Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 12874 przypisów.

palcy — dziś popr. forma G. lm: palców. [przypis edytorski]

pale ale (ang.) — ciemno- lub jasnobrązowe piwo angielskie. [przypis edytorski]

palec mierzynny — palec środkowy. [przypis edytorski]

Palec mnie świerzbi, co dowodzi, że jakiś potwór tu nadchodzi — Szekspir, Makbet, akt IV, scena 1 (słowa jednej z czarownic, zapowiadające wejście Makbeta do jaskini), tłum. Józefa Paszkowskiego. [przypis edytorski]

palec ognisty Baltazara… — wg Biblii (Dn 5) król Babilonu Baltazar wydał ucztę, podczas której ukazała się w sali ręka pisząca na ścianie słowa: Mane, tekel, fares, co zwykło się tłumaczyć: „policzone, zważone, rozdzielone”. Była to przepowiednia bliskiego upadku królestwa Baltazara, która spełniła się jeszcze tej samej nocy. [przypis edytorski]

palem — dziś popr. forma D.lp: palm. [przypis edytorski]

Palemon, syn Iny a. Melicertes (mit. gr.) — syn królewny tebańskiej Ino, córki Kadmosa, która wraz z synem skoczyła ze skały do morza, ścigana przez obłąkanego męża, Atamasa (dotkniętego szaleństwem przez Herę, co było karą za wychowanie przez Ino małego Dionizosa); oboje z synem zostali przemienieni w bóstwa morskie: Ino w boginkę Leucotheę, a Melicertes w bożka Palemona, strzegącego okrętów. [przypis edytorski]

palem — tu: palim, palimy. [przypis edytorski]

Paleń — hr. Piotr Pahlen (1746–1826) minister rosyjski, organizator spisku, który doprowadził do zamordowania cara Pawła I (1801).DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

paleolit — starsza epoka kamienna, od użycia pierwszych narzędzi kamiennych przez przodków człowieka do schyłku ostatniego zlodowacenia, ok. 3,3 mln do 11.700 lat temu. [przypis edytorski]

Paleologowie — dynastia cesarzy bizantyjskich. [przypis edytorski]

paleontologia — nauka zajmująca się organizmami kopalnym, wyprowadzająca na podstawie skamieniałości i śladów działalności życiowej organizmów wnioski o życiu w dawnych epokach geologicznych. [przypis edytorski]

paleozoik, era paleozoiczna — era w geologicznej historii Ziemi, ok. 540–252 mln lat temu; w dawnej periodyzacji paleozoik był najstarszą erą. [przypis edytorski]

paleozoik, era paleozoiczna (z gr. palaios: stary, zoe: życie) — era w geologicznej historii Ziemi, ok. 540–252 mln lat temu; w dawnej periodyzacji paleozoik, nazywany też pierwszorzędem, był najstarszą erą. [przypis edytorski]

Palermo — miasto i gmina we Włoszech, stolica regionu Sycylia. [przypis edytorski]

Paleśnica — wieś w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. [przypis edytorski]

Palesimonda — jedna z daw. nazw wyspy Cejlon. [przypis edytorski]

palestra — grono adwokatów, pełnomocników sądowych; w Lublinie od końca XVI w. funkcjonował trybunał koronny, najwyższy sąd szlachecki, rozstrzygający corocznie sprawy z terenu Małopolski i Rusi. [przypis edytorski]

palestra (łac. palaestra, z gr. palaistra, od pale: zapasy) — w staroż. Grecji: szkoła zapasów i boksu, zwykle wchodząca w skład gimnazjonu. [przypis edytorski]

palestrant (daw.) — prawnik, członek palestry. [przypis edytorski]

palestrant — daw. prawnik. [przypis edytorski]

Palestrina, Giovanni Pierluigi da (1525–1594) — włoski kompozytor muzyki religijnej, autor kompozycji chóralnych a cappella; wywarł długotrwały wpływ na rozwój muzyki kościelnej i świeckiej w Europie, zwłaszcza na rozwój kontrapunktu; stworzył polifoniczny styl zwany palestrinowskim. [przypis edytorski]

Palestyna — historyczny region geograficzny, stanowiący część Bliskiego Wschodu. Od XIX wieku na terytorium Palestyny zaczęli napływać Żydzi z różnych krajów, gł. z Europy, w której nasilały się nastroje nacjonalistyczne i antysemickie; ideę powstania niezależnego państwa dla Żydów na terenach Palestyny (staroż. Judei) propagował ruch syjonistyczny, zainicjowany przez Teodora Herzla (1860–1904). Kolejne fale imigrantów (tzw. alie; 1882, 1904 itd.) zaczęły tworzyć samowystarczalne wspólnoty rolnicze (kibuce) i budować podstawy przyszłego państwa Izrael, po I wojnie światowej Palestyna stała się terytorium mandatowym Wielkiej Brytanii, która robiła nadzieję osadnikom na wydzielenie tam państwa suwerennego państwa, w związku z czym w okresie międzywojennym fale uchodźcze nasiliły się; w czasie Zagłady Żydów w Europie podczas II wojny światowej Palestyna stanowiła punkt odniesienia dla ostatnich, nieosobistych już, nadziei ginących. [przypis edytorski]

Palestyna — kraina geograficzna i historyczna nad Morzem Śródziemnym; dziś na jej terenie znajdują się dwa państwa: Izrael i Autonomia Palestyńska/Państwo Palestyńskie. Od końca XIX wieku w Palestynie zaczęli się osiedlać Żydzi, którzy uciekali z Europy (choć nie tylko) przed narastającym antysemityzmem (czyli nienawiścią do Żydów). W okresie międzywojennym, a zwłaszcza drugiej połowie lat dwudziestych i w latach trzydziestych XX wieku, wyemigrowało tam wielu Żydów polskich. [przypis edytorski]

Palestyna — kraina geograficzna i historyczna nad Morzem Śródziemnym; dziś na jej terenie znajdują się dwa państwa: Izrael i Autonomia Palestyńska/Państwo Palestyńskie. W starożytności istniało tam państwo żydowskie; wg biblijnej Księgi Wyjścia do Palestyny, czyli Ziemi Obiecanej, miał doprowadzić Żydów Mojżesz po ucieczce z Egiptu. Od końca XIX w. w Palestynie zaczęli się osiedlać Żydzi, którzy uciekali z Europy (choć nie tylko) przed narastającym antysemityzmem (czyli nienawiścią do Żydów). W okresie międzywojennym, a zwłaszcza drugiej połowie lat dwudziestych i w latach trzydziestych XX wieku, wyemigrowało tam wielu Żydów polskich. [przypis edytorski]

Palestyna — region geograficzny na Bliskim Wschodzie; obecnie obszar, położony między wybrzeżem Morza Śródziemnego a doliną rzeki Jordan, w granicach dwóch państw: Palestyny i Izraela. [przypis edytorski]

paletot (daw.) — palto. [przypis edytorski]

Paley, William (1743–1805) — angielski teolog i filozof. [przypis edytorski]

paliatywa (z łac. pallium: płaszcz) — środek przynoszący ulgę, nieleczący choroby, ale łagodzący jej objawy. [przypis edytorski]

paliaukime — baikime. [przypis edytorski]

paliauti — nustoti. [przypis edytorski]

palić do niej cholewek — właśc. smalić cholewki, tj. zalecać się. [przypis edytorski]

palić koperczaki (daw., pot.) — zalecać się. [przypis edytorski]

palica (reg.) — wielka pałka; laska. [przypis edytorski]

palice (gw.) — palce. [przypis edytorski]

palicem (gw.) — palcem. [przypis edytorski]

paliców — dziś popr.: palców. [przypis edytorski]

paliecavoti (lenk.) — patikėti kažkam. [przypis edytorski]

paliepių — lakštabudžių šeimos valgomas grybas. [przypis edytorski]

Palik — jeden z demonów ziemnych w pobliżu Etny, pod miastem Paliki. [przypis edytorski]

paliktų — čia: liktų. [przypis edytorski]

palimpsest — papirus, którego zawartość starto, by nadpisać nową. [przypis edytorski]

palimpsest — pergaminowy rękopis, z którego usunięto pierwotny tekst, by zapisać na nim nowszy. [przypis edytorski]

palimpsest — rękopis spisany na używanym już wcześniej materiale piśmiennym, z którego usunięto poprzedni tekst, częściowo jednak jest on możliwy do odczytania. [przypis edytorski]

palimpsest — wielokrotnie zapisywany i wycierany papirus, z którego zazwyczaj można odczytać fragmenty więcej niż jednego tekstu. [przypis edytorski]

palimpsestyczny — przym. od rzecz. palimpsest, po gr. oznaczającego pergamin lub papirus, z którego zeskrobano lub zmyto pierwotny tekst i który wykorzystano do zapisania innego dokumentu; z palimpsestu niekiedy daje się odczytać zatarty tekst, niektóre utwory starożytne zachowały się tylko w tej postaci. [przypis edytorski]

palimpsest (z gr.) — pergamin lub papirus, z którego zeskrobano lub zmyto pierwotny tekst i który wykorzystano do zapisania innego dokumentu; z palimpsestu niekiedy daje się odczytać zatarty tekst, niektóre utwory starożytne zachowały się tylko w tej postaci. [przypis edytorski]

palimpsest (z gr.) — w starożytności: zapis na wykorzystanym już wcześniej materiale (najczęściej pergaminie), z którego usunięto pierwotny tekst (może on jednak przeświecać spod spodu, co stanowi cenny materiał dla archeologów); przen.: tekst wieloznaczny, o wielowarstwowym znaczeniu. [przypis edytorski]

Paliński, Władysław Sergiusz (1869–1917) — polski aktor oraz reżyser teatralny i filmowy, scenarzysta, dramaturg i dziennikarz prasowy, związany m.in. z Teatrem Rozmaitości w Warszawie. [przypis edytorski]

palingeneza (z gr: ponowne narodzenie; filoz.) — ciągle odradzanie się świata lub istot żywych (przez reinkarnację). [przypis edytorski]

palinodia (gr.: odwołanie; lit.) — utwór literacki, w którym autor odwołuje swój pogląd przedstawiony we wcześniejszym utworze. [przypis edytorski]

paliokas (sl.) — lenkas. [przypis edytorski]

paliowy (daw., z fr.) — słomianożółty, jasnożółty. [przypis edytorski]

palisada — ogrodzenie z grubych, zaostrzonych u góry, drewnianych pali. [przypis edytorski]

palisander — bardzo ciężkie i twarde drewno, używane głównie do wykonywania mebli i przedmiotów artystycznych, instrumentów muzycznych. [przypis edytorski]

palisander — drewno z tropikalnych drzew, należących do rodzaju Dalbergia. [przypis edytorski]

palisandrowy — wykonany z palisandru, bardzo ciężkiego i twardego drewna, używanego głównie do wykonywania mebli i przedmiotów artystycznych, instrumentów muzycznych. [przypis edytorski]

palisandrowy — wykonany z palisandru: drewna tropikalnego drzewa z rodzaju Dalbergia, o barwie brązowej lub ciemnofioletowej, używanego głównie do wyrobu instrumentów muzycznych i mebli artystycznych. [przypis edytorski]

Palissy, Bernard (ok.1510–ok.1589) — francuski ceramik; najbardziej znany z dużych owalnych półmisków dekorowanych barwnymi, realistycznymi płaskorzeźbami przedstawiającymi drobne zwierzęta w otoczeniu muszli i liści. [przypis edytorski]

Palissy, Bernard (ok.1510–ok.1589) — fr. chemik, fizyk i geolog. Wydał rozprawę, w której skamieniałe muszle, odnajdowane na terenie centralnej Francji, identyfikował jako pozostałości po autentycznych skorupiakach, żyjących w czasach prehistorycznych. Został oskarżony o herezję i zmarł w więzieniu. [przypis edytorski]

Palitzsch, Gerhard (1913–1944) — funkcjonariusz SS pełniący służbę w hitlerowskich obozach koncentracyjnych, jeden z największych zbrodniarzy obozu Auschwitz-Birkenau. [przypis edytorski]

paliūnėms — po pelkėtas pievas. [przypis edytorski]

palium — rzymski gruby płaszcz. [przypis edytorski]

paliusz — płaszcz noszony przez katolickie duchowieństwo. [przypis edytorski]

paliusz — szata liturgiczna przysługująca biskupowi metropolicie (zwierzchnikowi kościelnej metropolii, czyli archidiecezji z zależnymi od niej diecezjami). [przypis edytorski]

palivotas — glazūruotas. [przypis edytorski]

paliwoda — buntownik, zawadiaka. [przypis edytorski]

paliwoda (daw.) — człowiek gwałtowny i/lub lekkomyślny. [przypis edytorski]

paliwoda (daw.) — człowiek gwałtowny, nerwowy, także: lekkomyślny, nieodpowiedzialny. [przypis edytorski]

paliwoda (daw.) — człowiek lekkomyślny, niepoważny a. gwałtowny, porywczy. [przypis edytorski]

paliwoda (daw.) — zawadiaka, człowiek gwałtowny. [przypis edytorski]

paliwoda (przestarz.) — człowiek lekkomyślny, nieodpowiedzialny. [przypis edytorski]

paliwoda (starop.) — zawadiaka; człowiek gwałtowny, nerwowy, niepohamowany w swych reakcjach. [przypis edytorski]

paliwo (pot.) — tu: tytoń papierosowy. [przypis edytorski]

Pallada a. Pallas (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości i sprawiedliwej wojny. [przypis edytorski]

Pallada a. Pallas (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości. [przypis edytorski]

Pallada a. Pallas (mit. gr.) — przydomek Ateny, dziewiczej bogini mądrości i wojny sprawiedliwej, patronki miasta Ateny. [przypis edytorski]

Pallada a. Pallas (mit. gr.) — przydomek Ateny, dziewiczej bogini mądrości i wojny sprawiedliwej. [przypis edytorski]

Pallada (mit.gr.) — Atena, bogini mądrości i sprawiedliwej wojny, opiekunka miast. [przypis edytorski]

Pallada (mit. gr.) — Atena, bogini mądrości, sztuki i wojny sprawiedliwej, przedstawiana w hełmie i z oszczepem; opiekunka miast. [przypis edytorski]

Pallada (mit. gr.) — Atena, bogini mądrości, sztuki i wojny sprawiedliwej, przedstawiana w hełmie i z oszczepem. [przypis edytorski]

Pallada (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości, opiekunki miast. [przypis edytorski]