Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 2738 przypisów.

Farnezyjskie Casino (wł. Casino Farnese, por. casa: dom) — dworek w Rzymie, zbudowany przez kard. Girolamo Farnese ok. 1650; obecnie nosi nazwę Villa Aurelia i należy do Akademii Amerykańskiej w Rzymie. [przypis edytorski]

far niente (wł.) — nicnierobienie, bezczynność; zwykle jako element wyrażenia dolce far niente: słodka bezczynność. [przypis edytorski]

far niente (wł.) — nicnierobienie; nieróbstwo. [przypis edytorski]

far niente (wł.) — próżnowanie, bezczynność. [przypis edytorski]

farny (daw.) — odnoszący się do fary, tj. kościoła parafialnego. [przypis edytorski]

farny kościół — kościół parafialny. [przypis edytorski]

Far-oer — Wyspy Owcze; dziś terytorium zależne Danii. [przypis edytorski]

faros — rodzaj fałdzistego płaszcza. [przypis edytorski]

Faros — wyspa u ujścia Nilu. [przypis edytorski]

farsa atellańska — popularna improwizowana farsa rzymska; nazwa od zamieszkiwanej przez italski lud Osków miejscowości Atella w Kampanii, jednej z pierwszych posiadających teatr, skąd w 391 p.n.e. zapożyczono te sztuki w Rzymie. [przypis edytorski]

Farsalos — miejscowość w Tesalii, gdzie 9 sierpnia 48 p.n.e. Cezar pokonał siły Pompejusza. [przypis edytorski]

Farsalos — miejscowość w Tesalii, gdzie 9 sierpnia 48 p.n.e. Juliusz Cezar pokonał siły Pompejusza Wielkiego w decydującej bitwie rzymskiej wojny domowej. [przypis edytorski]

farsalska wojna — przełomowa bitwa pod Farsalos między Cezarem a Pompejuszem w wojnie domowej w 48 r. p.n.e. [przypis edytorski]

farsa megarejska — gatunek staroż. niewybrednej komedii greckiej, pochodzący z doryckiego miasta Megara; w staroż. przeciwstawiany bardziej wyrafinowanej komedii attyckiej, czasem uważany za wcześniejszy. [przypis edytorski]

farska kapela — kapela grająca podczas nabożeństw w farze; tu: w katedrze św. Jana. [przypis edytorski]

fartuszkowy majątek — posag żony. [przypis edytorski]

faryniarka — właścicielka loterii, kramarka. [przypis edytorski]

farys — arabski jeździec, muzułmański wojownik poruszający się na koniu; farysi słynęli z waleczności oraz szybkości, z jaką się poruszali; tu również: nawiązanie do tytułu jednego z utworów Mickiewicza. [przypis edytorski]

Farys — jeździec arabski, bohater wiersza A. Mickiewicza, upajający się pełnią wolności. [przypis edytorski]

farys — jeździec arabski; bohater wiersza A. Mickiewicza, upajający się pełnią wolności. [przypis edytorski]

farys — muzułmański jeździec, profesjonalny wojownik (mameluk); odpowiednik europejskiego rycerza. [przypis edytorski]

farys — muzułmański jeździec, profesjonalny wojownik, odpowiednik europejskiego rycerza. [przypis edytorski]

farys — muzułmański jeździec; wojownik, którego uzbrojenie składało się z łuku, miecza i włóczni; tu: wielką literą w odwołaniu do utworu Mickiewicza o tym tytule. [przypis edytorski]

farys — muzułmański jeździec, zawodowy wojownik. [przypis edytorski]

Farys — wiersz Adama Mickiewicza o jeźdźcu arabskim upajającym się pełnią wolności. [przypis edytorski]

faryzeizm — tu: postawa fałszywej pobożności, obłudy i hipokryzji, połączona z zadufaniem w sobie. [przypis edytorski]

faryzejski — taki jak u faryzeuszy; faryzeusze: polityczno-religijne konserwatywne stronnictwo żydowskie w Palestynie, odznaczające się formalistycznym stosunkiem do starych praw i obyczajów religijnych. [przypis edytorski]

faryzeusz — członek starożytnego, polityczno-religijnego stronnictwa żydowskiego, odznaczającego się formalistycznym stosunkiem do starych praw i obyczajów religijnych; przen.: obłudnik. [przypis edytorski]

faryzeusz — członek żydowskiego stronnictwa polityczno-religijnego; przen. człowiek obłudny. [przypis edytorski]

faryzeusz — członek żydowskiego stronnictwa polityczno-religijnego; tu przen.: człowiek obłudny. [przypis edytorski]

Faryzeusze, obłudnicy, groby pobielane, pokolenie jaszczurcze! — parafraza Mt 23:27,33. [przypis edytorski]

faryzeuszostwo — fałszywa pobożność, hipokryzja, obłuda. [przypis edytorski]

faryzeusz (rel.) — członek jednego z żydowskich stronnictw-bractw religijnych w Judei, działającego w czasach Drugiej Świątyni, tj. od II w. p.n.e. do ok. 70 r. n.e.; faryzeusze byli najczęściej ludźmi świeckimi i wywodzili się z biedniejszych warstw społecznych (w przeciwieństwie do kapłańskiego bractwa saduceuszy), ich hebr. nazwa peruszim oznacza „tych, którzy się oddzielają”, ponieważ skupieni na ścisłym przestrzeganiu świątynnych reguł czystości, co miało na celu zbliżenie się do świętego Boga, faryzeusze separowali się od osób rytualnie nieczystych; studiowali gorliwie Pismo święte dla uzyskania wskazówek postępowania, przez co uznawani byli za ekspertów w zakresie znajomości i interpretacji Pisma; stąd nazywano ich „uczonymi w Piśmie”. [przypis edytorski]

faryzeusz (rel.) — członek żydowskiego stronnictwa w Judei; tu przen.: obłudnik. [przypis edytorski]

Farzos — nazwa geograficzna wymyślona przez autora. [przypis edytorski]

faścić (starop.) — zwodzić, otumaniać. [przypis edytorski]

fasada — frontowa ściana budynku. [przypis edytorski]

fasa (daw.) — naczynie drewniane. [przypis edytorski]

fasa — drewniane naczynie z klepek spiętych obręczami; kształtem przypominało beczkę, posiadało jednak tylko jedno dno w szerszym końcu, na którym stało pionowo. [przypis edytorski]

fascykuł (daw., z łac.) — zwój papierów, dokumentów. [przypis edytorski]

fascykuł (z łac. fasciculus: wiązka) — zeszyt; publikacja periodyczna; plik akt. [przypis edytorski]

fascykuł (z łac.) — zwój papierów, dokumentów. [przypis edytorski]

fashionable and stylish (ang.) — modnie i elegancko. [przypis edytorski]

fashionable (ang.) — modny, elegancki. [przypis edytorski]

Fasis — staroż. miasto w Kolchidzie, na wsch. wybrzeżu Morza Czarnego, założone jako kolonia Miletu u ujścia rzeki Fasis (ob. Rioni); ob. Poti, najważniejszy port morski Gruzji. [przypis edytorski]

faska (daw.) — beczułka, w której przechowywano produkty spożywcze. [przypis edytorski]

faska (daw.) — drewniane naczynie, beczułka. [przypis edytorski]

faskula — rodzaj pocisku. [przypis edytorski]

Fasolt i Fafner — postacie ze Złota Renu, pierwszej części z dramatu muzycznego Pierścień Nibelunga Wagnera: dwaj olbrzymi, którzy budują zamek Walhalla dla bogów. [przypis edytorski]

fason (z fr.) — tu: sposób. [przypis edytorski]

fasować (gw. wojsk.) — wydawać z magazynu. [przypis edytorski]

fasować — tu: wydawać lub pobierać z magazynu m.in. żywność. [przypis edytorski]

fasować — wydawać żywność. [przypis edytorski]

fasować — wydawać z magazynu. [przypis edytorski]

fasować (z niem. fassen: pobierać, otrzymywać) — tu: odbierać pensję. [przypis edytorski]

Fastidit vinum, quia jam sitit iste cruorem… — cytat z III księgi Żywotów Cezarów Swetoniusza, poświęconej Tyberiuszowi: Żywot Tyberiusza 59. [przypis edytorski]

fastryga — pierwszy, prowizoryczny szew łączący fragmenty materiału, ułatwiający właściwe zszywanie. [przypis edytorski]

fasunek — tu: napełnienie, zmagazynowanie, nadmiar. [przypis edytorski]

faszinal (port. faxinal) — jak wyjaśnia dalej autor, słowo oznacza „obszary porosłe karłowatymi drzewkami i gęstymi krzakami”. [przypis edytorski]

faszyna — połączone gałęzie wikliny lub innych drzew. [przypis edytorski]

faszyna — umocnienia z powiązanych gałęzi wikliny, służące kiedyś do uzupełniania fortyfikacji, a dziś do zabezpieczania brzegów rzek i stawów. [przypis edytorski]

faszyna — umocnienia z powiązanych gałęzi wikliny, służące kiedyś do uzupełniania fortyfikacji oraz do zasypywania fos obronnych podczas ataku na fortyfikacje, a dziś do zabezpieczania brzegów rzek i stawów. [przypis edytorski]

faszyna — wiązki gałęzi. [przypis edytorski]

faszynowe — z powiązanych gałęzi wikliny, służących kiedyś do uzupełniania fortyfikacji, a dziś do zabezpieczania brzegów rzek i stawów. [przypis edytorski]

…faszysto, wrogu mój śmiertelny — fragm. Poematu sprzężonego autorstwa Adama Ważyka. [przypis edytorski]

fata (łac. fatum: przeznaczenie) — znaki odczytywana jako wróżebne. [przypis edytorski]

fatałaszek — strój kobiecy, ciuszek. [przypis edytorski]

fatałaszek — strój lub dodatek do stroju, ciuszek. [przypis edytorski]

fatalność — tu: nieszczęście zesłane przez los. [przypis edytorski]

fatalny — tu: z góry przeznaczony, nieuchronny, nieunikniony jak los, fatum. [przypis edytorski]

fata morgana — dziś: fatamorgana: złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą warstw powietrza o różnej temperaturze; nazwa pochodzi od włoskiej wersji imienia arturiańskiej czarodziejki Morgany le Fay, gdyż tego rodzaju miraże, często widywane w Cieśninie Mesyńskiej, w lokalnym folklorze uważano za unoszący się w powietrzu magiczny zamek tej czarodziejki. [przypis edytorski]

Fata Morgana — dziś: fatamorgana: złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą warstw powietrza o różnej temperaturze; nazwa pochodzi od włoskiej wersji imienia arturiańskiej czarodziejki Morgany le Fay, gdyż tego rodzaju miraże, często widywane w Cieśninie Mesyńskiej, w lokalnym folklorze uważano za unoszący się w powietrzu magiczny zamek tej czarodziejki. [przypis edytorski]

fatamorgana — złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą różnych współczynników załamania światła w warstwach powietrza o różnej temperaturze. [przypis edytorski]

fatamorgana — złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą różnych współczynników załamania światła w warstwach powietrza o różnej temperaturze. [przypis edytorski]

fatamorgana — złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą warstw powietrza o różnej temperaturze. [przypis edytorski]

fata — tu: wyroki przeznaczenia. [przypis edytorski]

faterek — zdrobn. od niem. Vater: ojciec. [przypis edytorski]

fater (gw. warsz.) — ojciec; kelner. [przypis edytorski]

fater (gw. warsz.) — ojciec. [przypis edytorski]

fatermerder (niem. Vatermörder: ojcobójca) — wysoki, sztywny kołnierzyk u koszuli. [przypis edytorski]

fat (fr., przest.) — fircyk. [przypis edytorski]

fatigati (łac.) — zmęczeni. [przypis edytorski]

fatigatus (łac.) — zmęczony; tu M. lm fatigati: zmęczeni. [przypis edytorski]

fatigo, fatigare (łac.) — męczyć, fatygować. [przypis edytorski]

Fatio de Duillier, Nicolas (1664–1753) — szwajcarski matematyk, astronom, współpracownik Huygensa i Newtona; większość życia spędził w Holandii i Anglii; w 1706 związał się z religijną grupą hugenockich uciekinierów z Francji, zwanych „francuskimi prorokami”, której członkowie wierzyli w rychły koniec świata i wskrzeszenie w grudniu 1708 zmarłego rok wcześniej „proroka” Thomasa Emesa; w 1707 Fatio de Duillier został wraz z dwójką innych działaczy grupy skazany w Londynie na publiczny pręgierz za działalność wywrotową; w latach 1711–1713 podróżował po miastach całej Europy jako misjonarz, później powrócił do Anglii, gdzie kontynuował badania naukowe. [przypis edytorski]