Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 478 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 6228 przypisów.

Monna Kerywel — w oryginale fr. tytuł tego wiersza brzmiał: La lepreuse (tj. trędowata), a nazwisko bohaterki pisze się: Monna Kérivel. [przypis edytorski]

Monnier, Henry-Bonaventure (1799–1877) — francuski dramaturg, aktor i przede wszystkim karykaturzysta. [przypis edytorski]

monografia Przybyszewskiego pióra Stanisława Helsztyńskiego — por. Stanisław Helsztyński, Przybyszewski: opowieść biograficzna, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1958. [przypis edytorski]

monogram — ozdobny znak graficzny z połączonych kilku liter używany jako podpis lub oznaczenie własności. [przypis edytorski]

monogram — ozdobny znak wykorzystujący kształty liter. [przypis edytorski]

monoideizm — opanowanie umysłu przez jedną nadrzędną ideę. [przypis edytorski]

monokl — pojedyncze szkiełko stosowane dawniej zamiast okularów. [przypis edytorski]

monokl — pojedyncze szkło korekcyjne, okulary na jedno oko; przyrządu tego używano, osadzając go ciasno w oczodole, przytrzymując od góry łukiem brwiowym i przyciskając do góry policzka; monokl stanowił też rodzaj ozdoby, element mody męskiej, noszono go na łańcuszku przymocowanym do specjalnej, górnej kieszonki ubrania. [przypis edytorski]

monokl — pojedyncze szkło korekcyjne, okulary na jedno oko; przyrządu używano, osadzając go ciasno w oczodole i przytrzymując od góry łukiem brwiowym i przyciskając do góry policzka; monokl stanowił też rodzaj ozdoby, element mody męskiej, noszono go na łańcuszku przymocowanym do specjalnej, górnej kieszonki ubrania. [przypis edytorski]

monokl — soczewka korekcyjna na jedno oko. [przypis edytorski]

monokl — soczewka korekcyjna noszona na jednym oku. [przypis edytorski]

monokl — szkło korekcyjne noszone w jednym oku, zazwyczaj przymocowywane łańcuszkiem do kieszeni fraka. [przypis edytorski]

monolog — w utworze literackim dłuższa wypowiedź jednej osoby. [przypis edytorski]

monomania — natręctwo; skupianie się tylko na jednej myśli, sprawie. [przypis edytorski]

monomania — obłęd polegający na opanowaniu umysłu przez jedną natarczywą myśl. [przypis edytorski]

monomania — patologiczna koncentracja na jednym temacie. [przypis edytorski]

monoman — osoba, której umysł jest chorobliwie opanowany przez jedną ideę czy myśl. [przypis edytorski]

Monopol Tytoniowy — Fabryka Wyrobów Tytoniowych Państwowego Monopolu Tytoniowego, utworzona w 1924 roku, w chwili wybuchu wojny mieściła się u zbiegu ulicy Kaliskiej i Grójeckiej. Z tego powodu ową powstańczą enklawę na Ochocie często określa się mianem „Reduty Kaliska”. [przypis edytorski]

monoteletyzm (z gr. monos: jedyny, thelo: chcę, mam wolę) — pogląd w teologii chrześcijańskiej z VII w., według którego Chrystus, zarówno w swojej naturze boskiej, jak i ludzkiej, kierował się jedną wolą; wysunięty przez patriarchę Konstantynopola Sergiusza I (zm. 638) jako formuła pojednawcza między diofizytami (przyjmującymi, że jedna osoba Chrystusa posiada dwie oddzielne natury: boską i ludzką) a monofizytami (przyjmującymi, że natura boska Chrystusa wchłonęła jego naturę ludzką i posiada on jedną naturę); z początkiem siódmego wieku mąciła Kościół herezja monoteletów: faktycznie w obrębie chrześcijaństwa na Wschodzie od V do VIII w. toczyła się walka pomiędzy poglądami teologicznymi monofizytyzmu i diofizytyzmu, zaś monoteletyzm w czasach papieża Honoriusza stanowił nową, kompromisową propozycję, łączącą w sobie elementy obu tych nauk, przedstawioną biskupom najważniejszych ośrodków chrześcijańskich. [przypis edytorski]

mon petit cochon (fr.) — moje małe prosiątko. [przypis edytorski]

mon petit Saxe psychologique (fr.) — moja mała psychologiczna figurka z saskiej porcelany; Laure Heyman była kolekcjonerką porcelanowych figurek; „psychologique” odnosi się do delikatnej wrażliwości Prousta. [przypis edytorski]

Monsalvat — góra, na której miał się znajdować zamek świętego Graala (kielicha, z którego Chrystus pił podczas ostatniej wieczerzy) występujący się w w legendach arturiańskich oraz w dramacie muzycznym Richarda Wagnera Pierścień Nibelunga (1876). [przypis edytorski]

Monsalvat — góra, na której miał się znajdować zamek świętego Graala (kielicha, z którego Chrystus pił podczas ostatniej wieczerzy) występujący się w w legendach arturiańskich oraz w dramacie muzycznym Richarda Wagnera Pierścień Nibelunga; utożsamiana z górą Montserrat w Katalonii (1237 m n.p.m.), ok. 35 km na płn-zach. od Barcelony. [przypis edytorski]

Monsalvat — zamek świętego Graala pojawiający się w legendach o Parsifalu i Lohengrinie. [przypis edytorski]

Monsalwat — zamek świętego Graala z legend o Parsifalu i Lohengrinie. [przypis edytorski]

Monseigneur (fr.) — Jaśnie Oświecony; mowa o w. ks. Konstantym.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

monseigneur (fr.) — mój panie. [przypis edytorski]

Monsieur, donnez moi quelque chose! (fr.) — Proszę pana, niech pan coś da! [przypis edytorski]

Monsieur (fr.) — pan; tu jako tytuł używany na określenie Filipa I Orleańskiego (1640–1701), brata francuskiego króla Ludwika XIV. [przypis edytorski]

monsieur (fr.) — pan; tu: wychowawca. [przypis edytorski]

monsieur (fr.) — tu: panie. [przypis edytorski]

Monsieur, je suis enchantée (fr.) — Panie, jestem zachwycona. [przypis edytorski]

Monsieur, je vous remercie mille fois de votre bonté. (fr.) — Panie, tysiąckrotnie dziękuję za pańską dobroć. [przypis edytorski]

Monsieur Koruta! Monsieur Koruta! (fr.) — Panie Koruta! Panie Koruta! [przypis edytorski]

monsieur l'Abbé (fr.) — pan ksiądz. [przypis edytorski]

monsieur le baron (fr.) — pan baron. [przypis edytorski]

monsieur le bon père — panie dobry ojcze. [przypis edytorski]

Monsieur le Duc (fr.) — pan książę; używany na dworze królewskim tytuł męża nieślubnej córki Ludwika XIV, księcia Ludwika III de Bourbon-Condé (1668–1710), później także jego najstarszego syna, Ludwika IV Henryka de Bourbon-Condé (1692–1740). [przypis edytorski]

Monsieur le Sénateur (…) de Herz… — Panie Senatorze! och! przeszkadzam Panu. Mają śpiewać chór z Don Juana, a potem koncert Herza…DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

Monsieur Michel Kaniowski, n' est-ce pas? (fr.) — Pan Michał Kaniowski, nieprawdaż? [przypis edytorski]

Monsieur mon cher enfant (fr.) — Panie, moje drogie dziecko. [przypis edytorski]

Monsieur, où est la Seine? (fr.) — Proszę pana, gdzie jest Sekwana? [przypis edytorski]

Monsieur Stanislas Rudecki à Ruczajew (fr.) — Pan Stanisław Rudecki w Ruczajewie. [przypis edytorski]

Monsieur — tu: tytuł brata króla Francji Ludwika XIV, Filipa I Orleańskiego (1640–1701), księcia Orleanu, założyciela dynastii orleańskiej; Filip Orleański miał dwie żony (Henriettę Annę Stuart i Elżbietę Wittelsbach, księżniczkę Palatynatu Reńskiego), ale powszechnie znane były jego homoseksualne skłonności; listy jego drugiej żony do krewnych zostały zredagowane i przetłumaczone w 1863: pochodzą z nich anegdoty o homoseksualnych zachowaniach większości osób wymienionych przez pana de Charlus. [przypis edytorski]

Monsieur, vous me troublez! (fr.) — Pan mnie niepokoi! [przypis edytorski]

monsie (z fr. monsieur: pan; proszę pana) — panie. [przypis edytorski]

Monsignore a. Monsignor (wł.) — tytuł dostojników kościelnych. [przypis edytorski]

Monsignore — tytuł honorowy w kościele katolickim stosowany w odniesieniu do wyższych urzędników hierarchii: kardynałów i biskupów. [przypis edytorski]

Monsigny, Pierre-Alexandre (1729–1817) — francuski kompozytor operowy. [przypis edytorski]

monsoon (ang.) — monsun, wiatr sezonowo zmieniający kierunek, występujący m.in. u płd. i wsch. wybrzeży Azji. [przypis edytorski]

monstrancja — naczynie liturgiczne w kształcie słońca na nóżce, w którym wystawia się hostię podczas mszy i procesji. [przypis edytorski]

monstrancja — ozdobne naczynie liturgiczne na hostię (uznawaną za ciało Chrystusa i z tego powodu otaczaną szczególną czcią). Monstrancja zazwyczaj jest wykonana ze złota i ma formę słońca, tak że od okrągłego centrum, w którym umieszczona jest hostia, rozchodzą się promienie. [przypis edytorski]

monstrancja (z łac. monstrare: pokazywać) — ozdobne naczynie, w którym podczas uroczystości w kościele katolickim umieszcza się i pokazuje publicznie (stąd nazwa) hostię. [przypis edytorski]

monstrancja (z łac. monstrare: pokazywać) — ozdobne naczynie, w którym podczas uroczystości w kościele katolickim umieszcza się i pokazuje publicznie (stąd nazwa) hostię, stanowiącą zgodnie z wiarą katolików i członków niektórych innych kościołów chrześcijańskich ciało Boga, Jezusa Chrystusa. [przypis edytorski]

monstrancjum — właśc. monstrancja: przedmiot w liturgii chrześc. służący do umieszczania w nim konsekrowanej hostii (uznawanej za ciało Jezusa Chrystusa, Boga-Człowieka); monstrancje są bogato zdobione, wykonane ze złota, kształtem mogą przypominać świątynię lub mieć formę solarną (od centralnego pojemnika na hostię odchodzą promienie jak od słońca). [przypis edytorski]

monstre charmant (fr.) — uroczy potwór. [przypis edytorski]

monstre (fr.) — potwór, monstrum; olbrzymi, nadzwyczajny. [przypis edytorski]

monstre (fr.) — potwór; tu: gigant. [przypis edytorski]

monstre sacre (fr.) — święty potwór. [przypis edytorski]

monstr — skrócone od: monstrum; potwór. [przypis edytorski]

monstrum horrendum (łac.) — okropny potwór. [przypis edytorski]

monstrum in fronte, monstrum in animo (łac.) — potwór na twarzy, potwór w duszy. [przypis edytorski]

monstrum (łac.) — poczwara, potwór. [przypis edytorski]

monstrum (łac.) — potwór, straszydło. [przypis edytorski]

monstrum (łac.) — potwór; tu M. lm monstra. [przypis edytorski]

monsun — wiatr sezonowo zmieniający kierunek, występujący u płd. i wsch. wybrzeży Azji, w Zatoce Gwinejskiej i w Ameryce Środkowej. [przypis edytorski]

monsun — wiatr sezonowo zmieniający kierunek, występujący u południowych i wschodnich wybrzeży Azji, w Zatoce Gwinejskiej i w Ameryce Środkowej. [przypis edytorski]

montagnardzi (z fr.: górale) a. Góra (fr. La Montagne) — pot. francuskie określenie jakobinów, najbardziej radykalnej grupy politycznej okresu rewolucji, pochodzące stąd, że na sali obrad Zgromadzenia Narodowego zajmowali górne ławki. [przypis edytorski]

Montagsrevue (niem.) — dosł. „Przegląd Poniedziałkowy”; najwidoczniej nazwa tygodnika. [przypis edytorski]

Montaigne de, Michel (1533–1592) — fr. pisarz epoki renesansu, filozof, humanista; twórca eseju jako gatunku literackiego (Próby). [przypis edytorski]

Montaigne, Michał, Montaigne de, Michel Eyquem (1533–1592) — fr. pisarz epoki renesansu, filozof, humanista. Uważany za twórcę eseju jako gatunku literackiego. [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — francuski filozof i pisarz epoki renesansu, humanista; uważany za twórcę eseju jako gatunku literackiego (Próby). [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — francuski filozof i pisarz epoki renesansu, humanista; uważany za twórcę eseju jako gatunku literackiego (Próby). [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — francuski filozof i pisarz epoki renesansu, prekursor eseju (Próby). W eseju O przyjaźni opisał pojęcie przyjaźni romantycznej, od ok. 1557 przez kilka lat pozostawał w romantycznym związku z Etiennem de La Boétie (1530–1563). [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — francuski pisarz, prekursor eseju (Próby). [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — fr. pisarz epoki renesansu, filozof, humanista; twórca eseju jako gatunku literackiego (por. jego Próby). [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — fr. pisarz epoki renesansu, filozof, humanista. Uważany za twórcę eseju jako gatunku literackiego. [przypis edytorski]

Montaigne, Michel, de (1533–1592) — jeden z najwybitniejszych francuskich filozofów doby odrodzenia, znakomity pisarz i pierwszy eseista. [przypis edytorski]

Montalambert, Charles de (1810–1870) — francuski pisarz, historyk i działacz katolicki, inicjator ruchu katolików liberalnych. [przypis edytorski]

Montalambert, Charles Forbes René de (1810–1870) — historyk i publicysta francuski. [przypis edytorski]

Montalembert, Charles (1810–1870) — francuski dziennikarz, historyk i polityk, zwolennik katolicyzmu liberalnego. [przypis edytorski]

montaniści — ruch religijny powstały ok. 150 we Frygii, od IV wieku nazywany od imienia Montana (Montanusa), najwybitniejszego propagatora i organizatora; kładł silny nacisk na wysokie standardy etyczne i ascezę. [przypis edytorski]

Montanus (zm. ok. 180) — ok. 156, wierząc, że przemawia przez niego Duch Święty, zainicjował we Frygii (w Azji Mn.) charyzmatyczny ruch religijny oczekujący rychłego nadejścia końca świata; montanistów (katafrygów), którzy rozprzestrzenili się na całe państwo, cechował rygoryzm moralny i surowość obyczajów, istnieli do VI w. pomimo prześladowań ze strony władz i Kościoła hierarchicznego. [przypis edytorski]

Mont Cenis — masyw górski wokół alpejskiej przełęczy o tej samej nazwie, na trasie z francuskiej Sabaudii do włoskiego Turynu. [przypis edytorski]

Mont Cenis — masyw górski wokół alpejskiej przełęczy o tej samej nazwie, na trasie z francuskiej Sabaudii do włoskiego Turynu; w latach 1857–1870 zbudowano pod nim tunel kolejowy, najdłuższy wówczas na świecie (13,7 km). [przypis edytorski]

Mont-Cenis — przełęcz w głównym grzbiecie wododziałowym Alp Zachodnich, w Masywie Mont-Cenis. [przypis edytorski]

Monte Carlo — dzielnica księstwa Monako, słynna z kasyna gry (zał. 1863). [przypis edytorski]

Montecchi — włoski ród, z którego wywodził się Romeo, bohater tragedii Szekspira Romeo i Julia. [przypis edytorski]

Monte Christo — bohater powieści historycznej Aleksandra Dumasa (1802–1870) Hrabia Monte Christo. [przypis edytorski]