Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 6380 przypisów.

Młynarskie sumienie określa się jako ciężkie. Wsród młynarzy panowały pewne określone obyczaje. Nie mogli oni dopuścić do młyna spleśniałego ziarna, ponieważ to mogło zepsuć całą ich pracę. [przypis edytorski]

Młynarz i kominiarz — jednoaktowa komedioopera Jana Nepomucena Kamińskiego (1777–1855), adaptacja fr. sztuki, której autorem był Alexis Guignard de Saint-Priest (1805–1851), znana też pt. Kominiarz i młynarz, czyli zawalenie się wieży. [przypis edytorski]

młynica — budynek, w którym znajduje się urządzenie młyńskie. [przypis edytorski]

młynówka — potok, przeważnie sztuczny, napędzający młyn wodny. [przypis edytorski]

młynówka — rzeczka lub kanał, którego wody napędzają młyn. [przypis edytorski]

mleczarnia — tu: bar mleczny. [przypis edytorski]

mlecz (daw.) — rdzeń kręgowy. [przypis edytorski]

mleczna siostra — córka mamki, która wykarmiła niemowlę. [przypis edytorski]

mleczna siostra — mlecznym rodzeństwem nazywano dzieci karmione piersią przez tę samą kobietę; jeszcze w XIX i na początku XX w. rozpowszechniony był obyczaj, według którego bogatsze kobiety nie karmiły swoich dzieci własną piersią, lecz wynajmowały biedne młode matki jako mamki. [przypis edytorski]

mlecz pacierzowy (daw.) — rdzeń kręgowy. [przypis edytorski]

mleczywo (daw.) — mleko i przetwory z mleka, nabiał. [przypis edytorski]

mleł — dziś popr. forma: mełł od czas.: mleć). [przypis edytorski]

mleło — dziś popr. forma: mełło (od czas.: mleć). [przypis edytorski]

mlewo — zboże przeznaczone do przemiału, w trakcie mielenia albo po mieleniu. [przypis edytorski]

mlewo — zboże w trakcie mielenia. [przypis edytorski]

M-lle (fr.) — skrót słowa mademoiselle: panna. [przypis edytorski]

Mme (fr.) — skrót od: madame: pani. [przypis edytorski]

mnemoniczny — pamięciowy. [przypis edytorski]

mnemotechnia (fr. mnémotechnie) — dziś popr.: mnemotechnika, sztuka zapamiętywania, ogólna nazwa sposobów ułatwiających zapamiętanie, przechowywanie i przypominanie sobie informacji. [przypis edytorski]

mnich — drewniana rura z zastawkami służąca do regulowania poziomu wody w stawie. [przypis edytorski]

MNICH I. — pierwszy z mnichów, mówiący w ich wspólnym imieniu. [przypis edytorski]

mnichowie — dziś popr. forma M.lm: mnisi. [przypis edytorski]

Mnich — skalny szczyt w polskich Tatrach Wysokich, na południowy zachód od Morskiego Oka. [przypis edytorski]

mnich z Wittenbergi — Martin Luter (1483–1546), niem. reformator religijny, teolog, współtwórca luteranizmu; jako jeden z momentów wyznaczających początek reformacji wskazywany jest jego sławny akt przybicia na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez potępiających sprzedaż odpustów przez kościół katolicki (31 października 1517). [przypis edytorski]

mnie — 3.os.lp od: miąć, tj. gnieść. [przypis edytorski]

Mnie bo zdaje się — przykład szyku przestawnego; znaczenie: Bo mnie zdaje się. [przypis edytorski]

mnie bratanicą przychodziła — była moją bratanicą. [przypis edytorski]

mnieby też (…) beli zabili (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: zabiliby mnie też wcześniej (uprzednio, kiedyś itp.). [przypis edytorski]

mnieć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci (skróconą do -ć) dodaną do zaimka mnie. [przypis edytorski]

mnieć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć; znaczenie: to mnie, to mnie właśnie. [przypis edytorski]

mnie — dziś popr.: mi (forma zaimka w pozycji nieakcentowanej w zdaniu); łzy mi w oczach stanęły. [przypis edytorski]

mnie — dziś popr.: mi (forma zaimka w pozycji nieakcentowanej w zdaniu); pilno mi było. [przypis edytorski]

mnie — dziś popr.: mi (forma zaimka w pozycji nieakcentowanej w zdaniu); zaraz mi na to poradzili. [przypis edytorski]

mnie inna (daw.) — ze mną inna sprawa. [przypis edytorski]

mnie i owszem — tu w znaczeniu: mnie to odpowiada. [przypis edytorski]

mniej istotą źródeł — tu: oprócz istoty źródeł. [przypis edytorski]

mniej (…) jak — dziś popr.: mniej niż. [przypis edytorski]

mniej jednym będzie — dziś: mniej o jednego będzie. [przypis edytorski]

mniej (…) jednym — dziś: mniej o jednego. [przypis edytorski]

mniej łącznością — tu: oprócz łączności. [przypis edytorski]

mniejszem — daw. forma N. i Msc. przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: mniejszym. [przypis edytorski]

mniejszy (starop.) — dziś M.lm: mniejsi, pomniejsi. [przypis edytorski]

mniejszy (starop. forma) — dziś M.lm: mniejsi. [przypis edytorski]

mniejszy (starop. forma) — dziś M.lp: mniejsi. [przypis edytorski]

mniej więcej równocześnie z zaćmieniem słońca — w dniu 4 września 404 p.n.e. [przypis edytorski]

mniemać (daw.) — uważać. [przypis edytorski]

mniemać — myśleć, sądzić. [przypis edytorski]

mniemać — sądzić, uważać. [przypis edytorski]

mniemać (starop.) — sądzić, uważać. [przypis edytorski]

mniemać — uważać coś, mieć jakąś opinię bez wystarczających argumentów czy dowodów. [przypis edytorski]

mniemać — uważać, przypuszczać, sądzić. [przypis edytorski]

mniemacieli (starop. forma) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli mniemacie; jeśli sądzicie, jeśli uważacie. [przypis edytorski]

Mniemał (…) być olbrzymem (daw. składnia) — sądził, że jest olbrzymem. [przypis edytorski]

mniemał (…) królów — sądził, że widzi królów. [przypis edytorski]

mniemał mieć korzyść (daw. składnia) — sądził, że będzie miał korzyść. [przypis edytorski]

mniemany (daw.) — fałszywy. [przypis edytorski]

mniemany — uważany za kogoś bądź za coś, zwykle błędnie. [przypis edytorski]

mniemaszli go (…) niedołężnym — konstrukcja z partykułą -li o znaczeniu wzmacniającym i pytajnym; inaczej: czy mniemasz, że jest niedołężny; czyż mniemasz (sądzisz, przypuszczasz, uważasz go za). [przypis edytorski]

mniemaszli — konstrukcja z partykułą -li; inaczej: czy mniemasz. [przypis edytorski]

mniemaszli — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy mniemasz. [przypis edytorski]

mnie osadzono już w więzieniu w Moabicie — Przybyszewski przebywał w więzieniu śledczym w Moabicie przez dwa tygodnie w r. 1896, aresztowany w związku z samobójstwem Marty Förder, córki kupca bławatnego z Wągrowca, która żyła z nim w wolnym związku w Berlinie od 1891 r. i była matką trojga jego dzieci. [przypis edytorski]

mnieście (…) pokonali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: mnie pokonaliście. [przypis edytorski]

mnie ściga Mojra (mit. gr.) — Mojry to boginie losu, znają przeznaczenie ludzi i bogów. Nie podlegają władzy Zeusa. Achilles wspomina tutaj przepowiednię, wedle której ma zginąć na wojnie trojańskiej. [przypis edytorski]

mnieś (…) udzielił (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: mnie udzieliłeś. [przypis edytorski]

Mnie samemu wystąpiły łzy (…), słysząc moją mowę rodzinną i (…) będąc powitany — dziś błąd składniowy ze wzgl. na niezgodność podmiotów; popr. np.: „Mnie samemu wystąpiły łzy z radości, gdy usłyszałem moją mowę rodzinną i z tak szczerą serdecznością zostałem powitany”. [przypis edytorski]

Mnie tu nuda zabije — cytat z poematu Kirgiz (1842) Gustawa Zielińskiego. [przypis edytorski]

mnie wam dziwno, panie (daw.) — dziwię się wam, panie. [przypis edytorski]

mnież — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]

mnież — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, o funkcji pytajnej; znaczenie: czy mnie. [przypis edytorski]

mnież — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy mnie. [przypis edytorski]

mnież odmówicie — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; czy mnie odmówicie, czyż mnie odmówicie. [przypis edytorski]

mnież to przystoi (daw.) — konstrukcja z partykułą -że skróconą do w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy to mnie przystoi. [przypis edytorski]

mnież to trzeba (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że skróconą do ; znaczenie: mnie właśnie trzeba. [przypis edytorski]

mnie zwierzył — tu: mnie powierzył; złożył w moje ręce. [przypis edytorski]

mnima (starop. forma) — mniema; sądzi. [przypis edytorski]

mnisi nitryjscy — od IV w. zamieszkujący tereny wokół Jezior Sodowych, zwane też pustynią nitryjską, na zach. od Delty Nilu, kilkadziesiąt km na płd. od Aleksandrii (ob. dolina Wadi an-Natrun). [przypis edytorski]

mniski (daw.) — zakonny, mniszy. [przypis edytorski]

Mniszchówna Maryna, właśc. Marianna Mniczech (ok. 1588–1615) — caryca Rosji, koregentka (osobno koronowana) Dymitra Samozwańca I (ok. 1581–1606). Córka wojewody sandomierskiego, Jerzego Mniszcha i Jadwigi z Tarłów; jej dziad Mikołaj przybył do Polski z Królestwa Czech. Na mocy kontraktu zawartego w 1604 r. między jej ojcem a Dymitrem, miała zostać żoną tegoż w razie zdobycia przezeń tronu rosyjskiego. Kiedy 30 czerwca 1605 r. Dymitr Samozwaniec I objął władzę, Maryna wyruszyła do Moskwy, po drodze, w Krakowie, 27 listopada 1605 r. zawarłszy z Dymitrem ślub per procura. 18 maja 1606 r. w Moskwie została koronowana na carycę w Soborze Uspieńskim na Kremlu oraz zawarła ślub z Dymitrem w obrządku bizantyjskim. Kiedy 27 maja 1606 r. w wyniku zamachu stanu jej mąż został zamordowany, a carem został Wasyl IV Szujski (1552–1612), Maryna początkowo uciekła do obozu polskiego, a następnie wraz z ojcem została uwięziona w Jarosławiu jako zakładniczka. W 1608 r. uwolniona na mocy rozejmu między carem Rosji a królem Rzeczpospolitej, z namowy ojca nie powróciła jednak do kraju, lecz 20 września w obozie wojskowym w Tuszynie „rozpoznała swego męża” w Dymitrze Samozwańcu II i przyłączyła się do II Dymitriady. Działania polityczno-wojskowe podjęte przez stronę polską pozostawiły wkrótce Marynę samej sobie: po klęsce pod Kłuszynem bojarzy zawarli umowę z hetmanem Żółkiewskim umowę, uznając kandydaturę królewicza Władysława Wazę na cara Rosji w zamian za pomoc wojsk polskich w odparciu oblężenia Moskwy przez zaciężne siły Samozwańca II. Na wieść o tym porozumieniu Dymitr Samozwaniec II zbiegł do Kaługi nad Oką, gdzie 21 grudnia 1610 r. został zastrzelony w saniach przez kierującego się zemstą za wcześniejsze uwięzienie i biczowanie Tatara, Piotra Urusowa. Maryna, która w 1611 r. urodziła syna Dymitra Samozwańca II, Iwana, zdecydowała się nie wracać do Rzeczypospolitej i bronić swych praw do tronu Rosji (teraz już przeciw królowi polskiemu). Związała się z atamanem Kozaków dońskich, Iwanem Zaruckim, utworzyła z nim państwo kozackie w rejonie płd. dorzecza Wołgi ze stolicą w Astrachaniu i stamtąd prowadziła wojnę z Rosją, dążąc do osadzenie swego syna na tronie carów. W 1613 r. przez sobór ziemski wybrał na cara Michała I Romanowa oraz na mocy uchwały odmówił wszelkich praw do tronu Marynie i jej synowi. Wobec buntu wojska, jaki wybuchł w Astrachaniu w maju 1614 r., Zarucki wraz z Maryną i Iwanem Dymitrowiczem musieli uciekać, jednak zostali pojmani. Z rozkazu cara Michała I w publicznej egzekucji w Moskwie Zarucki został wbity na pal, a trzyletni Iwan Dymitrowicz powieszony; Marynę więziono do wiosny 1615 r. w baszcie kremla w Kołomnie, gdzie zmarła (prawdopodobnie skrytobójczo zamordowana). [przypis edytorski]

Mniszech, Maryna (1588–1615) — żona i współregentka Dymitra Samozwańca I, współpracowała też z jego następcą. [przypis edytorski]

mniszek, w oryg.: dandelion (biol.) — rodzaj roślin z rodziny astrowatych, z których najbardziej znany jest mniszek pospolity (Taraxacum officinale), powszechnie nazywany dmuchawcem. [przypis edytorski]

mniszy (daw.) — dawna forma, obecnie: mnisi. [przypis edytorski]

mnóstwo do mówienia — dziś: mnóstwo do omówienia. [przypis edytorski]

mnogich chrześcian z niewoli w rękach Żydów wykupując — w oryg. łac. multos christianos de servitute Judaeorum suis facultatibus redimebat. [przypis edytorski]

mnogie (…) świadki (daw.) — dziś popr. forma M. lm: mnodzy (tj. liczni) świadkowie. [przypis edytorski]

módz — dziś popr. pisownia: móc. [przypis edytorski]

mógłby był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub, jak w tym przypadku, niezrealizowaną możliwość; znaczenie: kiedyś, wcześniej mógłby. [przypis edytorski]

mógł być ciemnym (daw.) — mógł być ciemny. [przypis edytorski]