Przypisy

Modzelewska, Józefa (1865–1939) — aktorka. [przypis edytorski]

Modzelewska, Maria (1903–1997) — aktorka. [przypis edytorski]

Möbius, Paul Julius (1853–1907) — niemiecki lekarz neurolog. [przypis edytorski]

Moeris — antyczna nazwa jeziora w centrum oazy Fajum w Egipcie; ob. jezioro Karun. [przypis edytorski]

moesta et errabunda (łac.) — smutna i błądząca. [przypis edytorski]

mogąli — mogą z partykułą pytajną -li. [przypis edytorski]

mogąż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy mogą. [przypis edytorski]

mogęż — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]

mogęż — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że skróconą do -ż; znaczenie: czy mogę, czyż mogę. [przypis edytorski]

mogęż — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy mogę, czyż mogę. [przypis edytorski]

mogęż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, o funkcji pytajnej; znaczenie: czy mogę. [przypis edytorski]

mogęż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy mogę. [przypis edytorski]

mogęż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy mogę. [przypis edytorski]

mogęż — mogę–że; czy mogę. [przypis edytorski]

mogemy (gw.) — możemy. [przypis edytorski]

Mogiła — dawna wieś, obecnie część miasta Krakowa. [przypis edytorski]

mogiła — tu: kopiec, pagórek. [przypis edytorski]

mogiła — tu raczej: kopiec, kurhan, pagórek. [przypis edytorski]

mogilnik (daw.) — cmentarz. [przypis edytorski]

mogła była — dawna forma czasu zaprzeszłego, oznaczającego czynność wcześniejszą od przeszłej; dziś: mogła. [przypis edytorski]

mogłali — czy mogła (daw. forma czasownika z partykułą li). [przypis edytorski]

mogłamże — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy mogłam, czyż mogłam. [przypis edytorski]

mogła — osoba wcześniej nazwana Postępowiczem i tytułowana „pan”, tu mówi w rodz. żeńskim jako papuga. [przypis edytorski]

mogłażem — konstrukcja z partykułą -że-; znaczenie: czy mogłam. [przypis edytorski]

mogłem był (daw.) — forma czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność, stan itp. uprzedni w stosunku do czynności a. stanu wyrażonego czasem przeszłym prostym; znaczenie: mogłem wcześniej, mogłem uprzednio. [przypis edytorski]

mogłem był (daw.) — forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: mogłem wcześniej, uprzednio (przed wydarzeniami a. czynnościami wyrażonymi formą zwykłego czasu przeszłego). [przypis edytorski]

mogłem był (daw.) — konstrukcja czasu zaprzeszłego; znaczenie: mogłem wcześniej (uprzednio, kiedyś). [przypis edytorski]

mogłemże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy mogłem. [przypis edytorski]

mogłemż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, o funkcji pytajnej; znaczenie: czy mogłem. [przypis edytorski]

mogł li bych się skryć (starop.) — konstrukcja z partykułą pytajną li; inaczej: czy mógłbym się skryć. [przypis edytorski]

mogłoby było — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: mogłoby wcześniej, uprzednio, kiedyś itp. [przypis edytorski]

mogłoby nie być ani jednego ziemniaka w Irlandii — na pocz. XIX w. ziemniaki stanowiły podstawowe wyżywienie uboższych warstw ludności w Irlandii; stało się to przyczyną wielkiej klęski głodu, kiedy w l. 1845–1849 zaraza niszczyła plony ziemniaków. [przypis edytorski]

mogłożby — konstrukcja z partykułą wzmacniającą i pytającą, tu w znaczeniu: „czy mogłoby?”. [przypis edytorski]

mogłożby — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy mogłoby, czyżby mogło. [przypis edytorski]

mogłoż — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy mogło, czyż mogło. [przypis edytorski]

mogli byli znaleźć (daw.) — forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: mogli znaleźć wcześniej, uprzednio (przed wydarzeniami a. czynnościami wyrażonymi formą zwykłego czasu przeszłego). [przypis edytorski]

moglibyśmyż — czy nie moglibyśmy. [przypis edytorski]

moglić się (starop.) — tu: modlić się. [przypis edytorski]

mogoł — tytuł władcy indyjskiego, tu ironicznie: wybitna osobistość. [przypis edytorski]

Mogułowie (daw.) — dziś: Mongołowie; tu chodzi najprawdopodobniej o Tatarów. [przypis edytorski]

Moguły (daw.) — dziś: Mongołowie; tu chodzi najprawdopodobniej o Tatarów. [przypis edytorski]

mogulski — dziś: mongolski; tu najprawdopodobniej: tatarski. [przypis edytorski]

mo (gw.) — ma. [przypis edytorski]

mo (gw.) — ma. [przypis edytorski]

mohel — osoba dokonująca rytualnego brit mila (hebr.), czyli obrzezania chłopców, które jest przeprowadzane w synagodze ósmego dnia po narodzinach. [przypis edytorski]

Mohiłowie — ród mołdawski, w XVI i XVII w. panujący w tym kraju przy wsparciu Polski; z rodu tego pochodził też metropolita kijowski, Piotr Mohyła, przez prawosławnych uznany za świętego. [przypis edytorski]

mohur — daw. złota moneta używana w Indiach Brytyjskich. [przypis edytorski]

mohwa — rodzaj drzewa wiecznie zielonego, rosnącego na obszarach subtropikalnej Azji (Indie, Nepal, Birma, Sri Lanka), o jadalnych kwiatach i owocach oraz nasionach wykorzystywanych do produkcji oleju; także: madhuca longifolia. [przypis edytorski]

moich niedawnych rozważań na temat: „Człowiek czy dzieło?” — nawiązanie do tekstu Czy myć zęby, czy ręce?. [przypis edytorski]

moi est haïssable (fr.) — „ja” jest nienawistne. Cytat z Myśli, 7, 456 (1669 r.) Blaise'a Pascala. [przypis edytorski]

moiety — one of a portion into which something is divided, usually a half or near half. [przypis edytorski]

moi (fr.) — ja. [przypis edytorski]

Moi j'aime la femme à la folie… (fr.) — kocham tę kobietę do szaleństwa. [przypis edytorski]

moi, je dois travailler (fr.) — ja muszę pracować. [przypis edytorski]

Moi-même, je suis absolument fou — Ja sam jestem zupełnie obłąkany. [przypis edytorski]

moim słynnym „Confiteor” (wyznaję) — w nr 1 „Życia” z 10. 1. 1899 r. (odtąd „Życie” wychodzi jako dwutygodnik). [przypis edytorski]

Moina — bohaterka osnutej na motywach Pieśni Osjana tragedii Fingal (1805) ros. dramaturga Władysława Aleksandrowicza Ozierowa. [przypis edytorski]

moiściewy (daw., gw.) — moi drodzy; poufały zwrot do słuchacza lub słuchaczy, używany także jako okrzyk wyrażający emocje, np. zdziwienie, podziw. [przypis edytorski]

moiściewy (daw., gw.) — wyraz oznaczający: moi drodzy, używany jako poufały zwrot do rozmówcy (a. rozmówców lub słuchaczy), także jako okrzyk wyrażający emocje, np. zdziwienie, podziw. [przypis edytorski]

moiściewy (gw.: moiście wy) — zwrot do słuchaczy, wyrażający emocje; dosł. jesteście moi, tj. moi drodzy. [przypis edytorski]

moiściewy — moi drodzy. [przypis edytorski]

moiściewy — okrzyk wyrażający zdziwienie, zachwyt. [przypis edytorski]

moiściewy — poufały okrzyk wyrażający zdziwienie, podziw. [przypis edytorski]

Moissi, Alexander (1880–1935) — wybitny aktor niemiecki, pochodzący z Albanii. Występował m.in. w rolach szekspirowskich. [przypis edytorski]

moitié promenant, moitié chassant (fr.) — pół spacerując, pół polując. [przypis edytorski]

moją (…) sprawą — tu: za moją sprawą, tj. z moją pomocą. [przypis edytorski]

moja ariostyczna droga — nawiązanie do poematu Orland szalony Ludovica Giovanniego Ariosta (1474–1533). [przypis edytorski]

moja nadzieja miła (starop.) — forma W.lp, dziś: moja nadziejo miła. [przypis edytorski]

Moja pani plenipotentko (…) co to znaczyć może — fragment ten został również „dopasowany” do listu LXX z 31 grudnia 1866 z Pszczonowa; o trudnościach z rekonstrukcją chronologii i całości listów patrz: Wstęp Tadeusza Żeleńskiego). [przypis edytorski]

moja przepaska trzech ćwierci nie trzyma — sens: jestem wąska w pasie. [przypis edytorski]

moja rzecz jest przystosować się — dziś: moją rzeczą jest przystosować się. [przypis edytorski]

mojaż — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy moja, czyż moja. [przypis edytorski]

mojaż — zaimek moja z partykułą -ż; mojaż wina: czy to moja wina, czyżby to była moja wina. [przypis edytorski]

mojde ani (hebr.) — dosł. „Dziękuję”, pierwsze słowa modlitwy wypowiadanej zaraz po przebudzeniu. [przypis edytorski]

moj — dziś: mój. [przypis edytorski]

moję (daw.) — dziś popr. forma B.lp: moją. [przypis edytorski]

moję — daw. forma B. lp, dziś popr.: moją. [przypis edytorski]

moję (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: moją. [przypis edytorski]

moję (daw. forma) — dziś: moją. [przypis edytorski]

moję — dziś forma B.lp r.ż.: moją. [przypis edytorski]

moję — dziś forma D.lp r.ż.: moją. [przypis edytorski]

moję — dziś: moją. [przypis edytorski]

moję — dziś popr. forma B.lp: moją. [przypis edytorski]

moję — dziś popr.forma B. l. poj.: moją (zniekształcone dla rymu). [przypis edytorski]

moję — dziś popr. forma B. lp r.ż.: moją. [przypis edytorski]

moję — dziś popr. forma: moją. [przypis edytorski]

moję — dziś popr.: moją. [przypis edytorski]

moję (forma B. lp) — dziś popr.: moją. [przypis edytorski]

moję niewolą (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: moją niewolę. [przypis edytorski]

moję (starop. forma) — moją. [przypis edytorski]

moję (…) swoję (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: moją, swoją. [przypis edytorski]

moje chłopcy — dziś: moi chłopcy a. moje chłopaki. [przypis edytorski]

moje dzieci — tj. dzieła, utwory. [przypis edytorski]

Mojego ojca siostry synem jesteś — ojcem Hektora był Priam, zaś siostra Priama, Hezjone, została branką Telamona, króla greckiej Salaminy. Według tradycji synem Hezjone i Telamona był Teukros, przyrodni brat Ajasa (Ajaksa), którego matką była żona Telamona, grecka księżniczka Periboja (Eriboja); w sztuce synem Hezjone i Telamona jest sam Ajaks. [przypis edytorski]

moje husarze — dziś popr. forma B.lm: moich husarzy. [przypis edytorski]

mojej żony — dziś popr.: moją żonę. [przypis edytorski]

mojem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś: moim. [przypis edytorski]

mojem — daw. forma N. i Msc. lp zaimków r.n.; dziś tożsama z r.m.: moim. [przypis edytorski]

mojem — daw. forma N. i Msc. zaimków r.n.; dziś tożsama z r.m.: moim. [przypis edytorski]

mojem — daw. forma N. i Msc. zaimków r.n.; dziś tożsama z r.m.: moim. [przypis edytorski]