Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 6445 przypisów.

trojak — trzy grosze (pół kopiejki), drobna polska moneta będąca jeszcze wówczas w obiegu. [przypis redakcyjny]

Trojańczyk dziś i Rutul w równej u mnie cenie — przysłowiowe. [przypis edytorski]

Trojan — ojciec Agramanta, zginął z ręki Karolowego siostrzeńca, Orlanda. [przypis redakcyjny]

Trojany — dziś popr. forma N. lm.: Trojanami. [przypis edytorski]

Troja — starożytne miasto położone na zach. wybrzeżu Azji Mniejszej nad rzeką Skamander, które według mitu zostało zburzone przez Greków. [przypis edytorski]

Trojden a. Litawor Trojden, a. Traidenis (zm. 1282) — wielki książę litewski w latach 1269–1282, wybitny dowódca; prowadził wyprawy łupieżcze na ziemiach krajów ościennych; dwukrotnie pokonał zakon kawalerów mieczowych (pod Karusami i pod Kiernowem), powstrzymał najazd Tatarów; dążył do zjednoczenia Bałtów przeciwko niemieckim kolonizatorom chrześcijańskim, do czego udało się mu przekonać zmagających się w tym czasie z zakonem krzyżackim Jaćwingów, Żmudzinów i Prusów; działał na rzecz powrotu Litwy do pierwotnej wiary pogańskiej; zapoczątkował zbliżenie polityczne Litwy z ziemiami polskimi, mianowicie z Mazowszem (przypieczętowane ślubem córki z księciem mazowieckim Bolesławem II). W roku 1282, kiedy toczy się akcja utworu, nie mógł być „młodzieńcem”, jak jest tu opisywany, ponieważ walkę o władzę rozpoczął niemal 20 lat wcześniej, a więc liczył sobie co ok. 40 lat lub nawet więcej. [przypis edytorski]

troje (daw.) — potrójne. [przypis redakcyjny]

Trojej — dziś popr. forma D.lp: Troi. [przypis edytorski]

trojemi listy — trzema a. potrójnymi listami. [przypis edytorski]

trojka — zaprzęg trzykonny, typowy w XIX-wiecznej Rosji. [przypis edytorski]

trojka (z ros.) — zaprzęg trzykonny. [przypis edytorski]

Trojnatu — dziś popr. forma C. od imienia Trojnat: Trojnatowi. [przypis edytorski]

Trojnatu panem być by nad wszystkiemi — Trojnat powinien panować nad wszystkimi. [przypis edytorski]

Trojów i Trojek — dziś popr. forma D. l. mn.: Trojan i Trojanek. [przypis edytorski]

Troki — miasto w płd. części Litwy, niedaleko Wilna, ze słynnym obrazem Matki Boskiej Trockiej, przechowywanym w kościele bernardynów. [przypis redakcyjny]

troki — rzemienie do przywiązywania bagażu. [przypis edytorski]

troki — rzemienie służące do przywiązywania części ubrania. [przypis edytorski]

trok — rzemień służący do przewiązywania czegoś, przen. pułapka. [przypis edytorski]

trok — rzemień służący do przewiązywania czegoś. [przypis edytorski]

trombita — długa drewniana trąba, ludowy instrument muzyczny. [przypis edytorski]

tromblon — rodzaj pistoletu skałkowego; flinta. [przypis edytorski]

tromboza (pot.) — zakrzepica, stan chorobowy polegający na powstaniu zakrzepu w układzie żył głębokich. [przypis edytorski]

Trompeter von Säckingen (niem.) — niezwykle popularny w swoim czasie poemat Trębacz z Säckingen (1853), humorystyczna opowieść romantyczna autorstwa Josepha Victora von Scheffela. [przypis edytorski]

tromtadracja — krzykliwe, demonstracyjne głoszenie wzniosłych, lecz pozbawionych treści haseł. [przypis edytorski]

tromtadracki — efekciarski, krzykliwy. [przypis edytorski]

tromtadrata — osoba krzykliwie, demonstracyjnie głosząca wzniosłe, lecz pozbawione treści hasła. [przypis edytorski]

tromtradrata — człowiek, który krzykliwie, efekciarsko głosi jakieś poglądy lub górnolotne hasła pozbawione treści. [przypis edytorski]

Tronchin — słynny lekarz genewski (1709–1781). [przypis tłumacza]

Tronchin, [Théodore (1709–1781)] — słynny lekarz, później osiadły w Paryżu, gdzie się cieszył niezmiernym wzięciem, był jednym z pierwszych pionierów szczepienia ospy oraz wielu zasad nowożytnej higieny, ruchu, powietrza etc. [przypis tłumacza]

Trondhjem — obecnie Trondheim, norweskie miasto nad Trondheimsfjorden u ujścia rzeki Nidelvy. [przypis edytorski]

tron kapczacki — władza nad Ordą Kipczacką, szerzej znaną jako Złota Orda. Było to dawne państwo mongolsko-tatarskie w okolicach gór Kaukazu i dorzecza Wołgi. Orda stanowiła coś pośredniego między zmilitaryzowanym państwem a formą organizacji wojskowej. [przypis edytorski]

tron — łac. thronus. Guhl i Koner, str. 569. [przypis autorski]

Tron należał do Wielkiego Mongoła (…) — Indie, zawojowane w XI wieku przez Mahmuda Gaznewida, króla Iranu, odbite zostały Persji przez Mongołów, których władcy pod mianem Wielkich Mongołów z Delhi nad krajem panowali [obecnie dynastię pochodzenia turecko-mongolskiego rządzącą muzułmańskim państwem w płn. Indiach nazywa się Mogołami lub Wielkimi Mogołami; red. WL]. [przypis autorski]

tron owładać — zawładnąć tronem. [przypis edytorski]

Troost otrzymał silne obrazy fotograficzne — [por.] „Comptes rendus”, CXXII, 564. [przypis autorski]

tropa (port.) — stado koni lub bydła. [przypis edytorski]

tropa (z niem.) — kupa. [przypis redakcyjny]

trop d'audace (fr.) — zbytek odwagi. [przypis edytorski]

trop de zèle (fr.) — zbytek gorliwości. [przypis edytorski]

Tropfen von Boden (niem.) — skrawek ziemi (dosł. kropla). [przypis edytorski]

Trophonios (mit. gr.) — heros czczony w Beocji, syn Apolla i Epikasty; razem z bratem Agamedesem zbudował skarbiec króla Hyrieusa, pozostawiając tajne wejście, by kraść skarby; kiedy władca się zorientował i Agamedes wpadł w zasadzkę, Trofonios, by uniemożliwić identyfikację ciała, obciął bratu głowę, po czym uciekł do jaskini i zniknął na zawsze; tu, pisane małą literą: trofonios oznaczać może ogólnie kogoś, kto poszukuje skarbów w głębi jaskiń. [przypis edytorski]

tropilla (hiszp.) — stado. [przypis edytorski]

tropizm (biol.) — reakcja ruchowa roślin i niższych zwierząt na bodźce zewnętrzne. [przypis edytorski]

tropnąć się (gw. środ.) — zorientować się. [przypis edytorski]

tropowiec (łow.) — pies myśliwski do tropienia zwierzyny. [przypis edytorski]

trop tard, monsieur, rien ne va plus (fr.) — za późno, proszę pana, więcej nie wolno już stawiać. [przypis edytorski]

Trościaniec — wieś w daw. województwie lwowskim, w powiecie jaworowskim. [przypis redakcyjny]

Troschel, Wilhelm (1823–1887) — polski śpiewak operowy i kompozytor. [przypis edytorski]

trosek — dziś popr. forma D.lm: trosk. [przypis edytorski]

troskać się (daw.) — martwić się, niepokoić się, troszczyć się, zajmować się, dbać o. [przypis edytorski]

troskać się (daw.) — martwić się. [przypis edytorski]

troskać się — dziś: zamartwiać się, martwić się. [przypis edytorski]

troski — dziś popr. forma N.lm: troskami. [przypis edytorski]

troskliwie — tu: starannie. [przypis edytorski]

troskliwością ginę — tu: umieram z ciekawości. [przypis edytorski]

troskliwym być o coś — troszczyć się o coś; troskać się, martwić. [przypis edytorski]

troskliwy (starop.) — pełen trosk, utrapiony. [przypis redakcyjny]

troskliwy (starop.) — przysparzający trosk, zmartwień. [przypis edytorski]

troskliwy (starop.) — stroskany; pełen trosk, zmartwień. [przypis edytorski]

troskliwy* (starop.) — stroskany, zatroskany. [przypis redakcyjny]

troskliwy (starop.) — [tu:] nabawiający trosk. [przypis redakcyjny]

troskliwy (starop.) — [tu:] pełen trosk, utrapiony. [przypis redakcyjny]

troskliwy (starop.) — [tu:] stroskany. [przypis redakcyjny]

troskliwy* — strapiony, zatroskany, ten, który ma wiele trosk. [przypis redakcyjny]

troskliwy — tu: pełny troski. [przypis edytorski]

trosków (daw.) — dziś: trosk. [przypis edytorski]

trosków — dziś forma D.lm: trosk. [przypis edytorski]

trosków — dziś popr. forma D. lm: trosk. [przypis edytorski]

trosków — zob. obj. do w. 487. Zresztą Malczewski używa także formy: trosk np. trosk nie czując w II, 15. [przypis redakcyjny]

Tros Rutulusve fuat (łac.) — bez różnicy, czy był to swój czy obcy (cytat z Eneidy Wergiliusza). [przypis edytorski]

trostoczka (ros.) — laseczka. [przypis redakcyjny]

troszczyć (starop.) — martwić, niepokoić, trapić; troszczą mię: trapią mnie. [przypis redakcyjny]

troszka (daw.) — odrobina. [przypis edytorski]

trottel (niem. Trottel) — głupek. [przypis edytorski]

trotuar — chodnik; część ulicy przeznaczona dla ruchu pieszych, oddzielona krawężnikiem od jezdni. [przypis edytorski]

trotuar — część ulicy odgrodzona krawężnikiem od jezdni, przeznaczona dla ruchu pieszego. [przypis edytorski]

trotuar (daw.) — chodnik. [przypis edytorski]

trotuar (daw.) — chodnik. [przypis edytorski]

trotuar (daw., z fr.) — chodnik. [przypis edytorski]

trotuar (fr. trottoir) — chodnik. [przypis edytorski]

trotuar (z franc.) — chodnik. [przypis edytorski]

troty — niejasne; być może jest to druga część słowa fokstrot. [przypis edytorski]

troty — niejasne; być może jest to druga część słowa „fokstroty”. [przypis edytorski]

Trouble — nazwisko znaczące, por. ang. i fr. trouble: kłopoty, niepokój. [przypis edytorski]

Trouville — port fr. nad kanałem La Manche, a zarazem uczęszczana pod koniec XIX w. miejscowość letniskowa. [przypis redakcyjny]

Trovan mi duro (…) Pensar li fo! (wł.) — Uważają mnie za trudnego. Wiem o tym: każę im myśleć. [przypis edytorski]

Troyes, które nie wiem, czy po polsku można nazwać Troją — nazwa francuskiego miasta Troyes nie ma związku z Troją, powstała ze zniekształconej w ciągu wieków nazwy z czasów rzymskich: Tricassium, od nazwy galijskiego plemienia Tricassów. [przypis edytorski]

trozęby (starop.) — trójzębny. [przypis redakcyjny]

trubadur — poeta i muzyk w średniowieczu w Prowansji. [przypis edytorski]

trubadur — średniowieczny wędrowny poeta i śpiewak dworski w Prowansji (ob. płd. Francja), twórca i wykonawca przede wszystkim poezji miłosnej. [przypis edytorski]

trubadur — wędrowny śpiewak, poeta (postać szczególnie istotna w kulturze średniowiecznej Europy), twórca poezji dworskiej, romansów i pieśni opiewających rycerskie czyny. [przypis edytorski]