Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5324 przypisów.

czerw (daw.) — ogólna nazwa larw toczących owoce, drzewa, grzyby. [przypis edytorski]

czerw (daw.) — robak, larwa; stoczone czerwiem — pogryzione przez robactwo. [przypis edytorski]

czerwiec — owad, z którego pozyskiwano daw. czerwony barwnik. [przypis edytorski]

czerwiec (tu biol.) — mały (1–5 mm), roślinożerny pluskwiak z nadrodziny Coccoidea. [przypis edytorski]

czerwieńce — czerwone złote. [przypis edytorski]

czerwieńce — tu: złote monety. [przypis edytorski]

czerwieńce — złote dukaty. [przypis edytorski]

czerwieniak (daw.) — czerwone wino. [przypis edytorski]

czerwieniały pręty wikliny — młode pędy wikliny (rodzaj krzewiastej wierzby) mają kolor czerwony i długie, szarozielone liście. [przypis edytorski]

czerwieniaty — czerwonawy. [przypis edytorski]

czerwieniec a. czerwoniec — złota moneta obiegowa, floren a. dukat. [przypis edytorski]

czerwieniec — czerwoniec, czerwony złoty: nazwa złotego pieniądza o wartości zbliżonej do dukata. [przypis edytorski]

czerw — larwa, poczwarka owada, tu: robak. [przypis edytorski]

czerwońce — czerwone złote; rodzaj dawnych monet. [przypis edytorski]

czerwoną obwódką, którą zachowała od roku 93 — odwołanie do okresu krwawego terroru podczas rewolucji francuskiej, który rozpoczął się w marcu 1793 roku; szczytowe jego nasilenie przypadło na połowę 1794 r.; zgilotynowano wówczas w sumie nawet do 20 tys. ludzi. [przypis edytorski]

czerwona aseptyna — opisowe określenie środka antyseptycznego, zapewne fuksyny lub pigmentu Castellaniego, preparatu złożonego z fuksyny, fenolu, kwasu borowego i rezorcyny, o działaniu grzybobójczym, silnie odkażającym i przeciwzapalnym; fuksynę stosuje się także jako czerwony barwnik do wyrobu farb, atramentów oraz do barwienia papieru i włókien naturalnych; aseptyną nazywano dawniej roztwór kwasu borowego, od nazwy handlowej kwasu borowego produkowanego w Szwecji od 1868 i sprzedawanego jako środek konserwujący i antyseptyczny. [przypis edytorski]

Czerwona Czapeczka — Czerwony Kapturek. [przypis edytorski]

Czerwona Czapeczka — dziś przyjął się tytuł: Czerwony Kapturek. [przypis edytorski]

czerwonak — flaming; nazwa potoczna. [przypis edytorski]

czerwonak — gatunek dużego ptaka brodzącego; flaming karmazynowy. [przypis edytorski]

Czerwona zaraza — Wiersz powstał 29 sierpnia 1944 r. jako ostatni utwór napisany przez Józefa Szczepańskiego. Mówi on o daremnym oczekiwaniu na pomoc Powstaniu Warszawskiemu ze strony Armii Czerwonej. [przypis edytorski]

czerwonego sukna — metafora z Potopu Henryka Sienkiewicza. [przypis edytorski]

czerwonem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś popr.: czerwonym. [przypis edytorski]

czerwonemi oczy — dziś popr. forma: czerwonymi oczami. [przypis edytorski]

czerwone złoto, częściej czerwony złoty — dukat, polska moneta ze złota, warta ok. 5 złotych srebrnych. [przypis edytorski]

„Czerwoniak” — „Kurier Czerwony”, przedwojenne warszawskie czasopismo sensacyjne; także: ogólne przedwojenne określenie prasy brukowej a. sensacyjnej, pochodzące od jaskrawoczerwonych tytułów artykułów. [przypis edytorski]

czerwoniec — czerwony złoty: nazwa złotego pieniądza o wartości zbliżonej do dukata. [przypis edytorski]

czerwoniec — tu: radziecki banknot dziesięciorublowy. [przypis edytorski]

Czerwoni Żydzi a. zaginione plemiona — część narodu izraelskiego, która została przesiedlona przez Asyryjczyków po upadku Królestwa Izraela w końcu VIII w. p.n.e. Biblia ani inne źródła nie podają jednoznacznie, co się z nimi stało, dlatego w tradycji żydowskiej trwa nadzieja, że potomkowie zaginionych Żydów żyją gdzieś w ukryciu i kiedyś połączą się z narodem. [przypis edytorski]

czerwonoskóry — Indianin. [przypis edytorski]

czerwony a. czerwony złoty — dukat, polska moneta ze złota, warta ok. 5 złotych srebrnych. [przypis edytorski]

czerwony chorąży — chorąży czerwonej chorągwi. [przypis edytorski]

Czerwony Dwór — w oryginale ang.: Red House. [przypis edytorski]

Czerwony Fort w Agrze — wielki zespół budowli fortecznych i pałacowych w Agrze w Indiach, wzniesiony z inicjatywy cesarza Akbara (1556–1605) z dynastii Wielkich Mogołów, w 1983 wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO; w 1857 był miejscem bitwy podczas powstania sipajów, które spowodowało koniec rządów Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej w Indiach i objęcie bezpośrednich rządów w tym kraju przez rząd Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]

Czerwony Klasztor — kompleks klasztorny na Słowacji w miejscowości Czerwony Klasztor nad Dunajcem. [przypis edytorski]

Czerwony Klasztor — średniowieczny kompleks klasztorny w Pieninach, nad Dunajcem, w miejscowości Czerwony Klasztor na Słowacji; założony w XIV w. przy drodze handlowej z Węgier do Polski przez bród na Dunajcu, wspierany przez polskich królów; jedna z najsłynniejszych budowli sakralnych w Pieninach. [przypis edytorski]

Czerwony Król — Wilhelm II (ok. 1056–1100), król Anglii (od 1087), syn Wilhelma Zdobywcy, zwany Rudym (łac. Rufus). [przypis edytorski]

czerwony krzyż Calatravy — godłem kastylijskiego zakonu rycerskiego Calatravy był równoramienny czerwony krzyż ze stylizowanymi liliami na końcach. [przypis edytorski]

czerwony olbrzym — gwiazda o stosunkowo niewielkiej masie (od 0,5 do ok. 8–10 wielokrotności masy Słońca), będąca na schyłkowym etapie ewolucji; nazwa związana jest z obserwowaną barwą i dużymi rozmiarami (setki razy większych od promienia Słońca); na tym etapie gwiazda po zsyntetyzowaniu helu z całej ilości wodoru w jądrze zaczyna syntezę helu z warstw wodoru położonych bliżej jej powierzchni. [przypis edytorski]

czerwony (pot. o człowieku) — mający lewicowe poglądy (od czerwonego sztandaru, symbolu używanego przez socjalistów, komunistów i inne ruchy lewicowe). [przypis edytorski]

czerwony ptak — ogień, pożar. [przypis edytorski]

Czerwony sztandar — hymn proletariatu polskiego od 1882. Autorem polskich słów był Bolesław Czerwieński, który starał się zawrzeć w nich najważniejsze idee ruchu socjalistycznego. Melodia napisana w 1843 r. przez Jacquesa Vogt (Marche de carabiniers fribourgeoise), adaptowana przez Jana Kozakiewicza, była pierwotnie melodią szwajcarskiej pieśni patriotycznej (Les bords de la libre Sarine). W 1877 r. anarchista Paul Brousse ułożył dopisał do tej melodii słowa o wymowie rewolucyjnej (Le Drapeau rouge). Tekst polski jest inspirowany tekstem francuskim, ale nie stanowi wiernego tłumaczenia. [przypis edytorski]

czerwony węgierski — złoty dukat węgierski. [przypis edytorski]

czerwony złoty — dawna polska nazwa monety ze złota, dukata, używana dla odróżnienia od jednostki obrachunkowej nazywanej złotym polskim. [przypis edytorski]

czerwony złoty — złota moneta obiegowa w dawnej Polsce; Krasicki odnosi się do widniejącego na niektórych z nich napisu Concordia res parvae crescunt (łac.: Małe rzeczy wzrastają dzięki zgodzie). [przypis edytorski]

czerwony złoty — złoty dukat, moneta obiegowa w dawnej Polsce. [przypis edytorski]

czerwy — dziś popr. forma B.lm: czerwie. [przypis edytorski]

cześć Baranka — w znaczeniu: kult relig. [przypis edytorski]

cześć (starop.) — czytać; był czyst: był czytany; przeto iż był jeden do drugiego czyst tu: ponieważ był pisany przez jedno do drugiego a. ponieważ był przez jedno przeznaczony do czytania dla drugiego (przez męża dla żony). [przypis edytorski]

cześcią (daw.) — dziś poprawna forma N. lp: czcią. [przypis edytorski]

cześcią — dziś popr. forma: czcią. [przypis edytorski]

cześci (daw.) — D. lp od wyrazu: cześć (tzn. szacunek, poważanie, dobre imię); dziś: czci. [przypis edytorski]

cześci — D. lp od wyrazu: cześć (tzn. szacunek); dziś: czci. [przypis edytorski]

cześci — dziś D.lp: czci. [przypis edytorski]

cześci — dziś popr. D. lp: czci. [przypis edytorski]

cześci — dziś popr. D.lp: czci (tj. szacunku). [przypis edytorski]

cześci — dziś popr. forma C.lp: czci. [przypis edytorski]

cześci — dziś popr. forma: czci; tu prawdopodobnie forma wydłużona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

cześci —dziś popr. forma D.lp: czci. [przypis edytorski]

cześci — dziś popr. forma D. lp: czci. [przypis edytorski]

cześci — dziś popr. forma D. lp od rzecz. cześć: czci. [przypis edytorski]

Cześnika… skryję, gdzie nie widać ziemi, nieba — tzn. spowoduję, że zostanie zamknięty w więzieniu. [przypis edytorski]

cześnik (daw.) — dostojnik dworski, pierwotnie urzędnik dbający o zapas wina na dworze. [przypis edytorski]

Cześnik na mnie wsiędzie (przen.) — będzie robić wymówki, awantury. [przypis edytorski]

cześnik — podczaszy. [przypis edytorski]

cześnik — urzędnik dworski usługujący władcy przy stole. [przypis edytorski]

czesie — dziś popr.: czasie. [przypis edytorski]

czesie — dziś popr. forma C.lp: czasie. [przypis edytorski]

Czesiek właśc. Juda Tennenbaum — pseud. Idek; członek żydowskiego ruchu oporu; zginął 24 grudnia 1942 r. [przypis edytorski]

czesie (starop. forma) — dziś Msc.lp: (w) czasie. [przypis edytorski]

Czeski — „Czeszki” bądź „Czeskiej” (z e pochyłym). [przypis edytorski]

czeskie (daw. pot.) — korony, waluta Austro-Węgier wprowadzona w r. 1892 w miejsce guldenów, zwanych złotymi reńskimi. [przypis edytorski]

Czeskie prawo państwowe a. Böhmische Staatsrecht, a. České státní právo — czeskie prawo konstytucyjne (także prawa historyczne Korony Czeskiej) było programem politycznym na ziemiach czeskich monarchii habsburskiej pod koniec XIX wieku. [przypis edytorski]

czeski lew — herb dawnych czeskich władców i godło Czech. [przypis edytorski]

Czesław Halicz (pseud.), właśc. Czesława Endelmanowa-Rosenblattowa (ur. 1879) — pisarka, publicystka, tłumaczka, krytyczka literatury i sztuki. [przypis edytorski]

czestny a. czesny — cnotliwy, szlachetny, znakomity; także: doczesny, ziemski. [przypis edytorski]

Czeszko, Bohdan (1923–1988) — prozaik, scenarzysta, poseł na sejm z ramienia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. [przypis edytorski]

Czetji Mineje (scs.) — prawosławne zbiory żywotów świętych, hymnów, modlitw i kanonów, ułożone na każdy dzień kalendarza liturgicznego, przeznaczone do domowej lektury. [przypis edytorski]

Czetwertyński, Seweryn Franciszek (1873–1945) — polski arystokrata, poseł rosyjskiej Dumy, pełnomocnik CKO w Rosji, ziemianin, działacz gospodarczy i społeczny, właściciel m.in. Hotelu Europejskiego w Warszawie. [przypis edytorski]