związków Zawodowych (ZZZ); istniała od 1949 do 1980 r., kiedy to w grudniu wszystkie związki zawodowe wystąpiły ze zrzeszenia. [przypis edytorski]

C. S. — Celina Szymanowska, córka pianistki Marii Szymanowskiej, od 1834 roku żona Adama Mickiewicza; wiersz ogłoszono po raz pierwszy w 1844 roku. [przypis edytorski]

C Three (ang.) — C Trzy, tu jako kryptonim szpiegowski. [przypis edytorski]

CTR — Centralne Towarzystwo Rolnicze, organizacja rolnicza założona w 1907; jej siedzibą była sześciokondygnacyjna kamienica powstała w latach 1911–1912 przy ul. Kopernika 30 w Warszawie. [przypis edytorski]

ct. — skrót od: cent, centy; cent to inna nazwa nowego krajcara, austriackiej jednostki monetarnej po roku 1857 równej 1/100 guldena. [przypis edytorski]

Cúchulainn — wojownik pojawiający się w mitologii irlandzkiej, niepokonany w walce dzięki niezwykłej włóczni Gae Bulg, według podań w swej ostatniej bitwie został ciężko ranny i aby utrzymać się na nogach oraz kontynuować walkę, przywiązał się do drzewa. [przypis edytorski]

Cuartel de la Montana — dawny budynek koszar w Madrycie; 19 lipca 1936, po wybuchu buntu wojskowego w innych częściach Hiszpanii, generał Fanjul pojawił się w garnizonie, ogłosił stan wojenny i czekał z 1500 swoich ludzi na przybycie posiłków, aby przejąć kontrolę nad miastem; koszary zostały otoczone przez wojska lojalne wobec rządu Republiki, podczas ostrzału i szturmu budynek uległ zniszczeniu; po zdobyciu koszar większość buntowników zabito, oficerowie zostali schwytani, osądzeni i straceni. [przypis edytorski]

Cuauhtemoc (ok. 1495–1525) — ostatni władca państwa Azteków (na terenie ob. Meksyku); dowodził obroną stolicy, Tenochtitlan, oblężonej przez najeźdźców pod wodzą hiszpańskiego konkwistadora Corteza; kiedy miasto zostało zdobyte (1521), poddał się Cortezowi, który przyrzekł mu bezpieczeństwo; cztery lata później został powieszony przez Corteza za rzekome organizowanie spisku. [przypis edytorski]

cubiculum (łac.) — sypialnia. [przypis edytorski]

Cubiculum — pokój sypialny. [przypis redakcyjny]

Cucha (gw.) — wierzchnie odzienie z owczej wełny. [przypis edytorski]

cucha (gw.) — wierzchnie odzienie z owczej wełny. [przypis edytorski]

cuchło — dziś popr. forma: cuchnęło. [przypis edytorski]

cuch — (terminologia myśliwska) węch. [przypis redakcyjny]

Cucić gruoch z plwów (gw.) — przebierać groch z chwastów. [przypis edytorski]

Cucullus non facit monachum (łac.) — kaptur nie czyni mnichem. [przypis edytorski]

cudaczny obcy pieniądz — w pierwszym okresie niepodległości w obiegu znajdowały się jeszcze waluty państw zaborczych. Dopiero w roku 1920 wprowadzono markę polską jako wyłączny środek płatniczy. [przypis redakcyjny]

cuda (daw.) — [tu:] dziwy, potwory. [przypis redakcyjny]

cud Kany Galilejskiej — przemiana wody w wino dokonana wg Ewangelii Jana (J 2, 1–12) przez Jezusa w miejscowości Kana w Galilei. [przypis edytorski]

cudło (daw.) — cudo, dziwo, niezwykłość. [przypis edytorski]

Cud nad Wisłą a. Bitwa Warszawska — bitwa stoczona w dniach 13–25 sierpnia 1920 między Armią Czerwoną a Wojskiem Polskim; najważniejsza bitwa wojny polsko-bolszewickiej. [przypis edytorski]

Cud na kirkucie — utwór został opublikowany w zbiorze Z jednego strumienia: szesnaście nowel przez dziesięciu autorów z przedmową Elizy Orzeszkowej. Przedmowa autorstwa Elizy Orzeszkowej dostępna jest w bibliotece Wolne Lektury — Red.WL. [przypis edytorski]

cudna maść — intensywnie reklamowany wówczas l'Huile de Macassar. [przypis edytorski]

cudna postawa (starop.) — dziwne zachowanie się (por. cudaczny: dziwny). [przypis redakcyjny]

cudniej* — bardziej stosownie (inny odcień znaczeniowy niż dzisiaj). [przypis redakcyjny]

cudotworcu — dziś popr.: forma N. lp.: cudotwórcy. [przypis edytorski]

cudować się (daw.) — dziwić się. [przypis edytorski]

cudować — wymyślać (komuś). [przypis autorski]

cudownąm widział dziecinę — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: widziałem cudowną dziecinę. [przypis edytorski]

cudowna (daw. forma) — w domyśle: to cudowne, cudowna to rzecz. [przypis edytorski]

cudowna woda na wszystkie choroby — Suzin mówi o „cudownej” wodzie z Lourdes. [przypis redakcyjny]

cudowne przymioty Scypiona Afrykańskiego (…) — por. Cicero, De officiis, II, 22. [przypis tłumacza]

cudowny dzbanek proroka — w rozdziale 17 Pierwszych Ksiąg Królewskich (w. 10 i nast.), opowiedziane jest, jak prorok Eliasz przybywa do miasta Sarepty i tu nakarmiony przez ubogą niewiastę, sprawia, że nie ubywa mąki z garnca jej i oliwy z bańki „aż do dnia, gdy Pan spuści deszcz na ziemię”. [przypis redakcyjny]

cudownyś jest — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: cudowny jesteś. [przypis edytorski]

Cudy nie są już potrzebne (…) Cudy za Dioklecjana i za Ariusza — Cały ten ustęp ma podwójne znaczenie i kryje aluzję do sporu jansenistów i cudu w Port-Royal. [przypis tłumacza]

Cudy nie są już potrzebne, ponieważ je już mamy — Pascal cytuje tu zarzut przeciwników cudu w Port-Royal, aby ich zbić. [przypis tłumacza]

„Cudzego zdania” chytry liryk — Iwan Iwanowicz Dmitrijew (1760–1837), ros. poeta, autor satyrycznego poematu pt. Cudze zdanie (1795), wyśmiewającego mierne, napuszone ody. [przypis edytorski]

Cudzej jasności małaś uczestniczka (daw. składnia) — jesteś małą uczestniczką cudzej jasności. [przypis edytorski]

cudzenie — czyszczenie. [przypis redakcyjny]

cudze prawa — Polska międzywojenna odziedziczyła ustawodawstwo po trzech państwach zaborczych. Działalność unifikacyjna i opracowanie nowych ustaw odbywało się bardzo powoli. [przypis redakcyjny]

Cudze rzeczy znać dobrze, a swoje potrzeba — w Przysłowiach mów potocznych Andrzeja Maksymiliana Fredry (1621–1679) przysłowie to brzmi następująco: „Cudze wiedzieć rzeczy ciekawość jest, a swoje potrzeba”. [przypis redakcyjny]

cudzić — [tu:] zgrzebłem czyścić. [przypis redakcyjny]

cudzołózca (daw.) — cudzołożnik. [przypis edytorski]

cudzołożnik — chodzi tu o Parysa, który porwał Helenę, co stało się przyczyną wojny trojańskiej; z tej wojny wracał przez 10 lat Ulisses, na którego czeka skarżąca się tutaj Penelopa. [przypis redakcyjny]

cudzopaniec — poddany innego pana. [przypis edytorski]

cudzoziemiec — tu: nie Ateńczyk; w takim rozumieniu cudzoziemcem mógł być również Grek z innego polis. [przypis edytorski]

Cudzoziemszczyzna — komedia Fredry z 1824 roku. [przypis edytorski]

cudzymem nigdy nie kupczył żywotem (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie kupczyłem cudzym żywotem. [przypis edytorski]

cudzy — obcy. [przypis edytorski]

cudzy* (starop.) — nie swój (odcień znaczeniowy nieco inny od współczesnego). [przypis redakcyjny]

cudzy — tu: obcy. [przypis edytorski]

cudzy (z ros.) — obcy. [przypis edytorski]

cueca (hiszp.) — taniec chilijski. [przypis edytorski]

cugang (gw., z niem.) — nowo przybyły. [przypis edytorski]

cugang (niem. Zugang) — grupa nowo przybyłych więźniów do obozu. [przypis edytorski]

cugant — koń używany w wielokonnym zaprzęgu. [przypis edytorski]

cug (daw.) — ciągnienie, pochód. [przypis redakcyjny]

cug (daw.) — cztero- bądź sześciokonny zaprzęg. [przypis edytorski]

cug (daw.) — [tu:] pierwszeństwo. [przypis redakcyjny]

cug (daw.) — zaprzęg składający się z czterech lub sześciu koni zaprzęgniętych parami. [przypis redakcyjny]

cug duchów przeciągał przed nami — Tu naprzeciw obu poetów idące duchy są to zwodnicy. [przypis redakcyjny]

cugi — dziś popr. forma N.lm: cugami; cug tu: zaprzęg. [przypis edytorski]

cugi (niem.) — tu: pociągnięcia. [przypis redakcyjny]

cugi — zaprzęg składający się z sześciu lub czterech koni zaprzężonych parami. [przypis edytorski]

cugi (z niem.) — przeciągi. [przypis redakcyjny]

cugi (z niem.) — zaprzęgi; tu: przystrojone żałobnie konie, ciągnące karawan ze zwłokami. [przypis redakcyjny]

cugle — pasy, służące do kierowania zwierzęciem. [przypis edytorski]

cugle — pasy, służące jeźdźcowi do kierowania koniem; inaczej: wodze, lejce. [przypis edytorski]

cuglów — dziś popr. D.lm: cugli. [przypis edytorski]

cugowe konie (daw.) — konie ciągnące poszóstną karetę; cug: zaprzęg składający się z sześciu koni jednej maści, zaprzężonych parami. [przypis edytorski]

cugowe — konie używane do jazdy powozem. [przypis redakcyjny]

cugowy koń — koń do zaprzęgu składającego się z sześciu lub czterech koni zaprzężonych parami. [przypis edytorski]

cug puścić — oddać przejście. [przypis redakcyjny]

cug — tu: wycieczka, wypad przeciw siłom nieprzyjacielskim. [przypis redakcyjny]

cug — tu: zaprzęg koni słonecznych, rydwan Apolla. [przypis redakcyjny]