Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 6445 przypisów.

triumf święty — Kręgi chórów anielskich. [przypis redakcyjny]

triumfuje — czytane jako słowo czterosylabowe: tri-um-fu-je; podobnie w całej sztuce triumf (tri-umf) i słowa pochodne. [przypis edytorski]

triumwirat (łac.) — dosł. „władza trzech mężów”; w starożytnym Rzymie I triumwirat został zawiązany w roku 60 p.n.e. przez Gnejusza Pompejusza, Gajusza Juliusza Cezara i Marka Krassusa; po śmierci tego ostatniego dwaj pozostali triumwirowie stoczyli ze sobą wojnę, zakończoną zwycięstwem Cezara. [przypis edytorski]

triumwirat — trzy osoby podejmujące działanie. [przypis edytorski]

triumwir — jeden z trzech rządzących na mocy umowy triumwiratu; Marek Antoniusz współrządził wraz z Oktawianem i Lepidem. [przypis edytorski]

Trivelino — nazwisko znaczące: Trivelino to typ z komedii dell'arte, postać sprytnego sługi. [przypis edytorski]

trójdźwięk (muz.) — prosty, melodyjny akord, składający się z trzech dźwięków odległych o siebie o tercję. [przypis edytorski]

trójgran (daw.) — trójścian; kształt wyodrębniony przez trzy płaszczyzny zbiegające się w jednym wierzchołku, mający trzy granie, czyli ostro zarysowane krawędzie. [przypis edytorski]

trójgran — trójkąt. [przypis redakcyjny]

trójgrany (daw.) — o trójkątnym przekroju. [przypis edytorski]

trójkątna ziemia Neilotis — Delta Nilu. [przypis edytorski]

Trójkąt Południowy (astr.) — niewielka konstelacja nieba południowego, której gwiazdy układają się w kształt prawie równobocznego trójkąta; różna od konstelacji Trójkąta na niebie północnym. [przypis edytorski]

trójkąt — tu: określenie wielostrunowego instrumentu muzycznego, zapewne od kształtu pudła rezonansowego. [przypis edytorski]

trójkątu — dziś popr. forma D. lp: trójkąta. [przypis edytorski]

trójkąty mające tę samą podstawę i tę samą wysokość są równe między sobą — tj. mają to samo pole powierzchni. [przypis edytorski]

trójka — tu: trojka, zaprzęg trzykonny. [przypis edytorski]

trójkolorowa kokarda — w barwach niebiesko-biało-czerwonej flagi francuskiej, wprowadzonej podczas rewolucji. [przypis edytorski]

trójliść — motyw dekoracyjny, przypominający karcianego trefla. [przypis edytorski]

trójnitny pancerz — kolczuga z oczkami z potrójnego drutu. [przypis edytorski]

trójnóg Febusa — trójnóg, na którym wróżąc siadała Pytia z wyroczni Apolla w Delfach. [przypis edytorski]

trójnóg — ozdobny sprzęt na trzech nogach. [przypis edytorski]

trójnóg — przyrząd o trzech nogach; tu: metalowy przyrząd służący do gotowania, umożliwia stawianie naczyń nad ogniem. [przypis edytorski]

trójnóg — tu: rodzaj ozdobnego stołka na trzech nogach. [przypis edytorski]

trójnogów czystych — tj. niemających dotąd kontaktu z ogniem (trójnogi stosowano do stawiania naczyń nad płomieniem). [przypis edytorski]

trójnoże — tu: trójnóg, metalowe naczynie na trzech nogach; brązowe trójnogi wręczano jako nagrodę zwycięzcom w zawodach. [przypis edytorski]

trójrzędowce — triery, greckie okręty wojenne o trzech rzędach wioślarzy. Do transportu Greków dałby Cyrus okręty przewozowe, które mógłby swoimi okrętami wojennymi (trójrzędowcami) zatopić. [przypis tłumacza]

trójrzędowiec — staroż. okręt wojenny z trzema rzędami wioseł na każdej z burt. [przypis edytorski]

trójrzędowiec — staroż. statek z trzema rzędami wioseł na każdej z burt. [przypis edytorski]

trójzęba — dziś popr. forma: trójzębu. [przypis edytorski]

Trójzęba Neptuna — w oryginale tylko le Trident (Trójząb), jednak takiej konstelacji nigdy nie było, zaś planeta Neptun, której symbolem w astronomii jest stylizowany trójząb, została odkryta dopiero w XIX wieku. [przypis edytorski]

T. Różewicz, Zdjęcie ciężaru, w tomie: Poezje zebrane, Wrocław 1971, s. 508. [przypis autorski]

tróząb (starop.) — [dziś: trójząb]; [por.] przymiotnik: trozęby. [przypis redakcyjny]

Troada — staroż. kraina w płn.-zach. Azji Mniejszej, której głównym miastem była Troja. [przypis edytorski]

Trobriand Islands, pol. Wyspy Trobriandzkie — archipelag wysp na Morzu Salomona, należący do Papui-Nowej Gwinei, gdzie Witkacy przebywał w 1914 r., prowadząc dokumentację fotograficzną w początkowym okresie wyprawy antropologicznej Bronisława Malinowskiego. [przypis edytorski]

Trocadéro — wzgórze w Paryżu, znajduje się na nim m.in. Palais de Chaillot. [przypis edytorski]

Trocadero — fort w Andaluzji w Hiszpanii, zdobyty w 1823 r. przez Francuzów. Na tę pamiątkę nazwano tak wzgórze w Paryżu na prawym brzegu Sekwany i wzniesiony tam w r. 1878 pałac wystawowy w stylu orientalnym. [przypis redakcyjny]

trocha (gw.) — trochę. [przypis autorski]

trocha (gw.) — trochę. [przypis edytorski]

trochanter major, minor (łac., med.) — terminy anatomiczne: krętarz większy i mniejszy, części kości udowej. [przypis edytorski]

trocha (przestarz.) — dziś: odrobina. [przypis edytorski]

trochęm się zmęczył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: trochę się zmęczyłem. [przypis edytorski]

trochej — stopa metryczna w metryce iloczasowej, składająca się z dwóch sylab: długiej i krótkiej; w polskich wierszach jej odpowiednikiem jest sekwencja składająca się sylaby akcentowanej i nieakcentowanej. [przypis edytorski]

trochej — w metryce iloczasowej stopa złożona z dwóch sylab: długiej i krótkiej. [przypis edytorski]

trochem się osuszył — trochę się osuszyłem (dawna konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

trochita — dziś: trochity; szkielety skorupiaków kopalnych z okresu triasu. [przypis edytorski]

Trochu, Louis-Jules (1815–1896) — generał i działacz polityczny; po upadku Napoleona III, szef tzw. rządu obrony narodowej, wojenny gubernator Paryża obleganego przez wojska pruskie, Jeden z katów Komuny Paryskiej. [przypis redakcyjny]

trochy — dziś popr.: trochę. [przypis edytorski]

trociczka — kadzidło. [przypis edytorski]

trociczka — pręcik lub stożek wykonany z wonnej masy, używany jako kadzidło. [przypis edytorski]

trocinówka — cegła, zrobiona z gliny i trocin. [przypis edytorski]

Trockie Morze — Jezioro Trockie a. jezioro Galve (być może wraz z sąsiednimi jeziorami Tataryszki i Łuka). [przypis edytorski]

Trocki, Lew Dawidowicz, pierwotnie Lejba Dawidowicz Bronsztejn (1879–1940) — rosyjski rewolucjonista, ideolog międzynarodowego ruchu komunistycznego; jeden z twórców i przywódców RFSRR, ZSRR oraz Armii Czerwonej; należał do kierownictwa partii bolszewickiej, po śmierci Lenina toczył spór ze Stalinem o władzę w kraju i dalsze kierunki rozwoju Związku Radzieckiego, usunięty z partii i z Kominternu, pozbawiony obywatelstwa ZSRR i deportowany z kraju, od 1929 przebywał na emigracji. [przypis edytorski]

Trocki, Lew Dawidowicz, właśc. Lejba Dawidowicz Bronsztejn (1879–1940) — rosyjski rewolucjonista i ideolog ruchu komunistycznego, współtwórca teorii permanentnej rewolucji; kierował przejęciem władzy przez bolszewików w Piotrogrodzie (listopad 1917), należał do kierownictwa partii bolszewickiej; pretendent do władzy po śmierci Lenina, przywódca opozycji wewnątrzpartyjnej, toczył spór z Józefem Stalinem o dalsze kierunki rozwoju państwa; stopniowo usuwany ze stanowisk politycznych, w 1927 usunięty z partii bolszewickiej, w 1929 pozbawiony obywatelstwa ZSRR i deportowany z kraju. [przypis edytorski]

Trocki, Lew, właśc. Bronstein (1879–1940) — wybitny działacz bolszewicki; od 1932 r. na emigracji w Meksyku, zamordowany przez agenta sowieckiego. [przypis edytorski]

troczyć — brać łup (w troki, czyli w sakwy). [przypis edytorski]

troczyć — tu: łowić, zabierać. [przypis redakcyjny]

troczyć — tu: powiązać. [przypis edytorski]

Troczyński zwie go [Hertensteina] nieporadnym z „powodu nadmiaru uzdolnienia”, z powodu przesadnego zrozumienia relatywnych, umownych cech dzieła artystycznego — K. Troczyński, Artysta i dzieło, s. 29. [przypis autorski]

Troent — rzeka; wpada pod Askoli do Morza Adriatyckiego. [przypis redakcyjny]

trofeja — dziś popr.: trofea; zdobycze. [przypis edytorski]

trofej — dziś popr. forma B.lp: trofeum. [przypis edytorski]

trofej — dziś: trofeum. [przypis edytorski]

trofej — trofeum. [przypis edytorski]

trofej (z ros.) — trofeum, zdobycz, łup. [przypis edytorski]

trofej (z ros.) — trofeum; zdobycz. [przypis edytorski]

trofeum — [po grecku] tropajon, pomnik zwycięstwa; początkowo słup obwieszony zdobytą zbroją, później pomnik kamienny lub spiżowy na wzór takiego słupa. [przypis tłumacza]

Trofim z Arles (III w.) — wg tradycji chrześcijańskiej pierwszy biskup Arles i pierwszy apostoł Galii; w lokalnej tradycji od V w. mylnie utożsamiany z Trofimem z Efezu (I w.), postacią z Nowego Testamentu, uczniem św. Pawła z Tarsu. [przypis edytorski]

Trofonios (mit. gr.) — heros czczony w Beocji, syn Apolla i Epikasty; razem z bratem Agamedesem zbudował skarbiec króla Hyrieusa, pozostawiając tajne wejście, by kraść skarby; kiedy władca się zorientował i Agamedes wpadł w zasadzkę, Trofonios, by uniemożliwić identyfikację ciała, obciął bratu głowę, po czym uciekł do jaskini i zniknął na zawsze. [przypis edytorski]

Trofoniuszowa jama — Trofoniusz był murarzem, który miał wybudować niezwykle bogatemu człowiekowi jamę, w której będzie on mógł trzymać złoto; wiedząc o tym, pozostawił jeden kamień na tyle luźno, że nocami zakradał się tam i kradł cenny kruszec. [przypis edytorski]

trogat' wospreszczajetsia (ros. трогать воспрещается) — zabrania się dotykać. [przypis edytorski]

troglodyci (gr.) — ludzie pierwotni, mieszkający w jaskiniach. [przypis edytorski]

troglodyci — ludzie pierwotni, z epoki jaskiniowej. [przypis redakcyjny]

troglodyta — człowiek z epoki przedhistorycznej, mieszkający w jaskini, człowiek pierwotny. [przypis edytorski]

troglodyta — człowiek z epoki przedhistorycznej, mieszkający w jaskini, człowiek pierwotny; tu: człowiek zacofany. [przypis edytorski]

troglodyta — jaskiniowiec; osoba nieokrzesana, prymitywna. [przypis edytorski]

Troil a. Troilos (mit. gr.) — najmłodszy syn Hekabe (Hekuby) i Priama, króla Troi; istniała przepowiednia, że Troja pozostanie niezdobyta, jeśli Troilos dożyje dwudziestu lat; dlatego Achilles zgładził chłopca, czym zasłużył sobie na gniew Apollina. [przypis edytorski]

Troil — syn Priama, zmierzył się z Achillesem, lecz został pokonany. [przypis redakcyjny]

Troilus (mit. gr.) — książę Troi, syn Priama, zakochany w Kressydzie, symbol wierności. [przypis edytorski]

Troilus (mit. gr.) — młody książę Troi, syn Priama, według legendy średniowiecznej zakochany w Kresydzie, wzór wiernego kochanka; w rozwiniętej przez Boccaccia (ok. 1335), Chaucera (ok. 1385) i Szekspira (1602) wersji opowieści Troilus, żeby zbliżyć się do ukochanej, skorzystał z pomocy jej krewnego, Pandara, który przekonywał ją do odwzajemnienia uczuć młodzieńca. Ang. słowo pander oznacza obecnie stręczyciela. [przypis edytorski]

Troilus (mit. gr.) — młody książę Troi, syn Priama, według legendy średniowiecznej zakochany w Kresydzie, wzór wiernego kochanka. [przypis edytorski]

Troilus (mit. gr.) — syn Priama i Hekuby, legenda o jego miłości pojawiła się dopiero w średniowieczu. [przypis edytorski]

Trois cents coups (…) de jacobin! — Trzysta kijów i żyje? Trzysta kijów! a to szelma! trzysta kijów i nie skonał! co za grzbiet jakobiński.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

Troja a. Ilion — starożytne miasto położone w Azji Mniejszej. Znane przede wszystkim z wojny trojańskiej, którą opisał Homer w Iliadzie. [przypis edytorski]

trojak — drobna moneta obiegowa wartości 3 groszy, początkowo srebrna, a od r. 1765 miedziana. [przypis redakcyjny]

trojaki powrózek trudno przerwać, a pojedynkowy barzo łacno — Koh 4, 12. [przypis edytorski]