Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5145 przypisów.
dżdża (starop. forma) — deszczu. [przypis edytorski]
dżdże (daw.) — deszcze. [przypis edytorski]
dżdżem (daw.) — deszczem. [przypis edytorski]
dżdżem — deszczem. [przypis edytorski]
dżdżów — deszczów. [przypis edytorski]
dżdżu (daw.) — deszczu. [przypis edytorski]
dżdży — pada (o deszczu). [przypis edytorski]
dżdżysty — deszczowy. [przypis edytorski]
Dżek (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Jack, zdrobnienia od imienia John. [przypis edytorski]
Dżekuńcio (daw.) — polskie spieszczenie anglosaskiego imienia Jack (zdrobnienia od imienia Jonh), ze spolszczoną (dziś niepoprawną) pisownią i formantem słowotwórczym -uńcio, wyrażającym czułość i poufałość. [przypis edytorski]
dżemiat — wspólnota, parafia, ogół wiernych muzułmańskich. [przypis edytorski]
dżemper (z ang.) — rodzaj swetra. [przypis edytorski]
Dżems (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia James. [przypis edytorski]
Dżems i Maria (w „Folwarku Primerose”) — imiona z tłum. pol. z XIX w.; w oryginale sztuki są to: James, dzierżawca folwarku, oraz Mary, jego wychowanica. [przypis edytorski]
Dżengishan — właśc. Czyngis-chan a. Dżyngis-chan (1162–1227), władca mongolski, twórca Imperium Mongolskiego; prowadził politykę podbojów (zajął m.in. północne Chiny); w 1223 r. w bitwie nad Kałką jego wojska pokonały siły ruskie sprzymierzone z Połowcami; do 1206 r. nosił imię Temudżyn. [przypis edytorski]
Dżengisno-chan, właśc. Czyngis-chan a. Temudżyn (ok. 1160–1227) — jeden z najwybitniejszych władców mongolskich. [przypis edytorski]
Dżengiz-chan, właśc. Czyngis Chan (zm. 1227) — twórca imperium mongolskiego. [przypis edytorski]
dżen-szeng — dziś popr.: żeń-szeń. [przypis edytorski]
dżentelmen a. (ang.) gentleman — mężczyzna elegancki, dobrze wychowany. [przypis edytorski]
dżetattura, jetattura, złe oko (mit.) — zabobon, wiara w to, że zazdrosny wzrok może zaszkodzić. [przypis edytorski]
dżet — błyszczący czarny kamień ozdobny, czarny paciorek. [przypis edytorski]
dżet — błyszczący czarny kamień ozdobny. [przypis edytorski]
dżet — drobny, czarny kawałek wypolerowanego węgla, używany jako ozdoba stroju. Zwykle w większych ilościach. [przypis edytorski]
dżet, jakim był ubrany przód okrywki — dziś raczej: jakim był przystrojony, ozdobiony. [przypis edytorski]
dżetowy — błyszcząco czarny; dżet — błyszczący czarny kamień ozdobny, czarny paciorek. [przypis edytorski]
dżetowy — błyszczący. [przypis edytorski]
dżgać — dziś popr.: dźgać. [przypis edytorski]
dżgnąć — dziś popr. pisownia: dźgnąć. [przypis edytorski]
Dżian ben Dżian (mit.) — w folklorze arabskim legendarny władca duchów, posiadacz tarczy o cudownych mocach, budowniczy piramid. [przypis edytorski]
dżin — w wierzeniach staroarabskich: istota ukształtowana z ognia lub powietrza, mogąca wpływać na ludzki los. [przypis edytorski]
dżokejka — rodzaj sztywnej czapki, zwykle używanej do jazdy konnej. [przypis edytorski]
Dżon (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia John. [przypis edytorski]
dżonka — niewielki drewniany statek żaglowy używany na Dalekim Wschodzie. [przypis edytorski]
dżonka — rodzaj azjatyckiej łodzi o prostokątnych żaglach. [przypis edytorski]
Dżulfa — dziś popr.: Dżolfa, miasto w płn.-zach. w Iranie, nad rzeką Araks, na granicy z Azerbejdżanem, gdzie po drugiej stronie rzeki rozciąga się miasto Culfa. [przypis edytorski]
dżuma benderska — epidemia dżumy, która wybuchła pod koniec XVIII w. w pobliżu miasta Bendery, we wsch. Mołdawii, i razem z rosyjskim wojskiem dotarła później aż do Moskwy, pustosząc prowincje imperium. [przypis edytorski]
dżuma w Londynie — wielka epidemia dżumy w Londynie w latach 1665–1666, podczas której zmarło ok. 100 tysięcy osób, jedna czwarta populacji miasta. [przypis edytorski]
dżuma w Londynie — wielka epidemia dżumy w Londynie w latach 1665–1666, podczas której zmarło ok. 100 tysięcy osób, jedna czwarta populacji miasta. [przypis edytorski]
Dżurdżistan — w jęz. arabskim dawne określenie Gruzji. [przypis edytorski]
dżygitaj (hist. biol.) — w oryginale tylko: hemionus; wg daw. klasyfikacji dżygitaj to „półosioł azjatycki”, Asinus hemionus, w odróżnieniu od kułana, czyli onagra, Asinus onager; w rzeczywistości są to podgatunki, turkmeński i mongolski, tego samego gatunku Equus hemionus. [przypis edytorski]
dżyn — dziś popr.: dżin a. gin, wódka o zapachu i smaku jałowca. [przypis edytorski]
Dżyngis-chan (1155-1167–1227) — chan Mongołów i założyciel imperium mongolskiego. [przypis edytorski]
Dżyngis-chan a. Czyngis-chan a. Temudżyn (1155 a. 1162–1227) — władca mongolski, twórca imperium mongolskiego. [przypis edytorski]
dzbanu — dziś popr. C. lp: dzbanowi. [przypis edytorski]
Dzeus a. częściej Zeus — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]
Dzeus, częściej: Zeus — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]
dziąsł — dziś popr. forma D. lm: dziąseł. [przypis edytorski]
dziać (daw.) — nazywać, nadawać imię. [przypis edytorski]
dziać (daw.) — strzelać z łuku bądź z kuszy. [przypis edytorski]
dziać — dziś popr.: dziać się. [przypis edytorski]
dziać komu (starop.) — nadawać imię; nazywać. [przypis edytorski]
dziać się (daw.) — odziewać się. [przypis edytorski]
dziać — wytwarzać dzianiny. [przypis edytorski]
dziadak (gw.) — dziad, nędzarz, żebrak. [przypis edytorski]
dziad — chodzi o Czarnieckiego. [przypis edytorski]
dziadek [Marka Aureliusza] Werus — Marcus Annius Verus (ok. 50–138 n.e.), trzykrotny konsul, prefekt Rzymu, przyjaciel cesarza Hadriana; adoptował Marka Aureliusza po śmierci jego ojca. [przypis edytorski]
dziadek — żołnierz dawno już służący w wojsku i nieformalny przełożony rekruta. [przypis edytorski]
Dziad mój, szewc — w innym oprac. tegoż tłumaczenia dodano w tym miejscu nazwisko szewca: Marañon. [przypis edytorski]
dziadóm — dziś popr. forma C. lm: dziadom. [przypis edytorski]
dziadowizna (reg.) — gromada dziadów, żebraków. [przypis edytorski]
dziadowska wiara — wiara dziadów, tj. przodków. [przypis edytorski]
dziadowski — należący do dziada (przodka), odziedziczony po nim. [przypis edytorski]
dziadowski — tu: odziedziczony po przodku, dziadku (tj. dziadzie, ponieważ daw. słowo to używane było najczęściej bez zdrobnienia). [przypis edytorski]
dziadowski — tu: zawarty przez dziada. [przypis edytorski]
dziad — tu: żebrak. [przypis edytorski]
dziad — tu: żebrak. [przypis edytorski]
Dziady — cykl dramatów romantycznych Adama Mickiewicza, na który składają się trzy luźno powiązane części, kolejno II, IV i III, oraz nieukończona część I (Dziady. Widowisko). W utworze znajdują się liczne wątki autobiograficzne, zawarte są w nim idee romantyzmu, także polskiego, związanego z walką narodowowyzwoleńczą z rosyjskim zaborcą. [przypis edytorski]
Dziady — cykl dramatów romantycznych Adama Mickiewicza, opublikowany w latach 1823–1860. [przypis edytorski]
Dziady — ludowy obrzęd żałobny. [przypis edytorski]
dziady, ojce (daw.) — dziś: dziadowie, ojcowie. [przypis edytorski]
Dziadzio — wiersz jest dostępny również w zbiorze Słówka w bibliotece Wolne Lektury. Red. WL. [przypis edytorski]
dziak (daw.) a. diak — pomocnik księdza w kościele prawosławnym, śpiewak liturgiczny i nauczyciel w szkółce parafialnej. [przypis edytorski]
działa, co sprawiły łaźnię króla Filipa armadzie — w 1588 r. król Hiszpanii, Filip II Habsburg (1527–1598), wysłał 130 okrętów przeciwko Anglii, chcąc wesprzeć angielskich katolików w walce z anglikanami. Okręty angielskie wyposażono właśnie w nowoczesne uzbrojenie: działa znajdowały się nie tylko na pokładzie, ale i w ładowniach, były mocowane systemem lin i bloczków i sprawniej obsługiwane. Opór Anglików oraz sztormy sprawiły, że do Hiszpanii wróciła zaledwie 1/3 Wielkiej Armady. [przypis edytorski]
działalność — tu: aktywność; skuteczność. W wydaniach z końca XVIII w.: dzielności. [przypis edytorski]
działalność — tu: czynność, aktywność; skuteczność. W wydaniach z końca XVIII w.: dzielności. [przypis edytorski]
działalność (tu i niżej) — w wyd. z 1790 r.: dzielność. [przypis edytorski]
działań — w wyd. z 1790 r.: dzielności. [przypis edytorski]
działek — niewielki kawałek gruntu przypadający z podziału ziemi; który odtąd miał do niego należeć na zawsze: w manifeście powstania styczniowego (22 stycznia 1863) ogłoszono zniesienie pańszczyzny i uwłaszczenie chłopów, które jednak z powodu niemożności wyegzekwowania pozostało tylko deklaracją; 2 marca 1864 rząd carskiej Rosji ogłosił zniesienie pańszczyzny i nadanie wszystkim chłopom polskim prawa własności do użytkowanej przez nich ziemi, za odszkodowaniem na rzecz dotychczasowych właścicieli wypłacanym przez państwo; chłopi bezrolni otrzymali ziemię z dóbr skarbowych, kościelnych i skonfiskowanych uczestnikom powstania. [przypis edytorski]
działo (starop.) — dzieło; czyn, czynność. [przypis edytorski]
działo (starop.) — dzieło. [przypis edytorski]
dział — podział, tu: dzielenie łupów. [przypis edytorski]
dział — tu: udział, część. [przypis edytorski]
dział — tu: udział, część; także: dziedzictwo, spadek. [przypis edytorski]
dział — tu: udział. [przypis edytorski]
dział — tu: udział (w zyskach). [przypis edytorski]
dział — tu: wzgórek, granica między posiadłościami. [przypis edytorski]
działy — dziś popr. forma N.lm: działami. [przypis edytorski]
działy — dziś popr. forma N.lm: z działami. [przypis edytorski]
Działyński, Ignacy (1754–1797) — generał major wojsk koronnych, od 1788 szef 10 regimentu pieszego koronnego, zwanego później regimentem Działyńskich lub działyńczykami; poseł na Sejm Czteroletni, zwolennik Konstytucji 3 maja, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792; w 1794 wyjechał na Wołyń, został aresztowany i zesłany na Syberię, gdzie przebywał 18 miesięcy. [przypis edytorski]
działy — tu: dzielenie ziemi. [przypis edytorski]
dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy)— piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny, rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dzianet — piękny, rasowy koń. [przypis edytorski]
dzianet — rasowy koń. [przypis edytorski]
dzianiet (daw.) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dziano jemu (starop.) — nazywano go. [przypis edytorski]
dziardyn (z wł.) — ogród. [przypis edytorski]
dziatki (daw.) — dzieci. [przypis edytorski]
