Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5362 przypisów.

Cardano, Geronimo (1501–1576) — włoski matematyk, lekarz, filozof i astrolog. [przypis edytorski]

Cardiff — miasto w Wielkiej Brytanii, stolica Walii, położone nad rzeką Taff, u jej ujścia do Kanału Bristolskiego. [przypis edytorski]

Cardiff — tu: niewielka wioska w stanie Nowy Jork, słynna z oszustwa archeologicznego z 1869 r., znanego jako „Gigant z Cardiff”; nazwana na cześć miasta w Walii, w XIX w. głównego brytyjskiego portu transportu węgla. [przypis edytorski]

Cardillac — den Namen Cadillac hat Hoffmann willkürlich aus Voiltaires „Siècle de Louis XIV” entnommen. [przypis edytorski]

Cardon s'il vous plait! — tłum pol. Panie Cardon, proszę! [przypis edytorski]

Carducci, Giosuè (1835–1907) — słynny włoski poeta i publicysta. [przypis edytorski]

Carducci, Giosuè (1835–1907) — włoski poeta i historyk literatury. [przypis edytorski]

Carducci, Giosuè (1835–1907) — włoski poeta, krytyk literacki, laureat literackiej Nagrody Nobla (1906), profesor uniwersytetu w Bolonii; autor m.in. płomiennego, sławiącego potęgę rozumu hymnu A Satana (Do Szatana), w którym Szatan zostaje ukazany jako symbol wolnej myśli i postępu. [przypis edytorski]

Carducci, Giosuè (1835–1907) — włoski poeta, krytyk literacki, laureat literackiej Nagrody Nobla z 1906, profesor uniwersytetu w Bolonii. [przypis edytorski]

Carducci, Giosue (1835–1907) — rewolucyjny poeta włoski (pseud. Enotrio Romano); jego Hymn do Szatana (1865) wywołał oburzenie współczesnych; szatan w jego poezji, podobnie jak u Baudelaire'a i Verlaine'a, jest symbolem buntu. [przypis edytorski]

Carduus benedictus (łac.: oset benedyktyński) — dziś: Cnicus benedictus, knikus benedyktyński a. drapacz lekarski, podobna do ostu roślina, z której wywar stosuje się w leczeniu niestrawności; nazywana też ostem lekarskim, benedyktynką a. czubkiem tureckim. [przypis edytorski]

caresses (fr.) — pieszczoty. [przypis edytorski]

caret (łac.) — nie ma; jest pozbawiony; obchodzi się (bez). [przypis edytorski]

caretto (wł.) — wózek. [przypis edytorski]

cargador (hiszp.) — robotnik portowy zajmujący się załadunkiem i rozładunkiem towarów; doker. [przypis edytorski]

car — gwarowa forma słowa czar, w tym miejscu i w kolejnych akapitach występuje gra słów: car to również władca, zwłaszcza Rosji. [przypis edytorski]

caribe — nazwa wielu ryb z podrodziny piraniowatych (Serrasalminae), tu najprawdopodobniej mowa o Pygocentrus cariba, piraña del Orinoco. Opisy krwiożerczości tych ryb uważa się dziś za przesadzone. [przypis edytorski]

caries tuberculosa (med., łac.) — gruźlicze próchnienie kości. [przypis edytorski]

carino (wł.) — drogi, kochany; uroczy. [przypis edytorski]

carissima bellezza mia (wł.) — moje najdroższe śliczności. [przypis edytorski]

carissima (łac.) — najdroższa. [przypis edytorski]

carissima mia (wł.) — najdroższa moja. [przypis edytorski]

carissime frater (łac.) — najdroższy bracie. [przypis edytorski]

carissime (łac.) — najdroższy. [przypis edytorski]

carissime (wł.) — najdroższy. [przypis edytorski]

carissimo amico (wł.) — najdroższy przyjaciel. [przypis edytorski]

Carissimo perdona (wł.) — najdroższy, wybacz. [przypis edytorski]

carissimus (łac.) — najdroższy; tu: forma W. lp: carissime. [przypis edytorski]

caritatis (łac.) — miłosierdzia. [przypis edytorski]

Carlton House — rezydencja w Londynie, znana głównie jako siedziba księcia Walii Jerzego IV jako księcia regenta. [przypis edytorski]

Carlyle, Thomas (1795–1881) — historyk i filozof historii, popularyzator i jeden z twórców swoistej historiozofii zwanej heroizmem, w myśl której historię tworzą tylko wybitni ludzie; wzbudzał kontrowersje jako społeczny komentator i miał duży wpływ na myśl prawicową w epoce wiktoriańskiej. [przypis edytorski]

Carlyle, Thomas (1795–1881) — historyk i filozof historii, popularyzator i jeden z twórców swoistej historiozofii zwanej heroizmem; wzbudzał kontrowersje jako społeczny komentator i miał duży wpływ na myśl prawicową w epoce wiktoriańskiej. [przypis edytorski]

Carlyle, Thomas (1795–1881) — szkocki filozof, historyk i nauczyciel. [przypis edytorski]

Carlyle, Thomas (1795–1881) — szkocki historyk i filozof historii, popularyzator i jeden z twórców historiozofii zwanej heroizmem, w myśl której historię tworzą tylko wybitni ludzie; wzbudzał kontrowersje jako społeczny komentator i miał duży wpływ na myśl prawicową w epoce wiktoriańskiej. [przypis edytorski]

Carlyle, Thomas (1795–1881) — szkocki historyk i filozof historii, popularyzator i jeden z twórców swoistej historiozofii zwanej heroizmem, w myśl której historię tworzą tylko wybitni ludzie; wzbudzał kontrowersje jako społeczny komentator i miał duży wpływ na myśl prawicową w epoce wiktoriańskiej. [przypis edytorski]

Carlyle, Thomas (1795–1881) — szkocki pisarz społeczny, historyk i filozof historii. [przypis edytorski]

Carlyle, Thomas (1795–1881) — szkocki satyryk i eseista, a przede wszystkim historyk i filozof historii, popularyzator i jeden z twórców swoistej historiozofii zwanej heroizmem. Wzbudzał kontrowersje jako społeczny komentator i miał duży wpływ na myśl prawicową w epoce wiktoriańskiej. Dzieła: Bohaterowie. Cześć dla bohaterów i pierwiastek bohaterstwa w historii, Sartor Resartus. [przypis edytorski]

Carlyle, Thomas (1795–1881) — szkocki satyryk i eseista, a przede wszystkim historyk i filozof historii. [przypis edytorski]

Carmagnola — nazwa pieśni rewolucyjnej i tańca z czasów Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]

carmagnola (z fr., wymowa: karmaniola) — pieśń z okresu Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]

Carmena — dziś popr.: Carmen (ndm), opera fr. kompozytora Georges'a Bizeta (1838–1875) z 1875 r. [przypis edytorski]

Carmena — dziś popr.: Carmen, opera fr. kompozytora Georges'a Bizeta (1838–1875) z 1875 roku. [przypis edytorski]

Carmen Sylva — literacki pseudonim królowej Rumunii Elżbiety (1843–1916). [przypis edytorski]

Carmen — tytułowa postać opery Georges'a Bizeta 1875, kobieta często zmieniająca kochanków, niezdolna do stałego uczucia. [przypis edytorski]

Carnap, Rudolf (1891–1970) — niemiecki filozof, logik i matematyk, jeden z głównych przedstawicieli pozytywizmu logicznego (neopozytywizmu). [przypis edytorski]

Carné, Marcel (1906–1996) — francuski reżyser, autor melodramatów. [przypis edytorski]

carnifex (łac.) — oprawca, kat. [przypis edytorski]

Carnot, Lazare Nicolas Marguerite (1753–1823) — matematyk i inżynier wojskowy, generał fr. wojsk republikańskich; deputowany do Zgromadzenia Prawodawczego, a następnie do Konwentu Narodowego; jako członek Komitetu Ocalenia Publicznego od 1793 r. organizował wojskowość rewolucyjnej Francji, wystawił 14 armii; zw. „organizatorem zwycięstwa”, „Wielkim Carnotem”; w latach 1795–1797 wchodził w skład dyrektoriatu; poglądami polit. bliski jakobinom, przeciwnik łamania konstytucji: nie wziął udziału w zamachu w 1797 r. i był zmuszony uciekać za granicę (do Genewy i Augsburga); przez Napoleona Bonapartego mianowany ministrem wojny w 1800 r., podał się do dymisji w r. 1804; w 1814 r. dowodził obroną Antwerpii; w 1815 r., w okresie 100 dni Napoleona, minister spraw wewn.; w okresie Restauracji pozostawał na emigracji, początkowo w Warszawie, następnie w Magdeburgu, gdzie mieszkał do końca życia. [przypis edytorski]

Carnot, Marie François Sadi, zwany Sadi Carnot (1837–1894) — francuski polityk, od 1881 przewodniczący umiarkowanej lewicy w parlamencie, od 1887 prezydent Francji; zginął zamordowany przez włoskiego anarchistę; był wnukiem Lazare Nicolasa Marguerite Carnota, inżyniera wojskowego i uczestnika rewolucji francuskiej, członka Komitetu Ocalenia Publicznego. [przypis edytorski]

caro amigo (port.) — drogi przyjacielu. [przypis edytorski]

Carogród — dawna słowiańska nazwa Konstantynopola (ob. Stambuł). [przypis edytorski]

Carogród — dawna słowiańska nazwa Konstantynopola (ob. Stambuł), stolicy cesarzy bizantyjskich. [przypis edytorski]

Carogród — dawna słowiańska nazwa Konstantynopola (ob. Stambuł), stolicy cesarzy bizantyjskich, używana również po zdobyciu tego miasta przez Turków. [przypis edytorski]

Carogród — Konstantynopol. [przypis edytorski]

Carogród — Konstantynopol; ze świątynią Sofii: ze świątynią Hagia Sophia, tj. kościołem Mądrości Bożej. [przypis edytorski]

Carogród — stolica Imperium Osmańskiego, Konstantynopol, dziś: Stambuł. [przypis edytorski]

caro infirma (łac.) — ciało słabe. [przypis edytorski]

Carolum Gustavum captivabimus (łac.) — pojmamy Karola Gustawa. [przypis edytorski]

CAROLUS ANNIBAL… — list przetłumaczony w Dodatku II. [przypis edytorski]

Carolus Magnus (łac.), Karol Wielki (ok. 742/747–814) — król Franków, sławny dzięki sukcesom militarnym i dyplomatycznym. Władca mocarstwa rozciągającego się na ziemiach dzisiejszych Niemiec, Francji, Austrii, zachodniej Hiszpanii i północnych Włoch. W r. 800 otrzymał od papieża tytuł cesarza rzymskiego. [przypis edytorski]

caro mio (wł.) — mój drogi. [przypis edytorski]

Caro mio (wł.) — Moja droga. [przypis edytorski]

carozza (wł.) — powóz. [przypis edytorski]

carpe diem (łac.) — chwytaj dzień, przen.: używaj życia (formuła z Pieśni Horacego). [przypis edytorski]

Carpentras — miasto i gmina w płd.-wsch. Francji, ob. w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże. [przypis edytorski]

carpo (łac.) — używam, zbieram. [przypis edytorski]

Carracci, Annibale (1560–1609) — włoski malarz i grafik wczesnego baroku, brat Agostina Carracciego. [przypis edytorski]

carrément (fr.) — otwarcie, bez ogródek. [przypis edytorski]

Carr, Herbert Wildon (1857–1931) — prof. filozofii na Uniwersytecie w Londynie, a następnie na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles (od 1925 r.), wieloletni sekretarz Aristotelian Society. W 1921 r. wydał pracę o teorii monad; zajmował się filozofią Henri Bergsona, Benedetta Croce, Giovanniego Gentile (tłumaczył ich prace na ang.) i Gottfrieda Leibniza. Interesowały go szczególnie problemy relatywizmu poznawczego. Z odkryć nowoczesnej fizyki wyprowadzał wnioski prowadzące do idealizmu metafizycznego (Cogitans Cogitata, 1930). Zaprzeczał zarówno materializmowi, jak i dualizmowi; uznawał, że jedyne rzeczywiste byty, monady, nie należą do świata materialnego, będącego jedynie światem fenomenów. [przypis edytorski]

Carrier, Jean Baptiste (1745–1794) — polityk z okresu Rewolucji Francuskiej, wsławiony okrucieństwem podczas pacyfikacji powstania w Wandei. [przypis edytorski]

Carrington, Blake — bohater serialu Dynastia. [przypis edytorski]

carroça (port.) — wóz z dachem, zaprzężony w kilka koni lub mułów. [przypis edytorski]

Carroll, Lewis (1832–1898) — właśc. Charles Dodgson; angielski matematyk, pisarz, poeta oraz fotograf, profesor Uniwersytetu Oksfordzkiego; autor książki Alicja w Krainie Czarów. [przypis edytorski]

Carrotta — niezidentyfikowane miejsce, prawdopodobnie już nieistniejące lub będące owocem fantazji autora, w okolicy Sorrento. Być może chodzi o okolice Sorrento w znaczeniu uogólnionym: Carotto to część składowa historycznej gminy Piano di Sorrento. [przypis edytorski]

Car się ukoronował — koronacja cara Mikołaja I Romanowa na króla Polski odbyła się 24 maja 1829 r. w Sali Senatorskiej na Zamku Królewskim w Warszawie; po obrzędzie para królewska przeszła pieszo do katedry warszawskiej św. Jana drogą utworzoną przez szpalery wojska, wydarzenie obserwowało tysiące gapiów. W istocie na mocy konstytucji, w której zapisana była unia personalna Królestwa Polskiego z Imperium Rosyjskim, Mikołaj I, wstępując na tron rosyjski w grudniu 1825, po śmierci swego starszego brata, Aleksandra I, stawał się zarazem carem Rosji i królem polskiego państwa kongresowego (tzw. „Kongresówki”); późniejsza o niemal cztery lata koronacja w Warszawie była gestem symbolicznym i miała na celu m.in. pozyskanie przychylności Polaków oraz włączenie wojska polskiego w działania wojenne w Turcji (w kwietniu 1828 wybuchła wojna rosyjsko-turecka). [przypis edytorski]

Carson City — stolica amerykańskiego stanu Nevada. [przypis edytorski]

carstwo — państwo rządzone przez cara, tu w znaczeniu: cesarstwo, imperium. [przypis edytorski]

Cartas de Santa Teresa de Jesús (hiszp.) — Listy świętej Teresy od Jezusa (Teresy z Ávili). [przypis edytorski]

carte blanche (fr.) — dosł. białą kartę; dawać carte blanche, oznacza dawać wolną rękę. [przypis edytorski]

carte blanche (fr.) — dosł.: biała karta; dawać carte blanche oznacza dawać wolną rękę, nieograniczone pełnomocnictwo. [przypis edytorski]

carte blanche (fr.) — dosł.: biała karta; dawać carte blanche oznacza dawać wolną rękę, swobodę działania. [przypis edytorski]

carte-blanche (fr.) — dosł. biała karta; przen. dawać komu (mieć itp.) carte-blanche: dawać wolną rękę, swobodę działania. [przypis edytorski]

carte forte (fr.) — silna karta. [przypis edytorski]

Car tel est mon bon plaisir (fr.) — bo tak mi się podoba. [przypis edytorski]

car tel est notre beau plaisir (fr.) — albowiem takie jest nasze upodobanie (kaprys). Zmieniona zgodnie z popularną interpretacją formuła używana przez królów Francji przy zatwierdzaniu aktów prawnych: car tel est notre (bon) plaisir: albowiem taka jest nasza (dobra) wola. [przypis edytorski]

carthésien sans le savoir (fr.) — kartezjanin (filozof) nieposiadający (odpowiedniej) wiedzy. [przypis edytorski]

caru — gwarowa (z ros.) forma wołacza: carze.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

Carus amicus Mussoeus… (łac.) — Drogi przyjacielu Muzejosie, ach, dobry Boże, co za pora, tralala, zginiemy w deszczu. [przypis edytorski]

Caruso, Enrico (1873–1921) — słynny włoski śpiewak operowy nazywany „królem tenorów”. [przypis edytorski]

Caruso, Enrico (1873–1921) — włoski śpiewak operowy, określany mianem „króla tenorów”. [przypis edytorski]

Caruso, Enrico (właśc. Errico; 1873–1921) — wł. śpiewak operowy z Neapolu, cieszący się światową sławą na pocz. XX w., zwany „królem tenorów”; od 1903 pierwszy tenor nowojorskiej Metropolitan Opera, występował na największych scenach (takich jak La Scala w Mediolanie, Covent Garden w Londynie, a także opery w Rzymie, Monte Carlo i Paryżu); jako pierwszy zaczął utrwalać swoje arie i kreacje repertuarowe na płytach gramofonowych. [przypis edytorski]

cary (gw.) — czary. [przypis edytorski]