Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3455 przypisów.
igranie (starop.) — zabawa. [przypis edytorski]
igraszka — tu: zabawa. [przypis edytorski]
igraszki — dziś popr. forma N. lm: igraszkami. [przypis edytorski]
Igraszki trafu i miłości — komedia Pierre'a Marivaux z 1730 r. [przypis edytorski]
igriwost' uma (ros.) — zręczność umysłu. [przypis edytorski]
i groch o ścianę rzucać, i bez mydła golić (daw.) — przysłowia oznaczające bezsensowną a. nieskuteczną pracę. [przypis edytorski]
I gromadka, jak wypada, Wzniosła grób zielony. Widzisz groby ponad drogą, Kędy rośnie żyto — według zasad kościelnych samobójstwo uważano za grzech ciężki, dlatego ciała samobójców chowano poza chrześcijańskim cmentarzem, na otwartym terenie poza miastem. [przypis edytorski]
I groźne coraz zbliżają obłoki — w zdaniu brakuje „się”. [przypis edytorski]
igry (daw.) — gra, zabawa. [przypis edytorski]
igry (daw.) — gry. [przypis edytorski]
igry (daw.) — gry, zabawy. [przypis edytorski]
igry (daw.) — zabawa. [przypis edytorski]
igry (daw.) — zabawa. [przypis edytorski]
igry — zabawy. [przypis edytorski]
igry — zabawy, psoty. [przypis edytorski]
igrzyska gimniczne — [w których rywalizacja wymaga sprawności fizycznej, np. biegi, zapasy, walka na pięści], prócz nich są jeszcze wyścigi konne i zawody muzyczne. [przypis tłumacza]
igrzyska istmijskie — staroż. greckie zawody sportowe organizowane ku czci boga mórz Posejdona na Istmie, tj. na Przesmyku Korynckim. [przypis edytorski]
igrzyska pytyjskie — igrzyska greckie organizowane w Delfach, ośrodku kultowym Apollina Pytyjskiego, drugie co do ważności po igrzyskach olimpijskich wydarzenie o charakterze religijno-sportowym w starożytnej Grecji. [przypis edytorski]
igrzyska w Olimpii — wielka impreza sportowo-religijna organizowana w co cztery lata w mieście Olimpii, ośrodku kultowym Zeusa. [przypis edytorski]
igrzyska — zawody sportowe w staroż. Grecji odbywające się w Olimpii, począwszy od 776 r. p.n.e. co cztery lata; ten okres przerwy między igrzyskami nazywano olimpiadami; podczas igrzysk przez 2 miesiące zawieszano wszelkie wojny; igrzyska były zarazem uroczystością poświęconą Zeusowi. [przypis edytorski]
igrzysko (daw.) — gra, zabawa. [przypis edytorski]
igrzysko (daw.) — zabawa. [przypis edytorski]
igrzysko (starop.) — zabawa; igraszka. [przypis edytorski]
igrzysko — tu: obiekt zabawy. [przypis edytorski]
igrzysko — tu: zabawa. [przypis edytorski]
igrzysko — zabawa. [przypis edytorski]
Iguapé — miasto w Brazylii, w stanie São Paulo. [przypis edytorski]
I guess (ang.) — tu: jak sądzę. [przypis edytorski]
(…) i gwiazd i dźwięków i nieśmiertelności (…) — tu znajduje się w autografie wiersz: „Im dalej idę po drodze żywota (…)”. [przypis redakcyjny]
i (gw.) — tj. je (3 os. lp cz. ter. czasownika jeść). [przypis edytorski]
Igyllioni — nazwa Igyllionów do najdziwaczniejszych wywodów służyła: odnajdowano pod nią Litwinów, a szczególniej Jaćwingów; niedawno zaś najznakomitszy znawca owych dawnych dziejów wskazał na Igilla, wodza Burgundów i Wandalów, jeńca Rzymian za Probusa, nazwanego niby od szczepu Igillów (chociaż, dodajemy, z tego bynajmniej jeszcze nie wynika, żeby i sami Igillowie mieli być germańskiego, lugiowandalskiego rodu; przecież i nazwa szczepu litewskiego Galindów pojawia się jako nazwa osobowa u Gotów w Hiszpanii częściej, a nikt z tego nie wnioskuje, żeby Galindowie sami byli szczepu gockiego). Nas uderzyło, że Igyllioni wymienieni są obok szczepów litewskich, w jednej z najpewniejszych informacji Ptolomeusza, więc wpadliśmy na domysł, czy nie szukać pod tą nazwą jakiegoś bliskiego fińskiemu szczepu: z litewskich nie nadaje się żaden. I rzeczywiście Łotwa zowie Estończyków Igaunami (od Uganii, Unganii, krainy, gdzie Juriew-Dorpat leży?); stąd polskie i ruskie Igowia, np. w Opisie poselstwa moskiewskiego, E. Pielgrzymowskiego 1601: „Z niemi (Szwedami) podwód z pięćdziesiąt Igoni (Estów) przybyło”; „accurrentibus Lotavis seu Igoviis”, czytamy u Cichockiego (Alloquia ossecensia 1615 r., s. 238); Stryjkowski (Kronika, s. 206) mylnie przerzuca Jaćwingów do Inflant, ku Nowogrodowi Wielkiemu, „których Igowiany zowią”. Gdyby nawet nasze przypuszczenie było zupełnie chybione, objaśniliśmy przynajmniej termin Igoni. Z innych nazw Ptolomeusza warto jeszcze jedną przytoczyć, Weltai, którą koniecznie wszyscy, od ks. Bohusza począwszy, do takich koryfeuszów, jak Zeuss i Muellenhoff, w Letwai przeobrażali, by z niej nazwę Litwy wycisnąć. Słusznie protestuje wymieniony wyżej badacz (akademik Kunik) przeciw takiemu gwałceniu tekstu greckiego. [przypis redakcyjny]
I have spoken (ang.) — przemówiłem. [przypis edytorski]
I hroszi mało nam daw ataman, bo sam ne maw (z ukr.) — i pieniędzy mało nam dał ataman, bo sam nie miał. [przypis redakcyjny]
ihumen a. igumen (z gr. ἡγούμενος: idący na przedzie, wiodący) — przełożony monasteru a. domu zakonnego, odpowiednik katolickiego przeora w prawosławiu oraz w katolickich kościołach wschodnich. [przypis edytorski]
III Symfonia — symfonia nr 3 Es-dur op. 55 Eroica Ludwiga van Beethovena, stworzona w latach 1802–04. [przypis edytorski]
Iim — rzadko nadawane imię anglosaskie pochodzące z jęz. hebrajskiego. [przypis edytorski]
i inne t.p. — i inne temu podobne. [przypis edytorski]
i inni (…) — Watson, Percival, Spallanzani, a przede wszystkim biskup de Landaff; patrz Badania chemiczne, tom V (E.A.P.). [przypis autorski]
i innymi pisarzami Skarbu — mowa tu o pisarzach znajdujących się pod królewskim mecenatem. [przypis edytorski]
II Proletariat — organizacja robotnicza powstała w lutym 1888 r. po rozbiciu tzw. Wielkiego Proletariatu, zwana „Małym” Proletariatem (Socjalno-Rewolucyjna Partia „Proletariat” od 1889 roku Polska Socjalno-Rewolucyjna Partia „Proletariat”) roku i działająca do marca 1893 roku Kontynuowała tradycje i działalność rozbitego ostatecznie w 1886 roku I Proletariatu. Celem organizacji była walka o prawa i poprawę losu robotników, upaństwowienie środków produkcji oraz w dalszej perspektywie dążenie do stworzenia państwa robotniczego. Narzędziami walki o założone cele miały być tajna działalność robotnicza, wydawanie ulotek i gazetek, strajki oraz terror polityczny i ekonomiczny. [przypis edytorski]
II. Wycieczka do Rzymu — w wersji oryginalnej ten rozdział figuruje jako pierwszy. [przypis edytorski]
II y a des juges à Berlin (fr.) — Są sędziowie w Berlinie. [przypis edytorski]
ij a. ji (daw.) — go. [przypis edytorski]
i jakaś dziwna mię pochwyca, bez brzegu i bez dna tęsknica, niewysłowiony żal — K. Tetmajer, Poezje, s. 105. [przypis autorski]
I jako się wspomniało — por. wyżej VII, 817–820. [przypis redakcyjny]
I jak zmorzony człowiek snem upadłem — poeta w stanie nieprzytomnym dostaje się na drugi brzeg Acheronu. Nie opisuje więc i opisać nie może, jak się to stało, że żywy dostał się do państwa umarłych [przypis redakcyjny]
i jam beła (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: i ja byłam. [przypis edytorski]
Ijar — drugi miesiąc żydowskiego kalendarza religijnego i ósmy miesiąc żydowskiego kalendarza cywilnego. Wg kalendarza gregoriańskiego przypada na kwiecień–maj. [przypis edytorski]
I jedzenie, i wożenie — cibatus commeatusque. [przypis tłumacza]
I jej zdrowie, jakoby gołego na zyzie — przysłowie o stanie rozpaczliwym. [przypis redakcyjny]
I jeżeliby taki szermierz… — Ksenofont każe tu swemu bohaterowi posługiwać się indukcyjną metodą Sokratesa, mianowicie gromadzeniem przykładów i wnioskowaniem z analogii. [przypis tłumacza]
Ijofon — syn Sofoklesa, tęgi poeta, ale posądzano go, że mu ojciec pomaga lub że korzysta z ojca pism. [przypis tłumacza]
ijoza (z fr. yeuse) – wyżej: zielony dąb, dąb ostrolistny, gatunek wiecznie zielonego drzewa liściastego z rodziny bukowatych, pochodzącego z rejonu M. Śródziemnego. [przypis edytorski]
(…) i już nigdy nie rozpacza — Rozpacza, w sferze ciał znaczy także: rozstępuje, rozdziela, rozciela. [przypis autorski]
I Kalpe i Abila rosłe wznoszą grzbiety itd. — ahistoryczne zestawienie mitycznych i rzeczywistych nazw geograficznych i ludów wschodnich. [przypis edytorski]
I. Kant, On the Unlawfulness of Reprinting, Berlin (1785), Primary Sources on Copyright… [przypis autorski]
I. Kant, On the Unlawfulness of Reprinting…, ch. 1 p. 11. [przypis autorski]
I. Kant, On the Unlawfulness of Reprinting…, ch. 1 p. 13. [przypis autorski]
I. Kant, On the Unlawfulness of Reprinting…, ch. 1 p. 13. [przypis autorski]
I. Kant, On the Unlawfulness of Reprinting…, ch. 1 p. 14. [przypis autorski]
I. Kant, On the Unlawfulness of Reprinting…, , ch. 1 p. 14. [przypis autorski]
I. Kant, On the Unlawfulness of Reprinting…, ch. 1 p. 1. [przypis autorski]
I. Kant, On the Unlawfulness of Reprinting…, ch. 1 p. 2. [przypis autorski]
I. Kant, On the Unlawfulness of Reprinting… ch. 1 p. 4. [przypis autorski]
I. Kant, On the Unlawfulness of Reprinting…, ch. 1 p. 4. [przypis autorski]
I. Kant, On the Unlawfulness of Reprinting…, ch. 1 p. 5. [przypis autorski]
I. Kant, [za:] D. Saunders, Authorship and copyright, London 1992, s. 111. [przypis autorski]
I. Kant, [za:] D. Saunders, Authorship and copyright, London 1992, s. 111. [przypis autorski]
Ikar — grecki bohater mityczny, wzniósł się na skrzydłach nad morze i zginął. [przypis redakcyjny]
Ikaria — tu zapewne: utopijna wyspa o doskonałym ustroju społecznym, opisana w powieści Voyage en Icarie (Podróż do Ikarii, 1840) Étienne'a Cabet, francuskiego teoretyka wczesnego socjalizmu; także: nazwa wzorcowej wspólnoty, która miała kierować się ideałami równości i braterstwa, założonej w Stanach Zjednoczonych przez autora tej powieści. [przypis edytorski]
Ikarios (mit. gr.) — ojciec Penelopy. [przypis tłumacza]
Ikar (mit. gr.) — syn Dedala. Dedal, uchodząc z synem przed zemstą Minosa, posłużył się sztucznymi skrzydłami zlepionymi woskiem. Ikar wzbił się zbyt wysoko, tak że słońce stopiło wosk, i runął do morza. Ulubiona przenośnia poetycka. [przypis redakcyjny]
Ikar (mit. gr.) — syn Dedala, otrzymał od niego skrzydła spojone woskiem, na których uniósł się tak wysoko, że wosk stopił się w słońcu, a Ikar runął w morze. [przypis edytorski]
Ikar (mit. gr.) — syn Dedala, otrzymał od niego skrzydła spojone woskiem, na których uniósł się tak wysoko, że wosk stopił się w słońcu, a Ikar runął w morze. [przypis edytorski]
Ikar (mit. gr.) — syn genialnego konstruktora Dedala; uciekając z ojcem z Krety na zbudowanych przez ojca skrzydłach, podleciał za wysoko w górę, słońce stopiło wosk, którym pióra były zlepione, a Ikar wpadł do morza i utonął. [przypis redakcyjny]
Ikar (mit. gr.) — syn genialnego konstruktora Dedala; uciekając z ojcem z Krety na zbudowanych przez ojca skrzydłach, podleciał za wysoko w górę, słońce stopiło wosk, którym pióra były zlepione, a Ikar wpadł do morza i utonął. [przypis edytorski]
I każdy powinien raczej pragnąć mieć takie dzieci, gdy patrzy na Homera i Hezjoda… — Platon, Uczta. [przypis edytorski]
I. K. C. — skrót od: „Ilustrowany Kurier Codzienny” czasopismo 1910–1939. [przypis edytorski]
I kiedy od stolika malarskiego w jego cukierni padło, rzucone przez J. A. Kisielewskiego, hasło kabaretu — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Jan August Kisielewski (rys. S. Wyspiański). [przypis edytorski]
ikke (norw.) — nie. [przypis edytorski]
Ikkos z Tarentu (V w. p.n.e.) — starożytny grecki atleta, zwycięzca w pięcioboju na igrzyskach olimpijskich w roku 444 p.n.e., później trener; uważany za ojca dietetyki sportowej. [przypis edytorski]
I knew the perfect Beauty and therefore I am alone on the earth (ang.) — Poznałem doskonałą piękność i dlatego jestem samotny na ziemi. [przypis redakcyjny]
I know, I know (ang.) — wiem, wiem. [przypis edytorski]
ikoglan — paź na dworze sułtana. [przypis edytorski]
I kogo jeszcze widziałem: oto samego Tantala — Homer, Odyseja XI 582; Tantal: jedna z osób, których duchy widział Odyseusz, za popełnione za życia zbrodnie ponoszących męczarnie w najmroczniejszej części podziemnej krainy zmarłych: zabił swego syna i jego ciało podał bogom na uczcie, by wypróbować ich wszechwiedzę, za karę stał zanurzony w wodzie, z owocami nad głową, nie mógł jednak dosięgnąć jednego ani drugiego, zaspokoić pragnienia ani głodu, zaś nad jego głową chwiał się głaz, grożąc zmiażdżeniem. [przypis edytorski]
ikonostas — element wystroju cerkwi prawosławnych: przegroda oddzielająca ołtarz od świątyni, ozdobiona dekoracyjnymi drzwiami oraz kilkoma rzędami ikon. [przypis edytorski]
ikony — dziś popr. forma N.lm: ikonami. [przypis edytorski]
i korol boitsia (ukr.) — i król się boi. [przypis redakcyjny]
Ikosameron, fr. Icosameron ou Histoire d'Edouard et d'Elisabeth — obszerna powieść utopijna Casanovy o podróży dwójki rodzeństwa do wnętrza Ziemi, zamieszkiwanego przez lud Megamikrów; wydana w 1788, z powodu ogromnej objętości (1800 stron) nie znalazła odbiorców i popadła w zapomnienie aż do roku 1921, mimo że antycypowany przez nią gatunek fantastycznej podróży do „zagubionego świata”, stał się bardzo popularny w drugiej połowie XIX w. dzięki autorom takim jak Jules Verne, H. Rider Haggard i Arthur Conan Doyle. [przypis edytorski]
i kożuchy, i karmazyny — i chłopi, i magnaci; i biedni, i bogaci. [przypis edytorski]
i kroku — tu: ani na krok. [przypis edytorski]
I krwią swych panów namioty pomoczył (starop.) — [chodzi o] panów, [tj.] właścicieli namiotów. [przypis redakcyjny]
ikry — łydki; w rękopisie: iskrach. [przypis redakcyjny]
Iksion — król Lapitów w Tesalii, chciał uwieść Junonę; za karę w Hadesie został wpleciony w płonące koło. [przypis edytorski]
Iksion (mit. gr.) — król Lapitów w Tesalii, strącony do Tartaru i wpleciony w wiecznie obracające się koło ogniste (względnie: koło obracające się między niebem a ziemią, odmierzające czas); winę Iksjona można określić jako sprzeniewierzenie się swemu dobroczyńcy, a także prawom wzajemności oraz instytucjom gościnności i małżeństwa. Iksjon poślubił Diję, ale nie chciał zapłacić za nią wiana, więc zabił swego teścia Dejoneusa; oczyszczony przez samego Zeusa z winy zabójstwa krewnego i dopuszczony do biesiad z bogami, okazał niewdzięczność i nieumiarkowanie, targnąwszy się na cześć Hery. Zeus sprawił jednak, że uległ złudzeniu i połączył się z chmurą, Nefele, która przybrała postać Hery, a z tego związku zrodził się pierwszy Centaur; następnie niepoprawny niegodziwiec został przykładnie ukarany; koło Iksjona, tj. niekończące się męczarnie. [przypis edytorski]
Iksjon (mit. gr.) — król Lapitów; pierwszy człowiek, który zabił swojego krewnego, skazany za to na męki w Hadesie. [przypis edytorski]
Iksjon (mit. gr.) — król Lapitów w Tesalii, strącony do Tartaru i wpleciony w płonące, obracające się nieustannie koło; wsławiony jako pierwszy zabójca własnego krewnego (teścia Ejonousa, z tej winy oczyścił go sam Zeus) oraz jako śmiałek, który zakochał się w Herze, małżonce Zeusa i próbował ją uwieść, za co został ukarany; koło Iksjona: niekończąca się męczarnia. [przypis edytorski]
Iksjon (mit. gr.) — król Lapitów w Tesalii, wsławiony jako pierwszy zabójca własnego krewnego oraz jako śmiałek, który zakochał się w Herze, małżonce Zeusa, i próbował ją uwieść, za co został ukarany strąceniem do Tartaru i przykuciem do wiecznie obracającego się, płonącego koła. [przypis edytorski]
Iksjon (mit. gr.) — król Lapitów w Tesalii, wsławiony jako pierwszy zabójca własnego krewnego (teścia Dejoneusa, z tej winy oczyścił go sam Zeus) oraz jako śmiałek, który zakochał się w Herze, małżonce Zeusa, i próbował ją uwieść, za co został ukarany strąceniem do Tartaru i przykuciem do wiecznie obracającego się, płonącego koła. [przypis edytorski]
Iksjon (mit. gr.) — król mitycznych Lapitów, pierwszy człowiek, który zabił swojego krewnego (Dejoneusa, będącego jednocześnie jego teściem); z tej zmazy został jednak oczyszczony przez Zeusa. [przypis edytorski]
