Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 479 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5079 przypisów.

August Boeckh a. Böckh (1785–1867) — niemiecki filolog klasyczny i badacz starożytności. [przypis edytorski]

Auguste Nélaton (1807–1873) — francuski lekarz, chirurg. [przypis edytorski]

August i Cynna — bohaterowie tragedii Pierre'a Corneille'a Cynna, czyli łaskawość Augusta (1643): Cynna zobowiązuje się zabić cesarza Augusta dla pomszczenia ojca swojej ukochanej, jednak dobroć i hojność władcy stawiają go przed dylematem. [przypis edytorski]

August III (1696–1763) — król Polski z dynastii saskiej Wettynów w latach 1733–1763. [przypis edytorski]

August III (1696–1763 tamże) — syn Augusta II z saskiej dynastii Wettynów, król Polski w latach 1733–1763. [przypis edytorski]

August III Sas (1696–1763) — król Polski od 1733, elektor saski. [przypis edytorski]

August II Mocny (1670–1733) — elektor Saksonii (jako Fryderyk August I) z dynastii Wettynów, elekcyjny król Polski. [przypis edytorski]

August II Mocny (1670–1733) — król Polski w latach 1697–1706 i 1709–1733, elektor Saksonii od 1694. [przypis edytorski]

August — imię odsyła do filozofii Augusta Cieszkowskiego. [przypis edytorski]

Augustinae confessionis (łac.) — wyznania augsburskiego; Wyznanie Augsburskie, księga napisana przez Filipa Melanchtona i ogłoszona na sejmie Rzeszy w Augsburgu 25 czerwca 1530 roku, stanowi podstawę luteranizmu. [przypis edytorski]

Augustin Eugène Scribe (1791–1861) — fr. dramatopisarz, członek Akademii Francuskiej; sformułował metodę budowania udanego dramatu, pièce bien faite, czyli takiego o klasycznej akcji z zawiązaną intrygą i charakterystycznych postaciach. [przypis edytorski]

August, Oktawian August, właśc. Gaius Iulius Caesar Octavianus (63 p.n.e.–14 n.e.) — pierwszy cesarz rzymski, założyciel dynastii julijsko-klaudyjskiej; usynowiony w testamencie przez Juliusza Cezara, po rozpadzie II triumwiratu i zwycięstwie nad Markiem Antoniuszem i Kleopatrą stał się jedynym władcą imperium; po okresie wojen domowych zapoczątkował epokę pokoju wewnętrznego i dobrobytu, zreformował armię i finanse, patronował rozbudowie i upiększaniu Rzymu, był opiekunem literatury. [przypis edytorski]

augustowski — tu: związany z Augustem (63 p.n.e.–14 n.e.), pierwszym cesarzem rzymskim. [przypis edytorski]

Augustowy pałac — prywatną część oficjalnej rezydencji władców starożytnego Rzymu od czasów Domicjana nazywano domus Augustana (od oficjalnego tytułu cesarzy: Augustus, który po raz pierwszy nosił pierwszy z rzymskich cesarzy, Oktawian August). [przypis edytorski]

August Saski (1526–1586 ) — książę elektor Saksonii. [przypis edytorski]

august — sierpień; tu skrót: aug. [przypis edytorski]

August wtóry — August II Mocny (1670–1733) z saskiej dynastii Wettynów, król Polski w latach 1697–1706 i 1709–1733. [przypis edytorski]

Augustyna synowie — augustianie. [przypis edytorski]

Augustyn Kordecki (1603–1673) — przeor Jasnej Góry, której bronił przed Szwedami, autor Nowej Gigantomachii opisującej to oblężenie oraz bohater Potopu H. Sienkiewicza. [przypis edytorski]

Augustyn z Hippony (354–430) — filozof i teolog chrześcijański, autor licznych traktatów, m.in. Państwo Boże, oraz autobiograficznych Wyznań; jeden z tzw. ojców i doktorów Kościoła. [przypis edytorski]

Augustyn z Hippony (354–430) — filozof i teolog chrześcijański, autor licznych traktatów, m.in. Państwo Boże, oraz autobiograficznych Wyznań; jeden z tzw. ojców Kościoła. [przypis edytorski]

Augustyn z Hippony (354–430) — filozof i teolog chrześcijański, polemista, czołowy autorytet teologii, jeden z tzw. Ojców oraz Doktorów Kościoła; płodny autor, m.in. obszernego dzieła Państwo Boże (łac. De civitate Dei). [przypis edytorski]

Augustyn z Hippony (354–430) — filozof i teolog chrześcijański, polemista i płodny autor, czołowy autorytet teologii, jeden z tzw. ojców oraz doktorów Kościoła. [przypis edytorski]

Augustyn z Hippony (354–430) — filozof i teolog chrześcijański, polemista, święty, czołowy autorytet teologii, jeden z tzw. Ojców oraz Doktorów Kościoła; płodny autor, m.in. obszernego dzieła Państwo Boże (De civitate Dei) oraz autobiografii Wyznania (Confessiones). [przypis edytorski]

Augustyn z Hippony (354–430) — filozof i teolog chrześcijański, polemista, święty, czołowy autorytet teologii, jeden z tzw. Ojców oraz Doktorów Kościoła; płodny autor, m.in. obszernego dzieła Państwo Boże (łac. De civitate Dei) oraz autobiografii Wyznania (łac. Confessiones). [przypis edytorski]

Augustyn z Hippony (354–430) — filozof, teolog, święty Kościoła katolickiego, jeden z ojców i doktorów Kościoła, pisarz. [przypis edytorski]

Augustyn z Hippony (354–430) — łac. Aurelius Augustinus; teolog i filozof chrześc., święty, jeden z tzw. Ojców i Doktorów Kościoła; płodny autor, napisał m.in.: O Państwie Bożym oraz autobiografię Wyznania (łac. Confessiones). [przypis edytorski]

Augustyn z Hippony (łac. Aurelius Augustinus) (354–430) — teolog i filozof chrześc., polemista i płodny autor, święty, czołowy autorytet teologii, jeden z tzw. Ojców oraz Doktorów Kościoła. [przypis edytorski]

Augustyn z Hippony (łac. Aurelius Augustinus) (354–430) — teolog i filozof chrześc., święty, jeden z tzw. Ojców i Doktorów Kościoła; płodny autor, napisał m.in.: O Państwie Bożym oraz autobiografię Wyznania (łac. Confessiones). [przypis edytorski]

august (z niem. August) — błazen. [przypis edytorski]

aujourd'hui (fr.) — dziś. [przypis edytorski]

aujourd'hui (fr.) — dzisiaj. [przypis edytorski]

aukloryšis — raištis kojinei parišti. [przypis edytorski]

auksinas — XV–XVIII a. Lietuvos ir Lenkijos piniginis vienetas; prieškarinėje Rusijoje 15 ar 30 kapeikų vertės pinigas. [przypis edytorski]

auksinukas — čia: pinigas. [przypis edytorski]

auksorius — auksintojas. [przypis edytorski]

auł — wiejska osada na Kaukazie lub w Azji Środkowej. [przypis edytorski]

Aulida (gr. Aulis) — staroż. miasto portowe na wsch. wybrzeżu Beocji, ze sławną świątynią Artemidy; wg tradycji miejsce zborne floty greckiej przed wyprawą na Troję; odpłynięcie floty uniemożliwiały przeciwne wiatry zesłane przez obrażoną boginię Artemidę, które ustały, gdy Agamemnon, naczelny wódz wyprawy, złożył w ofierze swą córkę Ifigenię. [przypis edytorski]

Aulida (gr. Aulis) — wojska greckie wyruszyły na wy­prawę trojańską z Aulidy, miasta w Beocji. [przypis edytorski]

Aulida — port na wybrzeżu Beocji. [przypis edytorski]

Aulis a. Aulida — starożytne miasto w Beocji nad zatoką Euripos. [przypis edytorski]

Aulus Gellius (II w. n.e.) — rzymski erudyta, miłośnik starożytności i kolekcjoner ciekawostek; autor zbioru pt. Noce attyckie. [przypis edytorski]

Aulus Kascellius — rzymski prawnik, znany ze swej wiedzy; warto tu pamiętać, że ważny element ówczesnego wykształcenia prawniczego stanowiła retoryka, co uzasadnia porównanie praktykowania prawa i literatury. [przypis edytorski]

A umartwienie to uczynić łatwym jutrzejsze — a umartwienie to uczyni ci łatwym jutrzejsze ( w tym wypadku jest skróconym ci). [przypis edytorski]

au naturel (fr.) — naturalnie, w sposób naturalny. [przypis edytorski]

au naturel (fr.) — w naturze; naturalny. [przypis edytorski]

au nom de Dieu (fr.) — na Boga; na miłość boską. [przypis edytorski]

Au nom de Dieu, Madame! (fr.) — W imię Boga, Pani! [przypis edytorski]

au pair (fr.) — na równi; na równych warunkach. [przypis edytorski]

au plus haut degré — w najwyższym stopniu. [przypis edytorski]

au ralenti (fr.) — spowolniony, na zwolnionych obrotach. [przypis edytorski]

au ralenti (fr.) — w zwolnionym tempie. [przypis edytorski]

Aurangzeb (1618–1707) — władca Indii (od 1658) z muzułmańskiej dynastii Wielkich Mogołów; walcząc o tron, zamordował trzech braci i dożywotnio uwięził ojca; rozszerzył granice imperium, wsławił się fanatycznym propagowaniem islamu i prześladowaniem innych religii. [przypis edytorski]

Aurangzeb, właśc. Abu Muzaffar Muhi ad-Din Muhammad Aurangzeb Alamgir (1618–1707) — władca Indii z muzułmańskiej dynastii Wielkich Mogołów; rozszerzył granice imperium, wsławił się fanatycznym propagowaniem islamu i prześladowaniem innych religii. [przypis edytorski]

Aureliusz, Marek (121–180) — Marcus Aurelius Antoninus, cesarz rzymski, pisarz i filozof. [przypis edytorski]

Aureng-Zeb a. Aurangzeb (1618–1707) — władca islamskiego Imperium Mogołów w Indiach. [przypis edytorski]

au reste (fr.) — zresztą. [przypis edytorski]

Au revoir (fr.) — Do widzenia. [przypis edytorski]

au revoir (fr.) — do widzenia. [przypis edytorski]

auriga (łac.) — woźnica. [przypis edytorski]

Auripigment — Apothekermischung aus Schwefel und Arsen. [przypis edytorski]

auripigment — minerał z grupy siarczków. [przypis edytorski]

Au Rocher de Cancale — restauracja w Paryżu, bardzo popularna w XIX w. [przypis edytorski]

Aurora — jutrzenka; tu la rytmu czytamy na cztery sylaby. [przypis edytorski]

aurora — jutrzenka, zorza, brzask. [przypis edytorski]

Aurora (mit. rzym.) — bogini jutrzenki. [przypis edytorski]

Aurora (mit. rzym.) — bogini poranku. [przypis edytorski]

Aurora (mit. rzym.) — bogini świtu; jutrzenka, zorza poranna. [przypis edytorski]

Aurora (mit. rzym.) — bogini zorzy porannej, Jutrzenka, odpowiednik Eos w mit. gr., określanej przez Homera jako „różanopalca”. [przypis edytorski]

Aurora (mit. rzym.) — bogini zorzy porannej. [przypis edytorski]

aurora — świt, jutrzenka. [przypis edytorski]

Aurora von Königsmarck (1662–1728) — hrabina szwedzka, faworyta króla polskiego Augusta II. [przypis edytorski]

aurum potabile (łac.) — złoto pitne. [przypis edytorski]

aurum sublimum (łac.) — czyste złoto. [przypis edytorski]

Aurunkowie — jedno ze staroż. plemion Italii. [przypis edytorski]

aurykle — (ang.) auricula, pierwiosnek. [przypis edytorski]

aurypigment — żółty lub złocisty minerał, siarczek arsenu. [przypis edytorski]

Ausbach Uralt — niemiecka brandy (wódka wytrawna) o ciemnobursztynowym kolorze. [przypis edytorski]

Auscautus deus incolumitatis et aegritudinis (łac.) — Auscautus, bóg słabości i choroby. [przypis edytorski]

Auschwitz a. Oświęcim — Auschwitz to zarówno niemiecka nazwa położonego w województwie małopolskim miasta Oświęcim, jak i zlokalizowanego tutaj nazistowskiego obozu koncentracyjnego. W czasie II wojny światowej znajdował się tu kompleks państwowych niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych oraz ośrodek zagłady Żydów. Został on utworzony w czasie drugiej wojny światowej na obrzeżach Oświęcimia. Początkowo obejmował obóz Auschwitz I, później także obóz Auschwitz II-Birkenau, a następnie Auschwitz III-Monowitz i blisko 50 podobozów (na Górnym Śląsku, w Małopolsce Zachodniej i w Czechach). Spośród ponad miliona ofiar Auschwitz Żydzi stanowili około 900 tysięcy. Auschwitz I, pierwszy z wielu obozów koncentracyjnych kompleksu, został założony przez Niemców w czerwcu 1940 r. na przedmieściu Oświęcimia, w pobliżu dużej węzłowej stacji kolejowej. W sierpniu 1940 r. uruchomiono pierwsze krematorium. Budynek ten stał się pierwszą z komór gazowych obozu. Auschwitz II-Birkenau, zaplanowany jako obóz dla sowieckich jeńców, stał się obozem koncentracyjnym dla więźniów różnych narodowości i ośrodkiem zagłady. Budowę obozu rozpoczęto w październiku 1941 r. w pobliżu wsi Brzezinka. Auschwitz III-Monowitz był jednym z podobozów Auschwitz; powstał w październiku 1942 r. na terenie wsi Monowice. W styczniu 1945 r. większość więźniów przeniesiono do Gliwic, a następnie do obozów Buchenwald i Mauthausen. Podobóz Auschwitz III-Monowitz był pierwszym wyzwolonym przez Armię Czerwoną — 27 stycznia 1945 r. przed południem. Po kilku godzinach wyzwolono Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau. [przypis edytorski]

ausgerechnet (niem.) — akurat, właśnie, dokładnie. [przypis edytorski]

ausgerechnet (niem.) — akurat, właśnie. [przypis edytorski]

ausgeschwitzt — vergessen. [przypis edytorski]

ausgespielt (niem.) — skończony. [przypis edytorski]

ausgespilt (sein) (niem.) — być zgranym; skończyć grę. [przypis edytorski]

aushalten (niem.) — wytrzymać, dotrwać, tolerować. [przypis edytorski]

Auska — litewska bogini wschodzącego i zachodzącego słońca. [przypis edytorski]

auskultacja (med.) — osłuchiwanie narządów wewnętrznych. [przypis edytorski]

auskultacja (med.) — osłuchiwanie; rodzaj badania lekarskiego polegającego na słuchaniu, zazwyczaj z pomocą specjalnej słuchawki, jak pracują narządy wewnętrzne (takie jak np. serce czy płuca). [przypis edytorski]

auskultacja (z łac.) — osłuchiwanie; rodzaj badania lekarskiego polegającego na słuchaniu, zazwyczaj z pomocą specjalnej słuchawki, jak pracują narządy wewnętrzne (takie jak np. serce czy płuca). [przypis edytorski]

auskultant — niższy urzędnik sądowy. [przypis edytorski]

auskultować — badać dotykowo. [przypis edytorski]

auskultować (med.) — osłuchiwać narządy wewnętrzne. [przypis edytorski]