Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5386 przypisów.
czuć o sobie (starop.) — mieć się na baczności; pamiętać sobie. [przypis edytorski]
czuć się do czegoś — dziś: poczuwać się do czegoś. [przypis edytorski]
czuć — tu: czuwać. [przypis edytorski]
czuć (tu daw.) — czuwać. [przypis edytorski]
czucha a. czuha (daw.) — szuba, długa suknia podszyta futrem. [przypis edytorski]
czucha — męska kurtka z wełnianego sukna, noszona przez tatrzańskich górali. [przypis edytorski]
Czuchna a. Czuchońcy — dawna rosyjska nazwa ludności fińskiej, zamieszkującej okolice Sankt Petersburga. [przypis edytorski]
czucie — tu: punkt widzenia. [przypis edytorski]
czuciów — odczuć, doświadczeń. [przypis edytorski]
czuczeło (ros. чучело) — kukła, strach na wróble. [przypis edytorski]
Czudec — wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie strzyżowskim, w gminie Czudec. [przypis edytorski]
czudo — bohatyr (ros.) — cudowny bohater. [przypis edytorski]
Czudowie — plemiona ugrofińskie. [przypis edytorski]
czuha (daw.) — szuba, długa suknia podszyta futrem. [przypis edytorski]
czuhunny (gw.) — żelazny. [przypis edytorski]
czując o pewnym żerze — przeczuwając pewny żer. [przypis edytorski]
czując się na władzy jego ukarania — czując się w mocy, by go ukarać. [przypis edytorski]
czujący (starop.) — czuwający, czujny. [przypis edytorski]
czuj duch — daw.: bądź czujny, uważaj; tradycyjne zawołanie harcerskie. [przypis edytorski]
czuje dla niej wiele sympatii — dziś popr.: czuje do niej wiele sympatii. [przypis edytorski]
czujem — forma skrócona od: czujemy. [przypis edytorski]
Czujesz, może ty baczył na drogi Żydka (z gw. ukr.) — słuchaj, może widziałeś na drodze Żydka. [przypis edytorski]
Czujesz, skilki choczesz za piweń (z gw. ukr.) — słuchaj, ile chcesz za koguta. [przypis edytorski]
czujeszże — inaczej: czy czujesz. [przypis edytorski]
czujny (gw.) — wyczulony, wrażliwy. [przypis edytorski]
czuju — z ukr. słyszę (tzn. tak mówią) a. czuję (przez końcówkę stylizacja na rusycyzm). [przypis edytorski]
czułą nie była — dziś z M. (i w związku z tym w szyku nieprzestawnym): nie była czuła. [przypis edytorski]
czuła się niedoświadczoną i opuszczoną — dziś popr.: czuła się niedoświadczona i opuszczona. [przypis edytorski]
Czuła struna — jednoaktowy wodewil Clairville'a (własc. Louis-François Nicolaïe) (1811–1879) i Lamberta Thibousta (1827–1867). [przypis edytorski]
czułek (bot.) — mimoza, rodzaj tropikalnych i subtropikalnych roślin z rodziny bobowatych, w którym najbardziej znana jest mimoza wstydliwa, wyróżniająca się wrażliwością na dotyk. [przypis edytorski]
czułem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: czułym. [przypis edytorski]
Czuł się bojownikiem nauki ewangelicznej — od XVI w. do roku 2000 wyznaniem państwowym w Szwecji był luteranizm, który odrzuca kult świętych jako nieewangeliczny. [przypis edytorski]
czuł się starym, porzuconym — daw. konstrukcja z przym w N., dziś w B.: czuł się stary, porzucony. [przypis edytorski]
czuł się z tego zaproszenia niemal szczęśliwym — dziś popr.: czuł się z powodu tego (…) szczęśliwy. [przypis edytorski]
czuły — tu: czujny. [przypis edytorski]
czule — czujnie. [przypis edytorski]
czule — tu: czujnie. [przypis edytorski]
czule — w innej wersji też: „mile”. [przypis edytorski]
czumak (daw., ukr.) — chłop ukraiński, żyjący z handlu, przewożący swój towar, często na bardzo duże odległości, wozami zaprzężonymi w woły. [przypis edytorski]
czumak (daw. ukr.) — chłop ukraiński, żyjący z handlu, przewożący swój towar, często na bardzo duże odległości, wozami zaprzężonymi w woły; włóczęga, koczownik. [przypis edytorski]
czumak (ukr.) — chłop zarabiający na życie przewożeniem towarów na długich trasach, często wozem zaprzężonym w woły. [przypis edytorski]
czupurny — zawadiacki , bojowniczy. [przypis edytorski]
czupurny — zawadiacki, bojowniczy. [przypis edytorski]
czupurny — zawadiacki, wojowniczy. [przypis edytorski]
czuwać — tu: czyhać, czatować. [przypis edytorski]
Czuwające Dziewice — westalki, rzymskie kapłanki strzegące świętego ognia w świątyni bogini Westy, patronki ogniska domowego; ślubowały dziewictwo. [przypis edytorski]
Czuwaj! — zawołanie harcerskie, pozdrowienie używane najczęściej podczas powitania i pożegnania. [przypis edytorski]
Czuwasz (ros. чуваш) — członek narodu pochodzącego z Kaukazu, z rodziny ludów tureckich (turskich). W pocz. XXI w. naród ten liczy ok. 1,8 mln, a Czuwaszja, położona 700 km na wschód od Moskwy, stanowi autonomiczną republikę w obrębie Federacji Rosyjskiej. W Rosji carskiej często zatrudniano przybyszy z dalekich części kraju, słabo mówiących po rosyjsku, w więziennictwie, aby utrudnić więźniom porozumienie się ze strażnikami czy oprawcami i pogłębić ich wyobcowanie; w polskiej kulturze w takiej roli najczęściej przywoływani są Kałmucy. [przypis edytorski]
czużyna (rus.) — obczyzna. [przypis edytorski]
czużyna (z rus.) — na obczyźnie. [przypis edytorski]
czwał — cwał, pęd. [przypis edytorski]
czwał — dawna forma; dziś popr.: cwał. [przypis edytorski]
czwał — dziś: cwał; najszybszy chód konia. [przypis edytorski]
czwał — dziś: cwał. [przypis edytorski]
czwał — dziś popr.: cwał; najszybszy chód konia. [przypis edytorski]
czwał — dziś popr.: cwał. [przypis edytorski]
czwałem — dziś popr.: cwałem. [przypis edytorski]
czwałować — dziś: cwałować; cwał: najszybszy chód konia. [przypis edytorski]
czwałować — dziś: cwałować; jechać cwałem na koniu; cwał: najszybszy chód konia. [przypis edytorski]
czwałować — dziś: cwałować; jechać konno cwałem; cwał: najszybszy chód konia. [przypis edytorski]
czwał właśc. cwał — najszybszy chód konia. [przypis edytorski]
czwanić — popisywać się. [przypis edytorski]
czwartego z góry i z dołu miesiąca — tj. czwartego dnia z pierwszej i z ostatniej dekady miesiąca. [przypis edytorski]
czwartem — daw. forma dla określeń (przymiotników, zaimków) rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego; dziś: czwartym. [przypis edytorski]
czwarte —– zapewne chodzi o Zadni Staw. [przypis edytorski]
„czwartki literackie” — nawiązanie to tzw. „obiadów czwartkowych”, tj. spotkań salonu oświeceniowego w Zamku Królewskim, na których poruszano sprawy polityki, kultury, prezentowano lżejszą twórczość literacką. [przypis edytorski]
czwarty lipca — Dzień Niepodległości Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
Czwarty pułk — 4 Pułk Piechoty Liniowej. Polski regiment z okresu Królestwa Kongresowego, stacjonował w Warszawie. W czasie powstania listopadowego walczył m.in. w bitwie o Olszynkę Grochowską. [przypis edytorski]
czwarty środkowy — tj. czternasty dzień miesiąca. [przypis edytorski]
czwierci — ćwierci, kwartalne raty żołdu. [przypis edytorski]
czwórką jechać — jechać powozem zaprzęgniętym w czwórkę koni. [przypis edytorski]
czwórka — tu: zaprzęg składający się z czterech koni. [przypis edytorski]
czworak — budynek z czterema mieszkaniami, zwykle dla służby. [przypis edytorski]
czworaki — budynki mieszkalne podzielone na cztery izby, dla czterech rodzin pracowników folwarku. [przypis edytorski]
czworaki (daw.) — budynki mieszkalne dla pracowników folwarku. [przypis edytorski]
czworak — moneta miedziana o wartości 4 groszy. [przypis edytorski]
czworgran (daw.) — czworokąt. [przypis edytorski]
czworogarncowy — mieszczący cztery garnce; garniec — staropolska miara objętości. [przypis edytorski]
czworograniasty — czworoboczny. [przypis edytorski]
czworogranny — czworoboczny; o czterech graniach. [przypis edytorski]
czworogranny — czworoboczny. [przypis edytorski]
czworogranny (daw.) — czworokątny. [przypis edytorski]
Czworonogi gotują wielki proces — był to tzw. proces 193, w którym oskarżono narodników o szerzenie rewolucyjnej propagandy wśród chłopów, odbywający się od października 1877 do stycznia 1888; spośród licznych aresztowanych w l. 1873–77 przesłuchano ok. tysiąca osób, postawiono przed sądem 193 osoby; proces szeroko komentowała prasa zagraniczna. [przypis edytorski]
czwororękie (hist. biol.) — wyróżniany dawniej pierwszy rząd ssaków, grupujący gatunki mające cztery chwytne kończyny. Termin propagowany od pocz. XIX w. m.in. przez znanego fr. przyrodnika G. Cuviera, utworzony w celu oddzielenia gatunku ludzkiego od innych naczelnych. Czwororękie zwykle dzielono na duże małpy człekokształtne, mniejsze od nich i posiadające ogon małpy zwierzokształtne oraz małpiatki. To ideologiczne rozróżnienie we współczesnych klasyfikacjach zostało porzucone. Obecnie człowieka, małpy i małpiatki zalicza się do jednego rzędu: naczelnych. [przypis edytorski]
czworo strofów — dziś popr.: cztery strofy. [przypis edytorski]
czybuk (z tur.) — cybuch, długa część fajki łącząca główkę z ustnikiem; tu: fajka. [przypis edytorski]
czy był praw (daw.) — czy miał prawo, czy miał rację. [przypis edytorski]
Czy chcesz być wyrzucony z kasty? — w tradycji hinduskiej status wykluczonego oznacza nie tylko bojkot społeczny i ekonomiczny, ale także przerwanie karmy, a więc i niemożność reinkarnacji. [przypis edytorski]
Czy chcesz korzystać z tego, żem bez broni? — okoliczności śmierci Hektora Szekspir zapożyczył ze średniowiecznych romansów o wojnie trojańskiej; w Iliadzie (XX 248–361) Hektor walczy i ginie w pojedynku z Achillesem, toczonym najpierw na włócznie, potem na miecze. [przypis edytorski]
Czy chcesz mnie kochać? — w oryginale niem.: „Kannst du mich denn lieben?”, tj. „Czy zatem możesz (potrafisz) mnie kochać?”. [przypis edytorski]
czy cię nudzi — tzn. czy odczuwasz nudności, mdłości. [przypis edytorski]
Czycz, Stanisław (1929–1996) — awangardowy prozaik i poeta. [przypis edytorski]
Czycz, Stanisław (1929–1996) — poeta i prozaik, tworzący katastroficzno-wizyjne wiersze i prozę o skomplikowanej, chaotycznej składni. [przypis edytorski]
Czy i dla Achillesa (…) piękne było zostać pogrzebanym po przodkach — jak przepowiadała mu jego matka, Achilles mógł obrać jedną z dróg: walczyć w wojnie trojańskiej i zginąć młodo, ale zyskać wieczną sławę, albo też powrócić do domu i żyć długo i szczęśliwie, lecz bez sławy (Iliada IX 410–416). Achilles wybrał udział w wojnie i stał się najsławniejszym z wojowników greckich w całych dziejach. [przypis edytorski]
czyi — dziś: czyjej; czyjejś. [przypis edytorski]
czyjem młodem — dziś popr.: czyim młodym. [przypis edytorski]
czykos, dziś czikos — węgierski pasterz koni. [przypis edytorski]
Czy król się zbliża? […] Tak jest, bo tłum chorych w nim swe ostatnie nadzieje pokłada — dawniej w zach. Europie wierzono, że dotyk władcy leczy skrofuły, zwane też królewską chorobą, czyli gruźlicę węzłów chłonnych. [przypis edytorski]
czy kupował resztki na wyprzedażach, czy też na łokcie „ze sztuki” — mowa o sztuce materiału, z której odmierzało się łokcie bieżące (łokieć warszawski wynosił ok. 58 cm). Do połowy XX w. ubrania szyło się na miarę: każdy musiał kupić sobie materiał i zatrudnić krawca lub uszyć samodzielnie. [przypis edytorski]
Czy łucznica ona, Artemis, lekką strzałę wbiła ci do łona — strzałom Artemidy przypisywano nagłą śmierć kobiet. [przypis edytorski]
