Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 470 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4735 przypisów.
Grove, Harriet (1791–1867) — kuzynka Shelleya, omyłkowo uznana przez tłumacza za jego pierwszą żonę (zapewne przez zbieżność imion). Według innych źródeł pierwszą żoną poety i matką ich dwojga dzieci była Harriet Westbrook (1795–1816), a z kuzynką połączył go jedynie romans. [przypis edytorski]
Growth of English Constitution — The Growth of the English Constitution from the Earliest Times, książka Freemana z 1872 roku. [przypis edytorski]
growth of English mind (ang.) — rozkwit, rozwój angielskiego umysłu. [przypis edytorski]
groźby i schlebianiami — groźbami i pochlebstwami. [przypis edytorski]
groźne — φρικτὸν, tremendum, hehren (Cl.), Henkel nie tłumaczy. [przypis tłumacza]
groźne powodzie (…) w latach 1803–1848 — Mowa o latach katastrofalnych powodzi na Maderze, które wystąpiły kolejno: w 1803, 1815, 1842, 1848; dlatego autor użył tu zakresu dat. [przypis edytorski]
groźnież (…) wyglądało (daw.) — konstrukcja z partykułą -ż w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy groźnie wyglądało. [przypis edytorski]
groźno (starop.) — srodze; tu: bardzo. [przypis edytorski]
groźny i straszliwy wyraz, jaki Komodus kazał dawać swoim posągom — Władca ów widział dobrze, jaka jest zasada jego rządów w tym państwie. [przypis autorski]
groźnymi parowy (daw.) — dziś popr. forma N.lm: (…) parowami. [przypis edytorski]
Groźnym pewności wzrokiem — pewności: pewności siebie; a groźnym oczywiście: dla wroga. [przypis redakcyjny]
grożąc złotem liliom — tj. Francji, gdyż królowie francuscy używali herbu lilii. [przypis redakcyjny]
groza — tu: groźba. [przypis edytorski]
Gruba Berta (niem. Dicke Bertha) — potoczna nazwa najcięższego moździerza oblężniczego I wojny światowej, kalibru 420 mm, produkowanego przez niemieckie zakłady Kruppa; przydomek tej broni został nadany przez żołnierzy niemieckich jako odniesienie do imienia żony fabrykanta, Berty Krupp. [przypis edytorski]
Gruba Berta (niem. M-Gerät, pot. Dicke Bertha) — najcięższy moździerz oblężniczy I wojny światowej wyprodukowany w liczbie 30 przez zakłady Kruppa w Essen (popularna nazwa Dicke Bertha miała „uhonorować” żonę fabrykanta broni Gustava Kruppa, Bertę Krupp); pociski moździerza (kaliber 420 mm) przebijały stropy o grubości 2,5 metra oraz osłony pancerne o grubości do 300 mm. [przypis edytorski]
gruba — palenisko. [przypis redakcyjny]
gruba — piec z szerokim paleniskiem. [przypis edytorski]
gruba plika — dziś popr.: gruby plik. [przypis edytorski]
grubarz (daw.) — grabarz. [przypis redakcyjny]
grubaski (gw.) — gruby. [przypis edytorski]
gruba (z niem. Grube: dołek, jama) — palenisko. [przypis edytorski]
grubej księgi „Malleus malaficarum” (Młot na czarownice) — Wyszła w przekładzie polskim w r. 1614. [przypis autorski]
grubem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: grubym. [przypis edytorski]
grubiański — prymitywny, niekulturalny. [przypis edytorski]
grubian — dziś popr.: grubianin, tj. cham, nieokrzesany, nieuprzejmy. [przypis edytorski]
grubian — grubianin, człowiek nieuprzejmy. [przypis edytorski]
grubianin — człowiek nieokrzesany, nieuprzejmy. [przypis edytorski]
grubianitas (żart., na wzór łac.) — grubiaństwo, nieuprzejmość. [przypis redakcyjny]
grubianitatis (daw., neol. na wzór łac.) — grubiaństwo, nieokrzesanie, chamstwo. [przypis edytorski]
Grubianno — przezwisko utworzone od przymiotnika grubiański, tj. niegrzeczny, prostacki. [przypis edytorski]
Grubiński, Wacław (1883–1973) — dramaturg, krytyk teatralny, przedstawiciel realizmu w teatrze. [przypis edytorski]
grubogłowa kaczka Micropterus Eytona — wspomniana wcześniej torpedówka, opisana w monografii T. Eytona nt. kaczek (1838). [przypis edytorski]
grubość (daw.) — prostactwo. [przypis edytorski]
gruboskórne, Pachydermata (daw. biol.) — wyróżniany w XIX w. rząd ssaków kopytnych, do którego zaliczano słonie, hipopotamy, tapiry, nosorożce i in. zwierzęta o grubej, pozbawionej włosów skórze. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — nieokrzesany, prymitywny. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — prostacki, prymitywny. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — prosty, prymitywny, pozbawiony wyrafinowania. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — prosty, prymitywny. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — prymitywny, nieokrzesany. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — prymitywny. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — tu: pozbawiony subtelności. [przypis edytorski]
grubym fiszem — dziś: grubą rybą. [przypis edytorski]
gruby — niewyrafinowany, mało kulturalny. [przypis edytorski]
gruby (pot.) — bogaty. [przypis autorski]
gruby (starop.) — grubiański, prosty, prostacki. [przypis edytorski]
gruby (starop.) — tu: grubiański, nieokrzesany. [przypis edytorski]
gruby — tu: pospolity, prostacki. [przypis edytorski]
gruby — tu: prosty, prymitywny, pozbawiony wyrafinowania. [przypis edytorski]
gruby — tu: prymitywny. [przypis edytorski]
gruby — tu: przytłumiony. [przypis edytorski]
gruchot — tu: gruchanie. [przypis edytorski]
gruda — choroba skóry u koni. [przypis edytorski]
grudniowa ruchawka — nieudane powstanie wszczęte w grudniu 1825 przez tzw. dekabrystów, rewolucjonistów szlacheckich dążących do obalenia jedynowładztwa i zmiany ustroju. [przypis edytorski]
gruduknąć — odbić się, jęknąć. [przypis redakcyjny]
Grudziądz — albo: Grudziąż; [Gromada Grudziąż: jedna z Gromad Ludu Polskiego, radykalnego odłamu Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, powst. 30 października 1835 w Portsmouth, skupiała byłych żołnierzy powstania listopadowego, którzy po upadku zrywu byli więzieni w twierdzy w Grudziądzu od czerwca 1832 do października 1833 roku); nazwa Grudziąż pochodzi od błędnego zapisu nazwy miasta Grudziądz, jednakże w tej formie nazwa Gromady przeszła do historii; red. WL]. [przypis redakcyjny]
Grudzińska, Joanna (1791–1831) — księżna łowicka, od 1820 żona rosyjskiego wielkiego księcia Konstantego; zmarła pół roku po śmierci męża. [przypis edytorski]
Grudzińska, Joanna (1791–1831) — morganatyczna małżonka Wielkiego Księcia Konstantego Pawłowicza Romanowa. [przypis edytorski]
gründer (niem. der Gründer) — założyciel (firmy itp.). [przypis edytorski]
Gründer (niem.) — założyciel. [przypis edytorski]
grün ist jede deutsche Theorie (niem.) — niedojrzała (dosł. zielona) jest każda niemiecka teoria. [przypis edytorski]
Grüß Gott (niem.) — Szczęść Boże! [przypis edytorski]
grula (gw.) — określenie ziemniaka na Podhalu. [przypis edytorski]
grula — stara świnia. [przypis autorski]
grumać się — borykać się. [przypis autorski]
grum a. groom (ang.) — chłopiec stajenny opiekujący się końmi. [przypis edytorski]
Grunau, Szymon (ur. 1455–1470, zm. po 1529–1530) — dominikanin, kaznodzieja, autor Kroniki Pruskiej pisanej w latach 1517–1526. [przypis edytorski]
Grundtvig, Nikolai Frederik Severin (1783–1872) — duński pisarz romantyczny, pedagog i reformator szkolnictwa, twórca uniwersytetu ludowego. [przypis edytorski]
grundwaga — poziomica; przyrząd budowlany służący np. do określenia, czy ściany i podłogi są proste; daw. była to trójkątna deseczka, z której wierzchołka zwieszał się sznurek z ciężarkiem. [przypis edytorski]
grundwaga — prosty przyrząd do wyznaczania linii poziomej, trójkątna deseczka ze zwisającym z wierzchołka sznurkiem z ciężarkiem na końcu oraz z zaznaczoną rysą na środku przeciwległego boku. [przypis edytorski]
grunta chłopskie i grunta dworskie — ziemia będąca w wyłącznym użytkowaniu chłopów, w zamian za co odrabiali pańszczyznę, i ziemia będąca w bezpośrednim użytkowaniu dziedzica; właścicielem jednych i drugich był dziedzic. [przypis redakcyjny]
grunta (daw.) — dziś popr. B. lm: grunty. [przypis edytorski]
grunta (daw.) — dziś raczej: grunty. [przypis edytorski]
grunta — dziś popr.: grunty. [przypis edytorski]
grunta — dziś raczej: grunty. [przypis edytorski]
Grunta piątej klasy… — przy klasowaniu gruntu brana jest pod ocenę jakość gleby wierzchniej i warstw podwierzchnich, i stosownie do tego grunt orny dzieli się na 6 klas, łąki na 8, ogrody na 4, pastwiska na 3 klasy. W Dzikowie są grunta, łąki, ogrody i pastwiska wszystkich klas. Nazwy pól są tu następujące: Ogniska, Podgórze, Zagródki, Zastawie, Wągrody, Jaksiny, Łańszcz, Nawozy. [przypis autorski]
gruntować (daw.) — umacniać, utrwalać. [przypis edytorski]
gruntować — tu: zgłębiać. [przypis edytorski]
gruntuśmy (…) dostać mogli (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, dziś: gruntu (…) dostać mogliśmy. [przypis edytorski]
grunt wesela prawego — podstawa prawdziwej radości. [przypis redakcyjny]
grunt w tabeli nie stoi? — w tabeli likwidacyjnej sporządzonej w związku z przeprowadzeniem uwłaszczenia w Królestwie Polskim (1864). Tabele zawierały wyszczególnienie gruntów przechodzących na własność chłopów. Otrzymywany przez gospodarza wypis z tabeli był dowodem praw własności do ziemi. [przypis edytorski]
Grunwald — polska wieś, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim; miejsce znanej bitwy, stoczonej 15 lipca 1410 r. przez wojska krzyżackie i polsko-litewskie. [przypis edytorski]
grupach ludzkich o wysokiej prężności i wynikającej z niej skłonności do ekspansji, na tle dawnej i głębokiej kultury, która jeszcze nie zaczęła się degrengolować — chociaż Spengler mówi, że dopiero zaczynająca obumierać kultura zaczyna mieć ekspansywne skłonności i ten okres właśnie nazywa nie kulturą, a cywilizacją. [przypis autorski]
grupa młodzieży — grupa z Bochni, do której należeli: Berkowicz Jakub, Goldwasser Pola, Gurenreich Szaja, Laufer Hirsz (Guttmann), Lustgarten Szymon (Szymon Wesoły), Łapa Elza, Otter Róża (Goldwasser), Pariser Natan, Schneider Helena, Schreiber Szalom, Schreiber Szymon, Schreibtafel Izrael (Władysław), Weinfeld Uszer, Wiener M., Wimberger (nazwisko niepewne) Towa, Wodzisławski Hilel (Antek), Wulf Józef (Józek). [przypis edytorski]
Grupa społeczna oberwańców — K. R. Żywicki [L. Krzywicki], Z Niemiec. Max Nordau. [przypis autorski]
grupoid, podpierścień, półnorma, inwolucja (mat.) — pojęcia matematyczne oznaczające pewne szczególne rodzaje funkcji oraz struktur. [przypis edytorski]
Gruszecki, Artur (1853–1929) — prozaik, publicysta i księgarz; w l. 1883–1887 wydawca warszawskiego „Wędrowca”, związanego z naturalizmem polskim; autor licznych powieści obyczajowych. [przypis edytorski]
gruszka Bessemera — wynaleziony przez angielskiego inżyniera, Henryka Bessemera (1813–1898), piec do wytopu stali; ma on kształt gruszki zawieszonej w stalowym pierścieniu; wynalazek ten spowodował przewrót w przemyśle hutniczym. [przypis redakcyjny]
gruszki chrześcijanki — Poire de bon chretien nazwa gatunku gruszek we Francji. [przypis tłumacza]
gruzeł — grudka, zgrubienie. [przypis edytorski]
gruzem — (Pape II, 1364 b, p. χόος) τὸν χοῦν, terram, Erde (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
gryby (białorus.) — grzyby. [przypis edytorski]
Grydzewski, Mieczysław (1894–1970) — polski historyk pochodzenia żydowskiego, felietonista, dziennikarz, redaktor czasopisma „Skamander” oraz tygodnika „Wiadomości Literackie”. [przypis edytorski]
Gryf — Avare [fr.: skąpy, skąpiec; red. WL]. [przypis autorski]
gryf — bajeczna skrzydlata istota o głowie orła i ciele lwa, często przedstawiana jako strażnik skarbów. [przypis edytorski]
Gryf i Łabeda — postacie ze zmyślonej mitologii kaszubskiej; on ma kształt gryfa, ona łabędzia. [przypis redakcyjny]
gryf — legendarne stworzenie, lew z głową i skrzydłami orła. [przypis edytorski]
gryf — legendarne zwierzę z ciałem lwa i skrzydłami orła, często wykorzystywane jako motyw na herbach. [przypis edytorski]
gryf — legendarne zwierzę z ciałem lwa i skrzydłami orła. [przypis edytorski]
gryf (mit. gr.) — istota o ciele lwa ze skrzydłami, głową i szponami orła; gryfy często pełniły rolę strażników skarbów (przede wszystkim złota). [przypis edytorski]
gryf — mitologiczne zwierzę: skrzydlaty lew z orlą głową i szponami. [przypis edytorski]
