Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 2478 przypisów.

Happelius Everhardus Guernerus, właśc. Eberhard Werner Happel (1647–1690) — niemiecki uczony i pisarz, erudyta w wielu dziedzinach, autor dzieł fikcyjnych (powieści) oraz traktatów naukowych i publikacji popularyzatorskich z zakresu historii i polityki, nauk przyrodniczych, wiedzy o krajach azjatyckich itp.; dla ilustracji swych spostrzeżeń chętnie sięgał po anegdoty, scenki obyczajowe czy aforyzmy. [przypis edytorski]

happening — (z ang. wydarzenie) forma działania artystycznego, plastycznego bądź parateatralnego. [przypis edytorski]

haptyka (gw.) — apteka. [przypis edytorski]

haracz — okup wojenny, kontrybucja. [przypis edytorski]

haracz — wygórowana, niesłusznie pobierana opłata. [przypis edytorski]

harak (ar. arak) — napój alkoholowy z ryżu lub trzciny. [przypis edytorski]

harakiri — japoński sposób na samobójstwo przez rozprucie brzucha mieczem. [przypis edytorski]

haranguieren — eine Ansprache halten. [przypis edytorski]

harap — bicz myśliwski używany najczęściej na psy, zbudowany z krótkiej rękojeści, do której przymocowana jest długa, zwężająca się plecionka rzemienna, przechodząca na końcu w plecionkę z włosia. [przypis edytorski]

harap — bicz o długim rzemieniu. [przypis edytorski]

harap — bicz z krótkim trzonkiem i długim plecionym rzemieniem, używany głównie na psy myśliwskie. [przypis edytorski]

harap (daw.) — bicz z krótkim trzonkiem i długim plecionym rzemieniem, używany głównie na psy myśliwskie. [przypis edytorski]

harap (daw.) — rodzaj bicza używanego na psy myśliwskie. [przypis edytorski]

harap (daw.) — rzemienny bicz na psy myśliwskie. [przypis edytorski]

harap — krótki bicz, używany przeciw psom. [przypis edytorski]

harapnik — harap, bicz z krótką rękojeścią i długim plecionym rzemieniem. [przypis edytorski]

harap — rodzaj krótkiego bicza na psy. [przypis edytorski]

harap — tu: zdobycz; od niem. „herab!” (tutaj, do nogi), będącego zawołaniem stosowanym przez myśliwych, by odciągnąć psy od upolowanej zwierzyny i nie dopuścić do jej rozszarpania. [przypis edytorski]

harbajtel — siatka zakładana na włosy z tyłu peruki. [przypis edytorski]

harbajtel (z niem. Haarbeutel) — pęk włosów z tyłu peruki zebranych w warkocz, kucyk lub zawiązanych ozdobną siatką; w XVII i XVIII wieku w Europie peruki stanowiły nieodzowny element modnego stroju obu płci, wyszły z powszechnego użycia na początku wieku XIX. [przypis edytorski]

harbajtel (z niem.) — jedwabny woreczek na warkocz peruki, zawiązywany u góry na kokardę, noszony przez mężczyzn w XVIII w. [przypis edytorski]

harbejtel (z niem.) — woreczek, w którym umieszczano warkocz noszony z tyłu peruki przez mężczyzn. [przypis edytorski]

harbuz (daw.) — odmowa w zalotach. [przypis edytorski]

harbuz (daw., pot.) — odmowa na propozycję małżeństwa. [przypis edytorski]

harbuz — tu: odmowa dana zalotnikowi. [przypis edytorski]

harbuz — tu: odrzucenie oświadczyn. [przypis edytorski]

harcab (z niem. Harzopf; Haar: włosy, Zopf: warkocz) — warkocz noszony przez mężczyzn w VIII wieku. [przypis edytorski]

harcap — warkocz noszony przez mężczyzn w XVIII w., stanowiący obowiązkowe uczesanie żołnierzy dla ochrony karku przed uderzeniem. [przypis edytorski]

harcap — warkocz noszony w XVIII w. przez żołnierzy dla ochrony karku przed uderzeniem. [przypis edytorski]

harcap (z niem. Haar: włosy i Zopf: warkocz) — warkocz noszony przez mężczyzn w XVIII w. [przypis edytorski]

harcap (z niem.) — warkocz noszony przez mężczyzn w XVIII w. [przypis edytorski]

harcap (z niem.) — warkocz. [przypis edytorski]

harc (daw.) — dawniej walka pojedynczych żołnierzy nieprzyjacielskich wojsk, rodzaj pojedynku. [przypis edytorski]

harc (daw.) — pojedynek staczany przed rozpoczęciem bitwy. [przypis edytorski]

harcerz (starop.) — harcownik; ścierający się pojedynczo w walce z nieprzyjacielem. [przypis edytorski]

Harcourt, William Vernon (1827–1904) — bryt. polityk, prawnik i dziennikarz, minister spraw wewnętrznych w latach 1880–1885. [przypis edytorski]

harcować (daw.) — bić się pojedynczo przed szykiem wojsk; przen. szermować językiem. [przypis edytorski]

harcować (starop.) — pojedynkować się; atakować w pojedynkę. [przypis edytorski]

harcowanie — bić się pojedynczo przed szykiem wojsk, pojedynkować się; tu: brykać, skakać, dokazywać (por.: harce). [przypis edytorski]

hardać — przymiotnik harda z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

Hardenberg, Karl August baron von (1750–1822) — pruski arystokrata, polityk. Jego reformy wzmocniły zagrożone upadkiem państwo pruskie, co pozwoliło m.in. na uczestnictwo Prus w III rozbiorze Polski. [przypis edytorski]

Harden, Maksimilian, właśc. Izydor Witkowski (1861–1927) — niemiecki pisarz, publicysta i krytyk literacki; autor dzieła Krieg und Friede (Wojna i pokój), 1918; w l. 1892–1922 redaktor „Zukunft”. [przypis edytorski]

Harding, Warren (1865–1923) — amerykański polityk, prezydent Stanów Zjednoczonych (1921–1923); kiedy w 1923 wykryto aferę korupcyjną w administracji centralnej, dla uniknięcia skandalu pozwolił jednemu z głównych winnych uciec do Europy, drugi po wszczęciu śledztwa przez Senat popełnił samobójstwo; zmarł nagle, po jego śmierci ujawniono szereg skandali i nadużyć z udziałem administracji prezydenckiej. [przypis edytorski]

hardo — dumnie, wyniośle. [przypis edytorski]

hardość — duma, pycha. [przypis edytorski]

hardoś się nosił (gw.) — hardo się nosiłeś; dumnie się zachowywałeś. [przypis edytorski]

hardy — dumny, butny. [przypis edytorski]

hardy — dumny, wyniosły. [przypis edytorski]

Hardy, Robert Spence (1803–1868) — bryt. metodysta, misjonarz na Cejlonie, autor książek na temat buddyzmu. [przypis edytorski]

hardy (starop.) — tu: dumny; zwycięstwa harda: dumna ze zwycięstwa. [przypis edytorski]

Hardy, Thomas (1840–1928) — angielski powieściopisarz, przedstawiciel naturalizmu; autor m.in. powieści A Pair of Blue Eyes (1873; wyd. pol. Szafirowe oczy, 1929), Juda nieznany (1895, wyd. pol. 1963), The Well-Beloved (Ukochana, 1892). [przypis edytorski]

hardzie tu strząsasz porożym (daw.) — hardo potrząsasz porożem (jak jeleń pokazujący swoją siłę i gotowość do walki); przysł. stawiać się hardo, być hardym. [przypis edytorski]

harem — ogół wszystkich żon i nałożnic danego mężczyzny będących na jego utrzymaniu i mieszkających w części domu zwanej haremem, do której nie mają wstępu inni mężczyźni. [przypis edytorski]

harem — u muzułmanów część domu przeznaczona dla kobiet, do której wstępu nie mają obcy mężczyźni; tu przen.: grupa kobiet. [przypis edytorski]

harem — w tradycyjnym domu muzułmańskim odosobniona część domu przeznaczona dla kobiet (żon i nałożnic). [przypis edytorski]

harem (z arab.) — prywatna część domu, przeznaczona dla kobiet z rodziny. [przypis edytorski]

hareśt (gw.) — areszt. [przypis edytorski]

harfa Dawida — Dawida (ok. 1040–ok. 970 p.n.e.), króla Izraela, Biblia określa jako poetę i pieśniarza, grającego na cytrze, flecie, niekiedy na harfie, i przypisuje mu autorstwo utworów zgromadzonych w Księdze Psalmów. [przypis edytorski]

harfa Desdemony — odniesienie do cieszącej się ogromnym uznaniem opery Otello (1816) Gioacchina Rossiniego, opartej na sztuce Szekspira. Rola Desdemony, żony tytułowego bohatera, stanowiła popisową partię największych sopranistek epoki. W ostatnim akcie bohaterka do wtóru harfy śpiewa liryczną Pieśń o wierzbie. Harfa to jednocześnie symbol poezji i muzyki. [przypis edytorski]

harfa Eola a. harfa eolska — instrument muzyczny strunowy, który ustawiano na wolnym powietrzu, często nad brzegiem morza, aby wiatr na nim grał; Eol w mit. gr.: syn Posejdona, władca wiatrów. [przypis edytorski]

harfa eolska — instrument, którego struny poruszane są przez wiatr. [przypis edytorski]

harfa eolska — instrument strunowy poruszany przez wiatr. [przypis edytorski]

harfa eolska — w mit. gr.: harfa boga wiatrów, Eola; w muz.: instrument strunowy ustawiany na wolnym powietrzu, wydający dźwięki pod wpływem powiewów wiatru, znany od starożytności, szczególnie popularny w okresie romantyzmu. [przypis edytorski]

harfować — przesiewać zboże przez rodzaj sita (harfę) w celu oddzielenia ziarna od plew. [przypis edytorski]

harfy — dziś popr. forma N.lm: harfami. [przypis edytorski]

harkabuz a. arkebuz — rodzaj dawnej broni palnej. [przypis edytorski]

harkabuz a. arkebuz (z fr.) — strzelba lontowa, gładkolufowa, używana od XV do XVII w. [przypis edytorski]

Harklowa — wieś w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim. [przypis edytorski]

Harlay de Champvallon, François (1625–1675) — duchowny francuski, arcybiskup Paryża (od 1670); zwalczał jansenistów, był jednym z inspiratorów antyprotestanckiej polityki Ludwika XIV, brał udział w uchyleniu edyktu nantejskiego; znany ze swoich przygód miłosnych. [przypis edytorski]

harlemski — tu: z miasta Haarlem w Holandii, nad rz. Spaarne, 30 km na zach. od Amsterdamu. [przypis edytorski]

harlemski — z holenderskiego miasta Haarlem, ośrodka hodowli tulipanów. [przypis edytorski]

Harlem, właśc. Haarlem — miasto w płn.-zach. Holandii na zach. od Amsterdamu, ośrodek handlu cebulkami tulipanów. [przypis edytorski]

Harlem, własc. Haarlem — miasto w Holandii, położone nad rzeką Spaarne, 30 km na zach. od Amsterdamu. [przypis edytorski]

harleyistów — dziś: harleyowców. [przypis edytorski]

Harley Street — ulica w Londynie, znana z wielu prywatnych gabinetów lekarskich. [przypis edytorski]

Harloy de Chauvalon — François de Harlay de Chapvallon (1625–95); ab 1671 Erzbischof von Paris. [przypis edytorski]

harmattan — silny, suchy i pylny wiatr pasatowy wiejący w porze suchej znad Sahary na wybrzeże Zatoki Gwinejskiej i zachodnie wybrzeże Afryki Północnej. [przypis edytorski]

Harmenze a. Harmense — podobóz, w którym do stawu rybnego więźniowie zsypywali popiół ze zwłok palonych w krematoriach. Podobóz Harmense powstał na terenie dawnej wsi Harmęże. [przypis edytorski]

harmider — hałas, zgiełk. [przypis edytorski]

Harmodios (530–514 p.n.e.), Arystogiton (550–514 p.n.e.) — tyranobójcy; zabójcy tyrana Aten, Hipparcha, w r. 514 p.n.e.; Harmodios zginął podczas zamachu, Arystogiton został stracony przez brata Hipparcha, nowego tyrana, Hippiasza; powód zamachu był osobisty, ale zamachowcy stali się symbolem walki z tyranią i obrony swobód demokratycznych, a lud ateński uczcił ich pomnikiem na agorze w Atenach. [przypis edytorski]

Harmodios (ok. 530–514 p.n.e.) i Aristogejton (ok. 550–514 p.n.e.) — tyranobójcy; zabójcy tyrana Aten, Hipparcha, w r. 514 p.n.e.; Harmodios zginął podczas zamachu, Aristogejton został stracony przez brata Hipparcha, nowego tyrana, Hippiasza; powód zamachu był osobisty, ale zamachowcy stali się symbolem walki z tyranią i obrony swobód demokratycznych, a lud ateński uczcił ich pomnikiem na agorze w Atenach. [przypis edytorski]

Harmonia i Kadmos (mit. gr.) — Harmonia, bogini ładu i zgodności, była żoną herosa Kadmosa, założyciela i pierwszego władcy Teb. Stanowili wzór szczęśliwego małżeństwa i byli otoczeni kultem w Tebach, skąd pochodzili Simiasz i Kebes. [przypis edytorski]

Harmonia — osada w Ameryce stworzona przez emigrantów z Wirtembergii. [przypis edytorski]