Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 6186 przypisów.

opatrzać (daw.) — zaopatrywać, zabezpieczać. [przypis edytorski]

opatrzać — tu: zaspokajać. [przypis edytorski]

opatrzeć — dziś popr.: opatrzyć. [przypis edytorski]

opatrzenie (daw.) — opieka, dbałość. [przypis edytorski]

opatrznie (daw.) — opatrznościowo. [przypis edytorski]

Opatrzność (…) dwóch książąt zesłała — Tymi dwoma książętami Kościoła, jak zobaczymy niżej, są św. Franciszek z Asyżu i św. Dominik. [przypis redakcyjny]

Opatrznościż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy Opatrzności. [przypis edytorski]

Opatrznym światłem niebo wypogadza (…) jak najchyżej bieżyEmpireum, czyli najwyższe niebo, które bezpośrednim światłem bożym jest oświecone. W tym niebie w krąg się obraca Primum Mobile (pierwsze Rucho), wyrażenie, jakie pozwoliłem sobie tu użyć, opierając się na powadze naszych dawnych pisarzy (Kochanowskiego i innych) krąg, który swój ruch bezpośrednio biorąc od najwyższego nieba, to jest od Empireum, udziela ruchu innym kręgom. W obrocie swoim musi być najchyższym [najchyższy: najszybszy; red. WL], ponieważ obwodem swoim obejmuje wszystkie inne kręgi i wszystkie inne kręgi w wir swojego ruchu porywa. [przypis redakcyjny]

opatrzny — roztropny, przewidujący. [przypis edytorski]

opatrzone potrzebami (daw.) — zaopatrzone i przygotowane. [przypis edytorski]

opatrzony (daw.) — tu: zabezpieczony. [przypis edytorski]

opatrzony (daw.) — wyposażony, zaopatrzony. [przypis edytorski]

opatrzony — tu: zaopatrzony; wyposażony. [przypis edytorski]

Opatrz, Panie, tę wielkość ludu człowiekiem, któryby mógł przed nimi chodzić i wychodzić, a wprowadzać je i wyprowadzać, aby lud Boży nie był jako owca bez pasterzaNiech opatrzy Pan, Bóg duchów wszego ciała, człowieka, któryby był nad tem zgromadzeniem: I mógłby wychodzić i wchodzić przed nimi, a wywodzić je albo wprowadzać; aby lud Pański nie był jako owce bez pasterza. Lb 27,16-17 (Biblia Wujka). [przypis edytorski]

opatrzyć czym (starop.) — zaopatrzyć w co; zapewnić co. [przypis edytorski]

opatrzyć (daw.) — przygotować a. naprawić. [przypis edytorski]

opatrzyć (daw.) — przygotować. [przypis edytorski]

opatrzyć (daw.) — przygotować, zaopatrzyć. [przypis edytorski]

opatrzyć (daw.) — rozeznać się w czymś. [przypis edytorski]

opatrzyć (daw.) — tu: przygotować. [przypis edytorski]

opatrzyć (daw.) — wyposażyć, przygotować. [przypis edytorski]

opatrzyć (daw.) — zabezpieczyć. [przypis edytorski]

opatrzyć (daw.) — zaopatrzyć, zabezpieczyć. [przypis edytorski]

opatrzyć (daw.) — zaopatrzyć, zapewnić środki do życia. [przypis edytorski]

opatrzyć kogoś czymś (daw.) — zaopatrzyć kogoś w coś. [przypis edytorski]

opatrzyć się (daw.) — zobaczyć, zorientować się. [przypis edytorski]

opatrzyć się (daw.) — zorientować się. [przypis edytorski]

opatrzyć — tu: namaścić ostatnimi sakramentami. [przypis edytorski]

opatrzyć — tu: zaopatrzyć (w potrzebne rzeczy, pożywienie i pieniądze na drogę). [przypis edytorski]

opatrzyłem się — dziś: zaopatrzyłem się. [przypis edytorski]

opatrzywszy (…) bez łoskotu — zabezpieczywszy się bez hałasu, po cichu. [przypis redakcyjny]

opat — tytuł przełożonego w niektórych klasztorach. [przypis redakcyjny]

opat — wyższy przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym. [przypis edytorski]

opat (z gr., za pośr. niem. Abt) — przełożony zakonu, zwany także przeorem (łac. prior). [przypis redakcyjny]

O pauvre âme, c'est cela (O, arme Seele, so ist'es recht) — ostatni wers Sagesse brzmi: Pauvre âme, c'est cela!: „Biedna duszo, tak właśnie jest”. [przypis edytorski]

opaźniasz — dziś popr.: opóźniasz. [przypis edytorski]

Op. cit., description of the Walaga feast, pp. 594-603. [przypis autorski]

opędzać potrzeby domowe — pokrywać, zaspokajać domowe potrzeby. [przypis edytorski]

opędzić — zaspokoić podstawowe potrzeby. [przypis edytorski]

opętanyś jest — dziś: jesteś opętany. [przypis edytorski]

O! Pełneś łaski Bogów (…) rozwarły podwoje — Te trzy wiersze w tekście oryginału są po łacinie pisane: O sanguis meus, o superinfusa/ Gratia Dei, sieut tibi, cui/ Bis unquam coeli ianua reclusa. Zapewne dla przypomnienia, że prapradziad poety mówił po łacinie, językiem wówczas powszechnym, gdy jeszcze język ludowy włoski wyrobiony nie był. [przypis redakcyjny]

openhajm, właśc. Oppenheim — miasto w zach. Niemczech; tu: gatunek wyrabianego tam wina reńskiego. [przypis edytorski]

Operabor et quis avertet illud? (łac.) — „Uczynię to, któż to odwróci?”. [przypis tłumacza]

opera buffa — włoska opera komiczna; gatunek opery powstały w XVIII w. we Włoszech. [przypis edytorski]

opera buffa (z wł. buffo: komiczny, śmieszny) — włoska opera komiczna; gatunek opery powstały w XVIII w. we Włoszech. [przypis edytorski]

opera­cja — tu: działanie. [przypis edytorski]

opera d'inchiostro (wł.) — dosłownie: praca atramentem. [przypis redakcyjny]

Opera — gmach opery paryskiej, wówczas największy na świecie, bogato ozdobiony rzeźbami i malowidłami, został oddany do użytku w 1875 r. Liczy 2200 miejsc. [przypis redakcyjny]

opera komiczna — opera buffa, wł. opera popularna w XVIII w., zawierająca pierwiastki ludowe. [przypis edytorski]

operalnia — budynki należące do opery królewskiej. [przypis redakcyjny]

opera manuum nostrarum (łac.) — dzieła rąk naszych. [przypis redakcyjny]

Opera Nazionale Balilla — włoska faszystowska organizacja młodzieżowa działająca w latach 1926–1937, której nazwa pochodzi od przydomka Balilla, jaki nosił Giovanni Battista Perasso, chłopak z Genui, który według legendy w 1746, rzucając kamieniem w żołnierza, dał sygnał do powstania przeciwko siłom Habsburgów okupującym miasto. [przypis edytorski]

Opera quae ego facio in nomine patris mei, haec testimonium perhibent de me (…) (łac.) — J 25–27: „Sprawy, które ją czynię w imieniu Ojca mego, te o mnie świadczą. Ale wy nie wierzycie, bo nie jesteście z owiec moich. Owce moje głosu mego słuchają”. [przypis tłumacza]

operari sequitur esse — scholastyczna formułka, zawierająca twierdzenie, że działanie następuje zgodnie z bytem, tzn. że jakim ktoś lub coś jest, tak też postępuje lub działa. Schopenhauer stosuje to, jak wiemy, do charakteru człowieka (esse) i do jego uczynków (operari); zob. rozdz. V niniejszej rozprawy. [przypis tłumacza]

operator — tu: żartobliwie o fryzjerze. [przypis redakcyjny]

Opera — tu: obecnie Lwowski Narodowy Akademicki Teatr Opery i Baletu im. Salomei Kruszelnickiej, dawniej Teatr Miejski. [przypis edytorski]

opera (tu przen. pot.) — dziwna sytuacja, niezwykła historia. [przypis edytorski]

Opera za trzy grosze (niem. Die Dreigroschenoper) — musical Bertolta Brechta z muzyką Kurta Weilla, z prapremierą w Berlinie w 1928; adaptacja angielskiej opery balladowej Opera żebracza (1728). [przypis edytorski]

O, per Deum (…) iaculantur (łac.) — O, na Boga! to nie Aarhusen, ale Kopenhaga, gdzie strzelają przy oblężeniu. [przypis redakcyjny]

„Opertūra” — laukas aptvertas elektromagnetine viela. [przypis edytorski]

O Piaście, synu kołodzieja — tłumacz pozwolił sobie tu na ingerencję, przyjął za późniejszymi podaniami, że Piast był kołodziejem i nadał rozdziałowi tytuł O Piaście, synu kołodzieja, który został tu zmieniony za wydaniem krytycznym. W Kronice Galla Piast nie jest kołodziejem, lecz oraczem (ratajem) książęcym; od niego zaczyna się dynastia, poprzez potomków wymienionych przez kronikarza: Siemowita, Lestka i Siemiomysła wiodąca do historycznego już władcy Mieszka I. [przypis edytorski]

opich — roslina występująca na bagnach. [przypis edytorski]

opich — seler zwyczajny (Apium graveolens) lub inna roślina z rodziny selerowatych. [przypis edytorski]

opieczętowali drzwi — był to zwyczaj stosowany w Anglii w okresie zarazy, przy czym czynności tej dokonywał urzędnik hrabstwa zwany konstablem. [przypis redakcyjny]

opiekać się — dziś: opiekować się. [przypis edytorski]

opiekać się — dziś popr.: opiekować się. [przypis edytorski]

opiekać się (starop.) — opiekować się. [przypis edytorski]

opiekać (starop.) — opiekować, zajmować. [przypis redakcyjny]

opieka — dziś popr. forma 3 os.lp cz. ter.: opiekuje. [przypis edytorski]

opiekalnik jest (starop.) — opiekunem [jest]. [przypis redakcyjny]

opiekalnik (starop.) — opiekun. [przypis redakcyjny]

opiekuństwo — dziś: opieka. [przypis edytorski]

opiekun — tu: opiekun prawny wyznaczany małoletnim sierotom. W prawodawstwie staropolskim opiekun posiadał prawie całkowitą władzę (praktycznie przez nikogo niekontrolowaną) nad swym podopiecznym. Częste też były fakty nadużyć, np. zmuszania dzieci do wstąpienia do klasztoru (majątek zagarniał wtedy opiekun, zwykle najbliższy krewny) czy do małżeństwa z samym opiekunem. Taki, między innymi, zamiar względem Klary rozważa Cześnik. [przypis redakcyjny]

opiekuny, (…) rywale — dziś popr. formy B. lm: opiekunów, rywali. [przypis edytorski]

opierał się — w pierwodruku brak słów: opierał się. [przypis redakcyjny]

opierścienić — tu: objąć. [przypis edytorski]

opierunek (daw.) — pranie; dziś obecny w wyrażeniu: „zapewnić komuś wikt i opierunek”, czyli wyżywienie i czystą odzież, czy w ogóle utrzymanie. [przypis edytorski]

o pierwiastku pobudzającym i popędzającym, nazywanym przez Hipokratesa ενορμων (dusza) — W wyd. 1774 (Amsterdam) czytamy: „(…) nazywanym przez Hipokratesa po grecku (duszą)”. [przypis tłumacza]

O pierwszym Bolesławie, który się zowie Chrobrym albo Wielkim — w innym tłum.: O pierwszym Bolesławie, którego zwano Sławnym lub Chrobrym. [przypis edytorski]

O pierwszym ojcu stworzonym przez Boga i o kochanku naszym — O Adamie i Chrystusie. [przypis redakcyjny]

opierzone swaty — W owych czasach i mężczyźni znakomitsi kosztowne pióra strusie, kity czaple i inne nosili; piórem to, pierzem, opierzeniem nazywano. Takie malowania widzimy w księdze obrządków Erazma Ciołka, biskupa płockiego, w bibliotece Czackiego: wspaniałe pióro strusie białe spada z czapki na całe niemal plecy. [przypis redakcyjny]

opieśnione — opiewane w pieśniach przez wielu poetów. [przypis edytorski]

opieszałość — powolność, zwlekanie. [przypis edytorski]

opiewała «dziewę gór» — Czerkieskę, bohaterkę poematu Jeniec kaukaski. [przypis edytorski]

opiły (daw.) — pijany. [przypis edytorski]

opiły (starop.) — pijany. [przypis redakcyjny]