Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 11053 przypisów.

średnię — dziś popr. forma B. lp: średnią. [przypis edytorski]

średniego brata — Władysław, książę czeski w l. 1110–1125. [przypis edytorski]

średniówka — przerwa intonacyjna rozdzielająca wers wiersza na dwie w przybliżeniu równe części. [przypis edytorski]

średni stan — dziś raczej: klasa średnia. [przypis edytorski]

Śreniawa — herb (przedstawiający bieg rzeki). [przypis edytorski]

śreżoga — blask promieni słonecznych wyzierających zza mgły. [przypis edytorski]

śreżoga — rozedrgane powietrze nad rozgrzaną powierzchnią, tworzące wrażenie mgły np. nad asfaltem w upalny dzień. [przypis edytorski]

śreżoga — rozedrgane, sprawiające wrażenie mgły powietrze w gorący i upalny dzień. [przypis edytorski]

śreżoga — rozedrgane z powodu gorąca powietrze (np. w upalny dzień albo blisko źródła ciepła), sprawiające wrażenie mgły. [przypis edytorski]

śreżoga — zapylenie, zadymienie powietrza, zaciemniające niebo. [przypis edytorski]

śreżoga — zjawisko optyczne, jakie dają promienie światła przeświecające przez mgłę, dym, zapylone a. mocno rozgrzane powietrze, co sprawia wrażenie wibracji, migotania obrazu. [przypis edytorski]

śreżoga — zjawisko optyczne, jakie dają promienie światła przeświecające przez mgłę, dym, zapylone a. mocno rozgrzane powietrze, co sprawia wrażenie wibracji, migotania obrazu; rozedrgane z powodu gorąca powietrze (np. w upalny dzień albo blisko źródła ciepła), sprawiające wrażenie mgły. [przypis edytorski]

śród Amazon mężowrogiej rzeszy — wśród Amazonek, na poły legendarnego plemienia walecznych kobiet, tu przedstawionego (przez epitet „mężowroga rzesza”) jako z zasady wrogiego mężczyznom. [przypis edytorski]

Śródborów — osiedle założone w 1922 wśród lasów i wydm, zaprojektowane jako jako miasto-ogród, w 1932 włączone do podwarszawskiego Otwocka. [przypis edytorski]

śród (daw.) — dziś: wśród. [przypis edytorski]

śród (daw.) — wśród, pośród; tu: w czasie, podczas. [przypis edytorski]

śród (daw.) — wśród, pośród; w czasie, podczas. [przypis edytorski]

śród (daw.) — wśród; tu: w czasie, podczas. [przypis edytorski]

Śród doktorów; a ci, co go słuchali, byli zdumieni jego mądrością — parafraza Łk 2:46–47. [przypis edytorski]

śród temiskirskich (…) pieleszy — Temiskira a. Temiskyra miała być stolicą państwa Amazonek. [przypis edytorski]

Środa Popielcowa a. Popielec — w kalendarzu katolickim pierwszy dzień wielkiego postu, przypadający na 46 dni kalendarzowych przed Wielkanocą. [przypis edytorski]

środa popielcowa — w kalendarzu katolickim środa, w którą wypada Popielec, pierwszy dzień wielkiego postu, następujący po okresie karnawału. [przypis edytorski]

środki — tu: środki pieniężne; możliwości finansowe. [przypis edytorski]

śrubstak a. szrupstak (daw., gw., z niem. Schraubstock) — imadło, przyrząd do mocowania przedmiotów podczas obróbki, złożony z dwu szczęk zaciskanych za pomocą śruby. [przypis edytorski]

śrubsztak — imadło przymocowane do stołu roboczego. [przypis edytorski]

śrubsztak (przestarz.) — imadło; przyrząd do przytrzymywania obrabianych przedmiotów. [przypis edytorski]

śrucina — kulka śrutu; drobny ołowiany pocisk broni myśliwskiej. [przypis edytorski]

śrutówka — strzelba myśliwska, z której strzela się śrutem. [przypis edytorski]

śrzedniejsze (starop. forma) — tu: środkowe. [przypis edytorski]

śrzedni (starop. forma) — tu: środkowy. [przypis edytorski]

śrzeżoga a. śreżoga (daw.) — odblask słońca od mgły lub dymu. [przypis edytorski]

śrzodek (daw. a. gw.) — środek. [przypis edytorski]

śrzodek (starop. forma) — dziś: środek. [przypis edytorski]

śrzodkiem (starop.) — dziś: środkiem. [przypis edytorski]

śrzodkiem (starop. forma) — dziś: środkiem. [przypis edytorski]

śrzodopoście — śródpoście; połowa Wielkiego Postu, wypadająca w przedwiośnie. [przypis edytorski]

śrzodopoście (starop.) — połowa Wielkiego Postu poprzedzającego wiosenne święta Wielkiejnocy. [przypis edytorski]

śrzon (daw.) — szron. [przypis edytorski]

śrzon (starop. forma) — dziś popr.: szron. [przypis edytorski]

śrzon (starop.) — szron. [przypis edytorski]

štamas moterų (vok.) — čia: visos moterys. [przypis edytorski]

śtanga właśc. sztanga (z niem.) — sztaba żelazna tu: zabezpieczająca wrota. [przypis edytorski]

Ś-to Jerska — dziś popr. pisownia: Świętojerska. [przypis edytorski]

śtuk drogi (gw.) — szmat drogi, kawał drogi. [przypis edytorski]

Śudra a. Shudra — czwarty, najniższy stan (varna) społeczeństwa Indii, warstwa pracujących (obok kapłańskiej kasty Braminów, rycerskiej Kshatriya i rzemieślników-przedsiębiorców z kasty Vaishya). Obyczaje hinduskie zabraniają nie tylko małżeństw między przedstawicielami różnych kast, ale nawet przyjmowania poczęstunku od kogoś z niższej kasty. [przypis edytorski]

šulas — nukirstas ar nugenėtas storas medis, rąstas. [przypis edytorski]

šulas — nukirstas storas medis. [przypis edytorski]

šulas — žymus asmuo, veikėjas. [przypis edytorski]

šunbajoris — nusigyvenęs, menkas bajoras. [przypis edytorski]

šunbranktis — valkata, bastūnas. [przypis edytorski]

šunė — dabar: šuo. [przypis edytorski]

šunimalas — čia: nenuorama. [przypis edytorski]

šutravimas — nuo: šutruoti - sparčiai dirbti [przypis edytorski]

šventinyčia — šventovė. [przypis edytorski]

švinas — metalas. [przypis edytorski]

św. Ambroży (ok. 339–397) — arcybiskup Mediolanu, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego, wyznawca (tj. świadek wiary, otoczony pośmiertnym kultem, zmarły śmiercią naturalną), ojciec i doktor Kościoła; zwalczał arian, przeciwników ustaleń soboru nicejskiego I (z 325 r.), wyznawców kultów pogańskich, a także judaizm; był wybitnym mówcą, głoszącym katechezy mistagogiczne (tj. wprowadzające w misterium wiary, duchową tajemniczą rzeczywistość), miał wielki wpływ nie tylko na lud, który nauczał, ale również na władców. [przypis edytorski]

św. Anna — matka Marii i babka Jezusa, święta Kościoła katolickiego i prawosławnego. [przypis edytorski]

św. Apolonia — męczennica, zm. 249 w Aleksandrii, wg legendy przed spaleniem na stosie wybito jej zęby. [przypis edytorski]

śwargotać — szwargotać; szybko i niezrozumiale mówić. [przypis edytorski]

św. Augustyn a. Augustyn z Hippony (354–430) — filozof, teolog, pisarz i święty. [przypis edytorski]

św. Barbara a. Barbara z Nikomedii — według legendy dziewica i męczennica chrześcijańska, święta Kościoła katolickiego i prawosławnego, żyjąca na przełomie III i IV wieku. [przypis edytorski]

św. Bartłomieja — rocznica paryskiej rzezi hugenotów, która miała miejsce z 23 na 24 sierpnia 1572. [przypis edytorski]

św. Bartłomiej zastał pokrajaną już ziemię i przyjął (…) zasiew ozimy — chodzi o dzień św. Bartłomieja w kalendarzu liturgicznym kościoła katolickiego obchodzony 24 sierpnia (w kościele wschodnim 7 września); do tego czasu zaorywano ziemię pod siew ozimy (tj, zboże mające przetrwać zimę i obrodzić najwcześniej następnego roku). [przypis edytorski]

św. Benedykt z Aniane — (747–821), francuski benedyktyn, doradca Ludwika Pobożnego, zapoczątkował istnienie benedyktyńskich klasztorów w dzisiejszej Francji. [przypis edytorski]

św. Benedykt z Nursji — (ok. 480–547) założyciel zakonu benedyktynów. [przypis edytorski]

św. Bonifacy — prawdopodobnie chodzi o Bonifacego-Winfrida (ok. 675–754), biskupa, benedyktyna, misjonarza, męczennika i świętego określanego jako „apostoł Niemiec”. [przypis edytorski]

św. Cecylia (zm. ok. 230) — męczennica, patronka muzyków. [przypis edytorski]

św. Dionizy — (zm. ok. 250–258) – pierwszy biskup Paryża, męczennik, patron Francji. Według legendy po egzekucji przez ścięcie św. Dionizy wstał i przeszedł przez kilka kilometrów z głową pod pachą, by oddać ją jakiejś pobożnej kobiecie. [przypis edytorski]

św. Dominik a. Guzmán, Dominik (ok. 1171/1173–1221) — hiszpański prezbiter, założyciel Zakonu Kaznodziejskiego, święty Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]

św. Ekspedyt — męczennik chrześcijański i święty Kościoła katolickiego, patron studentów, egzaminatorów, a także spraw trudnych i beznadziejnych. [przypis edytorski]

św. Franciszek z Asyżu (1181/82–1226) — włoski duchowny katolicki i mistyk, założyciel zakonu franciszkanów; propagował ubóstwo zakonne. [przypis edytorski]

św. Franciszek z Asyżu (1181 a. 1182–1226) — włoski święty, założyciel zakonu franciszkańskiego. Kojarzony z łagodnością, radością, ubóstwem. [przypis edytorski]

Św. Gudula — gotycki kościół św. Michała i św. Guduli (patronki Belgii) w Brukseli, obecnie mający status kościoła katedralnego. [przypis edytorski]

św. Hermandada — tu: policja; nazwa Święta Hermandada odnosi się właściwie do związku miast hiszp., założonego przez Ferdynanda II i Izabelę Kastylijską; związek utrzymywał siły porządkowe, policję strzegącą porządku na podległym mu terenie. [przypis edytorski]

świątalnych — dziś: świątecznych a. świątynnych. [przypis edytorski]

Świąteczny czas! — niem. Sonntagswetter: niedzielna pogoda. [przypis edytorski]

świątek — ludowa figurka świętego. [przypis edytorski]

świątek — wykonana przez ludowego artystę figura świętego. [przypis edytorski]

Świątki (ros. Святки) — w Kościele prawosławnym okres 12 dni świątecznych pomiędzy Bożym Narodzeniem (25 grudnia) a świętem Chrztu Pańskiego (6 stycznia). [przypis edytorski]

świątko DiasjówDiasia (Διάσια), wielkie święto obchodzone w Atenach na cześć Zeusa Meilichiosa (Opiekuńczego). [przypis edytorski]

świątobliwe męże — dziś popr. forma B. lm: świątobliwych mężów. [przypis edytorski]