Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5283 przypisów.

dywizję Lavala — René Vallery-Radot, biograf Pasteura, wspomina o dywizji Levala. Nazwisko Jeana-Françoisa Levala (1762–1834) znajduje się wśród wyrytych na Łuku Tryumfalnym. W 1793 r. Leval awansował na generała brygady, dowodził dywizją pod Bar-sur-Aube i Arcis-sur-Aube. [przypis edytorski]

dywtyk, dyftyk a. tyftyk (z tur.) — cienka, bardzo miękka tkanina z koziej wełny na jedwabnej osnowie, pochodząca z Turcji. [przypis edytorski]

dywulgować (z łac.) — ujawniać. [przypis edytorski]

Dyżonu — właśc. Dijon. [przypis edytorski]

dyzgust (przestarz.) — niechęć, niezadowolenie. [przypis edytorski]

dyzgust (z łac.) — niechęć, wstręt. [przypis edytorski]

dźbło — dziś: źdźbło. [przypis edytorski]

dźwięczyć — dziś popr.: dźwięczeć. [przypis edytorski]

dźwiękanie — dziś: B.lp.: dźwięczenie. [przypis edytorski]

dźwiękło — dziś: dźwięknęło a. zadźwięczało. [przypis edytorski]

dźwiękły — dziś popr. forma: dźwięknęły. [przypis edytorski]

dźwiergać (gw.) — wierzgać. [przypis edytorski]

dźwierze (daw.) — drzwi, brama. [przypis edytorski]

dźwierze (daw.) — odrzwia; bramy, drzwi. [przypis edytorski]

dźwierze (daw.) — wrota. [przypis edytorski]

dźwigać więzy — być w niewoli. [przypis edytorski]

dźwigaj z nimi społem — dźwigaj razem z nimi. [przypis edytorski]

dźwignięcia skórzanego jarzma tablicy reklamowej — mowa o popularnych w XIX w. dużych tablicach reklamowych noszonych przez ludzi na piersiach i na plecach, za pośrednictwem pasów umożliwiających zawieszenie ciężaru na ramionach. [przypis edytorski]

dźwignienie — dziś popr.: dźwignięcie, podźwignięcie. [przypis edytorski]

dźwigniony — dziś: podźwignięty. [przypis edytorski]

Dźwina (brus. Дзьвiна, łot. Daugava) — rzeka na terytorium dzisiejszej Rosji, Białorusi i Łotwy, płynie przez Połock, Witebsk i Rygę. [przypis edytorski]

Dźwina — rzeka na terytorium Rosji, Białorusi i Łotwy. [przypis edytorski]

dźwirza (reg.) — drzwi, wrota. [przypis edytorski]

Dżagannath (mit. hind.) — Pan Świata, bóstwo hinduskie, utożsamiane z Wisznu (jako Kriszną), czczone szczególnie w Puri (na wschodnim wybrzeżu Indii), gdzie na jego cześć organizuje się festiwal wozów, podczas którego wierni obwożą posąg bóstwa na wozie. [przypis edytorski]

dżanet, właśc. dzianet — rumak, koń; koń rasy hiszpańskiej do jazdy wierzchem. [przypis edytorski]

Dżataka — w buddyzmie: pouczająca opowieść mająca cechy bajki, legendy i przypowieści. [przypis edytorski]

dżdża (daw.) — deszcz. [przypis edytorski]

dżdża (starop. forma) — deszczu. [przypis edytorski]

dżdżem (daw.) — deszczem. [przypis edytorski]

dżdżem — deszczem. [przypis edytorski]

dżdżów — deszczów. [przypis edytorski]

dżdży — pada (o deszczu). [przypis edytorski]

dżdżysty — deszczowy. [przypis edytorski]

Dżek (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Jack, zdrobnienia od imienia John. [przypis edytorski]

Dżekuńcio (daw.) — polskie spieszczenie anglosaskiego imienia Jack (zdrobnienia od imienia Jonh), ze spolszczoną (dziś niepoprawną) pisownią i formantem słowotwórczym -uńcio, wyrażającym czułość i poufałość. [przypis edytorski]

dżemper (z ang.) — rodzaj swetra. [przypis edytorski]

Dżems (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia James. [przypis edytorski]

Dżems i Maria (w „Folwarku Primerose”) — imiona z tłum. pol. z XIX w.; w oryginale sztuki są to: James, dzierżawca folwarku, oraz Mary, jego wychowanica. [przypis edytorski]

Dżengishan — właśc. Czyngis-chan a. Dżyngis-chan (1162–1227), władca mongolski, twórca Imperium Mongolskiego; prowadził politykę podbojów (zajął m.in. północne Chiny); w 1223 r. w bitwie nad Kałką jego wojska pokonały siły ruskie sprzymierzone z Połowcami; do 1206 r. nosił imię Temudżyn. [przypis edytorski]

Dżengisno-chan, właśc. Czyngis-chan a. Temudżyn (ok. 1160–1227) — jeden z najwybitniejszych władców mongolskich. [przypis edytorski]

Dżengiz-chan, właśc. Czyngis Chan (zm. 1227) — twórca imperium mongolskiego. [przypis edytorski]

dżen-szeng — dziś popr.: żeń-szeń. [przypis edytorski]

dżentelmen a. (ang.) gentleman — mężczyzna elegancki, dobrze wychowany. [przypis edytorski]

dżetattura, jetattura, złe oko (mit.) — zabobon, wiara w to, że zazdrosny wzrok może zaszkodzić. [przypis edytorski]

dżet — błyszczący czarny kamień ozdobny. [przypis edytorski]

dżet — drobny, czarny kawałek wypolerowanego węgla, używany jako ozdoba stroju. Zwykle w większych ilościach. [przypis edytorski]

dżet, jakim był ubrany przód okrywki — dziś raczej: jakim był przystrojony, ozdobiony. [przypis edytorski]

dżetowy — błyszcząco czarny; dżet — błyszczący czarny kamień ozdobny, czarny paciorek. [przypis edytorski]

dżetowy — błyszczący. [przypis edytorski]

dżgnąć — dziś popr. pisownia: dźgnąć. [przypis edytorski]

Dżian ben Dżian (mit.) — w folklorze arabskim legendarny władca duchów, posiadacz tarczy o cudownych mocach, budowniczy piramid. [przypis edytorski]

dżin — w wierzeniach staroarabskich: istota ukształtowana z ognia lub powietrza, mogąca wpływać na ludzki los. [przypis edytorski]

Dżon (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia John. [przypis edytorski]

dżonka — niewielki drewniany statek żaglowy używany na Dalekim Wschodzie. [przypis edytorski]

Dżulfa — dziś popr.: Dżolfa, miasto w płn.-zach. w Iranie, nad rzeką Araks, na granicy z Azerbejdżanem, gdzie po drugiej stronie rzeki rozciąga się miasto Culfa. [przypis edytorski]

dżuma benderska — epidemia dżumy, która wybuchła pod koniec XVIII w. w pobliżu miasta Bendery, we wsch. Mołdawii, i razem z rosyjskim wojskiem dotarła później aż do Moskwy, pustosząc prowincje imperium. [przypis edytorski]

Dżurdżistan — w jęz. arabskim dawne określenie Gruzji. [przypis edytorski]

dżygitaj (hist. biol.) — w oryginale tylko: hemionus; wg daw. klasyfikacji dżygitaj to „półosioł azjatycki”, Asinus hemionus, w odróżnieniu od kułana, czyli onagra, Asinus onager; w rzeczywistości są to podgatunki, turkmeński i mongolski, tego samego gatunku Equus hemionus. [przypis edytorski]

Dżyngis-chan (1155-1167–1227) — chan Mongołów i założyciel imperium mongolskiego. [przypis edytorski]

Dżyngis-chan a. Czyngis-chan a. Temudżyn (1155 a. 1162–1227) — władca mongolski, twórca imperium mongolskiego. [przypis edytorski]

dzbanu — dziś popr. C. lp: dzbanowi. [przypis edytorski]

dzekonas — diakonas. [przypis edytorski]

Dzeus a. częściej Zeus — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]

Dzeus, częściej: Zeus — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]

dziąsł — dziś popr. forma D. lm: dziąseł. [przypis edytorski]

dziać (daw.) — nazywać, nadawać imię. [przypis edytorski]

dziać (daw.) — strzelać z łuku bądź z kuszy. [przypis edytorski]

dziać komu (starop.) — nadawać imię; nazywać. [przypis edytorski]

dziać — wytwarzać dzianiny. [przypis edytorski]

dziadak (gw.) — dziad, nędzarz, żebrak. [przypis edytorski]

dziad — chodzi o Czarnieckiego. [przypis edytorski]

dziadek [Marka Aureliusza] Werus — Marcus Annius Verus (ok. 50–138 n.e.), trzykrotny konsul, prefekt Rzymu, przyjaciel cesarza Hadriana; adoptował Marka Aureliusza po śmierci jego ojca. [przypis edytorski]

dziadek — żołnierz dawno już służący w wojsku i nieformalny przełożony rekruta. [przypis edytorski]

Dziad mój, szewc — w innym oprac. tegoż tłumaczenia dodano w tym miejscu nazwisko szewca: Marañon. [przypis edytorski]

dziadóm — dziś popr. forma C. lm: dziadom. [przypis edytorski]

dziadowizna (reg.) — gromada dziadów, żebraków. [przypis edytorski]

dziadowska wiara — wiara dziadów, tj. przodków. [przypis edytorski]

dziadowski — należący do dziada (przodka), odziedziczony po nim. [przypis edytorski]

dziadowski — tu: odziedziczony po przodku, dziadku (tj. dziadzie, ponieważ daw. słowo to używane było najczęściej bez zdrobnienia). [przypis edytorski]