Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5449 przypisów.

na garnuszek — na utrzymanie; Franka oddano osobie zarobkowo zajmującej się wychowaniem dzieci, którymi nie mogły się opiekować ich matki, najczęściej dlatego, że nie były mężatkami. [przypis edytorski]

Nagasaki — miasto w Japonii, w zach. części wyspy Kiusiu; od 1639 do XIX w. jedyny japoński port otwarty dla cudzoziemców i centrum wymiany międzynarodowej dla całego kraju. [przypis edytorski]

nagatywa, popr.: negatywa (daw.) — głos niezgody, przeciwko głosowanej propozycji. [przypis edytorski]

nagel (niem.) — gwóźdź, kołek. [przypis edytorski]

nagiem — dziś popr. forma Msc. lp r.m.: nagim; tu zachowano daw. formę ze względu na rym. [przypis edytorski]

nagiemi ręki — dziś popr. forma N. lm: nagimi rękami. [przypis edytorski]

nagi lud (starop.) — lud nieuzbrojony. [przypis edytorski]

nagim li ciałem będziesz — konstrukcja z partykułą wzmacniającą li; znaczenie: tylko nagim ciałem. [przypis edytorski]

naginė — iš vieno minkštesnės odos gabalo suraukta avalynė su apivarais [przypis edytorski]

naginė — iš vieno minkštesnės odos gabalo suraukta avalynė su apivarais. [przypis edytorski]

nagi pies turecki — jedna z bezwłosych ras psów, obecnie wymarła. [przypis edytorski]

nagi — tu w znaczeniu: bezwstydny. [przypis edytorski]

na głos łowca — dziś popr. forma D.: na głos łowcy. [przypis edytorski]

na głowę jego nałożono (…) nagrodę — dziś: za głowę jego wyznaczono nagrodę. [przypis edytorski]

Na głowie Goplany pokazuje się półksiężyc — Goplana w tej scenie upodabnia się do bóstw kobiecych władających przyrodą; z półksiężycem nad czołem występują Diana oraz Hekate w mit. gr. Postać podobną jak tu Goplana przybiera również Królowa Nocy w Czarodziejskim flecie Mozarta. [przypis edytorski]

Na głowie ma kraśny wianek… (odnośnie wersów 386–405 i 406–417) — w wydaniu z roku 1823 poeta zaznacza, że zwrotki te mają być śpiewane jako duet (Duo), zaś od wiersza 406 śpiewa sama Dziewczyna, co w powyższym wydaniu było oznaczone napisem Aria. [przypis edytorski]

na głowie zejdzie (daw.) — zabraknie głowy. [przypis edytorski]

nagłymi ulewy — dziś popr. forma N.lm: ulewami. [przypis edytorski]

naglądać (reg.) — doglądać. [przypis edytorski]

na glanc (z niem. Glanz: połysk; świetność) — na wysoki połysk, doskonale. [przypis edytorski]

naglej — bardziej nagle; tu: pilnie. [przypis edytorski]

naglem uderzył (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nagle uderzyłem. [przypis edytorski]

Naglergasse — historyczna ulica w centrum Wiednia. [przypis edytorski]

nagle uwożą poetę… — po wykryciu Bractwa Cyryla i Metodego władze rosyjskie aresztowały i uwięziły lub skazały na zsyłkę jego większość członków. Taras Szewczenko został skazany na wcielenie do karnego korpusu jako szeregowiec, z zakazem pisania i rysowania. Początkowo służył w twierdzy w Orsku na Uralu, w 1848 został przydzielony do ekspedycji badającej brzegi Morza Aralskiego, a następnie zezwolono mu zamieszkać w Orenburgu, gdzie mógł wrócić do swojej twórczości, przyjaźnił się też z innymi zesłańcami, między innymi z polskimi rewolucjonistami. To spowodowało rewizję, dalsze oskarżenia i przeniesienie do twierdzy nad Morzem Kaspijskim, gdzie znów zabroniono mu pisać. Po wojnie krymskiej, w 1857, przyjaciołom Szewczenki udało się wyjednać jego zwolnienie z karnego korpusu. Poeta osiadł wówczas w Petersburgu. W 1859 uzyskał zezwolenie na wyjazd w rodzinne strony, tam jednak został aresztowany pod zarzutem podburzania chłopstwa i po śledztwie odesłany do Petersburga. [przypis edytorski]

Nagle (…) — w tłumaczeniu brak poprzedniego akapitu, w oryg. niem. Alle Kräfte hatten ihn verlassen, er fühlte sich totmüde (Wszystkie siły go opuściły, poczuł się śmiertelnie zmęczony); red. WL. [przypis edytorski]

nagle zły skażony — nagle zły [został] ukarany. [przypis edytorski]

naglić — pospieszać, ponaglać. [przypis edytorski]

naglić — pospieszać. [przypis edytorski]

na gniado — na kolor ciemnobrązowy; wyrażenie utworzone od nazwy maści konia o sierści brązowej, lecz z czarną grzywą, ogonem i dolnymi częściami kończyn. [przypis edytorski]

na górnym Idasie — Parys, królewicz trojański, spędził dzieciństwo i młodość jako pasterz na górze Ida. Tam też dokonał rozstrzygnięcia sporu, której bogini należy się złote jabłko z napisem „Najpiękniejszej”. [przypis edytorski]

nagodzić się (starop.) — przytrafić się. [przypis edytorski]

nagodzić się — zgodzić się; umówić się co do pracy. [przypis edytorski]

nagolenica a. nagolennik — część zbroi zakrywająca nogę wojownika od kolana w dół, ochraniająca goleń. [przypis edytorski]

nagonka — grupa ludzi, którzy na polowaniach naganiają zwierzynę w pobliże stanowisk myśliwskich. [przypis edytorski]

nagorsze (starop. forma) — najgorsze. [przypis edytorski]

nagoście — dziś popr. forma B.lm: nagości. [przypis edytorski]

na gospodynią (daw.) — dziś: na gospodynię. [przypis edytorski]

nagotować — przygotować. [przypis edytorski]

nagotować — tu: przygotować, przyszykować. [przypis edytorski]

nagrąznąć (starop.) — namoknąć, nasiąknąć, namoknąć w wodzie. [przypis edytorski]

Na granicy Tel Awiwu i Jaffy — Tel Awiw został założony w 1909 przez osadników żydowskich na peryferiach starożytnego portowego miasta Jaffa, zamieszkiwanego w większości przez ludność arabską. Dzięki wybudowaniu w 1938 własnego portu morskiego i portu lotniczego Tel Awiw stał się dynamicznie rozwijającym się, nowoczesnym miastem: w latach 40. XX w. miał ok. 200 tys. mieszkańców, dwukrotnie więcej niż Jaffa. W dwa lata po powstaniu nowożytnego państwa Izrael, w 1950 Tel Awiw i Jaffa zostały połączone w jedno miasto, ob. Tel Awiw-Jaffę. [przypis edytorski]

nagroda cnoty im. MonthyonaPrix Monthyon; nagroda (za ogólne zasługi, w dziedzinie literatury lub nauki) przyznawana od 1820 r. przez Akademię Francuską. [przypis edytorski]

nagrzewać (starop.) — zagrzewać; zachęcać. [przypis edytorski]

na gurze (starop. forma ort.) — na górze. [przypis edytorski]

na (gw.) — proszę; trzymaj. [przypis edytorski]

na (gw.) — tu: masz. [przypis edytorski]

na (gw.) — weź; masz. [przypis edytorski]

nahaj — bat, narzędzie chłosty używane w carskiej Rosji. [przypis edytorski]

Nahajce — właśc. Nogajców, Tatarów z Ordy Nogajskiej. [przypis edytorski]

nahajka a. kańczug — skórzany bicz, narzędzie dyscyplinowania i wymierzania kary. [przypis edytorski]

nahaj — rodzaj bata, z krótką rączką, zrobionego ze skóry. [przypis edytorski]

nahaj — skórzany bicz. [przypis edytorski]

na hak (…) przywieść (daw.) — złapać, poskromić, jak psa łańcuchowego. [przypis edytorski]

na hak przywieść — schwytać, jak psa łańcuchowego. [przypis edytorski]

nahija — podstawowa jednostka podziału administracyjnego w Starej Czarnogórze. [przypis edytorski]

Naïc — fr. imię żeńskie. [przypis edytorski]

naigrawać się (daw.) — żartować, kpić. [przypis edytorski]

naigrawać się — drwić, naśmiewać się. [przypis edytorski]

naigrawać się — żartować z kogoś złośliwie, dokuczać. [przypis edytorski]

na ilustracją — dziś B.: ilustrację. [przypis edytorski]

na intencją (daw.) — dziś: na intencję. [przypis edytorski]

nairytis — padelbus akis dairytis. [przypis edytorski]

naiwne z Tobą szepty, tajemnic ciche wyznania, rzewne Tobie łzy — dziś popr.: naiwnych z Tobą szeptów, tajemnic cichych wyznań, rzewnych Tobie łez. [przypis edytorski]

najada (mit. gr.) — boginka opiekująca się źródłem lub rzeką. [przypis edytorski]

najada (mit. gr.) — nimfa wodna. [przypis edytorski]

najada — w mitologii greckiej każda z nimf źródeł, potoków etc. [przypis edytorski]

najady (mit. gr.) — boginki wodne, opiekunki strumyków, jezior i źródeł. [przypis edytorski]

najady (mit. gr.) — nimfy, opiekunki strumyków, jezior i źródeł; Najadów: dziś popr. forma D.lm: Najad. [przypis edytorski]

najady (mit. gr.) — nimfy, opiekunki strumyków, jezior i źródeł. [przypis edytorski]

najady (mit. gr.) — nimfy wodne, opiekunki strumyków, jezior i źródeł. [przypis edytorski]

Najady (mit. gr.) — nimfy wszelkich wód lądowych: wodospadów, potoków, strumieni, źródeł rzek, jezior. [przypis edytorski]

Najady — nimfy wód. [przypis edytorski]

najady — w mit. gr. nimfy, opiekunki wód lądowych; obok nerejd, boginek morskich, wśród których najbardziej znaną była Tetyda, matka Achillesa. [przypis edytorski]

Na ja, gut. Judengebet ist beendet — No dobrze. Żydowska modlitwa zakończona. [przypis edytorski]

na jakążeś zbłąkał się — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika oraz partykułą wzmacniającą -że- (skróconą do -ż-); inaczej: na jaką zabłąkałeś się; na jakąż zabłąkałeś się. [przypis edytorski]

na jakiego planetę (daw.) — dziś: na jaką planetę (r.ż.). [przypis edytorski]

na jakieś słupach stałych i do obracania — w Atenach prawa nadane przez Solona zapisano na obrotowych trójściennych słupach, początkowo stojących na Akropolu, później przeniesionych na miejski rynek, by każdy mógł się z nimi zapoznać. [przypis edytorski]

na jaśnią dobędziemy — wydobędziemy na jaw; ujawnimy. [przypis edytorski]

na jaśnią — dziś: na światło. [przypis edytorski]

na jaśnię — dziś: na jasność; na światło dzienne. [przypis edytorski]

najbardziej katolickie dzieło Potockiego — poeta pierwotnie wyznawał arianizm, którego się wyrzekł, by nie być zmuszonym do emigracji. [przypis edytorski]

najbarziej (starop. forma) — dziś: najbardziej. [przypis edytorski]

najbeznadziejniejsze — dziś: najbardziej beznadziejne. [przypis edytorski]