Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5283 przypisów.

dziadowski — tu: zawarty przez dziada. [przypis edytorski]

Dziady — cykl dramatów romantycznych Adama Mickiewicza, na który składają się trzy luźno powiązane części, kolejno II, IV i III, oraz nieukończona część I (Dziady. Widowisko). W utworze znajdują się liczne wątki autobiograficzne, zawarte są w nim idee romantyzmu, także polskiego, związanego z walką narodowowyzwoleńczą z rosyjskim zaborcą. [przypis edytorski]

Dziady — cykl dramatów romantycznych Adama Mickiewicza, opublikowany w latach 1823–1860. [przypis edytorski]

dziady, ojce (daw.) — dziś: dziadowie, ojcowie. [przypis edytorski]

Dziadzio — wiersz jest dostępny również w zbiorze Słówka w bibliotece Wolne Lektury. Red. WL. [przypis edytorski]

dziak (daw.) a. diak — pomocnik księdza w kościele prawosławnym, śpiewak liturgiczny i nauczyciel w szkółce parafialnej. [przypis edytorski]

działa, co sprawiły łaźnię króla Filipa armadzie — w 1588 r. król Hiszpanii, Filip II Habsburg (1527–1598), wysłał 130 okrętów przeciwko Anglii, chcąc wesprzeć angielskich katolików w walce z anglikanami. Okręty angielskie wyposażono właśnie w nowoczesne uzbrojenie: działa znajdowały się nie tylko na pokładzie, ale i w ładowniach, były mocowane systemem lin i bloczków i sprawniej obsługiwane. Opór Anglików oraz sztormy sprawiły, że do Hiszpanii wróciła zaledwie 1/3 Wielkiej Armady. [przypis edytorski]

działalność — tu: aktywność; skuteczność. W wydaniach z końca XVIII w.: dzielności. [przypis edytorski]

działalność — tu: czynność, aktywność; skuteczność. W wydaniach z końca XVIII w.: dzielności. [przypis edytorski]

działalność (tu i niżej) — w wyd. z 1790 r.: dzielność. [przypis edytorski]

działań — w wyd. z 1790 r.: dzielności. [przypis edytorski]

działek — niewielki kawałek gruntu przypadający z podziału ziemi; który odtąd miał do niego należeć na zawsze: w manifeście powstania styczniowego (22 stycznia 1863) ogłoszono zniesienie pańszczyzny i uwłaszczenie chłopów, które jednak z powodu niemożności wyegzekwowania pozostało tylko deklaracją; 2 marca 1864 rząd carskiej Rosji ogłosił zniesienie pańszczyzny i nadanie wszystkim chłopom polskim prawa własności do użytkowanej przez nich ziemi, za odszkodowaniem na rzecz dotychczasowych właścicieli wypłacanym przez państwo; chłopi bezrolni otrzymali ziemię z dóbr skarbowych, kościelnych i skonfiskowanych uczestnikom powstania. [przypis edytorski]

działo (starop.) — dzieło; czyn, czynność. [przypis edytorski]

dział — podział, tu: dzielenie łupów. [przypis edytorski]

dział — tu: udział, część. [przypis edytorski]

dział — tu: udział, część; także: dziedzictwo, spadek. [przypis edytorski]

dział — tu: udział (w zyskach). [przypis edytorski]

dział — tu: wzgórek, granica między posiadłościami. [przypis edytorski]

działy — dziś popr. forma N.lm: działami. [przypis edytorski]

działy — dziś popr. forma N.lm: z działami. [przypis edytorski]

Działyński, Ignacy (1754–1797) — generał major wojsk koronnych, od 1788 szef 10 regimentu pieszego koronnego, zwanego później regimentem Działyńskich lub działyńczykami; poseł na Sejm Czteroletni, zwolennik Konstytucji 3 maja, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792; w 1794 wyjechał na Wołyń, został aresztowany i zesłany na Syberię, gdzie przebywał 18 miesięcy. [przypis edytorski]

dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny, rasowy koń paradny. [przypis edytorski]

dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]

dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]

dzianet — piękny, rasowy koń. [przypis edytorski]

dzianet — rasowy koń. [przypis edytorski]

dzianiet (daw.) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]

dziano jemu (starop.) — nazywano go. [przypis edytorski]

dziardyn (z wł.) — ogród. [przypis edytorski]

dziatki (daw., gw.) — dzieci. [przypis edytorski]

dziatwa (daw.) — dzieci. [przypis edytorski]

dziatwa — dzieci, dzieciarnia; tu: nasi chłopcy, tj. powstańcy. [przypis edytorski]

dziatwa Jagodowa — dzieci lub poddani Jagodowego Króla. [przypis edytorski]

dziażyć (gw., z lit.) — smagać. [przypis edytorski]

dzicie (gw.) — dziecię, dziecko. [przypis edytorski]

dziczej — dziś poprawnie: bardziej dziko. [przypis edytorski]

dziczka — dzikie drzewo owocowe. [przypis edytorski]

dziczka — dziko rosnące drzewo owocowe. [przypis edytorski]

dzidy — dziś popr. forma N.lm: dzidami. [przypis edytorski]

dziécię — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak i. [przypis edytorski]

dzięciorek (daw.) — kojec dla drobiu. [przypis edytorski]

dzięciorek — przenośne ogrodzenie przestrzeń dla ptactwa domowego. [przypis edytorski]

dziéckiem — tu: będąc dzieckiem; w dzieciństwie. [przypis edytorski]

dziędzierzawa — roślina z rodziny psiankowatych; datura. [przypis edytorski]

dzięgiel — dzięgiel leśny, roślina o silnym zapachu. [przypis edytorski]

dzięgiel — roślina z rodziny selerowatych, kwiaty w kulistych baldachach mają kolor biały, u niektórych odmian czerwonawy; wyróżnia się mocnym, charakterystycznym zapachem. [przypis edytorski]

dzięka (daw.) — podzięka; dziękczynienie. [przypis edytorski]

dzięka (daw.) — podzięka, dziękczynienie. [przypis edytorski]

dzięka (daw.) — podzięka, podziękowanie; dziękczynienie. [przypis edytorski]

Dzięki naszemu świetnemu systemowi przymusowego nauczania umiał czytać i pisać — w 1870 wprowadzono w Anglii przepisy o obowiązkowej edukacji podstawowej wszystkich dzieci w wieku 5–12 lat. [przypis edytorski]

Dzięki tylko temu, że prawo to nie obowiązuje w kilku drobnych państewkach, mógł w Niemczech… — ówczesne Cesarstwo Niemieckie (1871–1918) było państwem federalnym, złożonym z różnej wielkości państw związkowych, będących monarchiami (królestwami i księstwami) i wolnymi miastami. Niektóre z nim były niewielkie, np. Księstwo Waldecku i Pyrmontu, Księstwo Schaumburgu-Lippe czy też Księstwo Reuss liczyły po 40–70 tys. mieszkańców. [przypis edytorski]

dziękujęć (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

dziękujęć — konstrukcja z partykułą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

dziękujęć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci (skróconą do ). [przypis edytorski]

dziećmi diabła, ex patre diabolo, który był mężobójcą od samego początku świata — J 8, 44. [przypis edytorski]

dzieciaków — popr. forma B. lm: dzieciaki. [przypis edytorski]

dzieci Beliala — przen. poganie; Belial a. Baal — bożek pogański wspominany w Starym Testamencie. [przypis edytorski]

Dzieci Biblii. Mojżesz — tekst został odtworzony z hebrajskiego tłumaczenia (wydanego w piśmie „Omer” w październiku 1939 r.) przez Ewę Świderską. Nadtytuł Dzieci Biblii świadczy o zamiarze stworzenia następnych opowieści o dzieciństwie innych postaci biblijnych. Przekład „Dzieci Biblii. Mojżesz” autorstwa Ewy Świderskiej został udostępniony na Licencji Wolnej Sztuki 1.3. (http://artlibre.org/licence/lal/pl/). [przypis edytorski]

dziecięce rysy rozpatrzył — przypatrywał się twarzy dziecka. [przypis edytorski]

dziecięcych oczu — Melania Fogelbaum napisała ten wiersz, gdy była uwięziona w getcie łódzkim. Getto w Łodzi powstało 8 lutego 1940 roku, z czasem stało się ono najbardziej izolowanym gettem dla ludności żydowskiej w okupowanej Polsce i wielkim obozem pracy przymusowej. Przetrwało prawie 4,5 roku. Wśród 200 tys. więźniów tego getta znajdowały się też dzieci. To one stały się ofiarą jednej z najtragiczniejszych akcji nazistów, tzw. Wielkiej Szpery. Na początku września 1942 mieszkańcy getta dowiedzieli się, że do transportów trafią wszystkie dzieci. Jak wspomina Michał Mosze Chęciński na tę wiadomość, „z piersi tysięcy ludzi wydobył się przejmujący krzyk, rozpacz matek i ojców była niemal fizycznie dotykalna. Tego dnia całe getto płakało i z każdego jego kąta płynęło wołanie do Boga” (za: Andrzej Rukowiecki, Łódź. 1939–1945. Kronika okupacji, Wydawnictwo Księży Młyn, Łódź 2012, s. 125). Rodzice próbowali zmieniać metryki dzieci, ukrywać je przed służbami porządkowymi i Gestapo, ale bezskutecznie. Niemcy zastrzelili co najmniej 200 rodziców, którzy nie chcieli oddać swoich dzieci. W przypadku ewakuacji szpitali Niemcy wyrzucali dzieci przez okna. Do ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem wywieziono wkrótce 15 681 osób, wśród nich dzieci do 10 roku życia, chorych i osoby starsze powyżej 65 roku życia, gdzie zostały zamordowane. W getcie pozostawiono osoby zdolne do pracy w resortach. [przypis edytorski]

dziecię Lombroso — zapewne nawiązanie do typologii kryminalistów, według włoskiego psychiatry Cesare Lombroso. [przypis edytorski]

Dziecię Symchy — utwór został opublikowany w zbiorze Z jednego strumienia: szesnaście nowel przez dziesięciu autorów z przedmową Elizy Orzeszkowej. Przedmowa autorstwa Elizy Orzeszkowej dostępna jest w bibliotece Wolne Lektury — Red. WL. [przypis edytorski]

dziecie — dziś popr.: dziecię. [przypis edytorski]

Dzieci, które mu ziemskie piękności powiły (mit. gr.) — Zeus wielokrotnie uwodził śmiertelne kobiety. Z takich związków narodzili się m. in.: Herkules, Perseusz, Helena, Minos i Radamantys. [przypis edytorski]

dzieciński (daw., gw.) — właściwy dzieciom; dziecięcy; dziecinny. [przypis edytorski]

dzieciństwach — dziś: dziecinadach. [przypis edytorski]

dzieciństwa (daw.) — dziecinady, rzeczy dziecinne. [przypis edytorski]

dzieciństwo (daw.) — coś dziecinnego. [przypis edytorski]

dzieciństwo (daw.) — dziecinada, rzecz dziecinna. [przypis edytorski]

dzieciństwo (daw.) — dziecinada, rzecz dziecinna; właściwa dzieciom, a nie dojrzałym ludziom. [przypis edytorski]

dzieciństwo (daw.) — dziś: dziecinada; postępowanie dziecinne, właściwe dzieciom, a nie dojrzałym ludziom. [przypis edytorski]

dzieciństwo (daw.) — dziś: dziecinada; postępowanie dziecinne, właściwe dzieciom, a nie dojrzałym ludziom. [przypis edytorski]

dzieciństwo (daw.) — tu: dziecinne zachowanie. [przypis edytorski]

dzieciństwo — tu: coś dziecinnego. [przypis edytorski]

dzieciństwo — tu daw.: dziecinada, infantylność. [przypis edytorski]

dzieciństwo — tu: nic poważnego, głupstwo; nic, czym należy się przejmować. [przypis edytorski]

dzieciństwo — tu ogólnie: wczesny okres. [przypis edytorski]