Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 471 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4901 przypisów.
Greuze, Jean Baptiste (1725–1805) — rokokowy malarz francuski; autor licznych, ocierających się o kicz obrazów dzieci ze zwierzętami oraz portretów młodych dziewcząt, których przedstawienia podszyte są niezdrowym erotyzmem (np. stałym motywem u Greuze'a jest naga, odsłonięta mimowolnie, nie w pełni jeszcze ukształtowana pierś dziewczęca); jednym z jego obrazów jest Milkmaid (Dojarka, 1780). [przypis edytorski]
Greuze, Jean Baptiste (1725–1805) — rokokowy malarz fr.; autor licznych, ocierających się o kicz obrazów dzieci ze zwierzętami (kotami, pieskami, gołębiami itp.) oraz portretów młodych dziewcząt, których przedstawienia podszyte są niezdrowym erotyzmem (np. stałym motywem u Greuze'a jest naga, odsłonięta mimowolnie, nie w pełni jeszcze ukształtowana pierś dziewczęca). [przypis edytorski]
Greuze, Jean Baptiste (1725–1805) — rokokowy malarz fr.; autor licznych, ocierających się o kicz obrazów dzieci ze zwierzętami (kotami, pieskami gołębiami itp.) oraz portretów młodych dziewcząt, których przedstawienia podszyte są niezdrowym erotyzmem (np. stałym motywem u Greuze'a jest naga, odsłonięta mimowolnie, nie w pełni jeszcze ukształtowana pierś dziewczęca). [przypis edytorski]
Greveplatz — Place de Gréve, heute Place de l'Hôtel de Ville; früher Ort öffentlicher Hinrichtungen. [przypis edytorski]
Grevius, Johannes a. Johann Greve (1584–1622) — niemiecki pastor, teolog; w 1621 opublikował pracę Tribunal reformatum, w której potępił tortury jako niezgodne z prawem Bożym i naturalnym oraz chrześcijańską miłością, ponadto nieefektywne z powodu bezwartościowości zeznań uzyskanych tą metodą, co ukazywał na przykładach procesów, w większości domniemanych czarownic. [przypis edytorski]
grįžtė — nušukuotų linų ar kanapių susukta kelių saujų pynė. [przypis edytorski]
griaduszczyj cham (ros.) — nadchodzący cham (tytuł utworu Dmitrija S. Mereżkowskiego z 1906 r.). [przypis edytorski]
Grieg, Edvard Hagerup (1843–1907) — norweski kompozytor, pianista i dyrygent, autor lirycznych, nastrojowych utworów, twórca narodowej szkoły norweskiej w muzyce. [przypis edytorski]
Grieg, Edvard Hagerup (1845–1907) — norweski kompozytor, pianista i dyrygent, autor lirycznych, nastrojowych utworów, twórca narodowej szkoły norweskiej w muzyce. [przypis edytorski]
Grieg Edward (1843–1907) — kompozytor norweski. [przypis redakcyjny]
Grieg, Edward (1845–1907) — wybitny kompozytor norweski; w swojej twórczości czerpał motywy z pieśni ludowych. [przypis redakcyjny]
griekas — nuodėmė. [przypis edytorski]
griekas (sl.) — nuodėmė. [przypis edytorski]
Grienberger obszerne studium (…) pisemku poświęcił — Archiv fur slavische Philologie XVIII, 1896, s. 1–86. Objaśnienia Akielewicza wyszły w Lelewela Polsce V, są nieraz wcale trafne i dowcipne. Wobec bogactwa tej literatury, nie myślimy całości na nowo przedstawiać; zaznaczamy jednak, że nie wolno, co Grienberger i Mannhardt czynią, Laskowskiego Pretoriuszem poprawiać, dlatego że Pretoriusz sam głównie z Laskowskiego czerpie, jego niezrozumiałe słowa i nazwy dowolnie poprawiając. [przypis redakcyjny]
griešnas — nuodėmingas. [przypis edytorski]
griešnas (sl.) — nuodėmingas. [przypis edytorski]
Grifonetto Baglioni (…) Astorr (…) Atalanta — członkowie rodziny szlacheckiej kontrolującej włoskie miasto Perugię, bohaterowie krwawej rzezi i zemsty w roku 1500. [przypis edytorski]
Grigo ratai — Didieji Grįžulio Ratai, žvaigždynas. [przypis edytorski]
Grillparzer, Franz (1791–1872) — austriacki dramatopisarz i prozaik, autor m.in. sztuki Die Jüdin von Toledo (Żydówka z Toledo, 1851), opartej na historii romansu pomiędzy królem Alfonsem VIII Kastylijskim (1155–1214) a Żydówką Rachelą la Fermosa (właśc. Rachel Esra, ok. 1165–1195). [przypis edytorski]
Grillparzer, Franz (1791–1872) — austriacki dramatopisarz. [przypis edytorski]
Grillparzer — jeden z najznakomitszych nowszych dramatyków niemieckich, autor znanej także na naszej scenie: Matki Rodu. [przypis tłumacza]
Grimm, Friedrich Melchior (1723–1807) — francuskojęzyczny dziennikarz i krytyk sztuki, współpracownik Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. [przypis edytorski]
Grimm, Friedrich Melchior von (1723–1807) — niemiecki pisarz, wydający w Paryżu dziennik „Correspondance litteraire”; przyjaciel Diderota i Rousseau, który później uważał go za swego wroga. [przypis edytorski]
Grimm, [Friedrich Melchior von (1723–1807] — Niemiec z urodzenia, wydający w Paryżu dziennik „Correspondance litteraire”, był zrazu przyjacielem Russa, który go później uważał za swego najcięższego wroga. [przypis tłumacza]
Grimm, Fryderyk Melchior (1723–1807) — syn pastora luterańskiego, zaaklimatyzował się w Paryżu, gdzie zabłysnąwszy ciętym piórem w Małym proroku, objął po księdzu Raynal wydawnictwo czasopisma „Correspondance littéraire” (por. Od tłumacza), które prowadził blisko 30 lat. Umysł krytyczny, wytrawny, lecz chłodny. Grimm załatwiał też różnorodne sprawy dyplomatyczne powierzane mu przez dwory Europy. Był fanatycznym wielbicielem i chwalcą Katarzyny II. [przypis tłumacza]
Grimm — tu: Fryderyk (1723–1807), niem. pisarz i krytyk literacki, piszący po francusku. [przypis tłumacza]
Grimm wybrał się tam raz z nami — Skoro poniechałem opowiedzenia tutaj drobnej, ale pamiętnej przygody, jaką miałem z tymże panem Grimmem jednego ranka, kiedy wybraliśmy się na obiad do Saint-Vandrille, nie będę do niej wracał; ale kiedy później zastanawiałem się nad tym, doszedłem, iż wówczas już planował w głębi serca spisek, urzeczywistniony później z tak przedziwnym skutkiem. [przypis autorski]
Grimod de la Reynière, Alexandre Balthazar Laurent (1758–1838) — fr. pisarz i znany kawalarz; podczas swojego awanturniczego życia pisał o literaturze, uciechach życia i gastronomii. [przypis edytorski]
grimoire (fr.) — księga magiczna, zwł. stara. [przypis edytorski]
Grimsby — angielskie miasto w hrabstwie Lincolnshire. [przypis edytorski]
Grimsel — przełęcz w Alpach Berneńskich. [przypis edytorski]
grinčutė — malon. gryčia. [przypis edytorski]
Gringamur — w oryginale ang.: Gringamore. [przypis edytorski]
gringo (hiszp., lm: gringos) — cudzoziemiec, osoba dla której językiem ojczystym nie jest hiszpański. [przypis edytorski]
grinyčia — troba. [przypis edytorski]
Gripenberg, Alexandra (1857–1913) — fińska publicystka i feministka, założycielka pierwszego w Finlandii stowarzyszenia działającego na rzecz praw kobiet. [przypis edytorski]
Grischala — Γίσχαλα, dziś el-Dżisz, wieś, גּוּשׁ חָלָב. [przypis tłumacza]
Grisi, Julia (1811–1869) — włoska śpiewaczka operowa. [przypis edytorski]
Grito de dolores — krzyk boleści. [przypis autorski]
griūšia — kriaušė. [przypis edytorski]
grivena — carinės Rusijos laikais dešimtis kapeikų. [przypis edytorski]
grizzled Giant (ang.) — dosł. szpakowaty olbrzym. [przypis edytorski]
Grłuchowsko — a. Głuchowsko; dziś: Głuchów, wieś na zach. od Rawy. [przypis redakcyjny]
grób arcykapłana Retemenofa — dziś popr.: grobowiec Pedamenopeta, wysokiego rangą kapłana żyjącego na przełomie XXV i XXVI dynastii. Największy z grobowców w nekropoli tebańskiej, składa się z 22 połączonych korytarzami pomieszczeń, położonych na trzech poziomach. Setki metrów ścian pokryto freskami i tekstami religijnymi. Zbadany i obszernie opisany w XIX w., powstał czterysta lat po wydarzeniach przestawianych w powieści. [przypis edytorski]
grób Cheopsa — piramida Cheopsa (Chufu, ok. 2580 p.n.e.), drugiego faraona IV dynastii. Największa z piramid na płaskowyżu Giza, licząca 149 m wysokości. [przypis edytorski]
grób Cheopsa — piramida faraona Cheopsa panującego około 2800 p.n.e. [przypis redakcyjny]
grób Chrystusów (daw.) — grób Chrystusowy. [przypis edytorski]
Grób Potockiéj — niedaleko pałacu Chanów wznosi się mogiła, w guście wschodnim zbudowana, z okrągłą kopułą. Jest powieść między pospólstwem w Krymie, że ten pomnik wystawiony był przez Kerim Giraja dla niewolnicy, którą nadzwyczajnie kochał. Niewolnica miała być Polka, z domu Potockich. Autor uczenie i pięknie napisanej Podróży po Krymie, Murawjew–Apostoł, utrzymuje, że powieść ta jest bez zasady i że grobowiec kryje zwłoki jakiejś Gruzinki. Nie wiemy, na czem opiera swoje mniemanie; bo zarzut, iż Tatarowie w połowie ośmnastego wieku tak łatwo niewolnic z domu Potockich uprowadzać nie mogli, nie jest dostateczny. Wiadome są ostatnie zaburzenia kozackie na Ukrainie, skąd niemało ludu uprowadzono i przedano sąsiednim Tatarom. W Polsce liczne są familje szlacheckie imienia Potockich, i wspomniana branka niekoniecznie mogła należeć do możnego domu dziedziców Humania, który najazdom tatarskim lub rozruchom kozackim mniej był dostępnym. Z powieści gminnej o grobowcu bakczysarajskim poeta rossyjski Aleksander Puszkin z właściwym sobie talentem napisał powieść: Fontanna Bakczysarajska. [przypis autorski]
gród aklimatyzacyjny — tu: ogród zoologiczny, ogród dla zwierząt egzotycznych. [przypis redakcyjny]
Gród Boży — De civitate Dei; historiozoficzne dzieło Augustyna z Hippony (354–430), jednego z tzw. ojców kościoła. Dziś przyjęto, że łaciński tytuł tłumaczy się jako: O państwie Bożym. [przypis redakcyjny]
„gród buntowników ujarzmionych” (…) gdzie „niewolni jeńce” leżeli przygnieceni duszy bezwładem i rozpaczą — L. Staff, Pisma, Warszawa 1931, I, s. 138 (Sny o potędze). [przypis autorski]
gród Frygów — Troja. [przypis edytorski]
gród Gedymina — Wilno; Gedymin (ok. 1275–1341), wielki książę litewski (1316–1341), założyciel dynastii Giedyminowiczów, twórca mocarstwowej potęgi Litwy, dziad Jagiełły. [przypis edytorski]
gród Gedymina — Wilno. [przypis edytorski]
gród Grajów — gród grecki, Pallanteum na Palatynie. [przypis edytorski]
gród Krywiczan — Nowogródek. [przypis autorski]
gród krzywoprzysięski (mit. gr.) — o Troi; bo król trojański Laomedon nie wypłacił Neptunowi umówionej nagrody za zbudowanie murów Troi. [przypis edytorski]
gród Międzyrzecze — w oryg. łac. Mezyriecze; najprawdopodobniej jednak chodzi o Międzyrzecz nad Obrą, na Pojezierzu Lubuskim, przy ujściu Paklicy, a nie na Pomorzu. [przypis edytorski]
gród Nakło — w oryg. łac. castrum Nakyel), gród nad Notecią. [przypis edytorski]
gród Pallady — Ateny. [przypis redakcyjny]
gród Patawy — Patarium, dziś: Padwa. [przypis edytorski]
gród Rozalii — kolonia francuska u Naczezów. [przypis autorski]
gród —średniowieczna lub prehistoryczna osada [przypis edytorski]
gród — sąd grodzki. [przypis redakcyjny]
gród smoczy — w Tebach Kadmos zabił smoka służącego Aresowi. [przypis redakcyjny]
Gród też ów [Rzym], którego imie tajemnicze znaczyło siłę — po grecku rome, siła. [przypis autorski]
gród — tj. sąd grodzki. [przypis edytorski]
gród — tutaj: sąd grodzki albo starościński w dawnej Polsce. [przypis redakcyjny]
gród, wielką już przeszłością stary, (…) groźny, przyrodą już mocen bez miary — Nakło bagnami otoczone, o którym szczegółowiej kronika opowiada. [przypis tłumacza]
gródź — pionowa przegroda wewnątrz kadłuba statku, usztywniająca konstrukcję i dzieląca wnętrze na przedziały, co zwiększa niezatapialność jednostki w przypadku uszkodzenia dna lub poszycia. [przypis edytorski]
gródź — przegroda. [przypis redakcyjny]
gródże — gród z partykułą wzmacniającą że. [przypis edytorski]
gródza — przegroda. [przypis redakcyjny]
gróf (gw.) — graf, hrabia. [przypis edytorski]
gróg — napój alkoholowy. [przypis edytorski]
Grójecka — główna ulica warszawskiej dzielnicy Ochota. [przypis edytorski]
grót — dziś forma D.lm: grot. [przypis edytorski]
gróźb — w innym wyd.: próśb. [przypis edytorski]
grobarz — dziś: grabarz. [przypis edytorski]
groblą (daw. forma) — dziś B.lp r.ż.: groblę. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny, który utrzymuje wodę w sztucznym zbiorniku lub chroni przyległe tereny przed wylewami rzeki. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny, który utrzymuje wodę w sztucznym zbiorniku lub reguluje bieg rzeki. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny przecinający jezioro bądź bagno, usypany w celach komunikacyjnych. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny regulujący bieg rzeki. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny usypany, aby spiętrzać wodę w rzece lub rozdzielać stawy. [przypis redakcyjny]
grobla — wał ziemny usypany w celu regulacji biegu rzeki a. oddzielenia stawu. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny utrzymujący wodę w sztucznych zbiornikach wodnych, takich jak stawy i kanały; grzbietem grobli często wiodły drogi. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny wzdłuż brzegu zbiornika wodnego służący utrzymaniu wody wewnątrz tego zbiornika. [przypis edytorski]
grobnica — dziś: grób a. grobowiec. [przypis edytorski]
grobowca Jana — Ἰωάννου μνημεῖον (liczba pojedyncza, p. V, VI, 2). [przypis tłumacza]
grobowcami Heroda — i tu jest liczba mnoga: μνημεία, Herodis monumenta; Grabmal des Herodes (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. Herod został jednak pochowany w Herodejonie. [przypis tłumacza]
grobowiec Ferdynanda i Izabeli — kaplica królewska przy katedrze w Grenadzie, wybudowana w latach 1506–1517 jako mauzoleum mieszczące marmurowy sarkofag Ferdynanda Aragońskiego i Izabeli Kastylijskiej oraz groby innych członków rodziny królewskiej. [przypis edytorski]
grobowiec Giulietty — grobowiec Julii, bohaterki tragedii Szekspira Romeo i Julia, której akcja rozgrywa się w Weronie. [przypis edytorski]
Grobowiec Sukiennika — τοῦ Γναφέως μνῆμα, rzecz nieznana. [przypis tłumacza]
grobowisk króla Aleksandra — (znów liczba mnoga, πρὸ τῶν Ἀλεξάνδρου… μαχόμενοι), Aleksandra Janeusza, p. I, IV, 1, uwaga. [przypis tłumacza]
grobu Agamemnona, a raczej skarbca Atreusza, zabytku najstarszego budownictwa greckiego, uważanego mylnie za grobowiec mitycznego bohatera — tzw. skarbiec Atreusza, jak nazwał go grecki geograf Pauzaniasz (II w. n.e.), to monumentalny grobowiec (tolos) sklepiony pozorną kopułą, zbudowany w epoce mykeńskiej, ok. 1250 roku p.n.e., w pobliżu Myken. Znany z Iliady Agamemnon, naczelny wódz wyprawy pod Troję, był królem Myken, stąd inna nazwa nadana tej budowli. [przypis edytorski]
groby — dziś popr. forma N. lm: grobami. [przypis edytorski]
grocernia (z ang.) — sklep spożywczy. [przypis edytorski]
grocernia (z ang.) — sklep z różnorodnymi artykułami. [przypis edytorski]
grocernik — sklepikarz; z ang. grocery: sklep spożywczy. [przypis edytorski]
