Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 472 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7357 przypisów.
bogat (daw. forma imiesł.) — bogaty. [przypis edytorski]
bogate i złote żołędzie — rodowy herb papieża Juliusza II był dąb ze złotymi żołędziami. [przypis redakcyjny]
bogato obdarzony z powodu twego listu — mianowicie z powodu wzmianki, by przyjąć Hystaspesa jako przyjaciela królewskiego; tak też go przyjęto, to znaczy obsypano go darami. [przypis tłumacza]
Bogatszą charakterystykę „bogini” odnajdujemy w nieukończonej satyrze, ogłoszonej przez L. Bernackiego w krytycznym wydaniu satyr i listów (s. 232–233): „Dla wdzięków bojaźliwa, a dla mody chora, / Jęczy, wzdycha wsparta na sofach piękna Leonora [!]. / Jęczy, wzdycha, niesyta szczęściem, nowych zysków łaknie [!], / W tym, co tylko mieć może, a ma, czegoś braknie. / Im więcej zgromadziła, tym bardziej ubywa, / Piękna, młoda, dostatnia, przecież nieszczęśliwa. / Gdzie jest — nudno, gdzie nie jest — tam miłe momenta. / Więc tam leci, gdzie pragnie; doszła — niekontenta. / Skąd nudność? Zbyt myśl wzniosła, zbyt się umysł żarzy, / Co usłyszy, co zoczy — mniej, niż sobie marzy. / Świat szczupły na te głowy, dopieroż kraj cały! [przypis redakcyjny]
bogatszym — tu: bogatszy jestem. [przypis edytorski]
bogaty (…) jak święty Roch w kapelusze — św. Roch wedle legendy miał trzy kapelusze. [przypis tłumacza]
Bogaty Wieczór a. Szczodry Wieczór — tradycji ludowej na Podlasiu: wieczór poprzedzający Nowy Rok. [przypis edytorski]
boga w Delfach — Apollina, boga słońca, sztuki i wróżbiarstwa, którego najważniejsze sanktuarium, połączone z wyrocznią, znajdowało się w Delfach. [przypis edytorski]
bogdaj — bodaj, nawet. [przypis edytorski]
bogdajby (daw.) — oby. [przypis edytorski]
bogdajbym (daw.; od: daj Boże, bym) — partykuła wyrażająca życzenie połączona z końcówką osobową czasownika: obym. [przypis edytorski]
bogdajbyś (daw.; od: daj Boże, byś) — partykuła wyrażająca życzenie połączona z końcówką osobową czasownika: obyś. [przypis edytorski]
bogdaj (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]
bogdaj (daw.) — oby; bogdajbyście (…) nie byli zwodzili: obyście nie zwodzili (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, w daw. czasie zaprzeszłym). [przypis edytorski]
bogdaj (daw.) — oby (dosł. niech Bóg da, aby…). [przypis edytorski]
bogdaj (daw.) — oby (od: daj Boże, aby). [przypis edytorski]
bogdajem (daw.) — żebym, obym; bodaj żebym. [przypis edytorski]
Bogdaj ów czas szczęśliwy… — aluzja do panowania Sasów, a szczególnie Augusta II, który urządzał orgie pijackie w czasie rozjazdów po kraju dla skaptowania sobie stronników w czasie walki o tron ze Stanisławem Leszczyńskim. [przypis redakcyjny]
Bogdaj — oby; oby Bóg dał. [przypis edytorski]
bogdaj — oby (od: Boże, daj). [przypis edytorski]
Bogdaj to — oby to była; żeby to była. [przypis edytorski]
bogdaj — tu: kto wie, czy. [przypis edytorski]
Bogdaj — w rękopisie mylnie Bogdy. [przypis redakcyjny]
bogdanka (daw.) — kochanka. [przypis edytorski]
bogdanka (daw.) — ukochana. [przypis edytorski]
Bogdanow, Aleksandr (1873–1928) — właśc. Aleksander A. Malinowski, rosyjski filozof, ekonomista, działacz polityczny i socjolog białoruskiego pochodzenia. [przypis edytorski]
Bogdanowicz, Hipolit Fiodorowicz (1743–1803) — ros. poeta, twórca poematu heroikomicznego Duszeńka, wzorowanego na utworze La Fontaine'a Miłość Psyche i Kupidyna. [przypis edytorski]
Bogdanowicz, Jurij Nikołajewicz (1849–1888) — rewolucjonista, uczestnik „wędrówki w lud”, członek Komitetu Wykonawczego Narodnej Woli; uczestnik przygotowań do zamachu na Aleksandra II; aresztowany w marcu 1882, skazany na karę śmierci zamienioną na dożywocie w Twierdzy Szlisselburskiej, gdzie zmarł. [przypis edytorski]
Bogdo Chan (1869–1924) — ostatni chan Mongolii. Po wkroczeniu armii chińskiej do Mongolii 2 grudnia 1919 roku został aresztowany. Uwolniony 3 lutego 1921 roku po przybyciu oddziałów barona Ungern von Sternberga i ponownie osadzony na tronie. [przypis edytorski]
bogdo-gegen — tytuł zwierzchników Kościoła buddyjskiego w Mongolii używany w latach 1691–1924. [przypis edytorski]
bo gdy już wszystko przecierpieli (…) już się nie wraca — οὐ γὰρ ἂν ἔτι σωφρονῆσαι τοὺς πάντα προπεπονθότας ἐφ᾽ οἷς εἰκὸς ἦν μεταβαλέσθαι μὴ παθοῦσιν. Nec enim amplius sanam mentem recepturos, qui cuncta jam perpessi sint; quae si non passi fuissent, sententiam mutaturos esse verisimile erat. Nachdem sie dies alles durchgemacht, würden sie ihre Gesinnung wohl nicht mehr ändern, während, wenn sie es nicht wirklich erlebt hätten, ihre Umkehr warscheinlich gewesen wäre (Cl.) [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
bo gdy siódmy liczby obrót przychodzi (…) a dwa razy trzy, z jednością zmięszane, zakrytą mocą dokazują — autor tych słów był wyznawcą numerologii; w Annales Poloniae Wespazjan Kochowski doszukiwał się porządku dziejów, odmierzając je siedmioletnimi okresami, nazwanymi przez siebie klimakterami (z gr.: szczebel), a także na okresy siedemsetletnie, które przedzielone miały być przewrotami historycznymi; podobnie patrzył na ciąg życia poszczególnych jednostek. [przypis edytorski]
Bo gdzie niezgoda i rozdział, tam jest upadek królestwa… — Łk 11, 17. [przypis edytorski]
Bo gdzie pieniądz — na marginesie wariant: W kim łakomstwo… [przypis redakcyjny]
Boges, gubernator Ejony z ramienia Kserksesa (…) — Herodot, Dzieje, VII, 107. [przypis tłumacza]
bogi — dziś M.lm: bogowie. [przypis edytorski]
bogi — dziś popr.: bogowie. [przypis edytorski]
bogi — dziś popr. forma B. l. mn.: bogów. [przypis edytorski]
Bogi — dziś popr. forma M. lm: Bogowie. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
bogi — dziś popr. forma M.lm: bogowie. [przypis edytorski]
bogi — dziś popr. forma M. lm: bogowie. [przypis edytorski]
bogi — dziś popr. forma M.lm.: bogowie. [przypis edytorski]
bogi — dziś popr. forma N.lm: bogami. [przypis edytorski]
bogi — dziś popr. forma W.lm: bogowie. [przypis edytorski]
bogi — dziś raczej: bogowie. [przypis edytorski]
Bogiem a prawdą — mówiąc szczerze, w istocie, naprawdę. [przypis edytorski]
Bogiem sławiena (starop.) — umiłowana przez Boga. [przypis edytorski]
Bogiem — tu: przez Boga. [przypis edytorski]
bogi many Antonina — Bogi many, czyli cienie, duch czyjś po śmierci. Na grobach nie pisali starożytni: „poświęcone temu lub owemu”, ale: „Bogom manom tego lub owego”, np. Diis manibus/ Pueri Septembri/ onis. amor. XII. qui/ Antipoli in Theatro/ Biduo saltavit et/ placuit — Napis znaleziony w Antibes; w nim cała nieużytość świata starożytnego rzymskiego się odbiła, dlategośmy mu tutaj dali pierwszeństwo. [przypis autorski]
bogini — Artemida, gr. bogini łowów, zwierząt, lasów; w mit. rzym. utożsamiana z Dianą. [przypis redakcyjny]
boginiej — dziś popr. forma C.lp: bogini. [przypis edytorski]
boginiej — dziś popr. forma D.lp: bogini. [przypis edytorski]
boginie z lasku Ida (mit. gr.) — Hera, Atena i Afrodyta, które w lasku na górze Ida kazały Parysowi rozstrzygnąć ich spór, przyznając jednej jabłko z napisem „dla najpiękniejszej”. [przypis edytorski]
bogini lasów (mit. gr.) — Artemida; jej strzały miały być przyczyną nagłej śmierci kobiet. [przypis edytorski]
Bogini morza kochała rybaka — w mit. litew. Jurata (Jūratė, od litew. jūra: morze), bogini Bałtyku, zakochała się w rybaku, za co Perkun zniszczył jej bursztynowy pałac i pozbawił ją władzy. [przypis edytorski]
bogini niebieska, co na błękity lała drogi mleczne — Hera, bogini niebios, żona Zeusa w mit. gr. [przypis edytorski]
bogini o trzech obliczach — dziewicza bogini: Diana, utożsamiana z Hekate (łac. Tergeminamque Hecaten, tria virginis ora Dianae). [przypis redakcyjny]
bogini Piękna — Lakszmi, hinduska bogini szczęścia, bogactwa i piękna, przedstawiana jako młoda kobieta o czterech rękach, stojąca na lotosie. [przypis edytorski]
bogini rozkoszy — Afrodyta, w mit. gr. bogini miłości, jej rydwan był zaprzężony w gołębie. [przypis edytorski]
Bogini rozumu 1869 — inne źródła podają rok 1870 jako datę wydania dramatu Die Göttin der Vernunft. [przypis edytorski]
bogini — standardowy na początku epopei zwrot do Muzy. [przypis edytorski]
bogini — tu: Atena. [przypis edytorski]
bogini z morskich zrodzona powodzi (mit. gr.) — Afrodyta. [przypis edytorski]
boginka — w mitologii słowiańskiej kobiecy demon wód, lasów i pól. [przypis edytorski]
boginki — mowa o nimfach, opiekunkach strumieni. [przypis edytorski]
Bogi same — dziś popr. forma M. lm: bogowie sami. [przypis edytorski]
Bogi skarały — dziś popr. forma: Bogowie skarali (ukarali). [przypis edytorski]
bogóm — dziś popr. forma C. lm: bogom. [przypis edytorski]
Bogóm — dziś popr. forma C. lm: Bogom. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Bogóm się modliły — dziś popr.: modliły się do bogów. [przypis edytorski]
Bogów i bohatyrów — pająków siedliska — tj. zwaliska bogów i bohatyrów, a siedliska pająków. [przypis redakcyjny]
Bogów i religii zaniedbywał… — Circa Deos ac religionem negligentior (Sueton., Tiber. 69). [przypis autorski]
Bogów rodzicem Ocean, a matką ich była Tetyda — Homer, Iliada XIV 201 (Hera do Afrodyty) oraz XIV 302 (Hera do Zeusa). [przypis edytorski]
bogów — tj. właśc. posąg bogini Ateny, czyli Palladion (a. Palladium); posążek ten miał być zrzucony z Olimpu przez Zeusa założycielowi Troi (Dardanosowi a. Ilosowi). Wg przepowiedni Troja nie mogła być zdobyta, dopóki Palladion znajdował się w trojańskiej świątyni Ateny. Diomedes i Odyseusz wykradli nocą podstępnie święty posążek Ateny, aby pozbawić Troję tej nadprzyrodzonej ochrony; inna wersja mitu mówi, że Palladium, podobnie jak bóstwa domowe Penaty, wziął uchodzący z Troi Eneasz. [przypis edytorski]
bogów wezwania — tracyjnie bogom składano ofiary z pierwszych kilku kropli wina w pucharze, co nazywano libacjami. [przypis edytorski]
bogobojny, w przykazaniach Pańskich kocha się wielce — Ps 112, 1. [przypis edytorski]
bogoczłowiek (rel.) — w teologii chrześcijańskiej: Jezus Chrystus, który jest jednocześnie Bogiem i człowiekiem. [przypis edytorski]
Bogodzi, właśc. Bagaudowie — byli to galiccy chłopi, zbuntowani przeciw Maksymilianowi, wyrżnięci potem przez Rzymian w roku 280 w miejscu, gdzie łączy się Marna z Sekwaną. [przypis tłumacza]
Bogö — mała wysepka między Zelandią i Falsterem. [przypis tłumacza]
bogoiskatielstwo — ros. bogoiskatiel: szukający Boga; prąd religijno-filozoficzny w Rosji. [przypis edytorski]
bogom chroniącym — Zeus i Apollo, którzy mają bronić przed niebezpieczeństwem. [przypis tłumacza]
bogomodlca (daw.) — modlący się do Boga. [przypis edytorski]
bogomolca — człowiek pobożny, modlący się do Boga; por. starop. słowo bogomodlca. [przypis edytorski]
bogomolnik — tu: osoba nawiedzona religijnie; generalnie: członek odłamu chrześcijaństwa (oraz antyfeudalnego ruchu religijnego) zw. też bogomolcami a. bogomiłami, który powstał w związku z wystąpieniem w X w. Jeremiasza zw. Bogomiłem, obejmował tereny dzisiejszej Bułgarii, a następnie Serbii oraz Bośni i ideowo wpłynął na późniejsze ruchy religijne katarów i albigensów; bogomolcy zbliżali się w swoich koncepcjach teologicznych i kosmogonicznych do manicheizmu, twierdzili, że Bóg Ojciec zrodził dwóch synów, złego Satanaela i dobrego Logosa, z których pierwszy stworzył świat materialny w akcie buntu i złośliwości, że w człowieku jedynie pierwiastek duchowy jest dobry i pochodzi od Logosa, ciało zaś podlega złemu Satanaelowi; bogomolcy zostali potępieni zarówno przez katolickie papiestwo, jak i kościół prawosławny, żyli w ascezie, krytykowali hierarchię kościelną, odrzucali sakramenty i wiarę w zmartwychwstanie. [przypis edytorski]
bogomolstwo — a. bohomolstwo tu: pobożność, akty pobożności; por. starop. słowo bogomodlca: człowiek pobożny, modlący się do Boga. [przypis edytorski]
bogomolstwo — a. bohomolstwo tu w znaczeniu: pobożność; por. starop. słowo bogomodlca (tu zniekształcone brzmieniowo): człowiek pobożny, modlący się do Boga. [przypis edytorski]
Bo go piorun z rodzeństwem i mieszkaniem spalił — wg legendy Władysław Siciński zginął od uderzenia pioruna. [przypis edytorski]
bogorób — wioskowy rzeźbiarz nabożnych figur. [przypis autorski]
Bogorska, Helena (1875–1920) — śpiewaczka operetkowa. [przypis edytorski]
Bogowie biesiadujący przy radzie — Iliada, IV, 1–4. [przypis redakcyjny]
[bogowie] dają ci znaki, co trzeba robić, a co nie — aluzja do Sokratesowego daimonion, które jest pojęte inaczej, niż to przedstawia Platon. [przypis tłumacza]
bogowie do obcych podobni wygląd swój odmieniają, zwiedzając miasta śmiertelnych — Odyseja XVII 485–486. [przypis edytorski]
bogowie i wysocy, i niscy — tj. bogowie niebiańscy, olimpijscy i bogowie podziemni, Hadesu. [przypis redakcyjny]
bogowie ludziom w duszę wszczepili, czyniąc przez to ich wszystkich zarówno ubogimi — bogowie wszczepili w dusze ludzkie żądzę posiadania; wskutek tego ludzie są ubodzy, gdyż ciągle pragną coś posiadać. Słabość tę dzieli Cyrus z innymi ludźmi. [przypis tłumacza]
bogowie many (mit. rzym.) — duchy przodków. [przypis edytorski]
Bogowie piorunu, ang. Gods of the Lightning — dramat w trzech aktach, napisany przez Maxwella Andersona i Harolda Hickersona, wystawiany na Broadwayu w 1928, inspirowany sprawą Sacco i Vanzettiego. [przypis edytorski]
Bogowie, powiada Platon, obdarzyli nas (…) — por. Platon, Timajos. [przypis tłumacza]
Bogowie sprzedają nam wszelkie dobro (…) — cytat z Epicharma z Kos, przytoczony przez Ksenofonta (Wspomnienia o Sokratesie, II, 1, 20). [przypis edytorski]
Bogowie Żemajtys — bogowie żmudzcy, litewscy. [przypis edytorski]
Bogowi (starop. forma) — 3 przypadek [tj. C.] lp, zamiast: Bogu, forma analogiczna do: syn, synowi, dom, domowi. [przypis redakcyjny]
