Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | botanika | francuski | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia rzymska | niemiecki | portugalski | potocznie | rosyjski | rodzaj żeński | włoski

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 667 przypisów.

Victrix (łac.) — zwycięska; tytuł honorowy, przyznawany poszczególnym legiom w uznaniu wyjątkowych zasług w boju. [przypis edytorski]

victus (łac.) — zwyciężony. [przypis edytorski]

vicus (łac.) — część Rzymu, osiedle. [przypis edytorski]

Vicvamitra właśc. Wiśwamitra — jeden z bohaterów Ramajany, indyjskiego eposu; w młodości popędliwy i pewny siebie król, wojownik i zdobywca, którego imię budziło grozę, po sporze z Wasiszthą o Surabhi wyrzekł się władzy królewskiej i stał się ascetą, wieszczem i świętym; dzięki surowym umartwieniom i czystej sile woli uzyskał stan, w którym nie odczuwał zmęczenia, gorąca ani zimna, głodu ani zmęczenia, a nawet starości, panował całkowicie nad potrzebami ciała. [przypis edytorski]

videant consules (łac.) — niech baczą konsulowie; początek senackiej formuły wzywającej konsulów do wprowadzenia stanu wyjątkowego. [przypis edytorski]

videbis posteriora mea — tollamque manum meam, et videbis posteriora mea : faciem autem meam videre non poteris (Exodus 33,23). [przypis edytorski]

videlicet (łac.) — to znaczy. [przypis edytorski]

Video et gaudeo (łac.) — Widzę i cieszę się. [przypis edytorski]

Videsne quis venit? (łac.) — Czy widzisz, kto idzie? [przypis edytorski]

Vidocq, Eugène-François (1775–1857) — francuski przestępca, który w 1810 zaoferował policji swoją współpracę w walce z paryską przestępczością, stworzył policję kryminalną (Sûreté Nationale) i został jej pierwszym kierownikiem; uważany za pierwszego wielkiego detektywa. [przypis edytorski]

Vienne — miasto w płd.-wsch. Francji; ważny ośrodek w czasach rzymskich. [przypis edytorski]

Viens chez moi, je serai bien polissonne (fr.) — chodź ze mną, zrobię, co zechcesz. [przypis edytorski]

viens poupoule, viens poupoule (fr.) — chodź laleczko, chodź laleczko. [przypis edytorski]

vie passionelle (fr.) — życie namiętne, emocjonalne. [przypis edytorski]

vie romancée (fr.) — powieść biograficzna. [przypis edytorski]

Vierzehn, Herr Oberleutnant — Czternaście, panie poruczniku. [przypis edytorski]

Vies des dames galantes (fr.) — Żywoty pań swawolnych, książka Brantôme'a (1535–1614), stanowi najbardziej znany tom jego Mémoires (Pamiętników), dających obraz obyczajów epoki (inne tomy opisują ważne postaci ówczesnej Francji i Europy, anegdoty dotyczące pojedynków itp.). Żywoty pań swawolnych to jedno z wielu dzieł literatury fr., przełożonych na język polski przez T. Boya-Żeleńskiego. [przypis edytorski]

vies romancées (fr.) — powieści biograficzne (fabularyzowane). [przypis edytorski]

vies romancées (fr.) — życia zmyślone; romanse, powieścidła. [przypis edytorski]

„Vieux Cordelier” — pismo prowadzone przez Camille'a Desmoulinsa od 5 grudnia 1793 r. do 3 lutego 1794 r. Ukazało się sześć numerów pisma, w którym krytykowano rządy terroru. Po ukazaniu się ostatniego numeru Desmoulins został usunięty z klubu jakobinów. Numer siódmy został wstrzymany przez wydawcę w obawie przed dalszymi represjami. [przypis edytorski]

Vigée-Lebrun, Élisabeth (1755–1842) — malarka francuska, najsłynniejsza malarka XVIII w.; portrecistka arystokracji, w tym królowej Francji Marii Antoniny. [przypis edytorski]

vigeat veritas, et pereat mundus (łac.) — niech rozkwita prawda i niech ginie świat (choćby miał zginąć świat). [przypis edytorski]

Vigeland, Gustav (1869–1943) — mowa o „Szatanie” znakomitego rzeźbiarza norweskiego, reprodukowanym w nr 7 „Życia” z 1899 r., co spowodowało konfiskatę całego nakładu. [przypis edytorski]

Vigeland, Gustav Adolf, właśc. Gustav Thorsen (1869–1943) — rzeźbiarz norweski, uczeń Rodina; twórca rzeźb symbolicznych i secesyjnych, autor popiersi i pomników znanych Skandynawów: Henryka Ibsena, Knuta Hamsuna, Alfreda Nobla, Nielsa Henrika Abela, Camilli Collett i in. oraz projektant kompleksu rzeźbiarsko-ogrodowego w Oslo (tzw. Park Vigelanda); starszy brat Emanuela Vigelanda (1875–1948), malarza, witrażysty, rzeźbiarza i architekta norweskiego. [przypis edytorski]

vigilantis somnia (łac.) — sen na jawie. [przypis edytorski]

vigilantium somnia (łac.) — sen na jawie. [przypis edytorski]

Vigny, Alfred, de (1797–1863) — francuski pisarz romantyczny. [przypis edytorski]

Vigny, Alfred de (1797–1863) — poeta, dramaturg i powieściopisarz epoki romantyzmu. [przypis edytorski]

VIII — ten rozdział nie figuruje w późniejszych wydaniach rosyjskich. [przypis edytorski]

VII. Zakończenie — w oryginale ang. rozdział trzynasty, nosi tytuł The Poor and Needy (Biedni i potrzebujący). [przypis edytorski]

Villagut, Alfonso (1566?–1623) — włoski benedyktyn z Neapolu, kanonista. [przypis edytorski]

Villaintonie — gra słów od ang. villain (łotr, czarny charakter). [przypis edytorski]

Villalobos, Enrique de — hiszpański franciszkanin, wykładał w Salamance, autor Manual de Confessores (1625). [przypis edytorski]

Villa-Réal — dziś zapisywane jako Villareal, miasto we wschodniej Hiszpanii. [przypis edytorski]

villa regia (łac.) — pałac królewski. [przypis edytorski]

Villars, Claude de (1653– 1734) — francuski arystokrata, dowódca wojskowy, marszałek Francji, wybitny generał Ludwika XIV. [przypis edytorski]

Villars, Henri de Montfaucon de (1635–1673) — francuski duchowny i pisarz; autor popularnej, anonimowo wydanej książki Le comte de Gabalis, ou entretiens sur les sciences secrètes (Hrabia Kabały, czyli rozmowy o naukach tajemnych), z której Anatole France zaczerpnął wiele szczegółów do swojej powieści; Villars zginął zamordowany na drodze do Lyonu przez swojego kuzyna, z powodu zemsty rodzinnej. [przypis edytorski]

Villars, właśc. Honoré Armand de Villars (1702–1770) — francuski szlachcic, żołnierz i polityk, książę i par Francji; powszechnie znany z homoseksualizmu, otrzymał przydomek „przyjaciel mężczyzny”. [przypis edytorski]

Villèle, Jean-Baptiste de (1773–1854) — francuski polityk i arystokrata, minister finansów (1821), premier Królestwa Francji od 1822 do 1828. [przypis edytorski]

Villèle, Jean Baptiste de (1773–1854) — francuski polityk i arystokrata, przywódca frakcji ultrakonserwatywnej, premier Francji (1821–1828); jego rząd zaostrzył przepisy dotyczące prasy, przywrócił cenzurę prewencyjną i wprowadził karę śmierci za świętokradztwo. [przypis edytorski]

Ville-d'Avray — miejscowość i gmina we Francji, w regionie Île-de-France, departament Hauts-de-Seine. [przypis edytorski]

Ville-d'Avray — miejscowość we Francji, na zach. przedmieściach Paryża. [przypis edytorski]

Villefranche — Villefranche-du-Queyran, francuska miejscowość i gmina w regionie Nowa Akwitania lub Villefranche-du-Périgord, miejscowość i gmina we Francji, rownież znajdująca się w Nowej Akwitanii. [przypis edytorski]

Villemain, Abel-François (1790–1870) — pisarz i polityk francuski. [przypis edytorski]

Villeneuve-Bargemont, Alban de (1784–1850) — francuski ekonomista i konserwatywny polityk; autor szereg prac inspirowanych katolicyzmem społecznym. [przypis edytorski]

Ville-neuve (fr.) — Nowe Miasto. [przypis edytorski]

Ville-Parisis — dziś: Villeparisis; miejscowość i gmina we Francji, region Île-de-France. [przypis edytorski]

Villers de l'Isle Adam, Philipe Auguste (1838–1889) — francuski poeta i dramaturg symbolista oraz pisarz naturalista, znany przede wszystkim dzięki powieściom kryminalnym; przez znaczną część życia borykał się z problemami finansowymi, z których wybawiło go wydanie w 1883 r. Opowieści okrutnych; był również autorem jednego z najważniejszych dramatów symbolistycznych pt. Axël (1885, wyst. 1894); przyjaźnił się ze Stefanem Mallarmém. [przypis edytorski]

Villette — powieść Charlotte Brontë z 1853 r. [przypis edytorski]

Villiers de l'Isle Adam, Jean-Marie-Mathias-Philippe-Auguste de (1838–1889) — francuski poeta i dramaturg symbolista oraz pisarz naturalista, znany przede wszystkim dzięki powieściom kryminalnym; przez znaczną część życia borykał się z problemami finansowymi, z których wybawiło go wydanie w 1883 r. Opowieści okrutnych; był również autorem jednego z najważniejszych dramatów symbolistycznych pt. Axël (1885, wyst. 1894). Urodził się w zubożałej rodzinie szlacheckiej pretendującej do miana „starożytnego rodu”, jego ojciec tytułował się margrabią, on sam otrzymał tytuł hrabiego, który nosił z upodobaniem; na łożu śmierci wziął ślub z Marią Dantine, aby przekazać synowi swoje nazwisko. Opiekę nad rodziną i spuścizną literacką powierzył Stefanowi Mallarmému, z którym się przyjaźnił, oraz Huysmansowi. [przypis edytorski]

Villiers de l'Isle Adam, Philipe Auguste (1838–1889) — francuski poeta i dramaturg-symbolista oraz pisarz-naturalista, znany przede wszystkim dzięki powieściom kryminalnym; przez znaczną część życia borykał się z problemami finansowymi, z których wybawiło go wydanie w 1883 r. Opowieści okrutnych; był również autorem jednego z najważniejszych dramatów symbolistycznych pt. Axël (1885, wyst. 1894); przyjaźnił się ze Stefanem Mallarmém. [przypis edytorski]

Villon, François (1431 a. 1432–po 1463) — śrdw. poeta fr., magister Sorbony, członek organizacji złodziejskiej i awanturnik; jego doświadczenia z paryskiego półświatka i więzień stały się kanwą poematu Wielki Testament (ok. 1461). [przypis edytorski]

Villon, François — (1431 a. 1432–po 1463) — śrdw. poeta fr., magister Sorbony, członek organizacji złodziejskiej i awanturnik. Jego doświadczenia z paryskiego półświatka i więzień stały się kanwą poematu Wielki Testament (ok. 1461). [przypis edytorski]

Villon, François (ok. 1431–po 1463) — średniowieczny poeta francuski, magister Sorbony, członek organizacji złodziejskiej i awanturnik; jego doświadczenia z paryskiego półświatka i więzień stały się kanwą poematu Wielki Testament (ok. 1461). [przypis edytorski]

vim publicam, crimen (łac.) — gwałt publiczny, zbrodnia. [przypis edytorski]

vim vitalem (łac.) — siłę życiową. [przypis edytorski]

Vincente Ferrier — Wincenty Ferreriusz (1350–1419), hiszpański dominikanin, wędrowny kaznodzieja, święty Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]

Vincent, François Nicolas (1767–1794) — przywódca sankiulotów, sekretarz generalny w ministerstwie wojny, jeden z liderów hebertystów, aresztowany i stracony w marcu 1794 r. [przypis edytorski]

Vinci da, Leonardo (1452–1519) — włoski malarz, rysownik, rzeźbiarz, architekt, anatom, teoretyk sztuki i uczony, uważany za archetyp człowieka renesansu. [przypis edytorski]

Vinci, Leonardo da (1452–1519) — właśc. Leonardo di ser Piero da Vinci — włoski renesansowy malarz, rzeźbiarz, architekt, inżynier, odkrywca, matematyk, anatom, wynalazca, geolog, filozof, muzyk, pisarz. [przypis edytorski]

Vineyard — zapewne Martha's Vineyard, niewielka wyspa na Atlantyku, u wybrzeży amerykańskiego stanu Massachusetts; do lat 70. XIX w. jeden z ośrodków przemysłu wielorybniczego. [przypis edytorski]

Vingt regards sur L'Enfant Jesus (fr.) — Dwadzieścia spojrzeń na Dzieciątko Jezus, cykl utworów fr. kompozytora Oliviera Messiaena. [przypis edytorski]

vin rouge (fr.) — czerwone wino. [przypis edytorski]

Vinschgau a. Val Venosta — dolina w Alpach, w północnych Włoszech, w regionie Trydent-Górna Adyga. [przypis edytorski]

Vintimille, Charles Gaspard Guillaume de (1655–1746) — fr. duchowny, biskup Marsylii (1692–1708), arcybiskup Aix (1708–1729), następnie arcybiskup Paryża (1729–1746). [przypis edytorski]

vinum hungaricum (łac.) — wino węgierskie. [przypis edytorski]

viola d'amore (wł.) — altówka miłości. [przypis edytorski]

violenter (łac.) — przemocą. [przypis edytorski]

Viollet-le-Duc, Eugène Emmanuel (1814–1879) — francuski architekt, historyk sztuki i konserwator; wolnomularz; zajmował się badaniami i konserwacją architektury średniowiecznej; od 1863 r. profesor Szkoły Sztuk Pięknych (École des Beaux Arts) w Paryżu; autor opracowań słownikowych dotyczących architektury średniowiecza. [przypis edytorski]

Viollis, Andrée (1870–1950) — francuska dziennikarka i pisarka, działaczka antyfaszystowska i feministyczna; wyróżniła się w dziennikarstwie informacyjnym i reportażach. [przypis edytorski]

virago, hic mulier (łac.) — silna kobieta, baba-chłop, herod-baba. [przypis edytorski]

virago (łac.) — mężyca; kobieta o fizycznych lub psychicznych cechach męskich. [przypis edytorski]

virago (łac.) — wojownicza kobieta. [przypis edytorski]

Virbius (mit. rzym.) — bóg a. heros utożsamiany z Hippolytosem (Hipolitem), oskarżonym przez macochę Fedrę o gwałt i zabitym przez własne konie; na prośbę Artemidy został przywrócony do życia i ukryty w świętym dębowym gaju Artemidy w pobliżu italskiej wsi Nemi, zwanej też Arycją lub też poślubić Atenkę o imieniu Arycja. [przypis edytorski]

Virchow, Rudolf (1821–1902) — antropolog niemiecki: jeden z twórców współczesnej anatomii patologicznej; dyrektor instytutu patologii w Berlinie, od r. 1856 współwydawca Sammlung gemeinverstandlicher wissenschaftlicher Vortrage (Zbiór popularnych rozpraw naukowych). [przypis edytorski]

Virchow — wspomniany Prusak to Rudolf Virchow (1821–1902), uważany za jednego z twórców współczesnej medycyny opartej na podstawach naukowych. [przypis edytorski]

Virgilius mówi — Wergiliusz, Ekloga 4. [przypis edytorski]

virgini intactae (łac.) — nietkniętej dziewicy (D. lp). [przypis edytorski]

virgo (łac.) — dziewica. [przypis edytorski]

virgo magna (łac.) — dosł. wielka dziewica, westalka, która mogła darować życie idącemu obok niej skazańcowi. [przypis edytorski]

virgo polona (łac.) — dziewica polska. [przypis edytorski]

viri bonae famae, nobiles, bene possessionati (łac.) — ludzie dobrej reputacji, szlachetni i majętni. [przypis edytorski]

viribus unitis (łac.) — jak jeden mąż. [przypis edytorski]

viribys unitis (łac.) — wspólnymi siłami. [przypis edytorski]

vir incomparabilis (łac.) — mąż niezrównany. [przypis edytorski]

vir incomparabilis (łac.) — mąż niezrównany. [przypis edytorski]

vir iniquus (łac.) — człowiek niesprawiedliwy, wrogi, nieprzychylny. [przypis edytorski]

vir (łac.) — mężczyzna; bohater; od tego wyrazu pochodzi też łac. słowo virtus: odwaga, męstwo. [przypis edytorski]

vir molestissimus (łac.) — mąż niezmiernie uciążliwy, uprzykrzony. [przypis edytorski]

vir Romanus (łac.) — mężczyzna rzymski, Rzymianin. [przypis edytorski]

vir sapit, qui pauca loquitur (łac.) — mądry człowiek, co mówi niewiele. [przypis edytorski]

vir tenax propositi (łac.) — mąż stały w swym postanowieniu. [przypis edytorski]

Virtuti Militari — łac.: męstwu wojennemu, najwyższe polskie odznaczenie wojskowe, ustanowione w 1792 r. [przypis edytorski]

vis-à-vis (fr.) — naprzeciwko. [przypis edytorski]