Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6454 przypisów.
Trzykroć następnie nacierał Achilles (…) uderzył powietrze — Iliada, XX, 446. [przypis redakcyjny]
trzy kroć (starop.) — dziś: trzykroć; trzy razy. [przypis edytorski]
trzy krzyże — lat trzydzieści. [przypis redakcyjny]
trzy kwadranse na 11 (daw.) — inaczej: trzy kwadranse po godzinie dziesiątej; 10:45. [przypis edytorski]
trzy kwadranse na czwartą (daw.) — czterdzieści pięć minut po trzeciej. [przypis edytorski]
trzy kwadranse na dwunastą (daw.) — kwadrans to 15 minut; trzy kwadranse na dwunastą to 11:45. [przypis edytorski]
trzy kwadranse na dwunastą (daw.) — za kwadrans dwunasta; jedenasta czterdzieści pięć. [przypis edytorski]
trzy kwadranse na dwunastą — o jedenastej czterdzieści pięć; za kwadrans dwunasta. [przypis edytorski]
trzy kwadranse na dziesiątą — dziś: jest trzy kwadranse po dziewiątej a. za kwadrans dziesiąta. [przypis edytorski]
trzy kwadranse na dziewiątą (daw.) — dziś: trzy kwadranse po ósmej, ósma czterdzieści pięć. [przypis edytorski]
trzy kwadranse na jedenastą (daw.) — trzy kwadranse po dziesiątej, czyli za piętnaście minut jedenasta. [przypis edytorski]
trzy kwadranse na pierwszą (daw.) — kwadrans to 15 minut; trzy kwadranse na pierwszą w nocy to godz. 00:45. [przypis edytorski]
trzy kwadranse na siódmą (daw.) — kwadrans po szóstej. [przypis edytorski]
trzy kwadranse na siódmą (daw.) — trzy kwadranse po szóstej, czyli za kwadrans siódma. [przypis edytorski]
trzy kwadranse na siódmą — szósta czterdzieści pięć. [przypis edytorski]
trzy kwadranse na szóstą (daw.) — trzy kwadranse po godzinie piątej; piąta czterdzieści pięć. [przypis edytorski]
trzy kwartały — dziewięć miesięcy. [przypis edytorski]
trzymać co o kim (starop.) — utrzymywać co o kim; sądzić co o kim. [przypis edytorski]
trzymać co (starop.) — utrzymywać co. [przypis edytorski]
trzymać (daw.) — utrzymywać, mieć opinię. [przypis edytorski]
trzymać (daw.) — utrzymywać, uważać, sądzić. [przypis edytorski]
trzymać (daw.) — utrzymywać, uważać, sądzić. [przypis edytorski]
trzymać fason — nadrabiać miną, zachować twarz. [przypis edytorski]
Trzymać go z dala od krowy! — Klitajmestry. Również w obrazie krowy nie było nic negatywnego. [przypis redakcyjny]
trzymać kogoś za — uważać za. [przypis edytorski]
trzymać kogo za co (starop.) — uważać kogo za co. [przypis edytorski]
trzymać komu grzbiet — stać za nim, posiłkować go. [przypis redakcyjny]
trzymać kościotrupa w szafie (ang. skeleton in the closet a. skeleton in the cupboard) — Przenośnia używana w języku angielskim na określenie tajemnicy ukrywanej przez kogoś. [przypis edytorski]
trzymać miejsce — dziś: mieć miejsce. [przypis edytorski]
trzymać o czymś więcej — być o czymś bardziej przekonanym. [przypis edytorski]
trzymać o czym (starop.) — sądzić o czym; utrzymywać co o czym. [przypis edytorski]
trzymać* — sądzić. [przypis redakcyjny]
trzymać się na baczeniu (daw.) — być ostrożnym. [przypis edytorski]
trzymać — tu: uważać. [przypis edytorski]
trzymać — utrzymywać, uważać, sądzić. [przypis edytorski]
trzymać wysoko o czymś (daw.) — mieć wysokie mniemanie o czymś. [przypis edytorski]
trzymający przodek — siedzący na przedzie, przed innymi. [przypis edytorski]
trzymajcież — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: trzymajcie koniecznie. [przypis edytorski]
trzymajwa (starop. forma) — trzymajmy; tj. tu: wstrzymujmy. [przypis edytorski]
Trzymaj… — w innym wydaniu uzupełnione: „Trzymaj, ośle!”. [przypis edytorski]
Trzymał rękę (…) tyle ile chciał i od tego czasu muszę mu ją podawać sama kilka razy dziennie (…) rodzaj ceremonii — Indianie nie mieli żadnej wiedzy medycznej. [Opisana tu czynność to mierzenie pulsu pacjentki przez lekarza; red. WL]. [przypis autorski]
trzymał siła (starop.) — wiele wiedział a. wysoko cenił. [przypis edytorski]
trzymał w ręku korbę i kręcił nią — w dawnych samochodach silnik był uruchamiany za pomocą korby rozruchowej. [przypis edytorski]
trzymam — tu: utrzymuję; sądzę. [przypis edytorski]
trzyma osiemnastoletniego ministra i osiemdziesięcioletnią kochankę — [ten minister to] Barbezieux, syn słynnego ministra wojny, Louvois. Pani de Maintenon, z którą Ludwik XV zawarł nawet tajemne małżeństwo, liczyła wówczas 77 lat. [przypis tłumacza]
trzy-m (…) cisnął — trzy cisnąłem; dziś popr. pisownia: trzym. [przypis edytorski]
trzy miesiące i więcej — od początku stycznia mniej więcej do 9 kwietnia. [przypis tłumacza]
trzy miesięcy — płacy kwartalnej. [przypis redakcyjny]
trzy mogił w posępnej drużynie — tj. w towarzystwie jedna drugiej. [przypis redakcyjny]
trzy muszkiety Dziumasa — chodzi o powieść Trzech muszkieterów Alexandre'a Dumas (1802–1870). [przypis edytorski]
Trzy najświetniejsze duchowe potęgi — W tekście oryginału poeta nazywa w ten sposób św. Franciszka, św. Augustyna i św. Benedykta, jako trzy rzeczywiście w Kościele Chrystusowym, najwyższe duchowe potęgi. [przypis redakcyjny]
trzy na ósmą — dziś: za trzy ósma. [przypis edytorski]
Trzynaście Sierot — kombinacja mah-jonggowa. [przypis autorski]
trzynasta praca Herkulesa — w mit. gr. dwanaście prac Herkulesa: kara nałożona przez wyrocznię delficką na Heraklesa (a. Herkulesa) za wymordowanie swojej rodziny; prace miały przewyższać możliwości jednego człowieka; tu: autor wzmacnia wielkość wykonywanego wysiłku poprzez użycie kontekstu kulturowego. [przypis edytorski]
trzynasty iman — naczelny kapłan. [przypis tłumacza]
trzy niewiasty — wiara, nadzieja i miłość, trzy cnoty teologiczne. [przypis redakcyjny]
trzy nocy — dziś popr. forma: trzy noce. [przypis edytorski]
trzy prządki (…) żywota — nawiązanie do mit. gr., według której trzy Parki przędły nić ludzkiego życia. [przypis edytorski]
trzy przemiany ducha: jako duch wielbłądem był, lwem się stał, w dziecko się zmienił — cytat z pierwszej mowy Zaratustry z Tako rzecze Zaratustra Friedricha Nietzschego w tłum. Wacława Berenta. [przypis edytorski]
trzy razy dziennie powtarzać na cukrze, po jedzeniu — żartobliwe nawiązanie do recepty lekarskiej: dawniej dzieciom podawano lekarstwa na łyżeczce cukru, aby nie czuły gorzkiego smaku. [przypis edytorski]
trzy razy księżyc tarczę wypełnił swą srebrną — tj. minęły trzy miesiące księżycowe. [przypis edytorski]
Trzy razy wieków przeżywszy czterdzieści — opowiadający Arab przebył w kwarantannie od chwili wybuchu zarazy w jego rodzinie do śmierci żony trzy okresy czterdziestodniowe; każdy z tych okrutnych dni wydawał mu się wiekiem. [przypis redakcyjny]
trzy republiki — pierwsza republika 1792–1804, druga republika 1848–1852, trzecia republika 1870–1940. [przypis redakcyjny]
trzy rodzaje szat — trzy szaty, które powinien posiadać mnich. W japońskiej tradycji zen sōtō mnisi przy wyświęceniu również otrzymują trzy szaty. Niemniej, różnią się one znacznie od pierwowzoru. [przypis tłumacza]
trzy rodzaje wiatrów (…) wiedzie się, powiadają, z Arystotelesa — O przyczynach naturalnych. [przypis tłumacza]
trzy światła spore, od których w ogniu cały biegun gore — Przez te trzy gwiazdy symboliczne poeta wyobraża trzy cnoty duchowe: Wiarę, Nadzieję i Miłość. Podczas gdy cztery gwiazdy, jakie widział o świcie porannym (to jest cztery cnoty światowe), teraz wieczorem głęboko za widnokrąg zapadły, w zastępstwie ich te trzy gwiazdy zabłysły, ażeby ciemności nocne oświecić. Alegoria jasna i dość przeźroczysta. Roztropność, sprawiedliwość, odwaga i umiarkowanie jako symboliczne gwiazdy pokazują się nam rano, w chwili kiedy pomocy ich światła do działania w życiu rzeczywistym potrzebujemy. Ale kiedy dzień zagasa i czynność tych gwiazd ustaje, wtedy w miejsce ich wschodzą: Wiara, Nadzieja i Miłość, jedyne trzy gwiazdy, które swoim dobroczynnym światłem nas pocieszają i krzepią, ażebyśmy z nowym przedświtem dnia następnego cztery wzwyż wymienione cnoty światowe uznali na nowo i wiernie je strzegli, i pielęgnowali. [przypis redakcyjny]
Trzy Światy — sanskr. traidhātuka, trailokya, chiń. sanjie, jap. sangai. Trzy sfery samsary: sfera pragnienia (sanskr. kāma-dhātu, chiń. yujiem, jap. yokukai), w której istoty nieustannie kierowane pragnieniem poszukują fizycznej gratyfikacji; sfera formy (sanskr. rūpa-dhātu, chiń. sejie, jap. shikikai), w której istoty wolne są od pragnienia fizycznego zaspokojenia i doświadczają istnienia subtelnej formy; sfera bezforemna (sanskr. arūpya-dhatu, chiń. wuse jie, jap. mushiki kai) jest najsubtelniejszą spośród wszystkich sfer samsary. Istoty w niej przebywające nie posiadają ciał; nie ma w niej przedmiotów materialnych, a jedynie umysł spoczywający w głębokim wchłonięciu medytacyjnym. [przypis tłumacza]
trzy światy — zgodnie z kosmologią buddyjską świat, w którym odradzają się istoty, dzieli się na tzw. trzy sfery lub trzy światy (skr. triloka, chiń. sanjie, jap. sankai). Najwyższym z nich jest Świat Bezforemny (skr. ārūpya-loka, chiń. wusejie, jap. mushikikai), sfera bezcielesności. Drugim jest Świat Formy (skr. rūpa-loka, chiń. sejie, jap. shikikai), w którym istoty odrzuciły wszelakie pragnienia i pożądania ale pozostało im jeszcze ciało fizyczne. Trzecim natomiast jest Świat Pragnień (skr. kāma-loka, chin. yujie, jap. yokukai). Ów trzeci świat dzieli się na „sześć dróg” (skr. sad-gati, chiń. liudao, jap. rokudō). W zależności od wytworzonej przez siebie karmy (istot zamieszkujących światy) podzielone są one na tzw. trzy niższe ścieżki (chiń. santu, jap. sanzu), do których należą (wymieniając od najniższego): piekło (skr. naraka lub niraya, chiń. diyu, jap. jigoku), świat zwierząt (skr. tiryanc lub tiryag-yoni, chiń. chusheng, jap. chikushō) oraz świat głodnych duchów (skr. preta, chiń. egui, jap. gaki) oraz tzw. trzy wyższe światy, wśród których jest świat ludzi (skr. manusya lub pūrusa, chiń. ren, jap. nin), świat półbogów lub demonów wojny (skr. āsura, chiń. exiuluo, jap. ashura) oraz świat bogów (skr. deva, chiń. tian, jap. ten). [przypis tłumacza]
trzy święte cnoty chrześcijańskie — Wiara, Nadzieja i Miłość. Mniemanie poety, że komu choć jednej z tych cnót braknie, ten nie jest prawdziwym chrześcijaninem, znajdziemy wyraźniej objawione w jego Raju w pieśni XX; i że ci nawet, co chrztu nie przyjęli, a byli wzorem wszystkich tych trzech cnót zarazem, mogą być błogosławionymi. [przypis redakcyjny]
trzy świece — według wyobrażeń ludowych trzy światła miały własność przyciągania zjaw duchowych. — Te trzy światła będą gasnąć po kolei same przez się co godzina (w. 709, 1126, wskazówka po w. 1281), zamykając trzy stopnie wyznań Gustawa. Tajemnicze ich gaśnięcie ma podkreślać nadprzyrodzony charakter zjawiska Pustelnika. Według wskazówki inscenizacyjnej przed tekstem, palą się dwie świece na stole i lampka przed obrazem, a zatem trzy światła. [przypis redakcyjny]
trzy sekty — stoicy, epikurejczycy i dogmatyści. [przypis tłumacza]
trzy siostrzyce — Parki, w mitologii greckiej boginie śmierci. [przypis edytorski]
trzy stany — król, stan senatorski i rycerski. [przypis redakcyjny]
trzysta pięćdziesiąt — πεντήκοντα καὶ τριακόσιοι (N), διακόσιοι καὶ πεντήκοντα (D), stąd u tłumaczy 250. [przypis tłumacza]
trzysta pięćdziesiąt stóp angielskich — około 106 metrów, licząc stopę angielską na 30,40 centymetrów. [przypis redakcyjny]
trzysta srebrnych szekli za kawałek gruntu — zgodnie z z Księgą Rodzaju 23,15 grunt, który kupił Abraham kosztował czterysta szekli. [przypis edytorski]
trzysta trzydzieści trzy stopy — są to stopy angielskie, z których jedna wynosi 30 centymetrów. [przypis autorski]
trzy stopy, jedenaście linii… — fr. miara długości toise (tu: sążeń) dzieliła się na 6 stóp, zaś stopa na 144 linie. [przypis edytorski]
Trzy stopy moździerz, łokci trzy drąg niechaj mierzy — moździerz i tłuczek do niego, do rozcierania ziaren zboża na mąkę. [przypis edytorski]
trzy stronnictwa — „Były tam trzy wojska i trzech wodzów. Skrajnych murów, gdzie najobszerniejsza rozległość, Szymon; środka miasta Jan, którego nazywano Bar Giora, kościoła Eleazar bronił”, Tacyt, Dzieje V, 12. Co do Bar Giory p. wyżej IV, IX, 3, uwaga. [przypis tłumacza]
trzystu krzykaczy — majątkowicze pierwszej klasy. [przypis tłumacza]
trzystustronicowy opis podróży po Włoszech — Rzym, Neapol i Florencja w 1817. [przypis edytorski]
trzystu trzydziestu — τριάκοντα… καὶ τριακόσια, (N), διακόσια (D), stąd u tłumaczy 230. [przypis tłumacza]
trzy „S” — wyrażenie narodowe, to znaczy schiopetto, stiletto, strada: strzelba, sztylet, ucieczka. [przypis autorski]
Trzy te niewiasty (…) — Trzy cnoty teologiczne: Wiara, Nadzieja i Miłość. [przypis redakcyjny]
trzytulny basza — basza turecki mający prawo do buńczuka z trzema ogonami końskimi. [przypis edytorski]
trzytulny — o trzech buńczukach; buńczuk to dawna tatarsko-turecka oznaka władzy w postaci drzewca zakończonego złotą kulą i zwisającymi spod niej pękami końskiego włosia, noszona przed sprawującym władzę. [przypis edytorski]
trzy tysiące takich, co już mają mieć udział w prowadzeniu spraw państwowych — za czasów Rady Czterystu miało być takich 5000. Odpowiednio do zmniejszenia się ludności skutkiem wojny, zmniejszono liczbę pełnouprawnionych obywateli. [przypis tłumacza]
trzy wieki ludzkie — trzy pokolenia, czyli 3 * 30 lat. [przypis edytorski]
trzy wiersze Danta — tercyna, forma poetycka, w której było napisane Piekło w Boskiej Komedii Dantego. [przypis edytorski]
trzy z nich mają szybkość podobną, a cztery różnią się nią pomiędzy sobą i z trzema tamtymi… — trzy pierwsze to koła Słońca, Merkurego i Wenus, gdyż dla ziemskiego obserwatora Merkury podróżuje po niebie razem ze Słońcem, nigdy nie oddala się od niego bardziej niż o 29°; podobnie Wenus, która oddala się od Słońca o maksymalnie 48°. Pozostałe cztery to koła Księżyca, Marsa, Jowisza i Saturna, ciał niebieskich, które poruszają się po niebie zupełnie niezależnie od Słońca, mogą znaleźć się nawet po przeciwnej stronie nieba, poruszają się też niezależnie od siebie nawzajem, każde z zupełnie inną prędkością. [przypis edytorski]
Tschiffely, Aimé Felix (1895–1954) — szwajcarski pisarz i podróżnik, samotnie wędrujący konno m.in. z Argentyny do Nowego Jorku; wycieczkę tę opisał w książce Od Południowego Krzyża do gwiazdy polarnej, opowiadającej o trzyletniej podróży (1925–1928) na dwóch argentyńskich koniach. [przypis edytorski]
T. S. Eliot Muzyka poezji w: Szkice krytyczne, Warszawa 1973, s. 15–16. [przypis autorski]
TSL, skrót od: Towarzystwo Szkoły Ludowej — organizacja oświatowa działająca w latach 1891–1940 na terenie Galicji, a następnie w płd. i wsch. części II Rzeczypospolitej, mająca na celu pomaganie gminom w zakładaniu szkól ludowych, czytelni i wypożyczalni wiejskich; powstała z inicjatywy Adama Asnyka, który był jej pierwszym prezesem. [przypis edytorski]
T. Turner, On Copyright in Design in Art and Manufactures (London: n.p., 1849), dostępny pod adresem https://ia600307.us.archive.org/19/items/oncopyrightindes00turniala/oncopyrightindes00turniala_bw.pdf (dostęp 08.02.2014), s. 14. [przypis autorski]
tualeta a. toaleta — elegancka suknia. [przypis edytorski]
tualeta (daw.) — dziś popr.: toaleta. [przypis edytorski]
tualeta (daw.) — elegancki ubiór, kreacja; także: czynności pielęgnacyjne, mycie, czesanie, golenie się, ubieranie. [przypis edytorski]
tualeta (daw.) — toaleta. [przypis edytorski]
tualeta — dziś popr.: toaleta. [przypis edytorski]
