Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5300 przypisów.

cztery z pięciu jego dowcipów — jako pięć dowcipów (daw.: talentów umysłu, bystrości) wymieniano w czasach Szekspira zwykle: pamięć, fantazję, rozsądek, wyobraźnię i zwykły dowcip. [przypis edytorski]

Czto diełat' (ros.) — pol.: Co robić, tytuł książki N. Czernyszewskiego. [przypis edytorski]

Czto, nie poniemajesz, czta tiebie skazano? (ros.) — co, nie rozumiesz, co ci powiedziano? [przypis edytorski]

Czto ty, stupaj, czto tiebia (ros.) — Co ty, idź, co ci jest. [przypis edytorski]

Czto wam nada (ros.) — czego wam trzeba. [przypis edytorski]

cztoż prikażetie (ros.) — cóż pan powie. [przypis edytorski]

cztyrzy (starop.) — cztery. [przypis edytorski]

czubacze (biol.) — rodzina ptaków z rzędu grzebiących, zamieszkujących Amerykę Południową i Środkową. Tu: jeden z gatunków czubaczy, Crax alector, duży ptak żyjący w poszyciu lasów i w zaroślach nadrzecznych w płn. części Ameryki Płd. [przypis edytorski]

czubatka — kura wyróżniająca się ozdobnym czubem z piór. [przypis edytorski]

czubatka — nieduży ptak z rodziny sikor, z charakterystycznym czarno-białym, sterczącym czubkiem na głowie. [przypis edytorski]

czubatki — potocznie o kurach. [przypis edytorski]

Czubryna — a. Cubryna, szczyt na granicy polsko-słowackiej o wys. 2376 m n.p.m. [przypis edytorski]

czub — włosy na górze głowy; czupryna. [przypis edytorski]

czuć (daw.) — uświadamiać sobie, zdawać sobie sprawę, rozumieć, wiedzieć. [przypis edytorski]

czuć (gw.) — omal; odrobinę, trochę; por.: ciut. [przypis edytorski]

czuć o sobie (starop.) — mieć się na baczności; pamiętać sobie. [przypis edytorski]

czuć się do czegoś — dziś: poczuwać się do czegoś. [przypis edytorski]

czuć (tu daw.) — czuwać. [przypis edytorski]

czucha a. czuha (daw.) — szuba, długa suknia podszyta futrem. [przypis edytorski]

czucha — męska kurtka z wełnianego sukna, noszona przez tatrzańskich górali. [przypis edytorski]

Czuchna a. Czuchońcy — dawna rosyjska nazwa ludności fińskiej, zamieszkującej okolice Sankt Petersburga. [przypis edytorski]

czucie — tu: punkt widzenia. [przypis edytorski]

czuciów — odczuć, doświadczeń. [przypis edytorski]

czuczeło (ros. чучело) — kukła, strach na wróble. [przypis edytorski]

Czudec — wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie strzyżowskim, w gminie Czudec. [przypis edytorski]

czudo — bohatyr (ros.) — cudowny bohater. [przypis edytorski]

Czudowie — plemiona ugrofińskie. [przypis edytorski]

czuha (daw.) — szuba, długa suknia podszyta futrem. [przypis edytorski]

czuhunny (gw.) — żelazny. [przypis edytorski]

czując o pewnym żerze — przeczuwając pewny żer. [przypis edytorski]

czując się na władzy jego ukarania — czując się w mocy, by go ukarać. [przypis edytorski]

czujący (starop.) — czuwający, czujny. [przypis edytorski]

czuj duch — daw.: bądź czujny, uważaj; tradycyjne zawołanie harcerskie. [przypis edytorski]

czuje dla niej wiele sympatii — dziś popr.: czuje do niej wiele sympatii. [przypis edytorski]

czujem — forma skrócona od: czujemy. [przypis edytorski]

Czujesz, może ty baczył na drogi Żydka (z gw. ukr.) — słuchaj, może widziałeś na drodze Żydka. [przypis edytorski]

Czujesz, skilki choczesz za piweń (z gw. ukr.) — słuchaj, ile chcesz za koguta. [przypis edytorski]

czujeszże — inaczej: czy czujesz. [przypis edytorski]

czujny (gw.) — wyczulony, wrażliwy. [przypis edytorski]

czuju — z ukr. słyszę (tzn. tak mówią) a. czuję (przez końcówkę stylizacja na rusycyzm). [przypis edytorski]

czułą nie była — dziś z M. (i w związku z tym w szyku nieprzestawnym): nie była czuła. [przypis edytorski]

czuła się niedoświadczoną i opuszczoną — dziś popr.: czuła się niedoświadczona i opuszczona. [przypis edytorski]

Czuła struna — jednoaktowy wodewil Clairville'a (własc. Louis-François Nicolaïe) (1811–1879) i Lamberta Thibousta (1827–1867). [przypis edytorski]

czułek (bot.) — mimoza, rodzaj tropikalnych i subtropikalnych roślin z rodziny bobowatych, w którym najbardziej znana jest mimoza wstydliwa, wyróżniająca się wrażliwością na dotyk. [przypis edytorski]

czułem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: czułym. [przypis edytorski]

Czuł się bojownikiem nauki ewangelicznej — od XVI w. do roku 2000 wyznaniem państwowym w Szwecji był luteranizm, który odrzuca kult świętych jako nieewangeliczny. [przypis edytorski]

czuł się starym, porzuconym — daw. konstrukcja z przym w N., dziś w B.: czuł się stary, porzucony. [przypis edytorski]

czuł się z tego zaproszenia niemal szczęśliwym — dziś popr.: czuł się z powodu tego (…) szczęśliwy. [przypis edytorski]

czule — tu: czujnie. [przypis edytorski]

czule — w innej wersji też: „mile”. [przypis edytorski]

czumak (daw. ukr.) — chłop ukraiński, żyjący z handlu, przewożący swój towar, często na bardzo duże odległości, wozami zaprzężonymi w woły; włóczęga, koczownik. [przypis edytorski]

czumak (daw., ukr.) — chłop ukraiński, żyjący z handlu, przewożący swój towar, często na bardzo duże odległości, wozami zaprzężonymi w woły. [przypis edytorski]

czumak (ukr.) — chłop zarabiający na życie przewożeniem towarów na długich trasach, często wozem zaprzężonym w woły. [przypis edytorski]

czupurny — zawadiacki , bojowniczy. [przypis edytorski]

czupurny — zawadiacki, bojowniczy. [przypis edytorski]

czupurny — zawadiacki, wojowniczy. [przypis edytorski]

czuwać — tu: czyhać, czatować. [przypis edytorski]

Czuwające Dziewice — westalki, rzymskie kapłanki strzegące świętego ognia w świątyni bogini Westy, patronki ogniska domowego; ślubowały dziewictwo. [przypis edytorski]

Czuwaj! — zawołanie harcerskie, pozdrowienie używane najczęściej podczas powitania i pożegnania. [przypis edytorski]

Czuwasz (ros. чуваш) — członek narodu pochodzącego z Kaukazu, z rodziny ludów tureckich (turskich). W pocz. XXI w. naród ten liczy ok. 1,8 mln, a Czuwaszja, położona 700 km na wschód od Moskwy, stanowi autonomiczną republikę w obrębie Federacji Rosyjskiej. W Rosji carskiej często zatrudniano przybyszy z dalekich części kraju, słabo mówiących po rosyjsku, w więziennictwie, aby utrudnić więźniom porozumienie się ze strażnikami czy oprawcami i pogłębić ich wyobcowanie; w polskiej kulturze w takiej roli najczęściej przywoływani są Kałmucy. [przypis edytorski]

czużyna (rus.) — obczyzna. [przypis edytorski]

czwał — dawna forma; dziś popr.: cwał. [przypis edytorski]

czwał — dziś popr.: cwał; najszybszy chód konia. [przypis edytorski]

czwał — dziś popr.: cwał. [przypis edytorski]

czwałować — dziś: cwałować; cwał: najszybszy chód konia. [przypis edytorski]

czwałować — dziś: cwałować; jechać cwałem na koniu; cwał: najszybszy chód konia. [przypis edytorski]

czwałować — dziś: cwałować; jechać konno cwałem; cwał: najszybszy chód konia. [przypis edytorski]

czwał właśc. cwał — najszybszy chód konia. [przypis edytorski]

czwanić — popisywać się. [przypis edytorski]

czwartego z góry i z dołu miesiąca — tj. czwartego dnia z pierwszej i z ostatniej dekady miesiąca. [przypis edytorski]

czwartem — daw. forma dla określeń (przymiotników, zaimków) rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego; dziś: czwartym. [przypis edytorski]

czwarte —– zapewne chodzi o Zadni Staw. [przypis edytorski]

„czwartki literackie” — nawiązanie to tzw. „obiadów czwartkowych”, tj. spotkań salonu oświeceniowego w Zamku Królewskim, na których poruszano sprawy polityki, kultury, prezentowano lżejszą twórczość literacką. [przypis edytorski]

czwarty lipca — Dzień Niepodległości Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]

Czwarty pułk — 4 Pułk Piechoty Liniowej. Polski regiment z okresu Królestwa Kongresowego, stacjonował w Warszawie. W czasie powstania listopadowego walczył m.in. w bitwie o Olszynkę Grochowską. [przypis edytorski]

czwarty środkowy — tj. czternasty dzień miesiąca. [przypis edytorski]

czwierci — ćwierci, kwartalne raty żołdu. [przypis edytorski]

czwórką jechać — jechać powozem zaprzęgniętym w czwórkę koni. [przypis edytorski]

czwórka — tu: zaprzęg składający się z czterech koni. [przypis edytorski]

czworak — budynek z czterema mieszkaniami, zwykle dla służby. [przypis edytorski]

czworaki — budynki mieszkalne podzielone na cztery izby, dla czterech rodzin pracowników folwarku. [przypis edytorski]

czworaki (daw.) — budynki mieszkalne dla pracowników folwarku. [przypis edytorski]

czworak — moneta miedziana o wartości 4 groszy. [przypis edytorski]

czworgran (daw.) — czworokąt. [przypis edytorski]

czworogarncowy — mieszczący cztery garnce; garniec — staropolska miara objętości. [przypis edytorski]

czworograniasty — czworoboczny. [przypis edytorski]

czworogranny — czworoboczny; o czterech graniach. [przypis edytorski]

czworogranny (daw.) — czworokątny. [przypis edytorski]

Czworonogi gotują wielki proces — był to tzw. proces 193, w którym oskarżono narodników o szerzenie rewolucyjnej propagandy wśród chłopów, odbywający się od października 1877 do stycznia 1888; spośród licznych aresztowanych w l. 1873–77 przesłuchano ok. tysiąca osób, postawiono przed sądem 193 osoby; proces szeroko komentowała prasa zagraniczna. [przypis edytorski]

czwororękie (hist. biol.) — wyróżniany dawniej pierwszy rząd ssaków, grupujący gatunki mające cztery chwytne kończyny. Termin propagowany od pocz. XIX w. m.in. przez znanego fr. przyrodnika G. Cuviera, utworzony w celu oddzielenia gatunku ludzkiego od innych naczelnych. Czwororękie zwykle dzielono na duże małpy człekokształtne, mniejsze od nich i posiadające ogon małpy zwierzokształtne oraz małpiatki. To ideologiczne rozróżnienie we współczesnych klasyfikacjach zostało porzucone. Obecnie człowieka, małpy i małpiatki zalicza się do jednego rzędu: naczelnych. [przypis edytorski]