Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 472 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | hiszpański | japoński | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5335 przypisów.
rozwścieklony — dziś raczej: rozwścieczony. [przypis edytorski]
rozwydrzenie gabinetu i opór buduaru — gabinet oznacza tu dyskretnie urządzoną salkę w restauracji, gdzie panowie odbywali schadzki z kobietami, które uwodzili lub opłacali (obyczaj rozpowszechniony w XIX w. w całej Europie), buduar to sypialnia damy; Korczak wspomina z potępieniem hipokryzję ówczesnych obyczajów pozamałżeńskich kontaktów erotycznych. [przypis edytorski]
rozyny — dziś: rodzynki. [przypis edytorski]
rozżagwić — rozpalić. [przypis edytorski]
rozżagwiony — płonący; od żagiew — kawał płonącego drewna. [przypis edytorski]
rozżarła — rozsierdziła; rozgniewała wywołując zażartość. [przypis edytorski]
rozżarty (daw.) — zażarty, nieustępliwy. [przypis edytorski]
rozżarty (daw.) — zły, rozjuszony, wściekły. [przypis edytorski]
rozżarty — rozjuszony. [przypis edytorski]
rozżarzyć się — tu: dać się ponieść namiętności polemicznej. [przypis edytorski]
rozżenąć (daw.) — rozegnać. [przypis redakcyjny]
rozżenąć — tu: zniszczyć. [przypis edytorski]
rozziew a. hiatus (łac.) — zbieg dwóch samogłosek na granicy sylab, wewnątrz wyrazu albo na styku dwóch wyrazów; w poezji łacińskiej i greckiej unikano rozziewu. [przypis edytorski]
rozzłoconem — dziś popr.: rozzłoconym. [przypis edytorski]
rozzuć się (daw.) — zdjąć buty. [przypis edytorski]
rozzuć — zdjąć obuwie. [przypis edytorski]
rozzuchwaleni wielbiciele Penelopy… — porównaj Odyseję, księga XX. w tłum. Siemieńskiego: „Zgromadzeni uznali trafność dobrej rady,/ I hurmem weszli w wnętrze gmachów Odyssowych:/ Chleny zdjęte na krzesłach kładąc purpurowych,/ Obiatując barany i tuczne koziołki,/ Wieprze karmne i ze stad najpiękniejsze ciołki,/ Skwarząc trzewia i nimi racząc się nawzajem…”. [przypis redakcyjny]
R. P. MDCLXI — Roku Pańskiego 1661. [przypis edytorski]
R. P. — skrót od: Roku Pańskiego. [przypis edytorski]
R. P. — skrót od: roku Pańskiego. [przypis edytorski]
R.P. — skrót od: Roku Pańskiego. [przypis edytorski]
rrrą — wykrzyknik entuzjazmu a. fr. rond: koło. [przypis edytorski]
R. Sanjek, American Popular Music and Its Business…, s. 77. [przypis autorski]
R. Sanjek, American Popular Music and Its Business…, s. 78–79. [przypis autorski]
R. Sanjek, American Popular Music and Its Business…, s. 78. [przypis autorski]
R. Sanjek, American Popular Music and Its Business:…, s. 79, W. Jefferson Davis, Copyrighted Radio, „Virginia Law Review”, Vol. 16, No 1, Nov. 1929, s. 41. [przypis autorski]
R. Sanjek, American Popular Music and Its Business: The First Four Hundred Years: Volume III, from 1900 to 1984, New York 1988, s. 22–23. [przypis autorski]
R. Sanjek, American Popular Music and Its Business: The First Four Hundred Years: Volume III, from 1900 to 1984, New York 1988, s. 23. [przypis autorski]
R. Sanjek, American Popular Music and Its Business: The First Four Hundred Years: Volume III, from 1900 to 1984, New York 1988, s. 75. [przypis autorski]
R. Sanjek, American Popular Music and Its Business: The First Four Hundred Years: Volume III, from 1900 to 1984, New York 1988, s. 85, M. F. Makeen, From „Communication in Public” to „Communication to the Public”; An Examination of the Authors's Rights of Broadcasting, Cabling, and the Making Available of Works to the Public Under the Copyright Laws of the USA, the UK, and France, King's College 1999, https://kclpure.kcl.ac.uk/portal/files/2932667/392285.pdf, (dostęp 16.02.2014), s. 69. [przypis autorski]
rs. — skrót od: rubel srebrny, jednostka monetarna w Imperium Rosyjskim i zaborze rosyjskim. [przypis edytorski]
rs. — skrót od: ruble srebrne. [przypis edytorski]
rs. — skrót: rubli srebrnych. [przypis edytorski]
rs — skrót: rubli srebrnych. [przypis redakcyjny]
rtęć — przed wynalezieniem salwarsanu, syfilis leczono za pomocą rtęci. [przypis edytorski]
R. Towse, Ekonomia kultury, Warszawa 2011, s. 357. [przypis autorski]
rtuczeka… — po rewolucji w związku z powstaniem nowych urzędów i instytucji weszło w życie wiele skrótów. Pierwszy z wymienionych w tekście oznacza jedną z instancji Czeka; znaczenie dalszych skrótów: gubczeka— gubernialna Czeka, gubispolkom — gubernialny komitet wykonawczy, narobraz — wydział oświaty ludowej, narkompros — ludowy komisariat oświaty, sownarkom — rada komisarzy ludowych (nazwę „ministerstwo” zmieniono po rewolucji na „komisariat ludowy”). [przypis redakcyjny]
rūgojimas (brus.) — priekaištavimas. [przypis edytorski]
rūgoti — barti, priekaištauti. [przypis edytorski]
rųgoti (brus.) — barti. [przypis edytorski]
rūgoti (sl.) — priekaištauti, pykti. [przypis edytorski]
rūkyla — smilkalai. [przypis edytorski]
Rūmai, statyti ant kalno Naupilės — Naupilė arba Naugardukas, iš slovėniško Novogrodek, miestas Lietuvoj, kitados buvo sėdynė Jadvinoj, o paskiaus rusinų. Laikuose Batijaus Naugardukas buvo išgriautas totorių. Po totorių pasišalinimo vėlu [vėlu — vėl. red. WL.] buvo užimtas Lietuvos kunigaikščio Ardvilo, sūnaus Montvilos; apie tai Strijkovskis taip rašo: „o kada (lietuviai) persikėlė per Nemuną, už — i mylių rado grafų ir aukštą kalną, unt kurio piriuiaus buvo Novogrodkas, sostapilis rusiškų kunigaikščių, sugriautos caro Batijaus, tenais Ardvilas tuoj uždėjo savo sostapilį ir vėlu atnaujino pilį, o, kad nebuvo kam ginti, apėmęs be praliejimo kraujo didelius plotus rusiškųjų žemių, ėmė rašytis Didžiu Kunigaikščiu Naugarduko”. (Kronika Strijkovskio, lapas 265, išdavime Karaliaučiaus). Pilies griuvėsiai rėpso po šiai dienai. [przypis autorski]
rūškanas — niūrus, piktas, rūstus. [przypis edytorski]
rūstus — piktas. [przypis edytorski]
Ruach — po hebrajsku: wiatr. Sens tego błahego rozdziału jest dość ciemny. Wedle komentatorów ma Rabelais na myśli licznych fabrykantów wachlarzy, których użycie było nader rozpowszechnione. [przypis tłumacza]
Ruan — rzeka Rodan we Francji. [przypis redakcyjny]
rua (port.) — ulica. [przypis edytorski]
rubacha — osoba rubaszna, bezpośrednia i bezceremonialna w sposobie bycia. [przypis edytorski]
rubacha — tu: człowiek rubaszny, nieokrzesany, grubianin; być może przez skojarzenie z ros. rubacha, tj. koszula, aluzja do bliskości ze śmiercią i braku szacunku dla niej, jak w powiedzeniu bliższa koszula ciału. [przypis edytorski]
rubaszka — rosyjska koszula męska, przewiązywana sznurem i nie wpuszczana w spodnie. [przypis edytorski]
rubaszka, rubacha (ros.) — koszula (noszona przez chłopów rosyjskich jako odzież wierzchnia). [przypis redakcyjny]
rubaszka (z ros.) — długa koszula (tunika) ze stójką, zapinana na ramieniu, wykładana na wierzch na spodnie i przewiązywana paskiem a. sznurem. [przypis edytorski]
rubaszność — bezpośredniość, bezceremonialność w sposobie bycia. [przypis edytorski]
rubaszny — bardzo bezpośredni i bezceremonialny w sposobie bycia; też: będący wyrazem takiego usposobienia. [przypis edytorski]
rubaszny — bezpośredni i bezceremonialny. [przypis edytorski]
rubaszny — swobodny, prosty. [przypis edytorski]
rubel — jednostka monetarna (czyli pieniądz) w Rosji; rubel był używany kiedyś także w Polsce, na terenie zaboru rosyjskiego. [przypis edytorski]
rubel — waluta Rosji carskiej, używana w Królestwie Polskim. [przypis edytorski]
Rubenici i Gadyci — dwa plemiona izraelskie, do których należeli potomkowie Rubena i Gada, synów Jakuba. [przypis edytorski]
Ruben — najstarszy syn Jakuba i Lei, brat m.in. Symeona, Lewiego, Judy, przyrodni brat Józefa. [przypis edytorski]
Rubensa — [przypis edytorski]
Rubens, Peter Paul (1577–1640) — flamandzki malarz epoki baroku. [przypis edytorski]
Rubens, Peter Paul (1577–1640) — malarz flamandzki, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli baroku. [przypis edytorski]
Rubens, Peter Paul (1577–1640) — znakomity malarz flamandzki epoki baroku. [przypis edytorski]
Rubens, Peter Paul (1577–1640) — znakomity malarz flamandzki epoki baroku; sztuka jego odznacza się bujnością kształtu, przepychem i soczystością barw. [przypis redakcyjny]
Rubens, Peter Paul (1577–1640) — znakomity malarz flamandzki epoki baroku; w dziełach o tematyce mitologicznej przedstawiał nagie postacie odznaczające się obfitością kształtów, stąd określenie „kształty rubensowskie”, używane szczególnie w odniesieniu do kobiet. [przypis edytorski]
Ruben ze swą matką (bibl.) — postacie z Księgi Rodzaju: Ruben, najstarszy syn patriarchy Jakuba i Lei, uwiódł jedną z żon swojego ojca, niewolnicę Bilhę, matkę swoich przyrodnich braci, i obcował z nią (Rdz 35, 22). [przypis edytorski]
rubežiai — sienos (valstybės), ribos. [przypis edytorski]
rubežis — valstybės siena. [przypis edytorski]
rubežius (brus.) — teritorijos riba, siena. [przypis edytorski]
rubežius — siena, užsienis. [przypis edytorski]
rubežius — užsienis. [przypis edytorski]
rubia — blondynka, jasnowłosa. [przypis edytorski]
rubieże — granice, kresy. [przypis edytorski]
rubież — granica, pogranicze. [przypis edytorski]
rubież — granica. [przypis edytorski]
rubież — granica ziem a. państwa. [przypis edytorski]
rubież — granic, kraniec, miedza, pas przygraniczny; bez rubieży: bez granic, nieskończony. [przypis edytorski]
rubież — kraniec jakiegoś obszaru; granica. [przypis edytorski]
rubież — mord (dosł.: rąbanina). [przypis redakcyjny]
rubież — pogranicze, obszar położony tuż przy granicy. [przypis edytorski]
rubież — pogranicze, peryferie. [przypis redakcyjny]
rubież — pogranicze, tu: koniec świata. [przypis redakcyjny]
rubież — rąbanina. [przypis redakcyjny]
rubież (reg.) — tu: zarąbanie (na śmierć). [przypis redakcyjny]
rubież — tu: granica; pas, odcinek pograniczny. [przypis edytorski]
Rubikon — rzeka w płn. Włoszech w czasach republiki rzymskiej stanowiąca granicę pomiędzy leżącą na płn. Galią Przedalpejską a położoną na płd. Italią, do której wodzom rzym. nie wolno było wkraczać z armią. Zakaz, chroniący republikę przez zamachem stanu, został złamany w r. 49 p.n.e. przez Juliusza Cezara, który przekroczył Rubikon ze swoim legionem, rozpoczynając w ten sposób wojnę domową. „Przekroczenie Rubikonu” oznacza wykonanie przełomowego kroku, którego skutków nie da się cofnąć. [przypis edytorski]
Rubikon — rzeka w płn. Włoszech, w czasach republiki rzymskiej stanowiąca granicę pomiędzy leżącą na płn. Galią Przedalpejską a położoną na płd. Italią, do której wodzom rzymskim nie wolno było wkraczać z armią. Zakaz, chroniący republikę przed zamachem stanu, został złamany w r. 49 p.n.e. przez Juliusza Cezara, który przekroczył Rubikon ze swoim legionem, rozpoczynając w ten sposób wojnę domową. „Przekroczenie Rubikonu” oznacza wykonanie przełomowego kroku, którego skutków nie da się cofnąć. [przypis edytorski]
Rubikon — rzeka w płn. Włoszech, w czasach republiki rzymskiej stanowiąca granicę pomiędzy leżącą na płn. Galią Przedalpejską a położoną na płd. Italią, do której wodzom rzymskim nie wolno było wkraczać z armią. Zakaz, chroniący republikę przed zamachem stanu, został złamany w r. 49 p.n.e. przez Juliusza Cezara, który przekroczył Rubikon ze swoim legionem, rozpoczynając w ten sposób wojnę domową. „Przekroczenie Rubikonu” oznacza wykonanie przełomowego kroku, którego skutków nie da się cofnąć. [przypis edytorski]
Rubikon — w starożytności rzeka (stanowiąca granicę między Italią a Galią Przedalpejską), którą Juliusz Cezar (ok. 100/102–44 p.n.e.) przekroczył w 49 roku p.n.e., rozpoczynając wojnę domową w Rzymie. [przypis edytorski]
rubinas ir granatas — brangūs akmenys raudonos spalvos. [przypis tłumacza]
Rubini, Giovanni Battista (1794–1854) — włoski śpiewak operowy (tenor); jeden z najsłynniejszych śpiewaków swoich czasów, obdarzony głosem na najwyższym rejestrze (tenorino), spopularyzował technikę drżenia głosu (wł. vibrato) do oddania silnych emocji. [przypis edytorski]
rubin — kamień szlachetny o barwie ciemnoczerwonej. [przypis edytorski]
rubin — kamień szlachetny o barwie czerwonej lub różowej. [przypis edytorski]
rubinowem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: rubinowym. [przypis edytorski]
Rubinstein, Anton Grigoriewicz (1829–1894) — ros. pianista, kompozytor i dyrygent, jeden z największych wirtuozów fortepianowych XIX w., płodny kompozytor. [przypis edytorski]
Rubinstein, Anton Grigoriewicz (1829–1894) — rosyjski pianista, kompozytor i dyrygent, jeden z największych wirtuozów fortepianowych XIX w., płodny kompozytor. [przypis edytorski]
Rubinstein, Anton Grigoriewicz (1829–1894) — rosyjski pianista, kompozytor i dyrygent; odbywał słynne podróże koncertowe po Europie. [przypis edytorski]
Rubinstein Antoni (1829–1894) — rosyjski pianista i kompozytor. Odbywał słynne podróże koncertowe po Europie. [przypis redakcyjny]
