Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | polski
Znaleziono 4832 przypisów.
Umbilicus Orbis terrarum (łac.) — pępek całego świata (dosł.: kręgu ziemi); na Forum Romanum w Rzymie stał okrągły, ceglany monument, zwany Umbilicus urbis Romae (pępek miasta Rzymu), wyznaczający centrum miasta; w tym samym miejscu znajdowała się podziemna struktura o nazwie Mundus (świat), uważana za wejście do podziemnej krainy zmarłych. [przypis edytorski]
umbra (łac.) — cień; duch (zmarłego). [przypis edytorski]
unaminiter (łac.) — jednogłośnie. [przypis edytorski]
unanimes in domo (łac.) — zgodni w domu; zwrot z Ps 67, 7: Deus qui inhabitare facit unanimes in domo (w tłum. Wujka: „Bóg, który czyni, że mieszkają jednych obyczajów w domu”), występujący jako fragment mszy na Zielone Świątki w rycie rzymskim. [przypis edytorski]
unanimitate (łac.) — jednogłośnie, jednomyślnie. [przypis edytorski]
unanimitate (łac.) — jednogłośnie. [przypis edytorski]
unanimitate (łac.) — jednomyślnie, jednogłośnie. [przypis edytorski]
una poenitentium (łac.) — jedna z pokutnic. [przypis edytorski]
una salus victis nullam sperare salutem. (łac.) — jedyny ratunek zwyciężonych: nie spodziewać się znikąd ratunku. (Wergiliusz, Eneida II, w. 354). [przypis edytorski]
unctuarium (łac.) — pomieszczenie w łaźni służące do masażu i namaszczania ciała. [przypis edytorski]
unde malum (łac.) — skąd [pochodzi] zło. [przypis edytorski]
unde versus (łac.) — stąd wiersz. [przypis edytorski]
universale (łac., l.mn. universalia) — powszechnik; termin filozoficzny będący odpowiednikiem nazwy i pojęcia ogólnego: coś, co obejmuje wszystkie wspólne cechy pewnego zbioru rzeczy jednostkowych; w średniowieczu prowadzono spór o uniwersalia, pomiędzy realizmem pojęciowym, według którego uniwersalia istnieją jako realne byty (łac. res universales), stanowiące jak gdyby idealne pierwowzory konkretnych przedmiotów, a nominalizmem, który głosił, że uniwersalia nie istnieją realnie, a są jedynie nazwami (łac. nomina), abstrakcjami językowymi; umiarkowana postać nominalizmu to konceptualizm, według którego powszechniki istnieją, ale tylko jako pojęcia w ludzkim umyśle, tworzenie uogólnień to sposób umysłowej organizacji obrazu świata. [przypis edytorski]
univira (łac.) — kobieta zamężna tylko raz. [przypis edytorski]
Unusquique mavult credere, quam judicare (łac.) — każdy woli wierzyć, niż wydawać własny sąd (Seneka, O życiu szczęśliwym I 4). [przypis edytorski]
unus tenor (łac.) — nad jedną treścią, nad jedną zawartością. [przypis edytorski]
urbi et orbi (łac.) — dosł. miastu i światu (formuła błogosławieństwa wygłaszanego przez papieża w Rzymie podczas ważnych uroczystości katolickich); tu: całemu światu. [przypis edytorski]
urbi et orbi! (łac.) — miastu i światu (dziś formuła błogosławieństwa papieskiego). [przypis edytorski]
urbi et orbi (łac.) — miastu i światu (formuła używana w odniesieniu do błogosławieństwa udzielanego przez papieża po uroczystej mszy w Niedzielę Wielkanocną w Rzymie). [przypis edytorski]
urbi et orbi (łac.) — miastu i światu. [przypis edytorski]
urbs Woligost apud urbaniores vocatur Julia Augusta propter urbis conditorem Julium Cesarem: (łac.) — miasto Woligoszcz przez wykształconych nazywane jest Julia Augusta, z powodu założenia go przez Juliusza Cezara. [przypis edytorski]
ursus (łac.) — niedźwiedź. [przypis edytorski]
usque ad finem (łac.) — aż do końca. [przypis edytorski]
usque ad mortem (łac.) — aż do śmierci. [przypis edytorski]
Usque quo Domine oblivisceris me in finem (łac.) — Jak długo, Panie, całkiem nie będziesz o mnie pamiętał; Psalm 13. [przypis edytorski]
ut aliquid fecisse videatur (łac.) — aby się zdawało, że coś się robi (Laktancjusz, Divinae Institutiones (Ustanowienia Boże) VII 4.1; cytat niedokładny). [przypis edytorski]
ut aliquid fieri videatur (łac.) — aby było widać, że coś zostało zrobione; placebo. [przypis edytorski]
ut aliquid fieri videotur (łac.) — aby było widać, że coś zostało zrobione. [przypis edytorski]
ut desint vires, tamen est laudanda voluntas (łac.) — przysłowie: „Chociaż brakuje sił, trzeba pochwalać chęci” (źródło: Owidiusz, Ex Ponto, w: Epistulae III 4,79). [przypis edytorski]
utensylia (z łac.) — rzeczy użyteczne; narzędzia, sprzęt, przybory. [przypis edytorski]
uterus (łac.) — macica. [przypis edytorski]
utile cum dulci (łac.) — przyjemne z pożytecznym. [przypis edytorski]
utile dulci (łac.) — właśc. utile dulci miscere: łączyć przyjemne z pożytecznym. [przypis edytorski]
Utinam falsus vates sim! (łac.) — Obym był fałszywym prorokiem! [przypis edytorski]
uti possidetis (łac.) — co posiadasz; zasada prawa międzynarodowego, wg której kończy się konflikt zbrojny z zachowaniem aktualnego stanu posiadania. [przypis edytorski]
Ut quid Deus repulisti in finem (łac.) — Dlaczego, Boże, odrzuciłeś na wieki; Psalm 74. [przypis edytorski]
utrum virgo Maria semen emiserit in copulatione cum Spiritu Sancto (łac.) — czy Maria Panna wydzieliła nasienie podczas stosunku z Duchem Świętym. [przypis edytorski]
ut salvat (łac.) — aby uratować. [przypis edytorski]
ut ventri bene sit et iis, quae sub ventre sunt (łac.) — aby dobrze było brzuchowi oraz temu, co znajduje się poniżej brzucha. [przypis edytorski]
uxor (łac.) — żona; tu B.lp. uxorem: żonę. [przypis edytorski]
uzurpacja (z łac.) — bezprawne przywłaszczenie sobie władzy. [przypis edytorski]
vacans (łac.) — wolne miejsce, wakat. [przypis edytorski]
Vacationes cras (łac.) — jutro wakacje. [przypis edytorski]
vacat (łac.; 3 os. lp. cz. ter.) — wolny. [przypis edytorski]
vacat (łac.) — wakat, wolne stanowisko. [przypis edytorski]
vaco, vacare (łac.) — brakować, być pustym; tu 3.os. lp cz.ter. vacat: jest nieobsadzone, pozostaje wolne. [przypis edytorski]
vaco, vacare (łac.) — być wolny, niezajętym; tu 3 os. lp cz.ter. vacat: jest wolna, nieobjęta. [przypis edytorski]
vacuum (łac.) — próżnia. [przypis edytorski]
vacuum (łac.) — pustka, próżnia. [przypis edytorski]
vade mecum (łac.) — dosł. chodź ze mną; por. vademecum: przewodnik (po jakimś obszarze geograficznym, miejscowości itp.). [przypis edytorski]
vademecum (z łac.) — przewodnik. [przypis edytorski]
vade retro (łac.) — idź precz; początek frazy: Vade retro, satanae! (idź precz, szatanie!). [przypis edytorski]
Vade retro, satanae! (łac.) — idź precz, szatanie! [przypis edytorski]
vadium a. wadium (z łac.) — zaliczka wpłacana przed transakcją (zwłaszcza przed przetargiem), kaucja. [przypis edytorski]
vadium (łac.) — dziś spolszczone: wadium; kwota zabezpieczenia, wpłacana oferentowi jako warunek udziału w aukcji, mająca zapewniać wiarygodność majątkową i dobrą wolę każdego z uczestników; po zakończeniu aukcji wadium jest zwracane. [przypis edytorski]
vae misero mihi! (łac.) — biada mi, nieszczęsnemu! [przypis edytorski]
vae soli (łac.) — biada samotnemu. [przypis edytorski]
vae victis (łac.) — biada zwyciężonym. [przypis edytorski]
Vale et me ama (łac.) — Bądź zdrów i kochaj mnie. [przypis edytorski]
vale et me ama (łac.) — bądź zdrów/zdrowa i kochaj mnie. [przypis edytorski]
vale (łac.) — bądź zdrów. [przypis edytorski]
Vale (łac.) — bądź zdrów. [przypis edytorski]
vale (łac.) — bywaj, bywaj zdrów (forma pozdrowienia) [zwyczajowa formuła pożegnalna łacińskich listów; red. WL]. [przypis edytorski]
vale (łac.) — bywaj zdrów, żegnaj. [przypis edytorski]
vale (łac.) — żegnaj. [przypis edytorski]
vana sine viribus ira (łac.) — próżny jest gniew bez siły. [przypis edytorski]
vanitas (łac.) — marność, próżność. [przypis edytorski]
vanitas (łac.) — marność; tu forma B lm: vanitates. [przypis edytorski]
Vanitas vanitatum homo (łac.) — człowiek (jest) marnością nad marnościami. [przypis edytorski]
vanitas vanitatum (łac.) — marność nad marnościami (Koh 1,2). [przypis edytorski]
vanitas, vanitatum vanitas (łac.) — marność, marność nad marnościami. [przypis edytorski]
varietas delectat (łac.) — rozmaitość bawi. [przypis edytorski]
vatum irritabile genus (łac.) — wrażliwy (a. drażliwy) poetów ród. [przypis edytorski]
velarium (łac.) — zasłona. [przypis edytorski]
velarius (łac.) — niewolnik zajmujący się zasłonami i kotarami. [przypis edytorski]
vel (łac.) — albo. [przypis edytorski]
vel (łac.) — lub; czyli. [przypis edytorski]
vel (łac.) — lub. [przypis edytorski]
Veni Creator (łac.) — najstarszy katolicki hymn do Ducha Św., grany zwykle podczas ślubu. [przypis edytorski]
Veni Creator (łac.) — początek hymnu na cześć Ducha Św. [przypis edytorski]
Veni creator (łac.) — przybądź stwórco; pierwsze słowa pieśni do Ducha Św. [przypis edytorski]
Veni Creator Spiritus (łac.) — Hymn do Ducha Świętego. [przypis edytorski]
Veni Creator Spiritus (łac.) — O Stworzycielu Duchu przyjdź; incipit Hymnu do Ducha Świętego, pieśni kościelnej wykonywanej podczas większych uroczystości, m.in. podczas sakramentu ślubu. [przypis edytorski]
Veni Creator Spiritus (łac.) — O Stworzycielu Duchu, przyjdź; pierwsze słowa hymnu do Ducha Św., wykonywanego w kościele rzymskokatolickim podczas większych uroczystości, m.in. podczas ślubu. [przypis edytorski]
Veni creator spiritus (łac.) — Przyjdź duchu-stwórco (pierwsze słowa podniosłego hymnu do Ducha św.). [przypis edytorski]
Veni Creator (z łac. dosł.: Przybądź Stwórco) — pochodzący z IX w. hymn do Ducha Świętego, Veni Creator Spiritus. [przypis edytorski]
Venite exultemus Domino (łac.) — Przyjdźcie, radośnie śpiewajmy Panu; Psalm 95 (94). [przypis edytorski]
venit iudicium (łac.) — nadchodzi sąd. [przypis edytorski]
veni, vidi, vici (łac.) — przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem. [przypis edytorski]
veni, vidi, vici! (łac.) — przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem; słowa Cezara o szybkim zwycięstwie w bitwie pod Zelą. [przypis edytorski]
veni, vidi, vici (łac.) — przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem (słowa, którymi Gajusz Juliusz Cezar zawiadomił senat rzymski o błyskawicznym wykonaniu zadania: przybyciu do Azji Mniejszej i szybkim zwycięstwie w krótkiej wojnie z Farnakesem II, królem Pontu). [przypis edytorski]
veni, vidi, vici (łac.) — przyszedłem, zobaczyłem, zwyciężyłem; tymi słowami miał Gajusz Juliusz Cezar zawiadomić o swoim zwycięstwie nad Farnakesem II, królem Pontu, po bitwie pod Zelą w 47 r. p.n.e.; lakoniczna fraza przekazuje informację zarówno o wyniku wyprawy, jak również o łatwości i szybkości pomyślnego wykonania zadania. [przypis edytorski]
ventrem omnipotentem (łac.) — brzuch wszechmocny (forma Accustivu, tj. B.) [przypis edytorski]
Venus Vulgivaga (łac.) — Wenus włócząca się tu i ówdzie, przydomek bogini jako patronki nierządnic. [przypis edytorski]
vera causa (łac.) — prawdziwa przyczyna. [przypis edytorski]
vera rerum vocabula (łac.) — prawdziwe nazwy rzeczy. [przypis edytorski]
verba veritatis (łac.) — słowa prawdy. [przypis edytorski]
verba volant (łac.) — słowa ulatują. [przypis edytorski]
verbum (łac.) — czasownik. [przypis edytorski]
verbum (łac.) — słowo. [przypis edytorski]
